www.prozhe.com
فصل اول
تعاریف و اصطلاحات
1
تعریف اندازه گیری:
« انداه گیری عبارت است از فرایندی که تعیین می کند یک شخص یا یک شی تا چه میزان از یک ویژگی برخوردار است ».
« گِی 1991»
« اندازه گیری از کاربست ابزارهای پیشرفته و پیچیده الکترونیکی تا امتحانات مداد، کاغذی کتبی، مقیاس های درجه بندی و فهرست های وارسی را شامل می شود».
« پین 2003 »
« شیوه نسبت دادن یک عدد ( که معمولا به آن نمره گفته می شود ) به یک صفت یا ویژگی معین یک شخص به گونه ای که آن عدد درجه ای از آن صفت یا ویژگی را که آن شخص از آن برخوردار است را نشان دهد». « نیکتو 2001»
2
ویژگی ، خصیصه یا صفت رابه صورت عدد یا نمره یا کمی نشان می دهیم .مثال بهره هوشی احمد 120وبهره هوشی محسن 110است به جای این که بگوییم احمد از محسن باهوش تر است .
اندازه گیری دارای قواعد است ( فایده بیان قواعد اندازگیری یکسان سازی است
عقیده نانالی ، اندازگیری در برگیرنده قواعدی است برای نسبت دادن اعداد به صورت افراد یا اشیا ء وبه گونه ای که صفت هایی از آنها را به صورت کمی یا عدد نشان دهد مثال سطح تحصیلات .دوره ابتدایی 5 دوره راهنمایی 8 دوره متوسطه 12
منبع سنجش و اندازه گیری در علوم رفتاری؛دکتر رمضان حسن زاده ، محمد تقی مد اح
www.prozhe.com
عقیده ی رابینسون و استافورد (2006) اندازه گیری عبارت است از روشی که به وسیله ی آن ، به اعداد معنا ومفهوم داده می شود .(robin son and stafford)
عقیده ی تایلر (1963) اندازه گیری را نسبت دادن اعداد به طبق قواعد تعریف می کند (tyler)
منبع سنجش و اندازه گیری در علوم رفتاری؛دکتر رمضان حسن زاده ، محمد تقی مداح
www.prozhe.com
بیان قواعد در اندازه گیری:
قواعدی که به منظور کمی سازی صفات و خصیصه اشیاء به کارمی رود، درمرکز اندازه گیری قرار دارد وبرای رسیدن به هدف اندازه گیری ، باید روشن وبدون ابهام باشد .
اصطلاح صفت یا خصیصه ، در تعریف اندازه گیری مترداف با اصطلاح متغیر به کار رفته است که از لحاظ علمی وعملی ، یعنی صفتی که مقدار آن نزد اشیاء یا افراد مختلف متفاوت است . مثال وزن ، قد ، بهره هوشی
نکته : در اندازه گیری : خود میز رنمی توانیم اندازه گیری کنیم ولی می توان طول ، عرض ، ارتفاع یا وزن آن را اندازه گیری کرد .
منبع سنجش و اندازه گیری در علوم رفتاری؛دکتر رمضان حسن زاده ، محمد تقی مداح
www.prozhe.com
تعریف آزمون:
مقدمه: اندازه گیری یک فرایند است، این فرایند نیاز به یک وسیله دارد که به آن آزمون می گویند.
آزمون وسیله ای است برای اندازه گیری صفات فیزیکی (جسمی) و روانی، چون متخصصین اندازه گیری به ویژگی های روانی مورد نظر برای اندازه گیری دسترسی ندارند ناچار به اندازه گیری رفتارهایی که معرف ویژگی روانی است می پردازند.
رفتار چون متنوع و فراوان است نمی توان به اندازه گیری همه آن ها دست یافت، بنابراین نمونه ای از رفتار مورد بررسی قرار می گیرد.
3
تعریف: « آزمون وسیله یا روشی است نظام دار ( یا نظام مند) برای اندازه گیری نمونه ای از رفتار است» .
« گرانلاند ولین 1990»
نیکتو (2001) در تعریف اصطلاح آزمون گفته است: « آزمون به عنوان یک ابزار با یک شیوه نظام دار مشاهده و توصیف ویژگی های دانش آموزان با یک مقیاس عددی یا یک طرح طبقه بندی را به کار می بندد تعریف می شود».
4
آزمون بیشتر معرف ویژگی روانی باشد ، به همان میزان نتایج اندازه گیری دقیق تر و قابل اعتماد ترند . بنابراین ، در تعریف آزمون می توان گفت که آزمون به مجموعه ای سوال گفته می شود که غالبا به طور کتبی (مداد وکاغذی برای پاسخگویی در اختیار آزمون شوندگان قرار داده می شود.
www.prozhe.com
گستردگی این تعریف فوق پرسشنامه راهم شامل می شود.
تفاوت پرسشنامه و آزمون :
1. آزمون تواناییها را اندازه گیری می کنند؛ عملکرد بیشینه یعنی حداکثر توانایی
2. پرسشنامه ویژگهای غیر توانایی را می سنجد ؛ عملکرد نوعی یعنی
وضع معمول فرد را معرفی می کند .
www.prozhe.com
نمونه آزمون ها
1. آزمون هایی که عملکرد بیشینه را می سنجند عبارت اند : آزمون های
هوشی و استعداد وپیشرفت تحصیلی
2. نمونه ابزار های سنجش عملکرد نوعی عبارت اند : از پرسشنامه شخصیت ونگرش وعلاقه ( کوالی 2010) (coaly)
www.prozhe.com
تعریف سنجش:
« سنجش یک اصطلاح کلی است و به صورت فرایندی تعریف می شود که برای گردآوری اطلاعات مورد نیاز تصمیم گیری درباره دانش آموزان، برنامه های درسی و سیاست های آموزشب مورد استفاده قرار می گیرد.
« اگن و گاوچاک 2001»
ونگلینز (1993) در تعریف سنجش گفته است: « سنجش به یک تحلیل جامع و چند وجهی از عملکرد گفته می شود». او همچنین در مقایسه سنجش و آزمون از قول کرانباخ نقل کرده است: « سنجش شامل استفاده از فنون مختلف است و تاکیدزیادی بر مشاهده عملکرد دارد…»
سنجش نوعی تحلیل بالینی و پیش بینی عملکرد است در حالی که آزمون یک وسیله اندازه گیری است.
5
تفاوت سنجش و آزمون:
آزمودن به طور عمده به اجرا ، نمره گذاری و تفسیر نمرات آزمون محدود می شود، اما سنجش یک مفهوم جامع و وسیع تر دارد که شامل فرآیند کاملی از اجرای آزمون ، تحلیل و تفسیر اطلاعات و پیش بینی درباره یک فرد است . سنجش از آزمودن و اندازه گیری ، مفهوم گسترده تری دارد .
www.prozhe.com
تعریف ارزشیابی:
کرونباخ (1963) : گردآوری و کاربرد اطلاعات به منظور اخذ تصمیم گیری درباره برنامه آموزشی
بیبای (1975) : فرآیند منظم گردآوری و تفسیر شواهدی که منجر به داوری ارزش می شود و در نهایت به عمل می گراید .
www.prozhe.com
تعریف ارزشیابی:
ارزشیابی به معنی تعیین ارزش و داوری کردن است.
« ارزشیابی به یک فرآیند نظام دار برای جمع آوری، تحلیل و تفسیر اطلاعات گفته می شود به این منظور که تعیین کند آیا هدف های مورد نظر تحقق یافته اند یا در حال تحقق یافتن هستند و به چه میزانی؟»
« گِی1991»
یکی از ویژگی های مهم ارزشیابی تعیین کیفیت است.
تعریف کیفیت: ( در ارزشیابی پیشرفت تحصیلی)
« کیفیت عبارتست از دانش، مهارت ها و توانایی هایی که از دانش آموزان پس از آموزش انتظار می رود».
« نیکتو2001 »
مثال: تعیین کیفیت افراد در یک مسابقه مقاله نویسی یا مرور نوشته های دانش آموز و مرور نمره های وی
6
علاوه بر ارزشیابی پیشرفت درسی دانش آموزان، ارزشیابی با موضوع های دیگری سرو کار دارد.
مثال: عملکرد معلمان و مدیران، روش های آموزشی، برنامه های درسی دوره های آموزشی، مواد آموزشی، پروژه های آموزشی و سازمان های آموزشی.
یک ارزشیاب، ابتدا هدف های کلی برنامه درسی را مشخص می کند و سپس میزان تحقق آن ها را بررسی می کند.
ورتن و سندرز (1987) دو تن از صاحب نظران حوزه ارزشیابی آموزش گفته اند:
« در آموزش و پرورش، ارزشیابی به یک فعالیت رسمی گفته می شود که برای تعیین کیفیت، اثربخشی یا ارزش یک برنامه، فرآورده پروژه، فرآیند، هدف یا برنامه درسی به اجرا در می آید».
7
ارزشیابی : در حالی که صفات مطالعه شده در ارزشیابی هم مورد علاقه هستند و هم با ارزش . این صفات بصورت کیفی توصیف می شوند و در مورد آنها قضاوت ارزشی می شود . ارزشیابی به تعیین ارزش منجر می شود
هدف از ارزشیابی توصیف تاثیر عمل های آموزشی یا برنامه های اموزشی است . هدف مورد توجه در ارزشیابی موثر بودن یک برنامه آموزشی است.
ارزشیابی : قضاوت در مورد ارزش برنامه و موثر بودن برنامه برای یک سری خاص از فراگیران شرکت کننده در برنامه است . فعالیت بیرونی
ارزیابی : تعیین قابلیت فرد فرد فراگیران در حوزه توجه قرار می دهد .
منبع :کتاب ارزشیابی آموزشی مبانی سنجش توانایی و بررسی ، ریچارد ام ولف ، ترجمه علیرضا کیامنش
www.prozhe.com
تفاوت ارزشیابی و ارزیابی
تفاوت ارزشیابی آموزشی و پژوهش آموزشی
1.هدف ارزشیابی به طور عمده تصمیم گیری است ولی هدف پژوهش استنتاج
2. پژوهشگر درک پدیده ها برای شناسایی بهتر ولی متخصان ارزشیابی فهم پدیده ها برای هدایت اعمال
3.درپژوهش تعمیم پذیری نتایج نقش دارد ولی ارزشیابی بریک پدیده آموزشی ویژه متمرکز است و تعمیم پذیری در آن نقشی ندارد .
4.ارزشیابی باارزش است ولی پژوهش خالی از ارزش است .
5. پژوهش وابسته به نظریه است اما ارزشیابی الزاماً مبنای نظری ندارد.
www.prozhe.com
مقایسه اندازه گیری، آزمون، سنجش و ارزشیابی با یکدیگر:
ارزشیابی برای داوری درباره کیفیت موضوع است و ارزش اطلاعات به دست آمده را بررسی می کند. که مستلزم تحلیل و تفسیر اطلاعات جمع آوری شده است.
اطلاعات مورد نیاز ارزشیابی آموزشی که کمک اندازه گیری ( آزمون) و سنجش جمع آوری می شود.
البته سنجش یک فرآیند مبتنی بر مشاهده عملکرد و شیرینی عملکرد است در حالی که ازمون یک وسیله اندازه گیری است.
8
تفاوت دیگر میان سنجش واندازه گیری و آزمودن این است که هم اندازه گیری وهم آزمودن عموماً با کمیت سروکار دارند اما سنجش الزاماً به کمیت منحصر نمی شود؛ اما نتیجه سنجش می تواند به صورت غیر کمّی(توصیفی گزارش شود .
مثال آزمون درس ریاضی – یادگیری دانش آموزرا به صورت نمره مشخص می کند .
رفتار اجتماعی یک دانش آموز را در کلاس درس –پرخاشگر ی ،سازگاری ، جنبه کیفی دارد.
www.prozhe.com
پایان
www.prozhe.com