پرسشنامه ارزیابی اختلالات رفتاری (خانزاده فیروزجاه و پرند، 1386)
ردیف
عبارات
همیشه
اغلب موارد
گاهی
به ندرت
هیچ گاه
1
وسایل سایر دانشآموزان را بدون اجازه بر میدارد.
2
وسایل مدرسه را با خود بدون اجازه به منزل میبرد.
3
به وسایل یا لباسهای همکلاسیهای خود آسیب میرساند.
4
به معلمان فحش و ناسزا میگوید.
5
در مقابل درخواستهای دیگران مقاومت و لجبازی میکند.
6
با دانشآموزان یا همسالان خود دعوا میکند.
7
دروغ میگوید.
8
به دانشآموزان فحش و ناسزا میگوید.
9
با مسئولان مدرسه دعوا میکند.
10
به تخریب وسایل مدرسه میپردازد.
11
بدون اجازه و پنهانی از مدرسه خارج میشود.
12
با خود اشیاء برنده و خطرناک حمل میکند.
13
هنگامی که معلم در حال تدریس است بدون اجازه کلاس را ترک میکند.
14
استمنا میکند.
15
به هم جنس بازی تمایل دارد.
16
بیقرار است و نمیتواند سر جای خود بنشیند.
17
کم انرژی و کسل است.
18
تحرک بسیاری دارد و در کلاس آرام نمینشیند.
19
کمرو است و نمیتواند درخواستهای خود را مطرح کند.
20
در صدد جلب توجه معلم است.
21
با کوچکترین سر و صدا حواسش پرت میشود.
22
به درس توجهی ندارد و به این طرف و آن طرف نگاه میکند.
معرفی پرسشنامه:
این مقیاس توسط خانزاده فیروزجاه و پرند (1386) ساخته شد. که شامل 22 گویه و 4 مولفه (مشکلات سلوک، تمایلات بزهکارانه، بیقراری و حواس پرتی) میباشند. به منظور تهیه مقیاس مشکلات رفتاری ابتدا با 20 نفر از معلمان با تجربه مدارس ویژه دانشآموزان با عقب ماندگی ذهنی مصاحبه شد و از آنان درخواست شد که اختلالات رفتاری رایج این دانشآموزان را بنویسند. معلمان مربوطه انواع اختلالات رفتاری را که در طول سالها تجربه تدریس به این دانشآموزان، مشاهده کردند، لیست کردند. سپس تحلیل محتوایی بر روی اختلالات مطرح شده توسط معلمان انجام شده و پس از طبقهبندی، پرسشنامهای شامل 29 پرسش در مقیاس لیکرت تهیه شد که باید توسط معلم تکمیل شود. به منظور مطالعه مقدماتی، پرسشنامه بر روی 30 نفر از دانشآموزان با عقب ماندگی ذهنی اجرا شد که توسط معلم آنها تکمیل شد. بدین ترتیب که معلم دانشآموز با توجه به شناختی که از دانشآموز خود دارد رفتار دانشآموز را در یک مقیاس پنج درجهای از همیشه، اغلب موارد، گاهی، به ندرت، و هیچگاه درجهبندی میکند. بعد از تحلیل عاملی 29 گویه به 22 گویه کاهش یافت. ضریب پایایی آلفای کرونباخ مولفههای مشکلات سلوک، تمایلات بزهکارانه، بیقراری و حواس پرتی به ترتیب، 94/0، 84/0، 76/0 و 80/0 بدست آمد. همچنین روایی محتوایی و صوری پرسشنامه مطلوب گزارش گردیده است. و در نمرهگذاری تمامی گویهها به گزینه همیشه = نمره 5 و گزینه هیچگاه= نمره 1 تعلق میگیرد.
توجه: این پرسشنامه را میتوان هم برای کودکان عقب مانده ذهنی و عادی استفاده نمود.
مولفهها
تعداد سوالا مربوط به هر مولفه
مشکلات سلوک
1 الی 9
تمایلات بزهکارانه
10 الی 15
بیقراری
16 الی 20
حواس پرتی
21 و 22
***************************************
منبع:
حسین خانزاده فیروزجاه، عباسعلی ؛ پرند، اکرم (1386). تهیه پرسشنامه ارزیابی اختلالات رفتاری دانشآموزان پسر عقب مانده ذهنی خفیف دوره راهنمایی. فصلنامه مطالعات روانشناختی، دوره 3، شماره 3، پاییز 1386، صص 122-137.
*************************************