کلاس معکوس
ایده کلاس تدریس معکوس
ایده این مدل با عنوان روش تدریس کنش و واکنشی اولین بار در اوایل دهه 90 میلادی توسط اریک مازور، استاد فیزیک دانشگاه هاروارد مطرح شد که ابتدا جهت بهبود یادگیری در کلاس های مقدماتی کارشناسی فیزیک دانشگاه هاروارد بکار گرفته شد. این روش به تدریج در سراسر جهان در زمینه ها و رشته های مختلف تحصیلی فراگیر شد.
کلاس معکوس یک استراتژی آموزشی جدید
کلاس معکوس یک استراتزی آموزشی جدید است که دانش آموزان فعالیت هایی را که تا کنون در کلاس های درسی سنتی انجام می داده اند در منزل انجام می دهند و برعکس.
به عبارتی دیگر دانش آموزان تکالیف درسی خود را در کلاس انجام می دهند و در عوض ، مواد درسی را عمدتا در خانه می آموزند. برای مثال آنچه که معلم در کلاس های سنتی درس می دهد را در خانه به صورت آنلاین تماشا می کند وتحقیقات لازم را هم در خانه انجام می دهد.آن گاه تکالیف و مفاهیم را با نظارت معلم به صورت گروهی در کلاس تمرین می کند.
در مدل سنتی معلم نقش محوری در آموزش دارد و در حین تدریس، دانش آموزان اشکالات را به معلم حواله می کنند اما در مدل معکوس دانش آموز روی اشکالاتش در حین یادگیری در خانه کار می کند.
در مدل سنتی دانش آموز بیشتر می پرسد اما در مدل معکوس بیشتر معلم می پرسد.
به عبارت دیگر در مدل سنتی معلم بیشتر باید پاسخ بدهد اما در مدل معکوس این دانش آموز است که باید بیشتر پاسخ بدهد.مدل معکوس یک مدل یادگیری محور است که در آن،وقت کلاس صرف واکاوی عمیق موضوعات درسی می شود. ضمن آن محتویات درسی که در مدل سنتی مستقیما از معلم به دانش آموز منتقل می شد با ویدئو به صورت آنلاین در خارج از کلاس در اختیار دانش آموز قرار می گیرد.
در این مدل دانش آموز در فرایند یادگیری و جمع آوری اطلاعات نقش فعال تری دارد.
معکوس کردن تفکر خود
مهم ترین مانع کلاس معکوس، معکوس کردن تفکر معلم علوم است. بسیاری از ما عادت کرده ایم به همان روشی عمل کنیم که سال ها به آن خوکرده ایم و بنابراین، تغییر آن بسیار دشوار است. همکار من، جان، 19 سال تدریس کرده بود و به خوبی می دانست که چگونه درس بدهد. در واقع، به نقطه ای رسیده بود که اگر عنوان درس روز خاصی را به او می گفتید، می توانست درس را بدون یادداشت و فقط بر اساس تجربه های سالیان سال خود ارائه کند. درسال 2007 ما هر دو تصمیم گرفتیم که از ویدئو برای آموزش مستقیم استفاده کنیم. جان ابتدا مردد بود، چون نمی خواست زمان ارائه خود را از دست بدهد.
او معلم بسیار خوبی بود یا این طور فکر می کرد. می خواست مرکز توجه کلاس باشد و از درگیر کردن دانش آموزان کلاس در آموزش علوم لذت می برد. کلاس او خوب سازمان یافته بود و می خواست کنترل همه چیز در کلاس با خودش باشد. بنابراین، وقتی کلاسش را معکوس کرد، کنترل کلاس را عملاً به دانش آموزان واگذاشت. کار ساده ای نبود ولی بهترین کاری بود که در تمام دوران تدریس خود انجام داده بود. هرکس متولد سال های قبل از دهه نود قرن بیستم است می داند که ما برای دسترسی به اطلاعات چه دشوارهایی داشته ایم. ما از کارت های کتابخانه و میکروفیش برای یافتن اطلاعات استفاده می کردیم. در واقع ، اطلاعات در مدارس، خانه ها، کتابخانه ها و کتاب های درسی و در کله معلمان بود ولی امروزه، دانش آموزان می توانند فقط با استفاده از وسیله ای که در جیبشان دارند، به هرگونه اطلاعاتی دست یابند. در پی این تغییرات، ما نیز باید درباره نحوه آموزش خود بازاندیشی کنیبه م. درس هایی که درحال حاضر تدریس می کنید بیندیشید، مثلاً نظریه انفجار بزرگ فتوسنتز، نظریه تکتونیک صفحه ای، و واکنش کاهش اکسیداسیون.
آموزش معلم
یادگیری چگونگی معکوس کردن کلاس علوم فقط به این معنا نیست که فیلم ویدیویی تهیه کنیم و سپس فعالیت های آزمایشگاهی را در کلاس انجام دهیم، چیزی بیش از این راتصور کنید. شما باید طراحی کنید، درگیر شوید، برنامه ریزی کنید و آن گاه به بازبینی کارتان بپردازید. ببینید در موقعیت شما چه روشی بهتر جواب می دهد. اینگونه نیست که تنها یک راه برای معکوس کردن کلاس وجود داشته باشد. هر کلاس معکوسی متفاوت با دیگری است و باید هم این طور باشد.
برخی معلمان فیلم ویدیو را به عنوان تکلیف خانه تعیین می کنند و بعد می بینند که شاگرد، آن را ندیده است، برای همین، از کلاس معکوس منصرف می شوند. موفقیت کلاس درس معکوس مستلزم فکر و برنامه ریزی است. بهترین روش برای کامیابی در اجرای الگوی کلاس معکوس، ایجاد شبکه ای از معلمانی است که کلاسشان معکوس است، دوره هایی دیده اند، در نشست های مربوط به کلاس معکوس شرکت کرده اند و سئوالات فراوانی در این زمینه دارند. قبل از اینکه الگوی کلاس معکوس را انتخاب کنید، خیلی چیزها را باید در نظر بگیرد.
مزایای کلاس معکوس
در حالت معمول، معلم درس را در کلاس می دهد و بچه ها در خانه تمرین می کنند، ولی در کلاس معکوس دانش آموز درس در منزل توسط فیلم دریافت می کند و در مدرسه به انجام تمرین می پردازد. برخی از مزایای این روش عبارتند از : ١- دانش آموز هنگام انجام تمرین تنها نیست و اگر در مسئله ای گیر کرد کسی باشد که به او کمک کند. ٢- بچه ها در منزل خودشان درس را می آموزند و یاد می گیرند که چگونه یادبگیرند. ٣- در کلاس فرصت می شود که درس عمق بیشتری پیدا کند و به سطوح بالاتر شناختی برسد. ٤- معلم نگرانی کمبود وقت را تدریس نداشته باشد. ٥- دانش آموز هر چندبار که لازم می داند درس را در منزل مرور کند. ٦- سرعت تدریس افزایش یابد.
موانع و مشکلات کلاس معکوس
بسیاری از معلمان کلاس معکوس را راه حل فناورانه مشکلات آموزش و پرورش می دانند. تصور این است که کلاس معکوس یعنی کاربرد ویدئو به عنوان ابزار آموزشی، و این مستلزم عنصری فناورانه است. ما با این تصور که کلاس معکوس فعالیتی تربیتی مبتنی بر فناوری است، مخالفیم. ما کلاس معکوس را راه حلی تربیتی برای آموزش و پرورشی می دانیم که زیر ساخت فناورانه دارد. خوب، ابزارهای فناورانه مورد نیاز ما برای مدیریت کلاس معکوس کدامند؟
معلم ها معمولاً این را از ما می پرسند : مهم ترین ابزار معکوس کردن کلاس چیست؟ پاسخ ما این است: این ابزار همانی است که شما در عمل از آن استفاده می کنید. در واقع، پاسخ ما مبتنی است بر آنچه با شما به عنوان معلم و مهارت ها و نیازهایتان مرتبط است.
شما چه نوع کامپیوتری دارید؟ آیا تبلت دارید ؟ آیا دانش آموزان شما به این وسایل دسترسی دارند؟ در کدام سطح آشنایی با فناوری قرار دارید ؟ فناورهایی هستند که کاربردشان بسیار ساده و امکانتشان محدود است. برخی فناوری ها هم پیچیده ترند و امکانات بیشتری دارند و موجب ارزش افزوده محتوای شما می شوند. ما می دانیم که همه معلمان متخصص فناوری نیستند، بنابراین، ابزارهایی که از آن ها استفاده می کنید باید گوناگونباشند. چند نوع ابزار فناورانه هست که معلمان متخصص فناوری نیستند، بنابراین، ابزارهایی که از آن ها استفاده می کنید باید گوناگون باشند. چند نوع ابزار فناورانه هست که معلمان باید به آن ها احاطه داشته باشند تا کلاس معکوس را به نحو موثری مدیریت کنند. قبل از معرفی آن ها ما به سئوالی کلیدی پاسخ می دهیم.
اهمیت یادگیری وارونه
زبان آموزان در روش های سنتی آموزش اغلب تلاش می کنند مطالب ارائه شده از سوی معلم را در لحظه فرا گیرند اما نمی توانند برای درک بهتر، فرایند تدریس را متوقف کنند. در این صورت نکات بسیاری را از دست می دهند چرا که در پی پیاده سازی و نوشتن جملات معلم هستند. در عوض با استفاده از فایل های صوتی و ویدیویی ضبط شده زبان آموز می تواند تدریس معلم را تحت کنترل خود درآورد: تدریس را یک یا چند بار تماشا کند و در صورت دانستن مطالب بخش هایی از آن را رد کند. این قابلیت خصوصاً برای زبان آموزانی که دارای ناتوانایی های جسمی هستند مورد استفاده است. به عنوان مثال همراهی زیر نویس برای افراد ناشنوا می تواند مفید باشد.
امکان مشاهده مجدد محتوای ضبط شده می تواند برای افرادی که زبان انگلیسی زبان اول آنها نیست مفید واقع شود. اختصاص زمان کلاس به کاربرد مفاهیم آموزش داده شده این فرصت را برای معلم فراهم می سازد تا اشتباهات زبان آموزان به ویژه اشتباهات رایج آن ها را ردیابی کند. در عین حال، فعالیت های گروهی به تعامل اجتماعی زبان آموزان کمک میکند و یاد گیری از یکدیگر به خصوص از افرادی با سطح مهارت های گوناگون را تسهیل می بخشد.
موفقیت کلاس درس معکوس
موفقیت کلاس درس معکوس مستلزم فکر و برنامه ریزی است. بهترین روش برای کامیابی در اجرای الگوی کلاس معکوس ، ایجاد شبکهای از معلمانی است که کلاسشان معکوس است، دوره ه‍ائی دیده اند، در نشست های کلاس معکوس شرکت کرده اند و سوالات فراوانی دارند.
بنابراین ایده کلاس معکوس بسیار ساده است آموزش از طریق ویدئو یا سایر مواد آموزشی انجام میشود که دانش آموزان قبل از آمدن به کلاس از آن استفاده می کنند. و معلم در کلاس از فعالیت های گروهی و فردی در تدریس استفاده می نماید. یک معلم به تنهائی موفق به ایجاد محیط یادگیری معکوس نخواهد شد. مدرسه، همکاران و خانواده ها باید او را یاری کنند
منبع
ماه نامه آموزشی رشد، ( آبان ۱۳۹۴)، آموزش معکوس، ( تهران، تکنولوژی آموزشی