اختلالات قلب:
قلب یک عضله است . هر عضله ای برای کار کردن نیاز به اکسیژن دارد . هر زمان که خون کافی به عضله جریان یابد ، اکسیژن به آن می رسد . پس هرگاه جریان خون قلب به دلیلی قطع شود یا کاهش یابد ، درد ایجاد می گردد .
خونی که به قلب می رسد از یک شبکه عروقی به نام عروق کرونر تامین می گردد . متاسفانه در روندی که از کودکی آغاز می شود چربی به شکل خاصی در عروق ته نشین می شود روی آن کلسیم رسوب می کند که باعث کاهش قطر رگ و کاهش خاصیت ارتجاعی آن می شود . در نتیجه عروق تنگ و سخت می شود . این تصلب شرایین ( شریانها ) نام دارد .
فوریتهای پزشکی
1 – آنژین صدری و سکته قلبی :
احساس فشار و درد شدید در سینه که با فعالیت نمایان می شود و با استراحت رفع می گردد . به دلیل تنگی عروق قلبی است ، آنژین صدری نامیده می شود . حال اگر یک رگ کاملاً بسته شود هیچ خون اکسیژن داری به قلب نمی رسد و عضله می میرد ، این وضعیت خطرناک را انفارکتوس یا سکته قلبی می نامند .
علائم و نشانه های آنژین صدری :
درد فشارنده در سینه . این درد بیمار به صورت سنگینی و فشار ، خفگی و انقباض در سینه توصیف می کند . گاهی این درد به پشت و گردن ، فک و بازوها ، خصوصاً شانه و بازوی چپ تیر می کشد .
تنگی نفس
ضعف عمومی
نکته : حمله ی درد قلبی بین 5-3 دقیقه طول می کشد . درد در حالت فعالیت به وجود می آید و با استراحت برطرف می شود و به نیتروگلیسیرین جواب می دهد.
اقدامات اولیه سکته قلبی :
سریعاً بیمار را بی حرکت کنید ( وضعیت نیمه نشسته )
یقه ، کمربند و پوششهای تنگ را شل کنید .
اگر قلب و ریه از کار افتاده بود عملیات احیاء را آغاز کنید .
بسیاری از کسانی که از آنژین صدری رنج می برند ، قرص زیر زبانی قرمز رنگی به نام نیتروگلسیرین یا قرص سفید رنگ ایزوردیل را معمولاً به همراه خود دارند که این دارو عروق را گشاد می کند و به این ترتیب سبب رفع علائم می شود . در این صورت از بیمار بخواهید که آنرا زیر زبان خود قرار دهد . این دارو قبل از رسیدن به بیمارستان ، در صورت عدم رفع ناراحتی ، می توان تا سه بار با فواصل 5 دقیقه ای تکرار کرد .
2 – علائم و نشانه های سکته قلبی
درد شدید و فشارنده در سینه ، درد در سینه و گاهی بالای شکم که می تواند به بازو ، گلو ، فک یا پشت انتشار یابد .
تهوع ، استفراغ ، تعریق شدید ، آروغ
ترس شدید ، بیقراری
حمله ناگهانی تنگی نفس
نبض سریع ، ضعیف و نامنظم است ، ولی می تواند کند نیز باشد . تنفس سریع بوده و فشار خون معمولاً پائین است .
پوست سرد و رنگ پریده .
نکته : درد در حالت استراحت نمایان می شود بیشتر از 10 دقیقه طول می کشد که با دراز کشیدن ، استراحت کردن و قرص نیتروگلیسیرین بهتر نمی شود .
اقدامات اولیه :
اولین اقدام شما باید خبر کردن آمبولانس و انتقال سریع بیمار به بیمارستان باشد ، هر چه فاصله بین شروع درد و رسیدن به بیمارستان کمتر باشد ، احتمال نجات بیمار از مرگ بیشتر است .
بیمار را در حالت نیمه خوابیده قرار دهید و به بیمار آرامش دهید .
یقه ، کمربند و لباس او را شل کنید .
قرص زیر زبانی هر 5 دقیقه یکبار و در صورت امکان ، بیمار قرص آسپرین را بجود .
اگر بیمار بیهوش است ولی تنفس او عادی است ، او را در وضعیت راحتی قرار دهید و علائم حیاتی مثل نبض و تنفس او را هر 10 دقیقه چک کنید .
در صورت توقف قلب و تنفس ، عملیات احیاء را آغاز کنید .
3 – ایست قلبی :
این حالت بسیار خطرناک است و در آن ضربان قلب به طور کامل متوقف می شود . ممکن است این حالت ناشی از انسداد کامل رگ کرونر باشد . یعنی مریض پس از سکته قلبی دچار ایست قلبی بشود .
علائم و نشانه ها :
بیهوشی فرد
قطع نبض و تنفس
خاکستری شدن رنگ پوست
اقدامات اولیه :
عملیات احیاء را بلافاصله آغاز کنید .
بیمار را سریع به بیمارستان برسانید . اگر لازم شد در راه بیمارستان هم روشهای احیاء را بکار بندید .
توجه کنید که ایست قلبی دلایل مختلفی دارد و تنها راه درمان قطعی بیمار رساندن فوری آنها به بیمارستان است چون خطر نرسیدن خون به مغز و مرگ مغزی آنی وجود دارد .
غش ( سنکوپ )
غش از دست دادن موقتی هوشیاری به علت قطع کوتاه مدت جریان خون به مغز می باشد . غش می تواند در یک فرد کاملاً سالم ، در نتیجه یک عکس العمل عاطفی طبیعی و یا در نتیجه بازتاب اختلال تنظیم فشار خون ، حادث شود .
معمولاً بعد از چند ثانیه یا چند دقیقه او دوباره هوشیار می گردد . اما اگر سنکوپ با یک ناراحتی جدی پزشکی توام باشد بیمار ممکن است نیم ساعت و یا بیشتر در حالت بیهوشی بماند .
علائم اخطار دهنده
احساس بد حالی ، سرگیجه ، سستی
سیاهی رفتن چشمها و احساس صدا در گوش
تهوع و استفراغ
رنگ پریدگی واضح ، به خصوص در صورت
تعریق فراوان ، نبض و تنفس سریع .
از دست دادن تعادل
اگر مصدوم هنوز غش نکرده ، او را طوری بنشانید که سرش بین دو زانو قرار بگیرد . یا او را به پشت خوابانده و پاهایش را اندکی بالا بیاورید .
اگر مصدوم غش کرده است :
او را به پشت بخوابانید .
مجرای تنفسی او را باز کنید و مطمئن شوید که تنفس دارد .
کاری کنید که او راحتتر تنفس کند .
پاهایش را با گذاشتن پتو یا وسایلی از این قبیل بلند کنید .
اگر هوشیاری بازگشت :
به او آموزش دهید که همانطور دراز کشیده باقی بماند و استراحت نماید .
به او بگوئید که او غش کرده و توضیح دهید چگونه این واقعه رخ داده است .
او را به پزشک ارجاع دهید .
اگر هوشیاری باز نگشت :
تنفس را بررسی کنید .
در صورت لزوم CPR را شروع کنید .
فوراً کمک بخواهید .
بیمار را فوراً به مرکز درمانی منتقل کنید .
غش در کودکان :
معمولاً در کودکان بازتابی ( رفلکس ) است در پاسخ به یک محرک دردناک ناگهانی و یا یک واقعه ترسناک ، هیجان و یا بودن در محیط خیلی گرم به مدت طولانی که می تواند باعث غش در کودک گردد .
سیاهی رفتن چشمها و غش کردن در نتیجه اختلال در تنظیم فشار خون رخ می دهد .
غش کردن ممکن است در نتیجه برخاستن ناگهانی از حالت خوابیده به نشسته یا ایستاده به فرد دست دهد .
در حالت طبیعی این حرکت اغلب باعث بروز یک سرگیجه موقت و یا احساس سیاهی رفتن چشم ، می شود .
اگر غش تحت چنین شرایطی بوجود بیاید ، نشانه ای از پایین بودن فشار خون یا بعضی از اختلالات در تنظیم آن می باشد . به عنوان مثال در سربازان در حال سان و رژه که به مدت طولانی ایستاده اند خون در اندامهای پایین جمع شده و باعث افت فشار خون می شود .
سکته مغزی:
وقتی یک رگ خونرسان دچار تنگی ، انسداد و یا پارگی شود ، سلولهای مغزی به علت نرسیدن اکسیژن می میرند . شناسایی علائم این بیماری در درمان سریع آن می تواند احتمال بهبودی را بسیار افزایش دهد .
چنانچه به دنبال چنین پیشامدی ، علائم از دست دادن حس ، حرکت یا به طور کلی اختلال در کارکردهای بدن ( مانند اختلال در تکلم ) کمتر از 24 ساعت طول بکشد در آن صورت سکته موقتی روی داده است .
علائم و نشانه ها :
علائم و نشانه های سکته مغزی گوناگون است و بستگی به قسمتی از مغز دارد ، که دچار ضایعه شده است و نیز با عملی که آن قسمت از مغز به طور طبیعی به عهده دارد .
فلج عضلانی
علائم فلج ممکن است در صورت یا اندامها تظاهر نماید .
اختلال در آگاهی
حالت آگاهی بیمار ممکن است به درجات مختلف دچار اختلال شود و طیفی از گیجی تا کما را به وجود آورد .بیمار ممکن است آگاهی خود را به تدریج و یا ناگهانی از دست بدهد .
اختلال گفتاری
تکلم بیمار ممکن است مبهم و نامنظم شود ، یا حتی ممکن است مطلقاً نتواند صحبت کند .
اختلال بینایی
استفراغ و سردرد
توجه :
علت اغلب سکته مغزی لخته شدن خون داخل رگهای مغز یا خونریزی داخل جمجمه است و هنگامی صورت می گیرد که مصدوم بیدار است .
حدود نیمی از سکته های مغزی با یک سردرد شدید شروع می شوند . غالباً بدون استثناء بیمار استفراغ می کند ، سپس در عرض چند دقیقه فلج شروع شده و حالت هوشیاری وی مختل می شود .
اقدامات لازم در سکته مغزی :
تنفس و نبض مصدوم را کنترل کنید . در صورت لزوم ، تنفس مصنوعی و عملیات احیاء را شروع کنید .
بیمار را در حالت راحت مناسبی قرار دهید به این صورت که بیمار در حالت نیمه خوابیده قرار گیرد . ( سر نسبت به تنه 30 درجه بالاتر قرار گیرد )
مواد خوردنی یا آشامیدنی به او ندهید .
در صورت وجود خونریزی ، خونریزی را بند آورید .
با مراکز اورژانس تماس بگیرید و کمک بخواهید .
تا زمان دریافت کمک پزشکی کنار بیمار بمانید .
اقداماتی که در افرادیکه دچار سکته مغزی شده اند نباید انجام داد :
نباید فرد را تنها گذاشت .
نباید خوردنی یا آشامیدنی به فرد مبتلا بدهید .
نباید سعی کنید با پاشیدن آب به صورت یا سیلی زدن یا تکان دادن فرد بیهوش او را بیدار کنید.
نباید زیر سر فرد بیهوش بالش قرار دهید . زیرا ممکن است مشکلات تنفسی او را بیشتر شود.
فوریت در مبتلایان به بیماری قند ( دیابت (:
دیابت ناهنجاری ناشی از افزایش قند خون است و به دو طریق می تواند باعث بیهوشی شود . یکی افزایش قند خون ( هیپرگلیسیما ) که ممکن است به اغمای دیابتی منجر شود . دوم کاهش قند خون ( هیپوگلیسیما ) که منجر به شوک انسولینی می شود .
تشخیص وضع اضطراری دیابت شاید دشوار باشد ، ممکن است فرد مبتلا گیج ، سست و یا نعشه به نظر آید یا حالتی شبیه به بیمار دچار سکته مغزی پیدا کند .
اقدامات لازم در بیماران دیابتیک :
اگر فرد مبتلا به شما گفته است که قند خونش پایین است ، در صورتی که هوشیار است و می تواند چیزی بخورد و ببلعد به او خوردنی یا نوشیدنی شیرین بدهید . ( مانند آب میوه ، موز ، شکلات ، قند یا آب قند ) پس از اینکه خوردنی یا آشامیدنی به او دادید باید ظرف 10 دقیقه حالش بهبودی چشمگیری پیدا کند و در غیر اینصورت از پزشک کمک بگیرید .
اگر فرد مبتلا به شما گفته که قند خونش بالا رفته است ، ( مثلاً احساس خشکی در دهان می کند ) فوراً از پزشک کمک بگیرید . چنین فردی نیاز فوری به تزریق انسولین دارد . اگر وی با خود انسولین دارد به او کمک کنید تا تزریق انسولین انجام شود . اگر هوشیار است و قدرت بلع دارد مقداری مایعات بدون افزودن قند یا شکر به او بدهید تا بعد دچار کم آبی نشود .
اگر فرد مبتلا بیهوش است ، با مراکز اورژانس تماس بگیرید .
اگر فرد مبتلا هوشیار است ، ولی اطلاع ندارد که قند خونش بالا رفته یا پایین آمده ، تا زمانی که کمک پزشکی دریافت کند ، به او خوردنی یا نوشیدنی شیرین بخورانید . اگر مشکل پائین آمدن قند خون باشد ، حال بیمار به سرعت بهبود می یابد . اگر هم مشکل بالا رفتن قند خون باشد ، این قند اضافی تغییر چندانی بر حال بیمار نخواهد داشت .
با تشکر از توجه شما