پاورپوینت ماشین آلات راهسازی و ساختمانی – بالا برهای ساختمانی


ماشین آلات راهسازی و ساختمانی

بالا برهای ساختمانی

مقدمه:
 
بالابرهای ساختمانی از انواع دستگاهای هستند. که باعث جابجای مصالح ساختمانی ودیگر وسایل ساختمانی در طبقات می باشند. که در هنگام نصب انها باید دقت لازم به عمل اید وقبل از نصب باید این بالابرها حتما قطعاتی که روی انها هست از لحاظ سالم بودن چک شوند.
که این بالابرها در انواع وشکلهای مختلف (از لحاظ ظرفیت و تعداد وزنی که جابجا می کنند) ساخته می شوند. و به بازار عرضه می شوند.
که رعایت مسائل و مراحل و مقررات قانونی در نصب واستفاده ازاین دستگاها الزامی است.

1-پایه ها ،که شامل دوعدد پایه مثلثی شکل است که وظیفه نگهداری وزن بالابر و انتقال لنگر وارده ناشی از بار به زمین محل نصب را برعهده دارد .پایه ها از  ابتدا وانتهای شاسی بدنه با پیچ ومهره به ناودانی کشویی مجموعه حامل دینام و قرقره وصل می شود
2- شاسی کشویی که از یک پروفیل آهنی شکیل شده ومقرّر حرکت مجموعه دینام وقرقره روی ناودانی است
3-موتور محرک که از یک دینام الکتریکی با قدرت برق تک فاز 220ولت شهری یا قوی تر تشکیل شده است
تعریف قسمتهایی مختلف بالابرهای ساختمانی:

4- گیربوکس حامل قرقره سیم بوکسل که توسط سیستم تسمه به دینام متصل است و دارای سیستم ترمز درزمان توقف بار می باشد
5- سیم بوکسل و قلاب حامل پاکت جهت حمل بار در مسیر عمودی
6- اتصالات سیم بوکسل به قلاب که از دو عدد پیچ ومهره برای بستن قلاب به انتهای سیم بوکسل تشکیل شده
7- پاکت ویژه حمل مصالح

تقسیم بندی مراحل رعایت مقررات قانونی و آئین نامه های مرتبط:
 
الف :  مرحله ساخت و فروش و اجاره بالابرهای ساختمانی
طبق ماده 88 قانون کار تمامی وارد کنندگان و فروشندگان بالابر ملزم به رعایت موارد ایمنی و حفاظتی مناسب هستند
(اشخاص حقیقی یا حقوقی که به ساخت یا ورود و عرضه ماشین می پردازند مکلف به رعایت موارد ایمنی وحفاظتی مناسب می باشند)

موارد تخلف دراین حوزه به شرح ذیل می باشد:
1- عدم رعایت ماده 89 قانون کار: اکثر بالابرهای ساختمانی موجود فاقد تائیدیه شورای عالی حفاظت فنی هستند
(ماده 89 – کارفرمایان مکلفند پیش از بهره برداری از ماشین ها ،دستگاه ها ابزار ولوازمی که آزمایش آنها مطابق آیین نامه های مصوب شورای عالی حفاظت فنی ضروری شناخته شده است آزمایش های لازم راتوسط آزمایشگاه ها ومراکز مورد تایید شورای عالی حفاظت فنی انجام داده ومدارک مربوطه را حفظ ویک نسخه از آنها رابرای اطلاع به وزارت کـار وامور اجتماعی ارسال نمایند .)
2- عدم رعایت ماده 2آیین نامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجاکردن مواد و اشیاء در کارگاه ها
(ماده 2 – حداکثر ظرفیت مجاز بالابر باید از طرف کارخانه سازنده به طور مشخص و خوانا در روی هر دستگاه نوشته شده باشد). 

3- عدم رعایت ماده 5آیین نامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجاکردن مواد و اشیاء در کارگاه ها:مشاهده می شود بعضی بالابرهای ساخته شده درکارگاههای کوچک و نامشخص فاقد مشخصات فنی مناسب از بابت اتصالات بوده و بعد از استفاده مدید و مکرر از بالابر براثرنیروی تنش خستگی وارد بر اتصالات ساخت ،حوادثی از قبیل واژگونی پایه های بالابر و یا سقوط دینام از شاسی بعلت نامرغوب بودن پیچ و مهره های اتصال رخ می دهد
(ماده 5 –  در دستگاه ها ی بالابر کلیه پیچ و مهره های اتصال باید طوری ساخته و حدیده و قلاویز شده باشند که طول پیچ در هر یک کافی بوده و در صورت لزوم بتوان مهره ها را محکم نمود. همچنین پیچ و مهره های قطعات متحرک باید توام با واشرهای فنری و غیره باشد تا از شل شدن مهره جلوگیری بعمل آید.)
 

4- عدم رعایت ماده 29آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی:اکثر کاربران بالابر فاقد آگاهی لازم درخصوص ظرفیت بار مجاز و همچنین سرعت کار مطمئن با دستگاه هستند که می تواند منجر به بروز حوادثی مانند پارگی سیم بوکسل ، تخریب سیستن گیربوکس قرقره و سقوط بار یا واژگونی مجموعه بالابربراثر لنگر وارده  شود
(ماده 29 –  حداکثر ظرفیت بار مجاز و همچنین سرعت کار مطمئن هر وسیله بالابر باید بر روی لوح های نوشته و در محل مناسبی بر روی دستگاه نصب و مفاد آن دقیقاً رعایت گردد).
5- عدم رعایت  ماده 30  آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی:اکثر قریب به اتفاق بالابرها در زمان پس از بهره برداری فاقد شیطانک یا ضامن بار و فاقد مشخصه حک میزان بار مجاز هستند

(ماده 30 – قلاب دستگاه ها و وسایل بالابر باید دارای شرایط زیر باشد:
الف – مجهز به شیطانک یا ضامن باشد تا مانع جدا شدن اتفاقی بار از آن گردد
ب-حداکثر باری که‎می توان به‎وسیله آن بلندنمود، به‎طور واضح بر روی آن حک شده باشد.
ج – در صورتی که نوع کار ایجاب نماید، مجهز به دستگیره مناسبی باشد که بتوان آن را در حالت تعلیق، تغییر مکان داده و در وضع مناسب قرار داد).
6-اکثرا بالابرهای موجود فاقد شستی راه انداز بوده واکثرا توسط دوشاخه به منبع برق وصل می شوند که درزمان بروز حوادث دوری محل اتصال برق به سیم رابط مانع از قطع به موقع جریان برق و توقف ایمن دستگاه می شود
 ماده 150آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
 (ماده 150 – شستی یا اهرم راه اندازی ماشین بالابر باید به ترتیبی باشد که وقتی فشار دست از روی آن رها می شود، موتور فوراً متوقف شده و به طور اطمینان بخشی جایگاه را نگهدارد).

ب : مرحله بهره برداری :
هم اکنون بالابرها به دو صورت بکار گرفته می شوند یا توسط شرکتها و پیمانکاران ساختمانی خریداری شده و توسط آنان بکار گرفته می شوند ویا درکارگاههای ساختمانی کوچک توسط مالکین ساختمان از کرایه دهندگان بالابر درزمان مشخص اجاره می شوند
در هر دو صورت بایستی نصب وبهره برداری و هرگونه جابجایی بالابر و تنظیم یا تعمیر آن توسط شخص متخصص یا مسئول فنی دستگاه و ذیصلاح نصب، تنظیم و آماده به کار شوند. همچنین بایستی با برنامه زمانی مشخص مورد باز دید قرار گرفته و موارد در دفاتر مخصوص ثبت وضبط شوند
 اشخاص ذی صلاح  دارای گواهی فعالیت یا پروانه مهارت از مراجع ذیصلاح هستند لذا بایستی  تمامی کرایه دهنده دستگاه بالابر که مسولیت نصب رابرعهده دارند و درشرکتهای ساختمانی و پیمانکاری اپراتور دستگاه بالابر بایستی دارای گواهی فعالیت یا پروانه مهارت پس از طی دوره های آموزشی باشند

مواردی که درزمان بهربرداری لحاظ شود :
1- بالابر باید توسط افراد ذی صلاح نصب ومورد بهره برداری قرارگیرد
2-زمین محل نصب بایستی دارای مقاومت کافی دربرابر نیروی وارده ناشی از بالابر بوده لذا از نصب بالابر برروی زمین کنار محل گودبرداری که امکان ریزش داشته وفاقد چوب بست و استحکام کافی است خودداری شود و در سقفها از قراردادن مستقیم بالابر روی قسمتهی سست خودداری شده و سعی شود تا پایه ها بر روی تیرهای اصلی وباربر ساختمان قرار گیرد

3-شاسی از عقب بدنه توسط سیم مهار به ستونهای مجاور بسته شود و صرفا به کیسه های گچ وسیمان روی پایه ها اکتفا نشود
 ماده 148آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
 (ماده 148 – بدنه ماشین های بالابر باید به وسیله پیچ ها یا وسایل موثر دیگر به طور مطمئنی به تکیه گاه ها و دستک های جایگاه متصل شود).
4-روزانه یا  بصورت هفتگی  بالابر بازدید و کنترل شود
5-هرگونه جابجایی محل بالابر با اطلاع فرد مسول صورت گیرد
ماده 152آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 152 –  زمانی که ماشین بالابر جابجا می شود، باید قبل از اینکه مجدداً بکار گرفته شود، مورد بازرسی و معاینه کامل قرار گیرد).

6-تعمیرات وتنظیمات جزئی وکلی برعهده افراد ذیصلاح بوده وکارگران حق دخالت در اینوگونه موارد را ندارند
 ماده 26آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 26 –  قسمت های مختلف دستگاه ها  و وسایل بالابر باید طبق برنامه ذیل مورد بازدیدهای دورهای یا معاینه فنی و آزمایش قرار گیرند.
الف – بازدید روزانه کلیه لوازم بستن و بلند کردن بار از قبیل قلاب‎ها، اتصالات، کابل‎ها، زنجیره‎ها و غیره، از نظر فرسودگی، شکستگی و هر نوع عیوب ظاهری دیگر، توسط اپراتور و مسئول دستگاه.
 ب – بازدید فنی کلیه قسمت های دستگاه، هفته ای یک بار، توسط شخص متخصص یا مسئول فنی دستگاه و ارایه گزارش به سرپرست مربوطه.
ج – معاینه فنی و آزمایش کلیه قسمت های دستگاه توسط اشخاص متخصص و صدور گواهینامه اجازه کار هر سه ماه یک بار و همچنین قبل از استفاده برای اولین بار و یا پس از هرگونه جابجایی و نصب در محل جدید).
ماده -151آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 151 –  قسمت های متحرک ماشین بالابر باید حداقل یک بار در هفته بازرسی شود).

7-درزمان جابجایی و نصب بالابر در طبقات از حضور و تردد افراد در زیر محل نصب بالابر جلوگیری گردد  
8- بالابر بایستی دارای سیستم اتصال زمین موثر باشد
ماده 31آیین نامه حفاظت و بهداشت عمومی کارگاه ها
(ماده 31 : پوششها و زره کابل های برق و لوله ها و بستها و متعلقات و همچنین حفاظ ها و سایر قسمت های فلزی وسایل برق که مستقیماً تحت فشار برق نیستند برای جلوگیری از بروز خطرات احتمالی باید اتصال زمین موثری داشته باشند.)

9-اپراتور درزمان کارحق خوردن و آشامیدن واستعمال دخانیات را ندارد
 ماده 37آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 37 –  راننده یا اپراتور دستگاه بالابر و افراد کمکی و علامت دهنده، در هنگام انجام وظیفه، حق خوردن، آشامیدن و استعمال دخانیات را ندارند).
10- درزمان شرایط نامناسب جوی از کار با بالابر خودداری شود
عدم رعایت ماده 40آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 40 – در هنگام باد، طوفان و بارندگی شدید، باید از کار کردن با دستگاه ها و وسایل بالابر خودداری شود).

11- درزمانی موقعیت محل کار از جهت تسلط اپراتور بالابر دارای محدودیت دید باشد حضور فرد کمکی ضروری بنظر می رسد
12-محل نصب با رعایت فاصله مجاز از تاسیسات برقی و مکانهای حادثه خیز باشد بطوریکه در مواقع حمل بار خطی برای کارگران و سایر افراد نداشته باشد

ماده 34آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 34 – مسیر حرکت و محل استقرار جرثقیل ها و دیگر وسایل بالابر باید قبلاً به طور دقیق بازدید و بررسی شود تا در موقع حرکت و کار، خطری از طریق برخورد با سیم و کابل های برق یا تاسیسات و بناهای موجود و یا سقوط در محل های حفاری شده و غیره، متوجه اپراتور، کارگران و افراد دیگر نشود).
13-از نصب بالابر در حوزه معابر وپیاده رو ها  خودداری شده ودرصورت ضرورت بایستی نقط ذیل رعایت گردد
 ماده 35آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 35 –  از روی معابر و فضاهای عمومی مجاور کارگاه ساختمانی نباید هیچ باری به وسیله دستگاه ها ی بالابر عبور داده شود و چنانچه انجام این کار اجتناب ناپذیر باشد، باید این معابر و فضاها با استفاده از وسایل مناسب محصور، محدود و یا مسدود گردیده و هم چنین علایم هشداردهنده موثر از قبیل‎تابلوها،پرچم های مخصوص یا چراغ های چشمک‎ زن بکاربرده شود).

ج:مرحله   تعمیرات                                                                                                                   
ماده 27آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
 (ماده 27 – کلیه تعمیرات اساسی و تعویض قطعات و لوازم اصلی که بر روی دستگاه بالابر انجام می شود، باید در دفتر ویژه ثبت و توسط متخصص مربوطه امضاء گردد.این دفتر همراه با گواهینامه های اجازه کار موضوع بند ج ماده 26،باید نزد مالک و کارفرمای دستگاه نگاهداری و در هنگام لزوم ارایه گردد).
   ماده 28آیین نامه حفاظتی کارگاه های ساختمانی
(ماده 28 – کلیه قسمت های تشکیل دهنده دستگاه ها و وسایل بالابر و اجزاء آنها باید با رعایت اصول و قواعد فنی و طبق استانداردها و ضرائب اطمینان مندرج در «آیین نامه حفاظتی وسایل حمل و نقل و جابجا کردن مواد و اشیاء در کارگاه ها» طراحی، محاسبه و ساخته شده و توسط اشخاص ذیصلاح نصب، تنظیم و آماده به کار شوند).
 
 در(ماده 247 –  صورتی که از وسایل بالابر برای حمل خاک و مواد حاصل از گودبرداری و حفاری استفاده شود، باید پایه های این وسایل به طور محکم و مطمئن نصب گردیده و خاک و مواد مذکور نیز باید با محفظه های ایمن و مطمئن بالا آورده شود).

دسته بندی حوادث ناشی ازکابرد بالابرهای ساختمانی
1-برق گرفتگی :
الف:ناشی از برخورد بار یا سایر متعلقات بالابراز قبیل سیم بکسل ، پاکت و… با خطوط انتقال نیرو
بعلت عدم نصب بالابر درمکان و جبهه کاری مناسب وحفظ حریم خطوط برق مجاور ساختمان مشاهده شده است  درمواقعی که طول بار بیش از سایر ابعاد آن بوده است (میلگرد ،تیرچه  ….) در زمان حمل به طبقات این مصالح طویل با خطوط برق برخورد کرده و حادثه آفرین شده  است  
ب:ناشی از ایراد فنی دینام و اتصال برق به بدنه
عدم استفاده از سیستم اتصال زمین موثر سبب شده تا درزمان بروز ایراد فنی در دینام و اتصال برق به بدنه بالابرو شرایط نامناسب محل کار مانند خیس بودن بالابر و زمین کارگاه سبب برق گرفتگی شده است

2-سقوط بار:
الف :عدم استفاده از پاکت مخصوص
گاها مشاهده می شود جهت بالا کشیدن مصالحی مانند سنگ مرمر یا آجرسفال، کارگر سیم بوکسل را به دور مصالح پیچیده و با گره دادن قلاب به سیم بکسل ، مصالح را به طبقات حمل می کنند که به دلایل گوناگونی مصالح رها شده وبه پایین سقوط می کند
ب:استفاده از پاکت دست سازوناایمن یا فرغون بجای پاکت
برای حمل آجرسفال درکارگاه از میلگردهای دور ریز  سبدهایی ساخته می شود که به دلیل جوش نامناسب و ساخت غیر استاندارد سبد دوام نیاورده و واژگون می شود ویا تبعاد سبد متناسب با قدرت حمل بالابر نبوده و درنتیجه به بالابر فشار مضاعف وارد می شود
ج:استفاده از قلابهای غیر استانداردمانندمیلگرد خم شده بجای قلاب یا جنس نامرغوب که سبب شکستن و یا تغییر شکل دادن قلاب شده و درنهایت سقوط بار حادثه آفرین می شود همچنین نداشتن شیطانک روی قلاب سبب رها شدن بار از قلاب شده است
 

-واژگونی بالابر
مهارنکردن شاسی توسط سیم بکسل به ستونهای مجاور و اتصالات معیوب شاسی به پایه های بالابر
4-نبود حفاظ بر روی تسمه دینام
بالابرهای موجود عموما در قسمت انتقال نیروی دینام به گیربوکس قرقره توسط تسمه فاقد حفاظ تسمه هستند که این ایراد مهم به دلیل نزدیکی تسمه به حوزه عملکرد کارگر درزمان هل دادن مجموعه قرقره به جلو یا عقب جهت کشیدن بار به داخل طبقات دراثر اشتباه انسانی سبب بروز حوادثی مانند قطع انگشتان درزمان برخورد با تسمه  می شود
5-پاره شده سیم بکسل یا باز شدن قلاب از سیم بکسل

با تشکر از
بذل توجه شما