پاورپوینت مهندسی ارزش در پروژه های عمرانی

 مهندسی ارزش در پروژه های عمرانی

فهرست
مقدمه و تعاریف
متدولوژی مهندسی ارزش
گسترش متدولوژی مهندسی ارزش در طرحهای عمرانی
معرفی سیستم مهندسی ارزش
کاربرد متدولوژی مهندسی ارزش در یک پروژه عمرانی
نتیجه گیری و پیشنهادات

مقدمه
«بسیاری از این پروژه ها حاوی اشکالات طراحی و اجرا بودند که در مرحله بهره برداری، این اشکالات به انحای مختلف مشاهده شده اند. اشکالات مربوط به طراحی، اجرا، اجرای ناقص یا نحوه بهره برداری است.»
حدود 2850 پروژه عمرانی ملی در کشور ما هر ساله با اشکالات طراحی قریب به 1400 پروژه با نقایص فنی و انحراف از الگوهای استاندارد در حال ساخت هستند.
زیان ناشی از فقدان توجیه فنی – اقتصادی طرحها به صورت کاهش بهره وری و کاهش ظرفیت بهره برداری از طرحها، سالانه در حال رشد می باشد.

مقدمه
جدول زیر تعداد موارد اشکال پروژه‎ها در زمان بهره‎برداری برحسب علت به وجود آورنده آنها می باشد

تاریخچه مهندسی ارزش
شروع مهندسی ارزش:
تلاش تیم تدارکات و مهندسی شرکت جنرال الکتریک برای یافتن جایگزین هائی برای مواد غیر قابل تهیه.
توسعه و ارائه روشی تحت عنوان تکنیک های مهندسی و تحلیل ارزش توسط لارنس مایلز.
دوره رشد مهندسی ارزش:
تشکیل انجمن مهندسی ارزش آمریکا، 1959
تشکیل انجمن مهندسی ارزش در کشورهائی نظیر کانادا، آلمان، فرانسه، ژاپن ، آفریقای جنوبی، چین، برزیل، عربستان سعودی و …
کاربرد مهندسی ارزش در مراکزی چون دفتر نیروی دریایی ارتش آمریکا، انجمن ملی کارگزاران خرید و تدارکات و انجمن صنایع الکترونیک آمریکا

دوره ثبات مهندسی ارزش:

تدوین قوانین و مقرراتی در ارتباط با لزوم کاربرد مهندسی ارزش در صنایع دفاع، پروژه های راهسازی و سایر صنایع ـ 1980 به بعد
برگزاری دوره های آموزشی و سمینارهای مختلف در زمینه مهندسی ارزش.
پذیرش مهندسی ارزش بعنوان یکی از رویکردهای موثر و مفید در صرفه جوئی در هزینه ها و بهبود فرآیندها.

تاریخچه مهندسی ارزش

تاریخچه مهندسی ارزش در ایران:
تصویب قانون اعمال مهندسی ارزش در بند «ج» ماده 61 قانون برنامه سوم 1378
تصویب دستورالعمل ارجاع کار به واحدهای مهندسی ارزش از طرف سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور -1379
برپایی اولین سمینار ملی مهندسی ارزش در دانشگاه صنعتی امیر کبیر- دی ماه 1380
تشکیل تیمهای مهندسی ارزش در تعدادی از شرکتهای مشاوره و پیمانکاری.

تاریخچه مهندسی ارزش

تعاریف
تعریف تحلیلی مهندسی ارزش

مدیریت ارزش

تفاوت مهندسی ارزش و مدیریت ارزش

انالیز کارکرد

تعریف کارکرد

تعریف تحلیلی مهندسی ارزش
بر اساس تعریف ارائه شده از طرف انجمن مهندسی ارزش آمریکا (SAVE)، مهندسی ارزش عبارت است از :

Systematic, Multi-disciplinary effort directed toward the Functions of the purpose of achieving the best value at the lowest Overall Life Cycle Cost.
«مهندسی ارزش تلاشی نظام یافته و چند تخصصه در جهت دستیابی به حداکثر ارزش، با کمترین هزینه طول عمر برای هر کارکرد می باشد.»

تعریف تحلیلی مهندسی ارزش
در این تعریف به مشخصه های بارز زیر اشاره شده است:
1- It is a systematic process
روش مهندسی ارزش یک روش نظام یافته می باشد که توسط طرح کار (job plan) تعریف می شود. بدین معنی که روش مذکور :

دارای نقطه شروع و خاتمه می باشد.
بر خلاف سایر روشهای معمول کاهش هزینه ساختارمند می باشد.

تعریف تحلیلی مهندسی ارزش
2- It is a multi-disciplinary work
مهندسی ارزش یک فرآیند چند تخصصه می باشد که با مشارکت مجموعه ای از افراد با تخصصهای گوناگون، که قادر به تحلیل دقیق کلیه جنبه های پروژه مورد مطالعه و تحت بررسی می باشند، انجام می گردد. مهندسی ارزش یک کار تیمی بوده که تحت مدیریت و هدایت هماهنگ کننده تیم ارزش (VMTC) انجام می گردد.

دلایل عمده چند تخصصه بودن روش مهندسی ارزش عبارت است از :
بررسی و تحلیل پروژه نیازمند یک کار گروهی می باشد، نه مطالعات انفرادی (پروژه به تخصصهای گوناگون و متفاوت نیاز دارد).
در روشهای عادی کاهش هزینه با تمرکز بر روی یک بخش از پروژه و سعی در کاهش هزینه های مربوط، سایر اجزاء و ارتباطات آنها را با یکدیگر مد نظر قرار نمی دهیم. در حالیکه مهندسی ارزش چنین نمی باشد. با بکارگیری روش بررسی گروهی، نگرش کلی و جامع به مسئله قابل حصول می باشد.

تعریف تحلیلی مهندسی ارزش
3- It is emphasis analysis approach

تحلیل کارکردها مشخصه خاصی از مهندسی ارزشی می باشد که آن را از دیگر روشهای معمولی کاهش هزینه یا تجدید نظر در طراحی جدا می نماید. با تمرکز بر روی نوع کارکرد محصول / پروژه، اقدام به تحلیل کارکردها نموده ضرورت و میزان اهمیت آن را مشخص می کنیم.

روش مرسوم
روش مهندسی ارزش
A
A’
B
A

تعریف تحلیلی مهندسی ارزش
4- It focuses on value rather than cost
هدف مهندسی ارزش بهبود ارزش می باشد، و نه صرفاً کاهش هزینه (هزینه یکی از مشخصه های ارزش است) در واقع ارزش ایده آل تعادل صحیح بین زمان، هزینه بعنوان منبع و عملکرد، بعنوان نیاز مشتری می باشد.

Value =
Satisfaction of Needs
Use of Resources

تعریف تحلیلی مهندسی ارزش
5- Life Cycle Cost(LCC)
در مهندسی ارزش بجای تمرکز بر هزینه های بخشی، هزینه های دوره عمر پروژه را بایستی مد نظر قرار داد.

مقدمات
طراحی
اجرا
بهره برداری
Time
هزینه اجرای VE

مدیریت ارزش عبارتست از یک روش ساخت یافته، که بیانگر ارزش یک طرح در نظر کارفرما در جهت رفع یک نیاز معلوم می باشد، بگونه ای که طی آن، اهداف پروژه به وضوح مشـخـص گردیده و مورد تایید قرار می گیرد و روشهای مناسبی جهت دستیابی به آنها ارائه می گردد.

مدیریت ارزش

با توجه به تعاریفی که از مدیریت و مهندسی ارزش ارائه گردید، می توان گفت: مهندسی ارزش یک زیر مجموعه از مدیریت ارزش است. مهندسی ارزش بر روی اختیارات خاص مهندسی متمرکز است، در حالی که مدیریت ارزش اهداف کلی پروژه را تحت شعاع قرار می دهد و طی آن اولویتهای مورد نظر کافرما، مشخص می گردد.
مهندس ارزش برای هر طرح در مراحل اولیه و طراحی تفصیلی مورد بررسی قرار می گیرد، در حالیکه مدیریت ارزش در مرحله امکان یابی و هدفیابی پروژه مطرح است.
تفاوت مهندسی ارزش و مدیریت ارزش

عبارتست از یک روش خلاقانه که هدف اصلی آن، تعیین هزینه های اضافی می باشد.
هزینه اضافی شامل بخشی از هزینه هاست که نقش موثری در افزایش کیفیت، کاربرد و بازدهی طرح ندارد.
آنالیز ارزش

کارکرد
کارکرد ویژگی طبیعی محصول یا نوع خدماتی است، که هر شی یا محصول یا پروژه جهت رفع نیازهای انسان ارائه می دهد. بر این اساس کارکرد در تقسیم بندی اولیه به دو نوع تقسیم می شود:
کارکرد طبیعی
مربوط به اشیاء و موضوعات غیر ساخته دست بشر می باشد. کارکرد طبیعی در واقع قابلیت و توانایی ذاتی هر شیء، در رفع برخی نیازهای بشری است.
کارکرد برنامه ریزی شده
این کارکرد در مورد اشیاء و مصنوعات ساخته شده دست بشر مطرح می باشد، و عملاً شامل آن نوع قابلیت و توانایی محصول است که با برنامه و طرح قبلی در محصول قرار داده میشود. بعبارت دیگر محصول برای آن کارکرد طراحی می شود.
کارکرد

کارکرد
کارکرد اولیه یا اصلی
قابلیت، توانایی، یا خدمات اصلی مورد انتظار پروژه می باشد، که اساساً پروژه بخاطر آن احداث می شود. کارکرد اولیه یا اصلی همراه پروژه بوده و قابل تفکیک از آن نیست. لذا حتی اگر طرح یا روش اجرای آن دچار تغییر شود، کارکرد اصلی تغییر نمی نماید.
کارکرد ثانویه یا پشتیبان
کارکردی است که پروژه یا محصول مستقیماً جهت ارائه آن طراحی نشده است. بعبارت دیگر هدف و منظور اصلی طرح ارائه آن نوع کارکرد نیست. منتهی جهت تکمیل کارکرد اصلی طرح و افزایش ارزش آن و ایجاد قابلیت و بهره مندی فرعی در طرح، آن نوع کارکرد نیز در پروژه قرار داده شده است. لذا کارکرد ثانویه قابل حذف میباشد، و حتی در صورت حذف و یا تغییر ،خللی به ماهیت پروژه (کارکرد اصلی) وارد نمی شود در عین حال باید توجه نمود که در برخی موارد نوعی کارکرد ثانویه ناخواسته نیز در پروژه وجود دارد.

مفاهیم اصلی مهندسی ارزش
مشتری گرایی
کارکرد گرایی
طراحی تیمی

مشتری گرایی
کارکردهای محصول فعلی
کارکردهای محصول فعلی
کارکردهای محصول فعلی
نیازهای مشتری
نیازهای مشتری
نیازهای مشتری

روشهای بهبود ارزش

روشهای افزایش سود

کارکرد گرایی
هزینه

طراحی تیمی
Team Designing

فرآیند مهندسی ارزش
ارائه

هدف
مهندسی ارزش موثرترین شیوه شناخته شده برای شناسایی وحذف مخارج غیر ضروری در طراحی، آزمایش، تولید صنعتی، اجراء، بهره برداری، نگهداری آمار و اطلاعات مراحل و روشهای اجرا است. برای استفاده هر چه بیشتر از این روش، و استقرار آن در ساختار پروژههای عمرانی کشور، به دو ابزار عمده نیازمندیم:

تدوین یک برنامه کار، با توجه به ویژگیهای پروژههای عمرانی

تدوین یک دستورالعمل که در آن ارکان، روابط و ضوابط اجرایی یک سیستم مهندسی ارزش به روشنی تعریف شده باشد.

تعریف طرح عمرانی
طرح عمرانی یا طرح توسعه ملی بر اساس تعریفی که در قانون برنامه و بودجه از آن ارائه شده، «مجموعه عملیات و خدمات مشخصی است که بر اساس مطالعات توجیهی فنی و اقتصادی یا اجتماعی که توسط دستگاه اجرایی انجام می شود، طی مدت معین و با اعتبار معین برای تحقق بخشیدن به هدفهای برنامه عمرانی پنج ساله، به صورت سرمایه گذاری ثابت شامل: هزینه های غیر ثابت وابسته در دوره مطالعه و اجرا و یا مطالعات اجرا می گردد و تمام یا قسمتی از هزینه های اجرای آن از محل اعتبارات عمرانی تامین می شود، و به سه نوع انتفاعی، غیرانتفاعی و مطالعاتی تقسیم می گردد.»

ویژگی های طرح عمرانی
1- منابع مالی پروژه: منابع مالی این پروژه ها از طریق اعتبارات و بودجه های عمومی تامین می شوند.

2- سیستم نظارت: نهادهای نظارتی موثر بر این طرحها عموماً دولتی هستند. گرچه مردم از نتایج این طرحها برخوردار می شوند، اما نظارت آنها از طریق نمایندگانشان یا دولت اعمال می شود.

3- شیوه برنامه ریزی: عموماً این طرحها از یک برنامه ریزی متمرکز هدایت می شوند.

4- عناصر موثر بر کارایی: کارایی این قبیل طرحها با تخصص و تجربه مدیران دستگاههای عمومی، شیوه و سازمان دستگاهها، قابلیت انعطاف بوروکراتیک و حوزه عمل قانونی دستگاهها و مدیران آنها ارتباط مستقیم دارد.

5- ویژگی های مصرف کنندگان: برخلاف محصولات و خدماتی که از سوی بخش خصوصی انتخاب می شوند، در طرح‎های عمرانی، مصرف کنندگان بر اساس نیازهای برنامه‎ای به قصد ارائه خدمات بلاعوض یا اهداف فرهنگی- اجتماعی، خدماتی را ارائه می کنند. متقابلاً رابطه نقادی و پذیرش محصول یاخدمات در طرح‎های بخش عمومی محدودتر است.

6- نظام بهره‎برداری: در طرح‎های توسعه ملی، ممکن است کارفرمای ساخت با کارفرمای بهره‎برداری متفاوت باشند. این تفاوت مزایا و معایبی به طرح تحمیل می‎کند.
ویژگی های طرح عمرانی

زمان کاربرد مهندسی ارزش
همچنان که در شکل (توزیع هزینه در طول عمر مفید پروژه) دیده می شود، هزینه طراحی نسبت به هزینه کل چنانچه در طول عمر یک پروژه متعارف در نظر گرفته شود، کمترین هزینه است. معمولاً کلیه هزینه های اولیه پروژه (مطالعه طراحی و اجراء) به چیزی کمتر از 50% هزینه پروژه در طول عمر مفید آن می رسد.

طراحی
اجرا
بهره برداری و نگهداری
هزینه کل
کارکنان بهره برداری ونگهداری گرچه اغلب مسئول بیشترین بخش از هزینه های کل پروژه می باشند، لیکن تاثیری بس اندک بر تصمیماتی که موجب افزایش هزینه های طول عمر مفید پروژه می شود، دارند.

نتیجه و پیشنهادات

مراجعه به بهترین منبع اطلاعات
اطلاعات باید از منابع معتبر دریافت شود دو اصل مهم در این زمینه وجود دارد. در درجه اول اطلاعات را باید از چند منبع جستجو کرد و در درجه دوم برای یافتن اطلاعات مورد نیاز به دنبال بهترین منبع گشت.
تامین هزینه های اجرا
هنگام تحویل پیشنهاد تغییرات مهندسی ارزش باید بر ضرورت سرمایه گذرای زمانی یا پولی برای رسیدن به صرفه جویی کلی پیشنهادی تاکید شود. اعتبارات، زمان و کارکنانی که برای اجرای تغییرات لازم هستند باید تامین گردد.
تسریع در اجراء
سریعتیرین راه اجرای یک فکر بهره گیری موثر از اطلاعاتی است که توسط مبتکران آن فکر به دست آمده است در صورت امکان باید از گروه مهندسی ارزش خواسته شود که پیش نویس های مقدماتی اسناد و مدارکی را که برای تجدید نظر در دفترچه های محاسباتی، مشخصات فنی، دستور تغییرات به پیمانکار، نقشه ها و الزامات قراردادی، لازم است، تهیه کنند. چنین پیش نویسهایی به تضمین تبدیل صحیح فکر به عمل کمک می کنند و ضمناً در حکم معیاری برای نظارت بر پیشرفت کار عمل خواهند کرد.

نتیجه و پیشنهادات
مرحله ممیزی
هدف مرحله ممیزی (Audit) یا رسیدگی در طرح کار مهندسی ارزش، اطمینان یافتن از این است که نتایج مطلوب، تحقق یافته و به نحو مناسب مستند و گزارش شده اند.

عناوین فعالیتهای مرحله ممیزی
ممیزی را انجام دهید.
نتایج را ارزیابی کنید.
گزارش نهایی پروژه را تهیه کنید.
اطلاعات را بین افراد ذینفع توزیع کنید.

نتیجه و پیشنهادات
برداشتن گامهای زیر موجب سرعت بیشتر و ارتقای موفقیت در مطالعات مهندسی ارزش کارهای آتی خواهد شد.
نسخه هایی از تمام اقدامات اجرایی تکمیل شده به دست آورید.
برای ارزیابی دستاوردها نتایج عملی را با پیش بینیهای مقدماتی مقایسه کنید.
صرفه جویی در هزینه ها یا سایر بهبودهای تحقق یافته را به مدیریت گزارش دهید.
اطلاعات به دست آمده را بین تمام طرفهای ذینفع و دیگر سازمانهای ادارات مرتبط توزیع کنید.
پروژه را به منظور مشخص کردن مسایلی که در جریان کار پیش آمده، بازنگری و اقدامات تصحیحی را برای پروژه بعدی پیشنهاد کنید.
توصیه هایی لازم را به منظور استفاده از فکرهای بالقوه برای مطالعات مهندسی ارزش، که در این مطالعه تکمیل شده و به آن برخورده اید مطرح کنید.
افرادی را که در مطالعات مهندسی ارزش نقش داشته اند برای تشویق احتمالی مشخص و به مدیریت پیشنهاد کنید.
تاثیر پروژه بر هزینه های نگهداری و دیگر هزینه های مربوط به دوره عمر مفید پروژه مشخص کنید.
مدیریت مسئولیت دارد که شخصی را برای تکمیل این مرحله منصوب نماید.

لازمه تدوین برنامه مهندسی ارزش، وجود رویکردی در سیاست گذاری است که نشان دهد تلاشهای مهندسی ارزش در کجا چه موقع چگونه ودر کدام زمینه های خاص کار باید هدایت شود.
آموزش نسبی مهندسی ارزش یا آشنا سازی افراد با برنامه آن در کلیه سطوح سازمان ضرورت دارد.
ایجاد یک جایگاه سازمانی به عنوان هماهنگ کننده مهندسی ارزش، برای اداره و نظارت برنامه مهندسی ارزش ضرورت دارد.

بعضی عناصر یک برنامه موفق و پیوسته پیشنهاد تغییرات مهندسی ارزش (VECP) چنین است:
فرایند بررسی پیشنهادها باید ساده بماند و سریع انجام شود.
پیمانکاران در صرفه جویی ها سهیم شوند.
تغییرات پیشنهادی به مالکیت کارفرما در می آیند.زیرا این فکر (concept) را می توان در پروژه های آتی به کار برد.