نگهبانان و گشتی های حریق
الف- بایستی به وظایف خود تسلط داشته باشند.
ب- اطلاعات لازم شامل شماره تلفن تیم حریق ساحلی، خدمات اضطراری(هاربرماستر)، مقامات مسئول بندری، نزدیک ترین محل تلفن را در اختیار داشته باشند.
پ- آگاهی از نحوه کار سیستم آلارم، تجهیزات اطفاء حریق، نقشه های کنترل آتش و اطلاعات تعادلی کشتی داشته باشند.
ت- گشتی های حریق بایستی توجه ویژه ای به وضعیت کشتی پس از ختم کار و یا ختم تعمیرات (بخصوص کارهای گرم) داشته باشند.
ث- بایستی به لباس مناسب و سوت و چراغ قوه مجهز باشند.
ج- درگشتهای خود از برقراری وضعیت ایمنی اطمینان حاصل نماید.(برای مثال عدم وجود وسائل آتش زا در گوشه و کنار کشتی، عدم وجود پارچه و تظیف آغشته به روغن و سوخت در گوشه و کنار کشتی عدم وجود مانع در راههای فرار اضطراری و کنترل ماشین آلات و دستگاههای در حال کار که داغ نباشند)
انواع حریق و روش خاموش کردن آنها
حریق مایعات
بخار حاصل از مابعات آتش زا(که در اثر حرارت و یا خودبخود حاصل میگردد) باعث حریق می شود و روش خاموش کردن آن عبارتند از:
فوم :
فوم مانع رسیدن اکسیژن به حریق شده و بعنوان یک خفه کننده(SMOTHERING) عمل میکند و چون سبک تر از مایعات قابل سوختن می باشد روی سطح مایعات قرار گرفته و مانع رسیدن اکسیژن به مایعات قابل سوختن می گردد. فوم موثرترین خاموش کننده مایعات آتش زا مثل روغن وسوخت محسوب می شود.
شن و ماسه:
برای آتش های کوچک بمنظور جلوگیری از رسیدن هوا به آتش می توان از شن و ماسه استفاده نمود این نوع(AGENT) هم اکنون بندرت در کشتیها مورد استفاده قرار می گیرد.
مه پاش آب: این نوع خاموش کننده بایستی کلیه سطح مایعات را بپوشاند اثر خنک کنندگی آب باعث جلوگیری از بخار شدن مایع و در نتیجه خاموش شدن آن می شود مظافاٌ آب بدلیل اینکه تبدیل به بخار میشود و جای اکسیژن را نیز میگیرد اثر خفه کنندگی نیز دارد.
پودر خشک:
پودر خشک، مانع فعل و انفعالات شیمیائی زنجیره ای شده(که تداوم بخش حریق می گردد) و بعنوان یک متوقف کننده(INHIBITOR) در خاموش کردن آتش عمل میکند.
گازهای خنثی(I.G)
برای مثال “CO2” چون سنگین تر از اکسیژن می باشد، خود را بسطح مایع میرساند و تماس اکسیژن را با مایع قطع و باعث خاموش شدن حریق می شود.
هالون (HALON)
گازی است بی ضرر که البته این مواد بعلت آثار تخریبی در محیط زیست بتدریج از رده خارج می شوند. که آهن مانند پودر خشک عمل نموده و گازهای سمی را تولید می کند.
پتوی نسوز(FIREW BLANKET)
پتوی نسوز را نیز می توان برای آتش های کوچک بکار برد و همچنین در آشپزخانه ها که دارای حریق کوچک باشند از آنها میتوان استفاده نمود. همچنین حریقی که به لباسهای افراد سرایت کرده باشد را می توان بوسیله پتوی نسوز خاموش نمود.
حریق جامدات
حریق چوب، کاغذ و سایر مواد مشابه را میتوان بوسیله آب خاموش نمود. پودر خشک نیز بعنوان “INHIBITOR” می تواند مورد استفاده قرار گیرد.
آتش سوزی وسائل برقی
وسائل برقی و الکترونیکی گاه بعلت کارکرد زیاد و اکثراٌ بدلیل نواقص و اتصاللی آتش میگیرند و برای خاموش کردن این نوع آتش از گازCO2 یا پودر خشک استفاده میشود. در صورتیکه برق وسیله برقی قطع شود میتوان با آب نیز حریق مربوطه را خاموش کرد ولی در اینصورت احتمال وارد شدن صدمات عمده به دستگاه برقی زیاد است.
کشف و اعلام آتش سوزی
گشت زنی برای کشف حریق(FIRE PATROL)
گشت زنی برای کشف حریق معمولا در زمانهای منظم انجام نمیگیرد اما بایستی بمنظور جلوگیری از خطر آتش سوزی حتماٌ در زمانهای زیر اجراء گردد.
الف- قبل از حرکت به دریا از اماکن مختلف منجمله انبار ها، موتورخانه ، آشپزخانه و ….
ب- زمانیکه کشتی برای تعمیرات حوض خشک آماده می شود.
پ- زمانیکه کشتی در بندر در حال تعیمرات می باشد. چون این امکان وجود دارد که در اثر جوشکاری و یا برشکاری در طرف دیگر دیواره(BULCK HEAD) آتش سوزی آغاز شود.
شخصی که در حال گشت زنی می باشد خطراتی که میتواند ایجاد حریق نماید از قبیل ظروف در باز روغن و سوخت، کهنه های روغنی و خاک اره آغشته بروغن و“هات پلیتهای“ غیر استاندارد را به شخص مسئول سریعاٌ گزارش و یا خود در رفع آن اقدام نماید.
سیستم های کشف و اعلام حریق(FIRE ALARM SYSTEM) کشتی ها برابر مقررات معمولاٌ مجهز به سیستم اعلام حریق می باشند بخشهای عمده سیستم ها بشرح زیر می باشند.
الف- کاشف (DETECTOR)ها
انواع دیتکتورها برای اماکن مختلف وجود دارند که عمده ترین عبارتند از:
-کاشف دود(SMOKE DETECTOR) که در اثر دود متصاعد از حریق عمل میکند.
کاشف حرارت (HEAT DETECTOR)که درصورت رسیدن حرارت به اندازه مشخص(60 تا 100 درجه بستگی به محل نصب عمل میکند)
کاشف شعله(FLAME DETECTOR) که در اثر وجود شعله عمل میکند.
معمولاٌ اماکن زیست کاشف دودی، در آشپزخانه حرارتی و در موتورخانه مخلوطی از انواع کاشف های دودی، حرارتی و شعله استفاده می شود.
بعلاوه سیستم های آلارم در اماکن مختلف کشتی مجهز به تکمه فشاری(CALL POINT)بوده که در صورت رویت حریق با شکستن شیشه و فشار تکمه عمل می کند و باعث بصدا درآمدن آژیر می گردد.
تابلو(پانل) کنترل اصل(FIRE ALARM PANEL) که معمولا در پل فرماندهی نصب شده ودر بسیاری از کشتی ها یک تابلوی فرعی(REPEATOR) در ٍCRٍE نصب می شود.
کلیه علائم ارسالی از دیتکتورها و CALL POINT ها به این تابلوها رسیده و با عمل کردن مدارات الکترونیکی اولا باعث بصدا در آمدن آژیر(که در اماکن مختلف کشتی نصب شده) می گردند و ثانیا محل حریق را مشخص می کنند:
تابلوها همچنین دارای امکانات کشف خرابی دیتکتورها و یا قطع کابل می باشند.
تابلوها هم از برق اصلی کشتی تغذیه می شوند هم از برق اضطراری(باطری نصب شده در تابلو)