سوء مصرف مواد مخدر
مقدمه
سوء مصرف مواد به عنوان یکی از مشکل های بهداشتی، درمانی و اجتماعی قرن حاضر شناخته شده است. اعتیاد نه تنها منجر به آسیب های شدید و عمیق جسمی و روانی در فرد معتاد می شود بلکه آسیب های اجتماعی مانند افزایش طلاق ، بزهکاری و بیکاری را بدنبال دارد.
تاریخچه مصرف مواد مخدر
سومریان از کهن ترین اقوامی بودند که تریاک را شناختند و آن را گیاه شادی بخش نامیدند
مردم بابل و مصر و روم تریاک را کشت می دادند و به خواص تخدیری آن نیز آگاهی داشتند.
گفته شده است جایگاه اصلی تریاک مصر بوده است. مصریها از قدیم خشخاش را کشت داده و شیره ی آن را مصرف می کردند.
پزشکان هندی و یونانی نیز تریاک را در دوران باستان می شناخته و در درمان بیماران خود از آن استفاده می کردند.
ادامه ـ تاریخچه
بذر خشخاش در سال های600 تا 700 پیش از میلاد به چین برده شده است.
در قرن 19 تریاک در کشورهای غربی در دسترس قرار داشته و پزشکان این ماده را به آزادی و بدون هیچ محدویتی تجویز می کردند.
در قرن 19 تریاک در کشورهای غربی به آسانی در دسترس قرار گرفت و پزشکان این ماده را به آزادی بدون هیچ محدودیتی تجویز می کردند.
با اختراع سرنگ در اواسط قرن 19 و کاربرد آن در تزریق مواد برگرفته شده از تریاک، معتادان به این ماده افزایش یافت.
در آغاز قرن 20 سوء مصرف مواد مخدر به یک مشکل اجتماعی و جهانی تبدیل شد.
ادامه ـ تاریخچه:
سابقه مصرف مواد مخدر در ایران چهار صد سال است.همجواری ایران با دو کشور اصلی تولید کنند مواد موجب شده ست که خاک ایران راه عبور این مواد به کشورهای اروپایی باشد و در این نقل و انتقال ها، مقداری از این مواد نیز در ایران توزیع شود.
براساس منابع جمع آوری شده توسط سازمان های مختلف (یونیسف ایران و UNAIDS) 2/1 تا 6/1 میلیون نفر مصرف کننده مواد مخدر درکشور وجود دارد که 12 تا 16% آنها از مواد مخدر تزریقی استفاده می کنند حدود 10 درصد از این افراد پیش از سن 15 سالگی شروع به استفاده از مواد مخدر می کنند.
دو نقطه جهان : مثلث طلائی – هلال طلائی
مثلث طلائی = میانمار –لائوس و تایلند
هلال طلائی = افغانستان – پاکستان
اهمیت برنامه های پیشگیری از اعتیاد
مصرف مواد وعوارض پردامنه وناخوشایند آن ( عوارض جسمی، خانوادگی ، اجتماعی ، اقتصادی وتحصیلی) ازمهم ترین دغدغه های فکری و یکی از ناگوارترین آسیب های اجتماعی حال حاضر است.
در سال های اخیر استفاده از سرنگ آلوده توسط معتادان تزریقی و همچنین افزایش بیماری ایدز و دیگر مشکلات اجتماعی ناشی از اعتیاد موجب گردید تا ضرورت توجه به برنامه های پیشگیری از اعتیاد بیش از پیش احساس شود و در شرایطی که معتاد بیمار محسوب می شود اجرای طرح ادغام پیشگیری و درمان سوء مصرف مواد در شبکه می تواند به عنوان برنامه ای ملی در جهت پیشگیری و کاهش آسیب اعتیاد مفید و موثر باشد.
پیش بینی می شود در سال 2020 بیماریهای روانی اولین عامل معلولیت و بار جهانی بیماریها باشند و همراهی بیماریهای روانی و سوءمصرف مواد ، اهمیت پیشگیری از اعتیاد را بیش از پیش مطرح می سازد.
عوامل زمینه ساز اعتیاد متعدد است و شناسایی کامل این عوامل در هر منطقه و به کار بردن شیوه های متفاوت برای کنترل هر یک از آنها به موثر بودن فعالیت های پیشگیری کمک خواهد کرد
آشنایی با عوامل زمینه ساز بروز اعتیاد و عوامل محافظت کننده در مقابل آن از دو جهت قابل بررسی و اهمیت است
1-کاهش ابتلای افراد به اعتیاد و ارتقای سلامت روانی آنها
2- شناسایی افراد در معرض خطر اعتیاد و سوء مصرف کنندگان مواد اقدامات آموزشی و درمانی به منظور کاهش خطر ابتلا، درمان، پیشگیری از مزمن شدن اختلال و حصول سلامت
3- توانبخشی و حمایت از افرادی که درمان را دریافت داشته و مصرف آن را کنار گذاشته اند به منظور کاهش دادن خطر عود اختلال و بالا بردن انطباق اجتماعی و کیفیت زندگی
1- ادغام بهداشت روان در شبکه بهداشت روان 2- ادغام پیشگیری از سوء مصرف مواد در نظام شبکه 3- برنامه کاهش آسیب اعتیاد 4- طرح پیشگری از خشونت خانگی طرح پیشگیری از 5- خودکشی 6- طرح مهارت های زندگی 7- طرح Home visit
برنامه های بهداشت روان و پیشگیری از اعتیاد درحوزه ی معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی ایران
طرح ادغام پیشگیری از سوء مصرف مواد در نظام شبکه از سال 1383 در دو شهرستان ساوجبلاغ و نظرآباد اجرا شد و شهرستان رباط کریم در سال 85 به شهرستان های پایلوت برنامه پیوست.
تعداد مراکز بهداشتی درمانی تحت پوشش طرح ادغام از شروع برنامه تا پایان آذر سال 87
تعداد کل بیماران مراجعه کننده به مراکز بهداشتی درمانی از شروع برنامه تا پایان آذر سال 87
تعداد کل بیماران سم زدایی شده از شروع برنامه تا تا پایان آذر سال 87
تعداد بیماران تحت پوشش برنامه پیشگیری از عود تا پایان آذر سال 87
تعداد کارگاههای آموزشی برگزار شده تا پایان آذر سال 87
فراوانی بیماران تحت پوشش (MMT) و خدمات کاهش آسیب ارائه شده درشهرستان های پایلوت ادغام برنامه پیشگیری از سوء مصرف مواد از 83 تا پایان آذر سال 87
نمودارفراوانی برنامه های آموزشی انجام شده در برنامه پیشگیری از سوء مصرف مواد درشهرستان های پایلوت ادغام از 83 تا پایان آذر سال 87
پایان