پاورپوینتـ آموزشی
درس 4
علوم تجربی ششم دبستان
سفر به اعماق زمین
درون زمین آن قدر گرم است که سفر به اعماق زمین در حال حاضر غیرممکن است .
زمین شناسان به دو روش مستقیم و غیر مستقیم به مطالعه ی درون
زمین می پردازند .
مطالعه درون زمین
به سه طریق می توان از روش مستقیم به مطالعه زمین پرداخت.
تجزیه کردن سنگ های رسوبی، آذرین و دگرگونی
مطالعه مواد مذاب خارج شده از دهانه آتشفشان ها
مطالعه دما و ترکیبات آب چشمه های گرم
مطالعه مستقیم
از طریق امواج لرزه ای می توان به طور غیر مستقیم به مطالعه زمین پرداخت.
روش طبیعی: مطالعه از طریق امواج زلزله
روش مصنوعی : استفاده از ماشین های لرزه ساز و انفجار مصنوعی
مطالعه غیر مستقیم
امواج لرزه ای یا سطحی هستند یا درونی
امواج لرزه ای
به لرزش و تکان هایی که در سنگ های تشکیل دهنده زمین برای پی بردن به ساختمان درونی زمین رخ می دهد، امواج لرزه ای گویند.
به محل آزاد شدن انرژی زمین، کانون زمین لرزه می گویند.
امواج وقتی از محیطی وارد محیطی دیگری می شوند؛ شکسته شده یا سرعتشان تغییر می کند.
کانون زمین لرزه
امواج از سنگ های سخت و متراکم سریع تر از سنگ های نرم و کم تراکم عبور می کند.
دست یابی به اطلاعاتی درباره …
تراکم لایه های زمین
جنس سنگ ها
تعداد لایه های زمین
مواد تشکیل دهنده ی آنها
کاربرد امواج لرزه ای
ساختمان درونی زمین بر اساس ترکیب شیمیایی و جنس مواد تشکیل دهنده ، به سه لایه تقسیم بندی می شود :
لایه ها از نظر ترکیب
پوسته زمین
گوشته زمین
هسته زمین
ساختمان درونی زمین بر اساس حالت مواد تشکیل دهنده به پنج بخش تقسیم بندی می شود:
لایه ها از نظر مواد
• سنگ کره
• خمیر کره
• گوشته ی زیرین
• هسته ی خارجی
• هسته ی داخلی
نازک ترین لایه در کل زمین است. مواد تشکیل دهنده اش شکننده اند.
دارای بیشترین ضخامت در زیر قاره ها.
کمترین ضخامت در زیر دریا و اقیانوس.
پوسته زمین مهمترین لایه برای انسان و مخزن آبهای زیرزمینی
، ذخایر نفت ، گاز و زغال سنگ می باشد.
پوسته زمین
در زیر پوسته قرار دارد.
ضخامتش از پوسته بیش تر و از هسته کمتر است.
ضخامت گوشته در زیر کوه ها کمتر و در زیر اقیانوس ها بیشتر است.
قسمت هایی از آن خمیری ولی بقیه بخش ها حالت جامد دارد.
گوشته زمین
هسته ضخیم ترین، سنگین ترین و متراکم ترین بخش زمین است.
و جنس آن از آهن و نیکل می باشد.
هسته شامل دو بخش است:
هسته بیرونی که ضخیم تر و مایع است.
هسته داخلی جامد می باشد.
هسته زمین
از گوشته ی زیرین تا هسته ی داخلی ادامه دارد.
هسته خارجی
این بخش حالت مایع دارد.
هسته خارجی
مرکز زمین را تشکیل می دهد.
این بخش حالت جامد دارد.
هسته داخلی
هسته داخلی با آنکه در اعماق بیش تری نسبت به هسته خارجی قرار دارد و گرم تر است به دلیل فشار بسیار زیاد لایه های بالایی ، جامد است .
به لایه های که در تصویر مشخص
شده با دقت توجه کنید.
تصویری از لایه های زمین
حالا بگویید کدام لایه ضخامت بیشتری دارد؟ کدام گرمتر است؟ کدام مایع و کدام جامد است؟
ضخیم ترین لایه زمین: گوشته زیرین
نازک ترین لایه زمین: سنگ کره
متراکم ترین لایه زمین: هسته داخلی
ویژگی لایه های زمین
هسته خارجی< خمیر کره < سنگ کره < گوشته زیرین < هسته درونی
سرعت حرکت امواج
ترتیب سرعت حرکت امواج لرزه ای:
1- ورقه های دور شونده: باعث ایجاد پوسته جدید
2- ورقه هایی که کنار هم می لغزند: ایجاد زلزله های شدید
3- برخورد دو ورقه: باعث ایجاد کوه، جزایر قوسی، گودال های عمیق اقیانوسی
حرکت ورقه های زمین
عکسی از حرکت ورقه ها
به عکس زیر دقت کنید:
در این عکس می توانید انواع ورقه ها و جهت حرکتشان را مشاهده کنید.
کدام لایه نقش مهمی در ایجاد زلزله دارد ؟
1)پوسته 2) هسته داخلی 3) خمیرکره 4) سنگ کره
کدام لایه از بقیه متراکم تر است ؟
1)هسته داخلی 2) گوشته زیرین 3) سنگ کره 4) خمیرکره
کدام قسمت زمین حالت جامد نیست ؟
1)گوشته زیرین 2) هسته داخلی 3) خمیرکره 4) سنگ کره
سوالات درس
پاورپوینت علوم ششم
فصل چهارم
سفر به اعماق زمین
ساختمان زمین:
اگر در محل زندگی شما چاه کنده باشند، حتماً دیده اید که از داخل آن خاک و سنگ بیرون می آورند. این چاه خیلی عمیق نیست. اما چاهی که برای به دست آوردن نفت می کنند، چند صد متر عمق دارد.
ولی هنوز تا مرکز زمین فاصله بسیار زیادی دارد.
فاصله سطح زمین تا مرکز آن حدود 6400 کیلومتر است.
Designed By : Hamed Emami
دانشمندان حدس می زنند که تخم مرغ با زمین ما مشابهت دارد. تخم مرغ سه لایه به نام های پوسته، سفیده، و زرده دارد. زمین هم سه لایه دارد: پوسته، گوشته و هسته.
لایه های درونی زمین:
بر اساس حالت مواد تشکیل دهنده(جامد،مایع وخمیری) به 5 بخش تقسیم می شود:
سنگ کره:
شامل پوسته و قسمت جامد بالایی گوشته – ضخامت حدود 100 کیلومتر.
خمیر کره:
حالت خمیری دارد – از زیر سنگ کره شروع می شود -تا عمق حدود 350 کیلومتر- منشا بیشتر آتش فشان ها و زمین لرزه ها در این قسمت است.
گوشته زیرین:
حالت جامد دارد – از زیر خمیر کره تا ابتدا هسته خارجی.
هسته خارجی:
هسته داخلی:
حالت مایع دارد – از گوشته زیرین تا هسته داخلی.
حالت جامد دارد – مرکز زمین را تشکیل می دهد.
پوسته زمین در مقایسه با کره زمین بسیار نازک است. جنس پوسته از سنگ است. پوسته برای ما بسیار مهم است. نفت، زغال سنگ، گاز و آب و بعضی فلزات در آن وجود دارد.
پوسته:
گوشته:
لایه میانی زمین بسیار ضخیم تر و داغ تر از پوسته آن است. دمای گوشته زیاد است. دانشمندان معتقدند که به بعضی سنگ های این قسمت نیمه جامدند.
هسته در مرکز زمین قرار گرفته و بسیار داغ است.
هسته دو قسمت دارد:
هسته درونی، هسته بیرونی.
هر دو قسمت هسته از آهن و فلز دیگری به نام نیکل
ساخته شده اند.
هسته:
آتشفشان:
آتشفشان چگونه تشکیل می شود:
در بعضی نقاط زیر پوسته، سنگها نرم و داغند. گاهی سنگ ها ذوب می شوند.
اگر این سنگ های ذوب شده راهی به بیرون زمین بیابند از آن خارج می شوند و آتش فشان ها را به وجود می آورند.
مخروط آتش فشان ها از موادی به وجود می آید که از دهانه خارج می شوند. علاوه بر مواد مذاب، مواد جامد و گاز از دهانه آتش فشان ها خارج می شوند.
بعضی از این گازها سمی و کشنده اند. اگر مواد جامد دانه ریز باشند، به آنها خاکستر می گویند.
یک آتشفشان همیشه فعالیت نمی کند و بعد از مدتی غیر فعال می شود. کوه دماوند مدتهاست که دیگر فعالیتی ندارد.
در همه جای سطح زمین خطر زمین لرزه وجود دارد.
در بعضی نقاط بیشتر از نقاط دیگر، اتفاق می افتد.
در خرابی های حاصل از زمین لرزه، تنها شدید یا ضعیف بودن زمین لرزه دخالت ندارد بلکه استحکام زمین و ساختمان ها نیز مهم است.
زمین لرزه:
در هنگام زمین لرزه به کنار دیوارهای داخلی بروید.
زیر میزهای محکم قرار بگیرید.
داخل راهروهای کم وسعت بروید .
داخل چارچوب در بایستید.
هنگام زلزله چه باید کرد:
هنگام زلزله از محل های زیر دوری کنید:
آشپزخانه
زیر سقف های وسیع
کتابخانه و قفسه و کنار دیوارهای داخلی.
آرامش و خونسردی خود را در مدت زمین لرزه حفظ کنید.
امواج لرزه ای:
امواجی که در اثر شکستن ناگهانی سنگ های درون زمین در اثر زمین لرزه ایجاد می شوند.
از سنگ های سخت و متراکم تندتر و از سنگ های نرم و کم تراکم، کندتر عبور می کنند.
بعضی لایه های زمین از مواد متراکم و بعضی از مواد کم تراکم تشکیل شده اند.
مواد تشکیل دهنده زمین در برخی از قسمت ها حالت شکننده و در بعضی جاها حالت خمیری دارند.
دانشمندان با استفاده از تغییرات سرعت امواج لرزه ای در بخش های مختلف درون زمین، به ویژگی های لایه های درونی آن پی می برند.
آنها دریافته اند که هسته خارجی حالت مایع اما هسته داخلی حالت جامد دارد.