درس سیزدهم مخاطب فعّال یا منفعل!
بسم الله الرحمن الرحیم
صفحه 104
آیا مفهوم مخاطب با روند توسعه رسانه ها تغییر کرده است؟ شاید شما نیز به این موضوع اندیشیده باشید که در دوران رسانه های یک سویه، یک فرستنده پیام (تولیدکننده) و یک گیرنده پیام (مصرف کننده) وجود داشت. امّا با ظهور رسانه های دوسویه (تعاملی)، مفهوم خطیِ فرستنده گیرنده به مفهوم دایره ای و پیچیده ای تبدیل شده است؛ به عنوان مثال شما در شبکه های اجتماعی در آنِ واحد هم فرستنده اید و هم گیرنده؛ هم تولیدکننده اید و هم مصرف کننده.
ابتدا جدول خودارزیابی زیر را به طور فردی تکمیل کنید.
صفحه 105
صفحه 105
ابتدا جدول خودارزیابی زیر را به طور فردی تکمیل کنید.
صفحه 105
صفحه 106
صفحه 106
اکنون امتیازهای خود را محاسبه، و براساس امتیاز کل، جایگاه خود را روی بردار زیر مشخّص کنید.
صفحه 106
هر چه امتیاز کل شما به عدد 45 نزدیک تر باشد، شما مخاطب فعّال تری در استفاده از رسانه ها هستید و برعکس، هر چه به عدد صفر نزدیک تر باشد، شما مخاطب منفعل تری در استفاده از رسانه ها به شمار می روید.
صفحه 107
با استفاده از محتوای جدول ص 105 و ص 106 بگویید مخاطب فعال با مخاطب منفعل در مصرف رسانه ای چه تفاوتی دارد؟
با توجه به ویژگی های مطرح شده مخاطب فعال رسانه را انتخاب می کند و هدفمند به سمت رسانه می رود در استفاده از رسانه به کاربردی که برایش دارد فکر می کند به سرعت تحت تاثیر رسانه قرار نمی گیرد و در مورد پیام آن به تفکر پرداخته و حتی آنرا نقد می کند.
به عبارت ساده پیام رسانه را مورد تجزیه و تحلیل قرار می دهد.
با توجه به اینکه شما درکاربری رسانه های دوسویه نقش نشر و بازنشر پیام را دارید در این فضا چه ویژگی هایی باید داشته باشید که مخاطب فعال به شمار آیید؟
پیامی را که قصد نشر و یا باز نشر آنرا داریم اولا گزینش می کنیم از فرستادن پیام هدفی را دنبال می کنیم و در موردش فکر می کنیم و از صحت و سقم آن اطمینان کسب می کنیم به کاربردی که این پیام دارد فکر می کنیم.
صفحه 107
کوتاه و خلاصه: تاثیر پذیری مخاطب منفعل از رسانه هاست
تصویر مخاطب منفعل را نشان می دهد که بدون هدف (سفید است) به سراغ رسانه می رود و درمواجه با هر کدام به رنگ همان رسانه در می آید و در انتها رنگارنگ ، پریشان ، بهم ریخته ومتاثر از رسانه ها می شود.
تا چه اندازه در بازنشر پیام ها فعال هستید؟
صفحه 108
تا چه اندازه در نشر و تولید و نشر پیام ها فعال هستید؟
صفحه 108
پژوهشگران رسانه در ابتدا اعتقاد داشتند که رسانه ها مثل تفنگی که «گلوله جادویی» شلیک می کند، بر مخاطب تاثیر قوی، فوری و مستقیم دارند و مخاطب کاملاً منفعل است و بدون هیچ مقاومتی در برابر این گلوله به مردن محکوم است! الان سال ها از این فرضیه غلط گذشته و اثبات شده که تشخیص اثر پیام،
صفحه 109
بسیار پیچیده تر از اینها است ولی هنوز هستند آنهایی که تمامی متن های رسانه ای را با چوب گلوله جادویی می رانند! باید دقّت کرد که هر چند متنِ تولید رسانه ای برای همه مخاطبان یکسان است، مخاطبان ممکن است بر اساس دانش قبلی، تجربیات، ارزش ها و عقاید خود، برداشت و تفسیر متفاوتی از پیام برای خود ایجاد کنند که الزاما همه این تفسیرها، درست نیست.
صفحه 109
صفحه 109
جواب ها
معلولیت محدودیت نیست ،محرومیت نیست.
باتقویت اعضای دیگروافزایش مهارتها وبالابردن اعتماد نفس برای رسیدن با اهدافم تلاش کنم
۱_معلولیت محدودیت نیست ،محرومیت نیست.
۲_باتقویت اعضای دیگروافزایش مهارتها وبالابردن اعتماد نفس برای رسیدن با اهدافم تلاش کنم
صفحه 109
فیلم سندان
صفحه 109
فیلم سندان
بعد از دیدن فیلم مسافر می تونید به این تحلیل پاسخ بدید .
عقل و احساس مخاطب در تماشای رسانه تلویزیون در گیر میشود
احساس چون تاثیر تصویر در حافظه ماندگارتر و سریعتر هست مسلما عقل نقشش کم میشه
تصویر گویا میخواهد بگوید عقلانیت فرد تحت تاثیر احساساتش قرار میگیردیعنی احساس بیشتر درگیر میشود.
رسانه ی تلویزیون بیشترین تاثیرش برقسمت احساس است یاقلب؟
بنظر من منظور این تصویر چون بشکل قلب هست میتونه اینطور تفسیر بشه که رسانه ها بر احساسات مخاطب تاثیر گذاشته و بدو ن تفکر تحت تاثیر رسانه قرار میگیره ( مغز هم مانند قلب )
صفحه 110
در بازی های رایانه ای کسی از ابتدا به شما نمی گوید که بازی قرار است در چه محیطی و با چه کسانی انجام شود. شما از معماری، چگونگی لباس پوشیدن شخصیت ها، نوع نوشیدنی ها و غذاهایی که مصرف می شود، وضعیت طبیعی و جغرافیایی که در بازی بازنمایی شده است و … متوجّه می شوید که قرار است بازی در چه شرایط و موقعیتی صورت بگیرد.
صفحه 110
چرا که اولاً علاوه بر مفهوم «متن» و «زیرمتن» ، مفهوم مهم دیگری به نام «فرامتن» داریم و ثانیاً هر چقدر سواد رسانه ای مخاطب بیشتر باشد، بیشتر می تواند پیام های مستقیم و غیرمستقیم رسانه ای را درک، خنثی و حتّی به ضد خودش بدل کند.
تا حالا به این دقّت کرده اید که با تغییر زیرمتن یا موقعیت بازی ها، چقدر فضا و شرایط و حتّی معنای بازی می تواند تغییر کند؟ اگر جای دوست و دشمن عوض شود یا به جای اینکه شما مثلاً به روس ها یا اعراب، حمله کنید، با اروپایی ها یا امریکایی ها درگیر شوید، چه احساس متفاوتی در بازیگران ایجاد می شود؟
حتماً شنیده اید که « هیچ گربه ای برای رضای خدا موش نمی گیرد!» طبیعی است که تولیدکنندگان محصولات رسانه ای هم حاضر نیستند که پول، وقت و تخصصشان را همین طوری توی جوی آب بریزند! آنها حتماً اهداف آشکار و پنهانی دارند که در متن و زیرمتن تولیداتشان، قرار دارد و سعی می کنند که بیشترین تاثیر را بر مخاطب بگذارند؛ اما بازی همیشه آن طور که بازی سازان طرّاحی می کنند پیش نمی رود!
صفحه 110
شما به عنوان مخاطب فعّال در تحلیل یک فیلم یا بازی، فراموش نکنید که سازندگان فیلم، حرف های آشکار و پنهانی برای گفتن دارند و تلاش می کنند که بسیاری از آنها را هنرمندانه زیر پوست متن، در زیرمتن پنهان و جاسازی کنند.
تفاوت های فرهنگی و شناختی را مدنظر قرار دهید؛ نه تنها تولیدات رسانه ای که گاهی خود رسانه ها نیز در زمان ها و مکان های متفاوت، معانی و کارکردهایی بعضا متضاد پیدا می کنند. یکی از بازاریابان شرکت اریکسون درباره تاثیر اوضاع مختلف فرهنگی اجتماعی بر چگونگی استفاده از تلفن همراه می گوید: «تلفن همراه در اروپا، ادامه تلفن محسوب می شود اما در شرق آسیا به ابزاری برای شبکه سازی اجتماعی تبدیل شده است. این نشان می دهد که فرهنگ فردگرای اروپایی و فرهنگ جمع گرای شرق آسیا تا چه میزان توانسته است بر کارکردهای تلفن همراه تاثیر بگذارد» .
پس گول این تحلیل ها را نخورید که اثر یک پیام را در همه جا و برای همه کس شبیه هم نشان می دهند و اصلاً به قابلیت و فعّالیت مخاطب از یک سو و اقتضائات فرهنگی و مناسبات اجتماعی از سوی دیگر، توجّه نمی کنند.
صفحه 111
یادتان باشد شیطان نیز از دو شیوه جدّی «استکبار» (خود را بزرگ تر از آنچه واقعیت دارد، جلوه دادن) و«تزیین» (جلوه دادن زشتی ها) برای وسوسه مخاطب منفعل استفاده می کند. اما مواظب باشید آن قدر در تحلیل و نشانه شناسی جزئیات افراط نکنید که از هر چیز با ربط و بی ربطی، استنباط های عجیب و غریب کنید.
بین مخاطب فعّال و مخاطب منفعل، فرق زیادی هست! مخاطب «فعّال» کسی است که می داند، می خواهد و می تواند که به شکل مناسب و میزان متناسب از رسانه ها بهره برداری کند، در حالی که مخاطب «منفعل» ، بی برنامه، بی قاعده و بیش از حد، همیشه و همه جا حاضر و ناظر است، او امیر رسانه ها نیست؛ اسیر دست آنها است!
صفحه 111
سه دیدگاه تاثیر رسانه بر مخاطب
تاثیر رسانه بر مخاطب
قدرت نامحدود رسانه ها
قدرت مشروط رسانه ها
قدرت محدود رسانه ها
به مخاطب فعال اعتقاد دارد
نه آن چنان است که هیچ محدودیتی نشناسد و نه چنان ناچیز است که هیچ اعتنایی را شایسته نباشد.
مخاطب را منفعل می داند
چگونه از مخاطب منفعل به فعّال تبدیل شویم؟
تصویر روبرو را در ارتباط مخاطب و رسانه تحلیل کنید.
شما تا چه اندازه با پیام های این تصویر موافق هستید؟ چرا؟
صفحه 112
صفحه 112
پاسخ سوال اول.
رسانه ومحتوای رسانه ای را به صورت گزینشی انتخاب کنیم استفاده هدفمند وسودمندی از آن داشته باشیم قدرت نقد وانتقاد وتحلیل را نسبت به پیام ها داشته باشیم احساساتی عمل نکنیم هر پیامی را نبینیم هر پیامی را منتشر نکنیم.
جواب سوال دوم
رسانه های نوشتاری مانند کتاب وم روزنامه ها بر مخاطب دیرتر اثر میگذارند وانتقال پیام از طریق بازی های رایانه ای وشبکه های اجتماعی واینترنت سریعتر صورت گرفته واثر گذاری سریعتری دارند اما از نظر افزایش تمرکز ودقت ودرک وفهم مطالب وپیامها رسانه های نوشتاری موفق ترند
پاسخ سوال سوم.
بازی های رایانه ای وشبکه های اجتماعی واینترنت جذابیت بیشتری بر ای مخاطبان دارند اما اثر گذاری شان به لحاظ میزان ماندگاری کمتر از رسانه های نوشتاری است.
نقد کننده هر سخن باشیم!
صفحه 112
شما در بهره مندی از یک رسانه دوئل می کنید:
وقت (عمر و جوانی) و هزینه (سرمایه و دسترنج) می پردازید تا تجربه ای مغتنم به دست آورید. حالا آیا هر رسانه ارزشش را دارد که یک بار دیده یا تجربه شود؟ در نقطه مقابل آیا حیف نیست که از برخی آثار رسانه ای که حاصل یک عمر اندیشه و خلّاقیت سرشار است مانند کتاب های ارزشمند، فیلم های فاخر و … بی بهره بمانیم؟
صفحه 113
صفحه 113
صفحه 113
تحلیل تصویر بالا: تصویر بالا نشان می دهد که در مغز انسان قفل هایی وجود دارد که با خواندن کتاب به عنوان کلید آن قفل ها باز می شود، و به عبارتی دیگر قدرت فکر ما را افزایش می دهد.
همچنین این تصویر نشان می دهد که از تمام رسانه هایی که اطراف ما هست کتاب خیلی بهتر است و قفل هایی که درون سر آن فرد می باشد، نشان دهنده این است که می توان قفل همه چیز درون ذهن را با خواندن کتاب باز کرد. و رنگ قرمز قفل ها نیز یعنی هیجانات و احساسات آن فرد نسبت به پیدا کردن پاسخ و کلیدهای قفل های درون ذهن در کتاب می باشد.
اگر شما بخواهید به عنوان یک فرستنده پیام، گروهی از افراد را به کتاب خوانی ترغیب کنید، چه گروهی از مخاطبان با چه ویژگی هایی (سنی، تحصیلات، جنسیت و …) را انتخاب می کنید؟ با امکاناتی که در دسترس دارید، حداقل یک پیام رسانه ای در قالب های اعلان (پوستر)، فیلم، عکس، شعر، طنز و … برای آنها تولید، و جلسه بعد آن را در کلاس ارائه کنید.
صفحه 113
پایان