پاورپوینت مشکلات شیردهی

مشکلات شیر دهی
1

مشکلات شیردهی
2
مشکلات شیر دهی

دلایل بروز مشکلات شیردهی
شیرخوار
بیماریهای خاص شیرخوار
گریستن مداوم کودک
وزن نگرفتن شیرخوار
مادر
عدم اطمینان در کفایت شیر مادر
باورهای نادرست
بیماریهای مادر
مشغله زیاد مادر
عدم آکاهی از ذخیره سازی
نگرانیهای بیهوده مادر
تبعیت از توصیه های نادرست
باورهای اجتماعی
باورهای عامه
عدم وجود گروههای حمایت از مادر
تبلیغات
کارتلهای بزرگ
یارانه

3
مشکلات شیر دهی

برخی موانع در مقابل شروع و تداوم شیردهی
ناآگاهی از خصوصیات بیرقیب بودن شیرمادر (بویژه پیش از تولد کودک)
توصیه های نادرست، دوگانه و بعضا متناقض کارکنان بهداشتی و پزشکان مراکز
قطع خود سرانه و بدون مشاور شیرمادر
ترخیص زودرس نوزاد بدون آموزش کافی به مادر
عدم اختصاص وقت مناسب در مراکز بهداشتی جهت پیگیری و راهنمایی به مادر
مشغله های زیاد مادر (عدم گروههای حامی شیرمادر)
عدم حمایت خانواده مخصولا شوهر و افراد کهنسال
جو غالب فورمولا پسند و تبلیغ شدید بر روی فورمولا
عدم آگاهی کارکنان پزشکی و بهداشتی به رفع موانع فرا روی مادران شیرده
ساده لوحی در پذیرش توصیه های غیر کارشناسی از اطرافیان و عوام
مشکلات شیر دهی
4

کودک پرخطر در بروز مشکلات شیردهی
کودک نارس و چند قلوها
داشتن مشکلات تشریحی در یک یا دو پستان
مشکلات آناتومیک خاص در نوزاد مانند؛ لب یا کام شکری، میکرو یا ماکروگنوسی و اختلالات نورولوژیک مانند؛ سندرمهای کروموزومی، هیپوتونی، هیپرتونی، اپیلپسی، فلج مغزی و 000
مشکلات طبی شیرخوار نظیر؛ یرقان، هیپوگلیسمی، دیسترس تنفسی و عفونتهای مختلف
خواب آلودگی شدید یا از دست دادن خیلی زیاد وزن نوزاد
آشنا نمودن کودک به فورمولا پیش از مراجعه یا مشاوره با پزشک
عدم آموزشهای صحیح بروز مشکلات شیردهی پس از ترخیص در زایشگاه
استفاده از گول زنک، تغذیه با بطری و سربطری

مشکلات شیر دهی
5

عوامل بروز مشکلات تغذیه ای با شیرمادر پیش از تولد نوزاد
عوامل اجتماعی
تمایل درونی مادر به شیردهی با بطری
پیشینه از تغذیه با فرمولا بدلیل وزن نگرفتن در شیرخوار قبلی
تمایل به استفاده از قرصهای ضد بارداری و ناباروری بواسطه هورمون درمانی
مشکلات جدی بالینی مانند؛ هیپوتیروئیدی درمان نشده، دیابت قندی و فیبروز کیستیک
مادران خیلی جوان و تفکر پست مدرن
اختلالات پسیکولوژیک مانند؛ افسردگی و نوک پستانهای صاف یا فرو رفته
جو نامناسب و باورهای اجتماعی ناپسند علیه شیرمادر
عوامل فیزیولوژیک-آناتومیک
نوک پستانهای صاف یا فرورفته
تنوع در ظاهر پستان؛ شامل عدم قرینگی قابل توجه، هیپوپلازی و توبولار با یکدیگر یا سایرهمسالان
عمل جراحی گذشته برروی پستان بنحوی که مجاری شیرساز را شدیدا گرفتار و اعصاب آوران نوک پستان را بیازارد.
عمل جراحی پستان جهت ترمیم اختلالات ظاهری یا آبسه های قبلی پستان

مشکلات شیر دهی
6

7
علائمی که علیرغم رشد خوب شیرخوار، مادر یا دیگران فکر میکنند، شیرمادر ناکافی است؟
شیرخوار مکررا گریه میکند و برای مدت طولانی نمیخوابد (زود به زود بیدار شده و تقاضای شیر نماید).
زیر پستان آرام نبوده یا بسختی تغذیه میکند، غالبا انگشتانش یا دست مشت کرده اش را میمکد.
تمایل شیرخوار بمیکدن طولانیتر و بدفعات بیشتر پستان مادر، تا جایی که مادر یا دیگران فکر میکنند، آیا واقعا شیر مادر کم یا رقیق گردیده است؟
وقتی مادر پستانش را میدوشد، فقط کمی شیر خارج میشود و یا بکلی شیر بیرون نیاید، همچنین پستان مادر مانند گذشته پر نبوده یا نرمتراز گذشته شده باشد.
پستان مادر رگ نکرده یا مادر نشت شیر یا سایر نشانه های رفلکس جاری شدن شیر را حس نکند.
اگر به شیرخوار شیرکمکی بدهند، بسهولت بخورد و چند ساعتی نیز بخوابد.
این نشانه ها ممکن است نشانه دریافت ناکافی شیر باشد، ولی معیارهای قطعی نیستند.

مشکلات شیر دهی

دلایل سندرم نارسایی اولیه شیرمادر
تنوع آناتومیک ظاهری پستانهای مادر
هیپوپلازی پستان
پستانهای توبولار
غیر قرینگی قابل توجه پستانهای مادر
جراحیهای بر روی بافت پستان
کاهش بافت پستان
افزودن بافت پستان
آبسه پستان
سرطان پستان
پرتو درمانی
اختلالات اندوکرینولوژیک مادر
نارسایی هیپوفیزی
سندم شیهان

مشکلات شیر دهی
8

9
معیارهای قطعی کفایت شیرمادر بهترین شاخص دریافت کافی شیر مادر پایش مستمر وزن و رشد اوست.
شیرخوار بتواند بعد از روز دوم در یک شبانه روز، کهنه هایش را شش مرتبه یا بیشتر با ادرار رقیق و برنگ روشن، خیس نماید (بشرطی که به نوزاد بجز شیر مادر چیز دیگر داده نشده باشد).
در یک شبانه روز قادر باشد، 3 تا 8 بار مدفوع دفع کند، هر چند با رشد بیشتر و بزرگتر شدن تدریجی کودک، دفعات اجابت مزاج نیز کمتر میشود.
شیر خوارهوشیار بوده، تون عضلاتش طبیعی، بظاهر سالم و شاداب بوده و رفته رفته لباسهایش به تنش کوچک شود.
بطورمتوسط هفته ای 150 گرم وزن بگیرد (ماهیانه حدود نیم کیلوگرم).
خیس کردن کمتر از 6 کهنه در 24 ساعت، در شیرخوارانی که فقط شیر مادر میخورند، ممکنست نمایانگر ناکافی بودن شیرمادر باشد.

مشکلات شیر دهی

10
علل مادری ناکافی بودن شیرمادر(نوع ثانویه کمبود) (بمراتب ازنوع اولیه شایع تراست)
عدم تخلیه پستان ها؛ در حقیقت تولید ماده شیمیایی بازدارنده در شیر باقیمانده و فشار فیزیکی حاصله از تجمع آن در پستان مادر، سبب تحلیل غدد شیر ساز و مقدار تولید شیرمادر نیز تقلیل می یابد.
عدم ارتباط عاطفی مادر و کودک
جدایی مادر و شیرخوار
بارداری
عفونت پستان
مصرف قرص های استروژنی
کاهش دریافت کالری
مشکلات شیر دهی

11
علل مربوط به عدم وزنگیری شیرخوار بدون کمبود اولیه شیرمادر
نوزاد نارس یا کم وزن
شلی یا سفتی غیر عادی عضلات نوزاد
آسفیکسی
ناهنجاریهای متعدد مانند؛ ساختاری قلب، مشکلات تنفسی، عفونت یا مشکلات دهان (شکاف کام و … )
مکیدنهای ضعیف، غیر موثر یا کوتاه مدت
مکیدن گولزنک و خوردن شیر کمکی با بطری
مشکلات شیر دهی

12
علائم هشدار دهنده کمبود شیرمادر در شیرخوار چیست؟
جدایی نوزاد و مادر در 24 ساعت اول زندگی
مشکلات دهانی، اختلالات عصبی- عضلانی، زردی یا دو قلویی
بیماریهای عمومی؛ بیماریهای قلبی و تنفسی مزمن شیرخوار (برونکوپولمونری دیسپلازی) که نیاز به درمان طولانی مدت با اکسیژن است.
مشکل گرفتن پستان مادر؛ خواب آلودگی، مکیدن ضعیف، بیقراری و مکیدن گولزنک
کاهش وزن بیش از 7 در صد از زمان تولد
عدم دفع مدفوع دانه دار زرد رنگ تا روز چهارم پس از تولد
دفع کمتر از 6 بار ادرار از تولد تا روز چهارم تولد
کمتر از 4 بار دفع مدفوع در شبانه روز بین روزهای چهارم تا هفته چهارم تولد
نرسیدن به وزن زمان تولد تا روز 10 الی 14 زندگی
عدم افزایش وزن بمقدار 30 گرم در روز از روز 7 یا 10 زندگی به بعد

مشکلات شیر دهی

علل احتمالی کمبود شیرمادر
مصرف بسیارکم غذا یا مایعات توسط مادر در دوران شیردهی
کار زیاد و خستگی شدید مادر
بیماریهای ناتوان کننده مادر گاهی هم کشیدن زیاد سیگار یا شرم از شیردهی
بد مکیدن شیرخوار
بیماری شیر خوار از قبیل عفونت تنفسی
آنچه واقعا تولید شیر مادر را افزایش می دهد، مکیدن مکرر شیر خوار است.
این واقعیت پستان مادر را برای تولید بیشتر شیر تحریک می کند. بدین ترتیب اگر مادر شیردهی را متوقف کرده و شیرش خشک شده، تولید شیر او دوباره برقرار می شود و ممکن است 2-1 هفته طول بکشد تا شیر به مقدار کافی جریان یابد (شیردهی مجدد یا ریلکتیشن).

مشکلات شیر دهی
13

14
سایرعلل احتمالی کمبود شیرمادر
مصرف بسیارکم غذا یا مایعات مادر در دوران شیردهی
کار زیاد و خستگی مادر
بیماری شدید مادرگاهی هم کشیدن زیاد سیگار یا شرم از شیردهی
بد مکیدن شیرخوار
بیماری شیر خوار مانند، عفونت تنفسی
مشکلات شیر دهی

15
الگوی طبیعی وزنگیری اولیه نوزادان چگونه است؟
اکثر نوزادان اگر بطور انحصاری با شیر مادر تغذیه شوند، خیلی زود شروع به وزن گرفتن میکنند.
برخی نوزادان در چند روز اول تولد وزن از دست میدهند، این کاهش وزن متاثر از دفع مایعات خارج سلولی است که در دوره داخل رحمی ذخیره شده است.
حداکثر از دست رفتن وزن نباید بیش از 7 تا 10 در صد وزن تولد باشد و شیر خوار معمولا" در هفته دوم زندگی (گاهی تا هفته سوم) نوزاد وزن هنگام تولد خود را بدست می آورد.
مشکلات شیر دهی

علل رایج تولید ناکافی شیرمادر
عدم تکرر شیردهی
شیردهی کوتاه و با عجله (نخوردن شیر پسین)
تاخیر در شروع یا چگونگی تنوع در تغذیه تکمیلی
سردر گم نمودن شیرخوار(بطری، سر بطری و گولزنک)
وضعیت نامناسب مادر در دوره شیردهی
شیر ندادن شبانه (کاهش تولید پرولاکتین)
فشار زیاد در پستانها (ماستیت واحتقان)
مشکلات شیر دهی
16

17
پایش رشد
شیرخواران در 6 ماه اول زندگی باید هر هفته 100 تا 200 گرم وزن بگیرند و بعد از آن در 6 ماه دوم زندگی هر هفته 85 تا 140 گرم.
معمولا وزن شیرخوار در 5 تا 6 ماهگی دو برابر و در یکسالگی سه برابر وزن تولد میگردد. مسلما دور سر و قد شیرخوار نیز متناسبا افزایش خواهد یافت.
نمودار رشد شیرخوار باید ترسیم گردد و منحنی رشد او پایش شود.
با اجرای اقدامات ده گانه میتوان از تولید کافی شیرمادر، اطمینان یافت.
در نوزادان نارس یا کم وزن در طی روز اول که حجم شیرمادر کم است، بنظر میرسد که مکیدن خوبست ولی با افزایش حجم شیر از مکیدن زود خسته میشوند و قادر به تخلیه پستان نیستند، در نتیجه حجم شیر بسرعت کاهش می یابد. در اینگونه موارد بهتر است، پستان ها را ابتدائا دوشید یا با شیر دوش تخلیه و سپس نوزاد را با آن تغذیه نمود.
افزایش زردی در روزهای نخست تولد غالبا نشانه کم شیرخوردن نوزاد است.
خواب آلودگی های برخی نوزادان را نباید به حساب رضایت آنان گذاشت و گریه کردن زیادشان را نیز نباید لزوما کولیک تلقی کرد، بلکه باید آنان را توزین و از افزایش پیوسته و مناسب وزنشان مطمئن گردید.

مشکلات شیر دهی

18
چگونه میتوان تولید شیرم را بیشتر کنم؟
برای بیشتر شدن شیر، پستانها باید مرتبا تحریک شوند و شیر ساخته شده نیز مکررا تخلیه شود.
مادرهنگامیکه شیر میدهد، پستانش را پیوسته ماساژ دهد تا به جریان شیر کمک کند.
در فاصله دو وعده شیردهی، شیرش را بدوشد و آن را با فنجان یا وسایل کمک شیردهی به شیر خوار بدهد. این مسئله درمورد شیرخوارانی که مکیدن ضعیف دارند و یا دیر به دیر شیر میخورند، خیلی مفید است.
اگر مادر معتقد به اینست که برخی غذاها، مایعات یا گیاهانی شیرش را زیاد می افزاید، بشرطی که تمیز و بهداشتی باشند، مانعی ندارد. این مورد شاید بدلیل افزایش اعتماد بنفس مادر است تا واقعا خود آنها.
مصرف غذاهای خاص یا داروها، نباید جانشین تکرر شیردهی شود.
مشکلات شیر دهی

19
چرا مادر فکر میکند، شیرش کم است؟
سابقه ناکافی بودن شیر یا افزایش وزن ناکافی فرزند قبلی و سایر وابستگان نزدیک
صاف یا فرورفته بودن نوک پستان یا شقاق پستان
احتقان پستان یا سابقه جراحی پستان
خونریزی، افزایش فشارخون و یا عفونت مادر
دیابت، بیماری قلبی و بیماریهای روماتیسمی
جاری نشدن شیرمادر تا 4 روز بعد از تولد یا نداشتن سابقه شیردهی در فرزندان قبلی
سن بالاتر از 37 سال

مشکلات شیر دهی

20
اگر وزن کودکم، با وجود تلاشهایم، باز هم کافی نبود، چه باید بکنم؟
اول تغذیه با پستان مادر شروع شود، سپس شیر پستان ها را با شیردوش دستی و بطور همزمان به مدت 10 تا 15 دقیقه دوشیده و به شیرخوار خوراند.
اگر بازهم وزنگیری کافی نبود، استفاده از شیر کمکی، بشرطی که بعد از تغذیه از پستانها باشد، بلامانع است.
با وزن گرفتن مناسب شیرخوار، حجم شیر مصنوعی کمکی را باید بتدریج کاهش یابد، ولی دوشیدن پستان ها تا زمانیکه شیرخوار بدون استفاده از شیر کمکی همچنان افزایش وزن دارد، باید ادامه یافته ولی بتدریج متوقف شود.
مشکلات شیر دهی

21
چگونه میتوانم شیرم را بیشتر کنم؟ آنچه واقعا تولید شیر مادررا افزایش میدهد، مکیدن مکرر شیر خوار است. این واقعیت پستان مادر را برای تولید بیشتر شیر تحریک میکند.
مادر بایست مکرر شیرخوار را تغذیه کند، همچنین ازگولزنک و بطری احتراز کند.
مادر را باید با نشانه های واقعی نه خیالی گرسنگی شیرخوار آشنا کرد.
مادر را ترغیب نمود که تماس پوستی با شیرخوار برقرارنموده و نوزاد را در کنار خود داشته باشد (ارتباط عاطفی خوبی میان مادر و شیرخوار).
در موقع بیقراری شیرخوار، او را زیر پستان بگذارد تا آرام شود.
موکدا از مصرف شیر کمکی خودداری نماید.
اگر تولید شیر خیلی کم باشد، برای چند روز از شیر دیگری (شیردام و یا …. ) میتوان استفاده کرد تا تولید شیر بیشتر شود، گو اینکه بهتر است، آنرا با قاشق یا فنجان به شیرخوار داد نه با بطری و سر بطری.

مشکلات شیر دهی

من نمیتوانم به فرزندم شیردهم.
مواردی مانند اندازه کوچک و بزرگ بودن ظاهری پستان مادر، عدم بزرگی آن در دوره بارداری، برخی از ضربات خفیف یا جراحی مانند ماموپلاستی (برداشتن بافت یا افزودن آن)، لامپتکتومی، درمان قبلی سرطانها حتی سوختگیهای کوچک بهیچ وجه منافاتی با شیردهی ندارد.
بجز موارد معدودی مانند مثبت بودن HIV یا سل فعال و هپاتیت C ممنوعیت جدی دیگری در عفونتهای مادر برای شیردهی وجود ندارد.
حتی استفاده از برخی از مواد مخدر، مصرف الکل و دخانیات با اینکه قویا نادرست هستند، معهذا مانع از شیردهی نیست.
اگر کودک دچار گالاکتوزمی، خطاهای متابولیسم هنگام تولد است، مادر نباید به فرزندش شیر بدهد.
تنها اندکی (5 در صد) موارد مادرانی که دچار سندرم اولیه ناکافی بودن شیر مادر هستند، نیازمند حمایت بیشتری هستند.
22
مشکلات شیر دهی

فرزند من بد شیرمیخورد.
شیرخواران چند الگوی شیر خوردن نرمال دارند.
براکودا (موثر و هیجانی)، شیر خوار نوک پستان مادر را سریعا می قاپد و طی 10 تا 20 دقیقه آنرا با انرژی زیادی میمکد.
هیجانی غیر موثر، بسیار مشتاق و فعال در شیرخوردن است، وقتی شیر نیست ناامید شده و میگرید.
پرو کراستیناتور( طفره رو)، شیرخوار بدوا منتظرمیماند تا شیر جاری شود، سپس شروع به تغذیه مینماید.
گورمت (کند مغذی)، شیر خوار نخست شیر را با حوصله مزه مزه میکند، خیلی شکاک و با احتیاط شیر میخورد.
رستر (راحت طلب)، شیر خوار ترجیح میدهد که طی چند دقیقه با طمانینه شیر بخورد، چند دقیقه استراحت کند و اصطلاحا شیرخوردن را طولش دهد.

23
مشکلات شیر دهی

آیا گرسنگی تنها دلیل گریه شیر خوار است؟ کوچک و نرم بودن پستانها، نداشتن شیر کافی در خویشاوندان، گریه نوزاد، مکیدن انگشتان و یا خوب نخوابیدن شیر خوار شاخص های مناسبی برای کافی نبودن شیرمادر نیست.
گر چه گرسنگی شیرخوار یکی از مهمترین دلایل گریه اوست، اما تنها دلیل آن نیست .
خیس وکثیف بودن شیرخوار، گرما یا سرمای محیط، لباس نامناسب، وجود فشار یا سنجاق در لباس یا کهنه شیرخوار، سر و صدا و ازدحام اطرافیان از دلایل شایع گریه کودک است .
گاهی علت گریه شیرخوار بخصوص درسنین یک و نیم تا چهار ماهگی که قولنج شکمی شایع است، شیرخوار بدون دلیل روشن شروع به گریه و بیقراری کرده و مرتبا پاها را روی شکم جمع و گاز دفع میکند.
شیرمادر چون سهل الهضم است، بهمین خاطر شیر خوار زود به زود گرسنه میشود، لذا تقاضای زیاد شیر خوردن نمیتواند از دلایل ناکافی بودن شیرمادر باشد.
غالبا مکیدن انگشت بدلیل تمایل قوی مکیدن در شیرخواراست تا ابراز گرسنگی و نیاز به شیر بیشتر.

مشکلات شیر دهی
24

تاثیر خستگی مادر بر شیرمادر
خستگی روحی مادر در دوره بارداری بر روی فرآیند شیردهی تاثیر گذار است.
زایمان دردناک و پر استرس موجب تاثیر منفی بر شیردهی میگردد.
ترسهای پنهان از مادر شدن و دلشوره های مخفی بهمراه مشکلات متعدد خانوادگی و اجتماعی خصوصا در مادر با اعتماد بنفس پائین همگی موجب تاثیر منفی بر شیردهی میگردد.
مشغله های زیاد و وقت گیر مادر بیش از اینکه بلحاظ بیولوژیک موجب کاهش شیرمادر گردد، تاثیر روانی آن موجب اختلال در این فرآیند میشود.
مادران بی انگیزه، پیوسته مایوس و دلسرد که همیشه آه و ناله دارند و بقول خودشان همیشه خسته و ضعیف هستند، حال هیچکاری را ندارند در واقع بجای تمایل به شیردادن، تنبلی خود را اظهار میدارند.

مشکلات شیر دهی
25

تعداد دفعات شیردهی را نمیدانم.
در هفته های نخست زندگی شیرمادر باید بنابر تقاضای نوزاد باشد.
مادر بایست با توجه به نیاز کودک انتظار شیر خوردن داشته باشد، نه اینکه تصورات ریاضی از خوردن شیر داشته باشد.
معمولا نوزادان نیازمندند در یک شبانه روز 8 تا 12 بار و هر بار 10 تا 15 دقیقه شیر بخورند و بهتر سه نوبت از آن شبانه باشد تا به حفظ و تداوم بیشتر شیرمادر کمک نماید.
تغذیه مکرر با شیرمادر موجب حداقل کاهش وزن نوزاد، کاهش ابتلا به هیپربیلیروبینمی و تضمین کننده تداوم شیرمادر در آینده است.
نوزادان و شیرخواران کوچک طیف وسیعی در تعداد تغذیه در شبانه روز دارند، صرف نظر از اینکه واقعا بیمار باشند.
متاسفانه، برخی از مادران بدون دریافت مشاوره های مبتنی بر کارشناسی، با ابراز نگرانی از کمبود شیر بسوی تغذیه با فورمولا تمایل می یابند.

مشکلات شیر دهی
26

چون خوب غذا نمیخورم، لذا شیر کافی ندارم.
هم دردوره بارداری و هم شیردهی مادرعلاوه بر نیازهای عادی، نیازهای ویژه نیز دارند.
مادر برای تامین شیر کافی نیازمند به دریافت 500 کیلوکالری اضافی انرژی در دوره شیردهی است.
مصرف بیشتر شیر پاستوریزه مادر با اینکه ضروریست اما، هیچ ارتباطی به تولید شیرمادر ندارد.
تغذیه نرمال مادر در دوران شیردهی و بارداری توصیه میگردد و ویتامینهای محلول در آب از شاخصهای مهم دریافت کافی تغذیه مادر است.
افزایش ویتامین ب-6، ویتامین د، ید و سلنیم در غذای مادر موجب افزایش مشابهی در شیرمادر میگردد.
غلظت فولات و کلسیم شیرمادر بسیار متاثر از ذخایر آن در اسکلت مادر است.

مشکلات شیر دهی
27

بچه ام بد جوری سینه ام را میمکد و و ولم نمیکند.
جدا کردن شیر خواری که محکم و پیوسته پستان مادر را میمکد، پدیده جالبی است زیرا اغلب موارد شیرخوار بقصد خوردن شیر نمیمکد و لزوما بمعنای کمبود شیرمادر نیست بلکه بیشتر ابراز عواطف شیر خوار کوچولو به مادرش است.
در این وضعیت اگر شیر خوار ول نکرد، مادر مجاز است پس از اطمینان از سیری، با انگشت کوچک و تمیز دستش تلاش کند، بآرامی شیر خوار را جدا کند.
علائم بد مکیدن شیرخوار عبارت از؛ چین خوردن گونه های شیرخوار هنگام مکیدن، صدا در آوردن از بینی، لبهای برگشته بدرون، حرکات پی در پی سر شیرخوار، عدم قورت دادن نوزاد و درد ناک بودن نوک پستان مادر
از عوارض مکیدن نادرست میتوان به آسیب به نوک پستان (شقاق)، درد، کم وزنگیری شیرخوار اشاره نمود.

مشکلات شیر دهی
28

بچه ام نمیخوابد، گرسنه است. اگر شیرنوبت شیرخوردن با آرامش بخوابد و وزنگیری و شادابی خوبی داشته باشد، تحقیقا کمبود شیر خوار پس از هر مادر ندارد.
بطور کلی کمیت و کیفیت خواب پدیده ای، ارثی است.
مسائل فیزیولوژیک مانند؛ دندان درآوردن، تب بدلیل عفونت تنفسی، سرماخوردگی واسهال از این دسته اند.
برخی از شیرخواران نیاز به همخوابی با مادر دارند یا اصطلاحا زیر سینه مادر بخواب میروند.
اگر مادر تصادفا با دادن شیر مصنوعی احساس میکند، شیر خوار بهتر میخوابد لزوما دال بر کمبود شیر مادر نیست، بلکه ممکنست است متاثر از تمایل به تغذیه غیر فعال (پاسیو) یا اصطلاحا شیرخوار تنبل میشود.

29
مشکلات شیر دهی

رشد کودکم افت کرده است.
با اینکه رشد پدیده ای ناهمگون است اما پایش رشد در شیرخوران ضروریست.
بررسی دقیق منحنی رشد، خصوصا نقش تغذیه کمکی، شیوه های صحیح شیردهی، دریافت مقادیر کافی ریزمغذیها و بیماریهای کودک اهمیت زیادی دارد.
تغییر منحنی رشد با عبور کردن دو صدک بزرگ در منحنی رشد کودک در شیرخوارانی که از هر حیث سلامت دارند و بررسی های دقیق نکته ای رانشان نداده است، میتواند متاثر از تغییر رشد کودک برمبنای جدید باشد تا کمبود شیر بتنهایی.
شیرخورانی که در هفته ها یا ماههای نخست بیش از حد وزن گرفته اند، طبعا در ادامه رشد، وزنگیری محدودتری دارند.
نباید مادر تصور کند به هر قیمتی شیرخوار باید چاق باشد یا بماند.
نباید این فرهنگ بهداشتی را ترویج نمود که کودک تپل مپل بهتر از شیرخوار معمولی است.

30
مشکلات شیر دهی

فرزندم سینه ام را پس میزند.
اعتصاب شیر که مادران از آن بعنوان تغییر شیر و نساختن به کودک سخن میگویند، حقیقتی تلخ است که در بسیاری از موارد منجر به فورمولا فیدینگ میشود.
اعتصاب موقت شیرخوردن نوعی تغییر رفتاری کودک بوده و گاهی با شروع خونروش ماهیانه، تغییر در تغذیه مادر، تغییر در رایحه و استرس مادر و حتی گاهی هم بدلایل ناشناخته پدید می آید.
بازگشت مادر بر سر کار، آشنا نمودن تصادفی شیرخوار با بطری و جدایی آندو از یکدیگر و سرانجام باعث قهر شیر خوار میگردد. شیرخوار در هنگام بیداری کمتر و خواب آلودگی بیشتر شیر میخورد.
در تاریخچه و معاینه مادر و شیرخوار بجز استثنائاتی؛ پر بودن بینی شیر خوار، رفلاکس و دندان در آوردن نکته خاصی وجود ندارد.
افزایش ارتباط مادر و کودک، حمام دادن شیرخوار و قطع تغذیه با بطری و استفاده کوتاه مدت از تغذیه با شیردوش برخی از راهکارهای درمانی است. بهر حال زمان طولانی برای عادی سازی روابط مادر و کودک لازم است.

31
مشکلات شیر دهی

کودکم اشتها ندارد.
از دست دادن ناگهانی اشتهای کودک با وجود سلامتی و شادابی و عدم یافتن هر گونه بیماری توجیه گر، این وضعیت تحت نام ”بحران موقت شیردهی“ نامیده میشود.
علائم و نشانه ها؛ شیرخوار کمتر از انتظار گرسنه است و مداوما سیری پذیر است و مادر تغذیه کمکی یا فرمولای کمکی را شروع میکند، که امری نادرست است.
دلایل؛ در یکسوم موارد شیرخواران در زمانهایی از رشد شان به این پدیده مبتلا میشوند و در سه پریود زمانی 2 تا 3 هفتگی، 6 هفتگی و 3 ماهگی روی میدهد.
ارزیابی؛ در معاینه فیزیکی و تاریخچه نکته مهمی بدست نمی آید.
مدیریت؛ با افزایش موقت اشتهای شیرخوار در طی این دوره های محدود شیر مادر نیز بیشتر خواهد شد. در صورت رشد نرمال و شادابی و سلامت کودک نباید تغذیه کمکی و یا تغذیه با بطری را آغاز نمود. تحمل تدریجی کودک و اعتماد بخشی به مادر از اهمیت زیادی برخوردار است.
32
مشکلات شیر دهی

پستانهایم احتقان دارد.
پستانها متورم و باد میکنند، مخصوصا در روزهای 3 تا 7 پس از زایمان شایعتر است.
معمولا بدلیل تغذیه غیر موثر و غیر مکرر شیر خوار علائمی نظیر؛ زخم نوک پستان، شیرخوار خواب آلوده و جدایی مادر و کودک مشاهده میشود.
هنگامیکه تغذیه شیر خوار کمتر میشود و تغییر ناگهانی در وعده های شیردهی صورت میگیرد، احتقان پستانها روی میدهد.
این پدیده نباید با استاز شیر(داکت پلاگی) که توده لوکال و یا یک رشته لوکالیزه در پستان لمس میگردد و با آبسه پستان که با علائم شبیه آنفلونزا با تب و افزایش سلولهای سفید خون همراه است، تفاوت کلی دارد.
اگر به نوزاد مرتب شیر ندهد، ممکنست منجر به سوء تغذیه، حتی آبسه پستان گردد.
پیشگیری نقش بسزایی دارد و تغذیه مکرر نوزاد و تخلیه مکرر بکمک پمپاژ پستانهای مادر (8 تا 12 بار روزانه) بهترین شیوه تسکین است.
33
مشکلات شیر دهی

علائم و دلایل درد نوک پستان چیست؟
درد نوک پستان، از شایعترین مشکلات شیر دهی است.
همه دردهایی که پس از پایان و یا در مواقعی که کودک شیر نمیخورد، با اهمیت تلقی میگردد، زیرا اگر درمان نشود بسوی احتقان، ماستیت یا توقف شیر میرود.
اندکی درد در شروع شیردهی، نه تنها شایع بلکه اهمیت خاصی ندارد. درد های شدیدی که در طول دوره شیردهی باقی می ماند و در پایان هفته نخست پایان نمی یابد، غیر نرمال است.
دو دلیل عمده برای این مشکل وجود دارد: الف) تکنیک نادرست شیر دادن (ناشی از وضعیت نادرست و مکیدن ناجور)، در واقع عدم آسان جاری شدن شیر نه تنها در مادر درد ایجاد میکند، بلکه تاثیر سویی نیز بر روی رشد کودک شیر خوار دارد، ب) تروما به نیپل مانند؛ تمیز کردن مکرر نیپل، زورکی کشیدن پستان از دهان کودک و نیپلهای حساس به تروما
ضروری نیست مادر در پایان هر نوبت شیر دادن نیپلهایش را بشوید، بلکه جاری شدن شیر بر روی نیپل بهترین پانسمان است.
هیچوقت از صابون برای شستشوی نیپلها استفاده نشود.

مشکلات شیر دهی
34

درمان درد نوک پستان چیست؟
گرفتن وضعیت های مختلف و مناسب، گذاشتن صحیح پستان در دهان نوزاد از اهمیت زیادی برخوردار است.
در صورت وجود عفونت و درماتوز نیاز بدرمان مقتضی دارد. بهترین ضماد پانسمان پوششی است.
گاهگاهی مصرف مسکن هایی مثل ایبوپرفن و استامینوفن نیم ساعت پیش از شیردهی برای کاهش درد پر فایده است.
در صورت ترومای شدید، ترجیحا تا بهبودی کامل، مادر شیرش را با دست یا پمپ دوشیده و به فرزندش بدهد.
مادر فرصت بدهد، شیرش بر روی نوک پستانهایش خشک شود.
اگر تنها یک نیپل گرفتار است، منطقی است تا بهبود، از طرف مقابل شیر دهد.
استفاده از پوشش سیلیکونی نیپل نیز مفید است.

مشکلات شیر دهی
35

آیا واقعا شیر من برای فرزندم خوب است؟
شیرمادر حاوی بسیاری از مواد مغذی مانند نیتروژن، نسبت متعادلی از وی، کازئین، کاربوهیدرات و لیپید است.
شیرمادر همچنین حاوی ایمنوگلوبولینهای حفاظتی مخصوصا در نخستین ماههای زندگی است.
اسیدهای چرب، املاح و ویتامین شیرمادر کافیست، همچنین شیرمادر حاوی مقادیر کافی از عوامل رشد است و کودک را از بسیاری از عفونتهای باکتریایی و ویروسی بیماریهای مزمن (دیابت قندی، چاقی، آلرژی) و حتی بسیاری از اختلالات رفتاری محافظت میکند.
از نظر اقتصادی بسیار مقرون بصرف است و فوائد بینظیری برای مادر و کودک و خانواده دارد.
اثرات مفید کوتاه مدت مانند جلوگیری از خونریزی پس از زایمان، ازدست دادن وزن اضافی مادر در بارداری و کاهش استرس، افزایش وابستگی مادر و کودک اثرات تنظیم خانواده و فاصله گذاری، جلوگیری از سرطانهای مختلف در مادر و کودک و بهبود تراکم استخوانی دارد.
36
مشکلات شیر دهی

درمان احتقان پستانهای مادر
گذاردن بسته گرم و مرطوب بمدت بیست دقیقه یا استحمام گرم قبل از شیر دادن بمنظور تداوم شیردهی منطقی است.
ماساژ آرام پستان با لمس دست تا تغذیه نوزاد تسهیل گردد.
تغذیه موثر و مکرر هر یک تا سه ساعت و مطابق میل شیرخوار انجام گردد.
تغذیه مکرر و موثر با ماساژ دست یا پمپاژ، هر چند اگر مادر و شیر خوار از یکدیگر سوا هستند یا اینکه پستان اینقدر متورم و سفت است که شیر از آن جاری نمیگردد، این اقدام موثرتر است.
گذاردن کمپرس سرد بمدت بیست دقیقه پس از شیر خوردن نوزاد از احتقان بیشتر پستان کمک میکند.
استفاده از کرستهای سفت برای حمایت ازپستانهای سنگین و محتقن اهمیت دارد.
تجویز آنالژیک (استامینوفن یا ایبوپروفن) در موارد دردناک بودن پستان توصیه میگردد.

37
مشکلات شیر دهی

مجرای سینه هایم بسته است.
ایستایی شیرمادر(استاز) بمعنای بلوکاژ موضعی شیرمادر است و مانند گرهی دردناک در پستان مادرعمل میکند.
دلیل ایجاد این پدیده را میتوان، کاهش ناگهانی تغذیه ای کودک دانست. ازعوامل موثر دیگر میتوان؛ درناژ ناقص پستانها، عدم وضعیت مناسب شیردهی و پوشیدن کرستهای تنگ اشاره کرد.
پلاگهای ایجاد شده بجای تخلیه، مختنق شده و موجب استاز میگردد.
چون استاز تب وعلائم سیستمی ندارد، لذا با آبسه و ماستیت اشتباه نخواهد شد.
برای درمان میتوان از کیسه های آب گرم و ماساژ استفاده نمود.
وضعیتهای تخلیه ای به پستان همراه با بهبود پوزیسیون شیردهی از اقدام مفید دیگر است.
نباید جوری (برای کاهش درد)، پستان چین بخورد که همراه با شیر هوا بخورد.

38
مشکلات شیر دهی

ماستیت باکتریایی
عفونت یکطرفه باکتریی پستان است که در 2 تا 3 در صد موارد روی میدهد.
علائم ماستیت بطور شایع در یک ناحیه ایزوله گرم، دردناک، ادم و اریتم در یک پستان که پس از 10 روز از زایمان روی میدهد (حداکثر در دومین تا سومین هفته پس از تولد، از چند سانتیمتر تا همه پستان).
بیمار معمولا دچار تب، درد، میالژی و علائم شبیه آنفلونزا؛ خستگی، استفراغ و سردرد نیز میگردد.
عفونت از شقاق نوک پستان وارد میشود. ممکنست استاز، پلاگ و احتقان منجر به ماستیت باکتریایی گردد. حدود 50 در صد ارگانیسمها استافیلوکک آرئوس می باشند، اما سایر میکروارگانیسمها عبارتند از؛ ایی کولای، استرپتوکک گروه آ، پپتواسترپتوککها، هموفیلوس انفلونزا، کلبسیلا پنومونیا و باکتریوئیدها
ارزیابی ماستیت بمنظور رد آبسه پستان ضروریست.
درمان10 تا 14 روز درمان آنتی استافیلوکوک آرئوس (سفالوسپورینهای نسل اول)، ادامه تغذیه با شیر مادر (یا پمپاژ)، نوشیدن مایعات، استراحت و دریافت آنالژیک (استامینوفن یا بروفن)، گذاردن کمپرسهای سرد یا گرم و کرست مناسب و در موارد شدید بستری و درمان تزریقی در بیمارستان پیشنهاد میگردد.

39
مشکلات شیر دهی

پستان آبسه
یک ناحیه محدود پستانی محتوی مایع چرکی است و 5 تا 11 در صد ماستیت بدلیل میکروارگانیسم باکتریایی رخ میدهد.
علائم تقریبا شبیه به ماستیت باضافه لمس توده سفت است.
عدم بهبودی پس از 48 تا 72 ساعت درمان موثر ماستیت باکتریایی تشخیص احتمالی آبسه پستان را مطرح مینماید.
موارد ناقص درمان شده یا اهمال شده ماستیت، ممکنست باعث آبسه پستان گردد.
هر گاه تشخیص آبسه پستان مطرح گردد، انسزیون، درناژ همراه با تجویز آنتی بیوتیک تزریقی ضروریست. کشت ترشحات تخلیه شده برای انتخاب دقیق آنتی بیوتیک توصیه میگردد.
شیرخوار میتواند تا بهبودی کامل مادر از پستان دیگر تغذیه نماید.
حتی اگر برش جراحی تا ارئولا کشیده نشده است، لازم نیست شیرخوار از پستان مبتلا محروم گردد (یا بکمک پمپ).
40
مشکلات شیر دهی

تغذیه ام خوب نیست.
مایعات بیشتر شیر بیشتری تولید نمیکند، مادر مختار است تا مایعات دلخواه بنوشد.
مادر شیرده در طول شیردهی حدود 500 کیلو کالری بیشتراز معمول نیاز به افزایش کالری دارد. مادر نباید در دوره شیر دهی رژیم غذایی بگیرد.
اگر مادر بیشتر از 1500 کیلو کالری روزانه دریافت نماید، نه تنها شیرش کمتر خواهد شد، بلکه منجر به خستگی و تنبلی او نیز میگردد.
در طول شیردهی مادر، نیاز به غذاهای خاص و گرانقیمت ندارد، بلکه به نوترینتهای ویژه ای دارند، که شیر پاستوریزه بهترین است.
نباید تصور کرد که بیشتر شیر بخورم تا شیرم بیشتر شود. غالبا تغذیه معمول مادر باضافه دریافت مقادیر کافی ویتامینها واملاح کفایت مینماید.
اگر مادر شیرده ویتامین ب-6، ویتامین د، ید و سلنیم بیشتردریافت کند، این ترکیبات بیشتر نیز در شیرش ترشح میشود.
مادر شیرده معمولا هر ماه نیم کیلوگرم وزن از دست میدهد، از دست دادن بیشتر وزن موجب افت حجم شیرمادر میگردد.
41
مشکلات شیر دهی

مدتی است شیر نداده ام، شیرم خشک شده است.
ریلاکتیشن به این معناست که اگر مادر مدتی شیر نداده و شیرش خشک شده، قادر است مجددا شیر دهی نماید.
از دلایل مهم قطع شیردهی میتوان به بیماریهای مادر و کودک و حتی فرزند خواندگی مادری که قبلا شیر میداده است، اشاره نمود.
در حقیقت با تجدید استیمولاسیون پستانهای مادر، حلقه نورواندوکرین فعال خواهد شد و شیر مادر جاری خواهد شد.
ریلکیشن مادر در صورت خواست قلبی مادر، در 50 در صد موارد قابل برگشت است.
مشکلات شیر دهی
42

آیا داروی شیرافزا بخورم؟
این ترکیبات را گالاکتوگوژ مینامند. این داروها همراه با تلاشهایی مانند؛ افزایش مکرر شیردهی و پمپاژ شیرمادر بمنظور افزایش شیرمادر بکار میرود.
متوکلوپرامید یکی از مهمترین این داروهاست (حداکثر دو هفته بایست تجویز گردند).
سایر داروها؛ تیروتروپین ریلیزینگ هورمون، اسپری استنشاقی اکسی توسین و هرمون رشد انسانی (از طریق افزایش پرولاکتین).
تائید نشدن در مطالعات دقیق و گرانقیمت بودن، موانع جدی مصرف هستند.

مشکلات شیر دهی
43

.تکنیک دوشیدن شیر با دست را نمیدانم
پس از شستن خوب دستها با آب و صابون، پستانها را از بیخ بسوی نوک بدون فشار یا اصطکاک زیاد بدوشد.
گذاشتن یک حوله گرم روی پستان 5 دقیقه قبل از دوشیدن شیر، موثرتر است.
دستها را جوری روی پستان قرار میدهد که چهار انگشت زیر پستان و شست روی پستان و به فاصله 3 سانتیمتر قرار گیرد.
در هنگام دوشیدن شیر کوشش میکند، شست و چهار انگشت دیگر را نیز بسوی یکدیگر و قفسه سینه بفشارد.
ضمنا میکوشد با نزدیک تر کردن چهار انگشت و شست بسوی هم شیر جمع شده داخل سینوسهای شیری تخلیه نماید (نوک پستان را نباید بفشرد).
در هر نوبت، بمدت 10 تا 20 دقیقه این اقدام را انجام میدهد.
مشکلات شیر دهی
44

ذخیره شیرمادر شیر مادر را میتوان بطور موفقیت آمیز برای نوبتهای دیگر تغذیه شیرخوار بدون احتمال آلودگی ذخیره نمود.
هوای اتاق (حدود 24 درجه سانتیگراد) تا حدود 4 ساعت
محیط یخچال (حدود 4 درجه سانتیگراد) تا حدود 48 ساعت
فریز کردن (حدود 20- درجه سانتیگراد) تا 3 ماه

آب کردن یخ شیر مادر شیر مادر بایست بلافاصله پس از آب شدن مصرف گردد و دوباره یخ نزند. هیچوقت با میکروفر و حرارت مستقیم نباید اقدام کرد. بهترین شیوه آب کردن شیر یخ زده، در پائین یخچال و سپس قرار دادن در ظرف آب گرم است. اگر مصرف نشد، پس از یک شبانه روز دور ریخته شود.

45
مشکلات شیر دهی

برست کاپ و برست شل چیست؟
از مواد سنتتیک قابل نصب با جنس سخت پروپیلن، سلیکون و با شکل ظاهری فنجان مانند ساخته شده است.
این وسیله دارای دو سوراخ ، شامل؛ یک سوراخ هوا در یک طرف و یک سوراخ بزرگتر در سوی دیگر برای پوشش نوک پستان است.
از این وسیله برای بهبود زخم پستان و جلوگیری از جاری شدن شیرمادر در لباس زیرش استفاده میشود.
یکی از مهمترین برتری های این ابزار وجود سوراخ هوا در آنهاست که اجازه همزمان تنفس به شیرخوار میدهد.
اگر در بین نوبتهای شیرخوردن در کرست جا سازی گردد، در جمع آوری شیر مادر کمک زیادی مینماید.
مشکلات شیر دهی
46

چون سر کار میروم وقت و امکان کافی ندارم.
شیرمادر اهمیت کمتر از اشتغال مادر شیرده ندارد.
اشتغال مادر، هیچگونه مغایرتی با شیردهی ندارد.
با برنامه ریزی، کار پاره وقت و پاس شیرمادر، تغذیه مکفی از مادر امکانپذیر است.
ایجاد یک برنامه روزانه مبتنی بر رفاه مادر و کودک و مبنتی بر ذخیره شیرمادر اهمیت بسزایی دارد.
حمایت همه جانبه از مادر و رعایت مادر شیرده توسط کارفرما اهمیت زیادی دارد. در حقیقت، با اندکی تغییر در ساعات کار مادر و ترغیب مادر به ذخیره سازی، بخش عمده ای از مشکل قابل حل است.

47
مشکلات شیر دهی

.فرزندم خیلی کوچک است
نوزادان خیلی کم وزن نیازهای تغذیه ای بسیار ظریفی دارند که شیر مادر بتنهایی پاسخگو نیست، اما این بمعنای غفلت از خاصیتهای تغذیه ای و غیر تغذیه ای شیرمادر نیست.
این قبیل نوزادان نیاز به وزنگیری سریعتری در خارج از رحم برای جبران کم وزنی دارند. این کودکان نیاز به پروتئین و املاح معدنی نظیر کلسیم و فسفر بیشتری دارند.
کندی رشد مغز نوزادان نارس و ناقص بودن شیرمادر از علل مهم محدودیت شیرمادر بدون ساپلیمنته (شیرمادر بدون افزودنی) است.
شیرمادر را میتوان با اندکی تغییر حتی در نوزاد خیلی کم وزن مصرف نمود.
غنی سازی شیرمادر با فورتیفایرها و تغذیه مخلوط شیرمادر با فورمولای پر کالری دو شیوه مرسوم هستند.

48
مشکلات شیر دهی

نوزاد من با وزن خیلی کم از بیمارستان مرخص شده است.
در این رابطه میتوان ترکیبی از شیر مادر و فورمولا یا فورتیفایر به نوزاد تجویز نمود.
میتوان با تغذیه از طریق شلنگ و آموزش کافی به خانواده اقدام به ترخیص نمود.
کندی رشد، راشهای پری آنال و پری اورال و ضایعات مقاوم پوستی مطرح کننده کمبود افزودنی ”روی“ است و نیاز به جبران دارد.
مانیتورینگ دقیق رشد در درمانگاه تا تغذیه موثر تمام دهانی و قطع کامل فورتیفایر و شیر های کمکی پر کالری توصیه میگردد.
در شرایط ایده آل گاهی نوزادان بسیار کم وزن با اعمال شرایط مساعد روزانه حدود 15 تا گرم به ازای هر کیلو گرم و حدودا هر هفته یک سانتیمتر دور سر و قد میگیرند.

49
مشکلات شیر دهی

دائما پستانهایم شیر ترشح می کنند.
این پدیده نسبتا شایع هنگامی روی میدهد که شیر بدون اراده مادر از پستانش خارج میگردد. این پدیده فیزیولوژیک موقعی ایجاد میشود که اجکشن و یا رفلکس لت داون خیلی فعال است.
این اتفاق میتواند حتی از پستان مختلف خصوصا در نخستین روزهای شیردهی روی دهد، غالبا و خودبخود با تطبیق نیازهای کودک و تولید شیرمادر بتدریج بهبود می یابد.
حتی یک تصویر احساسی از کودک میتواند موجب ترشح شیر گردد. نباید تصور کنیم نبودن ترشح از پستانها بمعنای کمبود شیرمادر است.
به مادر در مورد این پدیده فیزیولوژیک خود محدود شونده اطمینان میبخشیم.
گاهی فشار با دست بر روی نوک پستانها، مقدار آنرا تقلیل میدهد.

50
مشکلات شیر دهی

ترشحات خونی از پستان دارم.
معمولا این حادثه همراه با تروما به پستان و احتقان در طی نخستین روزهای شیردهی (روزهای سوم هفتم) روی میدهد.
خوشبختانه با ادامه شیردهی این وضعیت طی روزهای آتی رو به بهبودی میگذارد.
ممکنست کودک استفراغ نماید یا مدفوع خونی داشته باشد.
در صورت تداوم خونریزی این پدیده بایست مورد ارزیابی بیشتری قرار گیرد.
گاهی ممکنست که ترشح مادر برنگ قرمز- قهوه ای انعکاسی از ”اکتازی داکتال“ باشد (یا اصطلاحا ”سندرم لوله زنگ زده“).
51
مشکلات شیر دهی

نوک سینه هایم صاف است.
در این رابطه دو وسیله مصنوعی نیپل شیلد و برست کاپ وجود دارد.
معمولا از جنس لاتکس و سلیکون ساخته شده و نقش محافظ بر روی نوک پستان دارد و روی نوک آن سوراخ کوچکی برای مکیدن نوزاد تعبیه شده است.
از این وسیله بمنظور بهبود در گرفتن نوک پستان مادر توسط شیرخوار در موارد زیر استفاده میشود؛ نوک پستان صاف یا تو رفته، پستانهای شدیدا محتقن، نوک هایی شقاق دار، طغیان شیرمادر (اصطلاحا رگ کرده)، در شیرخوارنیکه تمایل بیشتری به تغذیه با بطری و سر بطری دارند و برای نوزاد پره ماچوری که در مرحله گذار از تیوب فیدینگ به برست فیدینگ
این ابزارعلیرغم مفید بودن، اما بدلیل تحریک کمتر نوک پستانها ممکنست موجب کاهش شیر مادر گردد از اینرو پایش دقیق رشد کودک شیرخوار در ایندوره الزامیست.

52
مشکلات شیر دهی

نوک پستانم تو رفته است.
اندازه و شکل ظاهری آن هیچ ربطی به تولید شیر مادر ندارد.
استفاده از شل نوک پستان در تغذیه شیر خوار موثر است.
پمپاژ شیر مادر با شیردوش الکتریکی نیز یاری کننده است.

مشکلات شیر دهی
53

فرزندم خیلی پستانک میمکد و شیر نمیخورد.
گولزنک دارای معضلات متعددی که برخی از آنها عبارتند از آئروفاژی، افزایش عفونتهای گوارشی و سیری زودرس نوزاد بدلیل ارضاء حس مکیده شیرخوار و کاهش تقاضای او است.
سیری زودرس در واقع مادر را فریب میدهد و بگمان او شیرخوارش سیر است و دیگر نیاز به شیردهی ندارد.
استفاده از گولزنک موجب کاهش طول شیردهی میگردد.
استفاده از گولزنک موجب ترویج تغذیه پاسیو و تمایل بیشتر به تغذیه با بطری میگردد.

مشکلات شیر دهی
54

بچه ام زیاد گریه میکند.
بطور سنتی مادران قدیمی آنرا دال بر سلامت کودک میدانستند، اما مادران کنونی آنرا نشانه عدم کفایت شیرمادر میدانند.
اصولا گریه نوزاد بیشتر بدلیل افزایش هوشیاری و عدم تمرکز شیرخوار، تخلیه انرژی، آرق منجر به استفراغ است، تا دلایل دیگر.
گریه بدلیل مصرف بیولوژیک رزرو متابولیک است که هیپوگلیسمی آنرا تسریع میکند.
یادمان باشد که گریه از علائم دیررس گرسنگی است.
برخی از نوزاد سالم و تندرست که زیاد گریه میکنند، حتی بدون نیاز به تغذیه خسته شده و میخوابند.
معمولا تغذیه با حوصله، توام با خونسردی مادر و کوتاه مدت به آرامش بخشی مجدد شیرخوار موثرتراست.
مشکلات شیر دهی
55

وضعیت های شیردهی را نمیدانم.
شیر دادن به کودک امری غریزی است اما با تکنیک صحیح میتوان آنرا بهبود بخشید.
تکنیک صحیح میتواند به کاهش شانس نارضایتی فیزیکی، بهبود وابستگی مادر و شیرخوار و افزایش جریان شیرمادر کمک نمود.
اساسا هر جور مادر و کودک رفاه داشته باشند، بهترین تکنیک است، از این حیث بالش و زیر پایی کمک کننده است.
تکنیکهای معمول عبارتند از فوتبال، کریدل هولد، کراس کریدل هولد و ساید لائینگ است.
مشکلات شیر دهی
56

از فرزندم دورم و نمیتوانم شیر بدهم.
بایست تلاش نمود که جدایی مادر و شیرخوار به حداقل کاهش یابد.
در صورت ضرورت آموزش دوشیدن دستی و پمپاژ الکتریکی آموزش داده شود.
دیدار کوتاه مدت شیرخوار با مادر و استفاده آگاهانه و دلسوزانه در ”پاس شیر“ نقش مهمی در استمرار شیرمادر دارد.
پاره وقت نمودن کار مادر و در سن تغذیه کمکی استفاده بیشتر از آن بجای تغذیه با شیرمادر از شیوه های جایگزینی است.
ریورس فیدینگ بمعنای اینکه دراوقات فراغت شیرخوار بوی بیشتر شیر میدهد، گاهی مشکل گشای این اختلال است.

مشکلات شیر دهی
57

زردی شیرمادر در نخستین هفته
برستفیدینگ جاندیس عمدتا بدلیل مشکل در تغذیه مستمر و عدم برقراری تغذیه مطابق میل کودک است.
هیپربیلیروبینمی شدید غالبا بدلیل فقر تغذیه با شیرمادر و دهیدراتاسیون متعاقب است.
در این نوزادان گاهی از دست دادن بیشتر معمول وزن و هیپرناترمی نیز مشاهده میشود، که ناشی از کمبود تغذیه با شیرمادر حکایت میکند تا حضور فی نفسسه شیر مادر!!
از دلایل مهم ایجاد اینوع هیپربیلیروبینمی میتوان به افزایش سیکل انتروهپاتیک موجب جذب بیشتر بیلیروبین از مخاط روده ها اشاره کرد.
درمان اینوع هیپربیلیروبینمی توجه جدی به شیر مادر و تغذیه نوزاد مطابق با میل اوست.
حتی هنگام درمان با فتوتراپی باید شیرمادر ادامه یابد.
58
مشکلات شیر دهی

زردی دیررس نوزاد و ارتباط آن با شیرمادر
برستمیلک جاندیس از پایان هفته دوم و گاهی در هفته های ششم تا حداکثر دوازدهم با افزایش بیلیروبین غیر کونژوکه مشخص میگردد.
پس از هفته سوم تقریبا در یکسوم نوزادان زردی گزارش شده است.
معمولا نوزادان بسیار خوب بنظر میرسند و هیچگونه نشانه جدی از بیماریهای مهم عفونی و متابولیک ندارند.
همواره بایست دلایل مهم مانند؛ گالاکتوزمی، هیپوتیروئیدی، عفونت ادراری، استنوز هیپرتروفیک پیلور و همولیز پنهان را بایست رد نمود.
از نقطه نظر درمان شایسته است، ضمن اطمینان بخشیدن به والدین، شیرمادر را ادامه داد. برخی مدعی اند در صورت ادامه یا افزایش نگران کننده زردی میتوان آنرا موقتا در طی 24 تا 48 ساعت قطع نمود.
در طی این مدت مادر شیرش را دوشیده و دور میریزد و پس از طی این مدت حتی اگر زردی نوزاد بهبود نیافته، شیردهی را مجددا از سر میگیرد.
کرنیکتروس از این نوع زردی تا کنون گزارش نشده است.
59
مشکلات شیر دهی

آیا مادر باردار میتواند شیر دهد؟
تاندم نرسینگ بدین معنی است، که مادر همزمان دو فرزند با تفاوت سن (قبلی و فعلی) را شیرمادر میدهد. اگر مادر همزمان دو فرزند متفاوت السن را شیر میدهد بایست اولویت شیر دهی اش را مشخص کند.
بهر حال هر چه کودکان مادر شیر بیشتری طلب نمایند، مادر نیز شیر بیشتری تولید میکند و طبیعتا مادر نیاز به انرژی بیشتری برای تولید شیر دارد.
بجز زایمان پره ترم، باز هم مانع شیردهی نیست.
معمولا حدود 70 در صد مادران اقدام به قطع شیردهی میکنند، زیرا بخاطر تاثیر هرمونهای بارداری، شیرمادر کمی شورتر میگردد.
مهمترین دلیل قطع شیرمادر در این رابطه درد ناحیه نوک پستان بدلیل تغییرات هرمونی، بزرگ شدن پستانها و کم شدن ظاهری شیر اوست.

مشکلات شیر دهی
60

ادرار و مدفوع کودک
در سه تا چهار روز بدو تولد، نوزاد بیشتر از خوردنش ادرار میکند، که بدلیل دفع بیشترمایعات خارج سلولیست، اما در روزهای بعد تحت تاثیر دریافت شیر است.
در روزهای پنجم تا هفتم پس از تولد، معمولا کودک شش بار یا بیشتر ادرار بدون رنگ روزانه دفع میکند.
قوام و ظاهر مدفوع بعنوان شاخصی برای کفایت شیرمادر اهمیت دارد، بنحویکه مکونیوم سبز متمایل سیاه مکونیال، بتدریج طی روزهای 4 تا 5 زرد رنگ میگردد. اگر پس از 5 روز هنوزمدفوع شبیه به مکونیوم یا قهوه ای یا کمتر 3 بار در شبانه روز است، بسود کمبود شیرمادر است.
اگر والدین مدفوع بچه شان را مدفوع فورمولا خوران مقایسه نمایند، متوجه میشوند که نرمتر شده ولی نباید آنرا با اسهال اشتباه کنند.

مشکلات شیر دهی
61

دفع ادرار و مدفوع در کودک شیرخوار
در روزهای پنجم تا هفتم تولد، نوزادان گاهی تا شش بار یا بیشتر ادرار بیرنگ دفع میکنند.
دفع مدفوع نوزادان خود بتنهایی، نشاندهنده کفایت شیرمادر نیست.
در روزهای 4 تا 5 پس از تولد مدفوع مکونیومی سبز متمایل به سیاه به مدفوع ترانزیشنال (بینابینی) سبز و سپس به مدفوع نرم، دانه دانه و زردرنگ تغییر ماهیت میدهد.
برخی نوزادان به ازای هر بار تغذیه یکنوبت دفع مدفوع نرم دارند که مادر نباید آنرا با اسهال واقعی اشتباه نماید.
کمبود شیر مادر در روز پنجم تولد با ادامه دفع مکونیومی، مدفوعهای ترانزیشنال قهوه ای – سبز رنگ و مقادیر ناچیز و تعداد اندک (کمتر از سه بار) مدفوع در شبانه روز همراه است.

مشکلات شیر دهی
62

شکاف کام و لب کودک شیرخوار
این نوزادان را بایست هر 2 تا 3 ساعت با شیوه صحیح با شیرمادر تغذیه نمود.
مادر پستان خود را بشکل C یا پالمار گرسپ (شست بالا و انگشتان دیگر زیر آرئول) میگیرد. گاهی نیز مادر آنرا بشکل U با وضعیت معکوس میگیرد.
نوزاد را در سطح پستان نگه میدارد و اگر نوزاد هیپوتون است سر و تنه کودک را نیز در همان سطح در کنار بالش نگه میدارد.
مادر ممکنست برای پیشگیری از رگورژیتاسیون از بینی یا مسدود شدن راههای هوایی از وضعیت کلاچ یا فوتبال استفاده کند.
مادر میتواند از وضیت گشاد نشاندن نوزاد با پاهای باز روی رانهایش برای جلوگیری از برگشت در بینی و آسپیریشن استفاده کند.
ماساژ ریتمیک پستانها برای تحریک بیشتر و سهولت در شیردهی مفید است.

63
مشکلات شیر دهی

دور و بریهام نمیگذارند، شیر بدهم.
از عوامل مهم در موفقیت آمیز بودن روند شیردهی عدم دخالت افراد غیر کارشناس می باشد که با دخالتهای بظاهر دلسوزانه موجب نومیدی و دلسردی مادر در اجرای این امر خطیر میگردند.
حمایت شوهر، افراد خانواده و جامعه نقش بسیار مهمی در موفقیت آمیز بودن شیرمادر دارند.
گروههای حامی مادران شیرده و راهنمایی های صحیح به مادرشیرده در طول دوره شیردهی بسیار تاثیر گذار است.
یکسان نمودن، توصیه های کارکنان بهداشتی-درمانی و تشکیل جامعه یکصدایی که در آن شیرمادر بمثابه آرمانی مشترک است، طلایه دار موفقیت است.
آموزشهای مستمر به مادرشیرده و مرتفع نمودن مشکلات و پاسخ به سوالات مطروحه، انگیزه دو چندانی به مادران میبخشد.
64
مشکلات شیر دهی

روش صحیح گرفتن پستان
مادر باید چهار انگشت دست خود را زیر پستان و شست را بالای آن نگه دارد و با مالش نوک پستان با لبهای نوزاد موجب باز کردن دهان وی گردد، سپس سریعا و با ملایمت پستان را بنحوی در دهان نوزاد بگذارد که همراه نوک، قسمت عمده هاله پستان را در برگیرد.
اگر مادر پستان خود را بین دو انگشت اشاره و میانی نگه دارد، چون باعث رانده شدن سینوسهای شیر به عقب میگردد، نتیجتا نوزاد نمی تواند مقدار کافی هاله را بدهان ببرد. همچنین فشار انگشتان با مسدود کردن مجاری شیری مانع جریان کامل شیر می شوند.
65
اصول تغذیه با شیر مادر

نقش برخی غذاههای مادر و تاثیر آن بر شیر او
مواد اسیدی موجود در رژیم غذایی مادر اثری روی تغییر اسیدیته نوزاد ندارد.
بعضی غذاهای بودار مانند سیر در چربیهای شیر وارد شیر مادر شده و بعضی شیر خواران پذیرش کمتری نشان میدهند.
تعدادی دیگر نیز تحمل برخی از رژیمهای غذایی مادر را ندارند، از این گروه میتوان به سیر، پیاز، کلم، شلغم، لوبیا، هندوانه، زرد آلو و …اشاره نمود و اگر مادر به این موارد مطمئن است، مجاز است از خوردن آنها خودداری نماید.

66
اصول تغذیه با شیر مادر

چیست؟ نشانه های وضعیت درست شیر خوردن
تمام بدن شیرخوار رو بروی مادر و در تماس نزدیک با بدن اوست.
صورت شیرخوار روبروی پستان مادر قرار دارد .
چانه شیر خوار روی پستان مادر قرار دارد .
دهان کاملا باز است و لب پایین او بطرف خارج برگشته است .
قسمتی از هاله پستان در بالای لب فوقانی و قسمت بسیار کمی از هاله در زیر لب تحتانی او قابل دیدن است .
مکیدنهایش آرام و عمیق است، صدای قورت دادن شیر بخوبی شنیده میشود.
گونه های شیر خوار گرد و بر آمده است .
شیر خوار پس از سیر شدن خودش پستان را رها می کند و نوک پستان در اینحال کشیده تر از معمول است .
مادر هیچگونه دردی هنگام شیر دادن احساس نمی کند.

67
اصول تغذیه با شیر مادر

گریستن کودک
گرچه گرسنگی شیر خوار یکی از مهم ترین دلیل گریه اوست اما تنها دلیل آن نمی باشد .
خیس و کثیف بودن شیر خوار، گرما یا سرمای محیط، لباس نامناسب، وجود فشار یا سنجاق درلباس یا کهنه شیرخوار، سر و صدا و ازدحام اطرافیان از دلایل شایع گریستن کودک است .
گاهی علت گریه شیر خوار بخصوص در سنین یک و نیم تا چهار ماهگی که قولنج شکمی شایع است که شیر خوار بدون دلیل روشنی شروع به گریه و بی قراری کرده و مرتبا پاها را روی شکم جمع و گاز دفع می کند.

مشکلات شیر دهی
68

چگونه میتوان شیرمادر را افزایش داد؟
مهمترین عامل درافزایش شیرمادر مکیدن مکرر پستان است .
خوردن مایعات در حد نیاز به مادر توصیه می شود زیرا دریافت زیاد مایعات ممکن است، موجب کاهش شیرمادر گردد.
اگر مادر معتقد بمصرف غذا یا جوشانده خاصی بمنظورافزایش شیرش هست، او را منع نمیکنیم، زیرا این اقدام موجب کاهش اعتماد به نفس مادر میگردد .
مشکلات شیر دهی
69

برای توفیق در امر شیر دهی باید وضعیت مادر مناسب باشد، نوزاد به حد کافی به مادر نزدیک باشد و با شیوه درست پستان را بدهان بگذارد.
Body position Responsible of baby and mother Emotional bonding Anatomy Sucking Time
70
اصول تغذیه با شیر مادر

ناکافی بودن شیرمادر و گریه شیرخوار
کوچک بودن و نرم بودن پستانها، نداشتن شیر کافی درخویشاوندان، گریه نوزاد، مکیدن انگشتان و یا خوب نخوابیدن شیر خوار شاخص های مناسبی برای کافی نبودن شیر مادر نیست.
شیر مادر سهل الهضم است و بهمین جهت شیر خوار زود به زود گرسنه میشود، لذا تقاضای زیاد شیر خوردن نمی تواند، از دلایل نا کافی بودن شیر مادر باشد .
مکیدن انگشت بدلیل تمایل مکیدن قوی در شیر خواراست.

71
اصول تغذیه با شیر مادر

مادران شیرده بایستی از گرفتار شدن در دام سندرم «ناکافی بودن شیر مادر» پرهیز کنند.
72
وضعیت صحیح شیردهی
اصول تغذیه با شیر مادر