خون
بافت خونی.
یک اسکن میکروسکوپ الکترونیکی (SEM) از گلبول قرمز، یک پلاکت، و یک گلبول سفید.
بدن برای زنده ماندن به خوراک و اکسیژن نیازمند است ولی فقط بودن غذا در معده و بودن اکسیژن در شش ها کافی نیست، بلکه این دو باید به همه نقاط بدن برسند و خون این عمل یعنی رساندن آن مواد به همه بدن را برعهده دارد. خون در لوله هایی به نام رگ جریان می یابد. قلب، خون را در رگ ها به جریان می اندازد.
در حدود ۷ الی ۸ درصد وزن بدن را خون تشکیل می دهد و در انسان بالغ بطور متوسط ۵ لیتر از حجم بدن را خون تشکیل می دهد.
یک قطره خون به یک قطره جوهر قرمز می ماند، ولی ساختارش به سادگی ساختار جوهر نیست بلکه مواد گوناگون در آن هست. قسمت مایع خون قرمز نیست. قرمزی رنگ خون به خاطر گویچه های قرمزرنگ فراوان آن است، گلبول های قرمزی که گویچه های قرمز نامیده می شوند. گلبول های قرمز اکسیژن را از شش می گیرند و به دیگر نقاط بدن می برند. قسمت مایع خون پلاسما نام دارد. قسمت عمده پلاسما را آب تشکیل داده است رساندن غذای سالم به همه نقاط بدن و دفع مواد زائد کار مهم پلاسما است.
فشار خون
به مقدار فشاری گفته می شود که توسط خون در جریان، به دیوارهٔ رگ ها وارد می آید و یکی از علائم حیاتی است. فشار یک مفهوم فیزیکی است، مقصود از فشار اشاره به «قدرت» یک مایع متحرک است. فشار خون در نواحی نزدیک قلب، بیشتر و نسبت فاصله گرفتن از قلب کم تر می شود.
فشار خون با جریان یافتن به شاهرگ ها و به رگ ها کم می شود. اصولاً فشارخون در بخشهای مختلف سیستم گردش خون متفاوت است. معمول ترین روش اندازه گیری فشار خون به وسیله فشارسنج است که با استفاده از ارتفاع جیوه برای اندازه گیری فشار خون در حال چرخش در رگ ها استفاده می کند. با این که خیلی از فشارسنج های فعلی دیگر از جیوه استفاده نمی کنند، فشار خون هنوز در تمام دنیا با mmHg یا میلی متر جیوه اندازه گیری می شود.
علائم فشار خون بالا
فشار خون بالا به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می گردد. در دسته اول علت فشار خون بالا مشخص نمی باشد و به صورت اولیه ایجاد شده است. در فشار خون ثانویه افزایش فشار خون به دنبال یک بیماری دیگر اتفاق می افتد و آن بیماری را می توان به عنوان علت افزایش فشار خون در نظر گرفت که در صورت کنترل بیماری اصلی، پرفشاری خون نیز به صورت مناسب تری کنترل می گردد.
افرادی که مبتلا به فشار خون بالای اولیه هستند، ممکن است سال ها بدون علامت باشند و از بیماری خود اطلاعی نداشته باشند و زمانی متوجه بیماری خود می گردند که دچار علائم (مثل سردرد، تاری و اختلال دید، درد قفسه سینه، سرگیجه و تنگی نفس به هنگام فعالیت) می شوند که در واقع این علایم عوارض فشار خون بالاست، لذا تنها راهی که می توان در زمان مناسب به آن پی برد، اندازه گیری دوره ای و منظم فشار خون به وسیله دستگاه فشارسنج است.
عوامل خطر ایجاد فشار خون بالا
عوامل خطر در ایجاد فشار خون بالا را می توان به شرح زیر بیان کرد:
سن
جنس
وراثت
چاقی و اضافه وزن
رژیم غذایی
دیابت
کم تحرکی
عوامل اجتماعی و روانی
دخانیات
الکل
مبانی فیزیک خون
میزان جریان خون در هر بخش از سیستم رگی برابر است با مقدار خونی که از آن بخش در یک زمان معین عبور می کند که در شخص بالغ و در حالت استراحت حدود ۵۰۰۰ میلی لیتر در دقیقه است.
مساحت سطح مقطع و سرعت جریان خون
چون حجم مساوی از خون از هر قسمت گردش خون در هر دقیقه عبور می کند لذا سرعت جریان خون در هر قسمت گردش خون نسبت معکوس با مساحت سطح مقطع آن دارد.
ویسکوزیته و مقاومت
ویسکوزیته خون 4 برابر آب در صورتی که ویسکوزیته پلاسما 1.8 برابر آب است.
پس ویسکوزیته خون بیشتر بستگی به هماتوکریت که همان نسبت درصد حجم خون به گلبول های خونی است دارد.
فشار خون
نیرویی است که از طرف خون بر هر واحد سطح از دیواره رگ وارد میشود و تقریبا همیشه بر حسب میلیمتر جیوه اندازه گیری میشود.
مروری بر آناتومی و فیزیولوژی دستگاه گردش خون
چرخه های قلبی
دریچه های قلب
شریانهای قلب
عضله قلب
دوره قلبی
حجم ضربه ای: (Stork Volume):
برون ده قلبی: = 5040cc 70 x 72 HR . SV = = Cardiac Output
پیش بار
پس بار
اعصاب قلب
نسبت تخلیه
BLOOD PRESSURE=SV*VR
سیستم هدایتی قلب (Conduction System of the Heart)
علائم بیماریهای قلبی
1- درد قفسه سینه (Chest pain)
2- تنگی نفس
کوششی
اورتوپنه
حمله ای شبانه
شین استوک
3- خستگی
4- تاکیکاردی
5- سنکوپ
6- ادم
خونریزی یعنی خارج شدن خون از درون عروق خونی که درنتیجه ی جراحت و بریدگی اتفاق می افتد.
انواع خونریزیها بر اساس رگ آسیب دیده
خونریزی مویرگی
خونریزی وریدی
خونریزی شریانی
باتوجه به کانون خونریزی خونریزیها به دو دسته تقسیم می شوند:
1) خونریزی داخلی:خون از درون عروق خارج شده، و درون حفرات بدن مثل شکم، قفسه سینه، جمجمه و … می ریزد با چشم نمی توان دید و تشخیص آن مشکل است.
2) خونریزی خارجی: خون از بدن خارج شده و بیرون می ریزد و غالبا نتیجه ی بریدگی، جراحت جنگی و شکستگیهای باز استخوان ها ایجاد می شود.
علل خونریزی ها
خونریزی خارجی :
آسیبهای ناشی از تصادفات
ضربه ها
بریدگی با آلات برنده
صدمات جنگی در اثر گلوله و ترکش و….
خونریزی داخلی :
آسیب و ضربه در اثر تصادفات
ضربه ها
وارد شدن گلوله به درون احشاء
برخی بیماریهای خاص مثل :
خونریزی گوارشی
اختلالات انعقادی اکتسابی و ارثی
1- از دست رفتن گلبول های قرمز و کاهش اکسیژن رسانی به بافتها
2- کاهش حجم خون و هیپوتانسیون
3- افزایش سرعت پمپاژ و ضربانات قلب جهت جبران افت فشار خون
4- کاهش قدرت ضربان قلب
اثرات خونریزی در بدن
چهار مرحله خونریزی
علایم و نشانه های خونریزی
رنگ پریدگی
تشنگی ، ضعف، بی حالی، بی قراری و پرخاشگری
تاکی کاردی و ضعیف شدن نبض های محیطی
تنفس سریع و سطحی
تهوع و استفراغ ، افت فشار خون
احساس سبکی سر، سرگیجه و سردی پوست
وجود علایم خاص خونریزی داخلی
شکم:حساسیت سفتی یا اتساع شکم
معده و نای:استفراغ خونی و سرفه
خونریزی از مقعد:مدفوع سیاه رنگ یا حاوی خون قرمز روشن
مشاهده خون
1ـ شناسایی وضعیت مصدوم و شدت از دست رفتن خون
2ـ مهار خونریزی
3ـ تمیز نگه داشتن زخم و پوشاندن آن با گاز استریل جهت به حداقل رساندن خونریزی و ممانعت از بروز عفونت
4ـ انتقال مناسب مصدوم به بیمارستان