آموزش کتاب مطالعات اجتماعی پایه ششم
درس بیست و سوم : خرّمشهر در چنگال دشمن
خرمشهر در چنگال دشمن
در روز 31 شهریور 1359 در حالی که مردم به زندگی خود مشغول بودند و دانش آموزان و خانواده هایشان برای شروع سال تحصیلی آماده می شدند ، ناگهان صداهای مهیبی همه را وحشت زده کرد . هواپیماهای عراقی در آسمان خرّمشهر و تعدادی دیگر از شهرهای ایران ظاهر شدند و بمب های خود را بر سر مردم فرو ریختند .
به نقشه توجّه کنید . همان طور که می بینید ، پس از حمله ی هواپیماهای عراقی به بعضی از شهرهای کشور ، هجوم زمینی ارتش این کشور نیز به سرزمین جمهوری اسلامی آغاز شد . این حملات سرآغاز جنگ تحمیلی و هشت سال دفاع مقدّس مردم ایران در مقابل دشمنان بود .
مسیر حمله ی هوایی ارتش عراق
در سال های گذشته آموختید که انقلاب اسلامی ایران در بهمن ماه 1357 به رهبری امام خمینی (ره) به پیروزی رسید . امام خمینی طیّ سال ها مردم را به مبارزه علیه حکومت استبدادی پهلوی دعوت و هدایت کردند .
امام (ره) همچنین شخصیتی ضدّ استعماری بودند . ایشان همواره به جلوگیری از نفوذ بیگانگان در این کشور و استقلال ایران تاکید می کردند و می گفتند مردم باید خودشان سرنوشت کشور را به دست بگیرند .
علّت های حمله ی نظامی عراق به ایران
پس از انقلاب اسلامی ، جمهوری اسلامی به وجود آمد و مردم ایران سرنوشت خود را به دست گرفتند و کشورهای اسعمارگر متوجّه شدند که منافع آنها در ایران قطع شده است .
با تشکیل جمهوری اسلامی ، ایران یاور مظلومان در جهان شد و از مبارزه ی مردم فلسطین حمایت کرد و همین موضوع بر دشمنان خوشایند نبود .
در اوایل پیروزی انقلاب ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تازه شکل گرفته بود و ارتش و سپاه در حال مجهّز شدن و نیرو گرفتن بودند و هنوز آمادگی کافی برای دفاع نداشتند . در همین زمان ، صدام ، حاکم ستمگر عراق از اوضاع سوء استفاده ، و حمله ی نظامی را به ایران آغاز کرد .
خرّمشهر یکی از شهرهای زیبای جنوب غربی ایران و جزء بندرهای مهمّ بازرگانی در منطقه ی خلیج فارس به شمار می آید . این بندر در محلّ برخورد رود کارون و اروندرود قرار دارد . نزدیک ترین شهر به خرّمشهر ، آبادان است . ارتش عراق در هفته ی اوّل جنگ ، بعضی از شهرهای مرزی ایران را اشغال کرد و در همه ی شهرها با مقاومت سرسختانه ی مردم روبرو شد .
اشغال خرّمشهر
خرّمشهر
آباداان
وقتی جنگ آغاز شد ، امام خمینی (ره) فرمودند :
من از ملّت بزرگ ایران خواهانم که در هر مسئله ای که پیش می آید قوی باشند ، قدرتمند باشند ، متکی به خدای تبارک و تعالی باشند و از هیچ چیز باک نداشته باشند . ما از آن قدرت های بزرگ نترسیدیم . این (صدام) که قدرتی ندارد ، عراق که چیزی نیست .
عکس خرّمشهر قبل از حمله ی نظامی
عکس خرّمشهر بعد از حمله ی نظامی
یکی از رویاهای صدام و فرماندهان عراقی این بود که خوزستان را به تصرّف خود دربیاورند و مالک خرّمشهر و اروندرود بشوند . مقاومت مردم قهرمان خرّمشهر در مقابل هجوم ناگهانی دشمن به درازا کشید و آنها 34 روز در حالی که سِلاح و مهمّات کمی برای دفاع داشتند در مقابل ارتش مجهّز به توپ و تانک عراقی ها جنگیدند .
صحنه هایی از دفاع رزمندگان
در آن زمان ، محمّد جهان آرا فرمانده ی سپاه پاسداران خرّمشهر بود . او و دیگر یارانش شجاعانه در کنار مردم با نیروهای متجاوز جنگیدند . خاطره ی فداکاری های آنها هرگز از یاد مردم ایران نخواهد رفت .
سرانجام ، پس از این همه مقاومت ، دشمن با سربازان بیشتر و سلاح فراوان به پیشروی ادامه داد و خرّمشهر سقوط کرد و به دست ارتش صدام افتاد . دشمن شهر را غارت کرد و مردم زیادی را به شهادت رساند . به همین دلیل این شهر را خونین شهر نامیدند . پس از سقوط خرّمشهر ، ارتش صدام به قصد تصرف آبادان ، این شهر را محاصره کرد .
پس از اشغال خرّمشهر ، صدام با موشک ، توپ و هواپیما به شهرهای دیگر ایران حمله کرد . امّا در بسیاری از شهرها مردم مقاومت و از شهر دفاع کردند . یکی از مقاوم ترین شهرهای ایران در هشت سال دفاع مقدّس ، شهر دزفول بود . شهر دزفول بیشترین حملات هوایی را تحمّل کرد . مردم دزفول آن چنان مقاومت و دلیری از خود نشان دادند که این شهر به عنوان نمونه ی مقاومت و پایداری ایران عزیز انتخاب شد .
سئوالات متن درس بیست و سوم : خرّمشهر در چنگال دشمن
1- جنگ تحمیلی رسماً در چه تاریخی و چگونه آغاز شد ؟
روز 31 شهریور ماه 1359 هواپیمای عراقی در آسمان خرمشهر و تعدادی دیگر از شهرهای ایران ظاهر شدند و بمب های خود را بر سر مردم فرو رختند.
2- سرآغاز جنگ تحمیلی چه اتّفاقاتی بود ؟
حمله ی هواپیماهای عراقی به بعضی از شهرهای کشور و هجوم زمینی ارتش این کشور به سرزمین جمهوری اسلام
3- انقلاب اسلامی در چه تاریخی به پیروزی رسید ؟ 22 بهمن ماه 1357
4- امام خمینی (ره) درباره ی جلوگیری از نفوذ بیگانگان در کشور و استقلال ایران چه می گفتند ؟
می گفتند مردم باید خودشان سرنوشت کشور را به دست بگیرند.
5- چه زمانی کشورهای استعمارگر متوجّه شدند که منافع آن ها در ایران قطع شده است ؟
هنگامی که پس از انقلاب اسلامی ، جمهوری اسلامی به وجود آمده و مردم ایران سرنوشت خود را به دست گرفتند.
6- پس از تشکیل جمهور اسلامی کدام موضوع برای دشمنان ما خوشایند نبود ؟
این که ایران یاور مظومان در جهان شد و از مبارزه ی مردم فلسطین حمایت کرد.
7- نیروهای نظامی ایران در زمانی که صدام حمله ی نظامی به ایران را آغاز کرد. درچه شرایط قرار داشتند ؟
در اوایل پیروزی انقلاب ، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تازه شکل گرفته بود و ارتش و سپاه در حال مجهز شدن و نیرو گرفتن بودند و هنوز آمادگی کافی برای دفاع نداشتند.
8- ارتش عراق در هفته ی اول جنگ چه کرد ؟
بعضی از شهرهای ایران را اشغال کرد و با مقاومت سرسختانه ی مردم روبه رو شد.
9- یکی از رویاهای صدام و فرماندهان عراقی در جریان جنگ تحمیلی چه بود ؟
این بود که خوزستان را به تصرف خود دربیاورند و مالک خرمشهر و اروندرود بشوند.
10- مردم قهرمان خرمشهر در مقابل هجوم ناگهانی ارتش متحاوز عراق چه کردند ؟
آن ها 34 روز در حالی که وسایل و ابزار کمی داشتند در مقابل ارتش مجهز به توپ و تانک عراقی ها مقاومت کرده و جنگیدند.
11- محمد علی جهان آرا که بود و چه کرد ؟
در شروع جنگ تحمیلی او فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر بود . او و دیگر یارانش شجاعانه در کنار مردم با نیروهای متجاوز عراق جنگیدند.
12- چرا خرمشهر را خونین شهر نامیدند ؟
زیرا پس از مقاومت مردم قهرمان خرمشهر ، دشمن با سربازان بیش تر و سلاح های فراوان پیش روی کرده و خرمشهر را تصرف را تصرّف کرد ، شهر را غارت نمود و مردم زیادی را به شهادت رساند.
13- وقتی جنگ آغاز شد ، امام خمینی (ره) چه فرمودند ؟
من از ملّت بزرگ ایران خواهانم که در هر مسئله ای که پیش می آید قوی باشند . قدرتمند باشد ، متّکی به خدای تبارک و تعالی باشند و از هیچ چیز باک نداشته باشند. ما از آن قدرت های بزرگ نترسیدیم این صدام که قدرتی ندارد ، عراق که چیزی نیست.
14- انقلاب اسلامی به رهبری … امام خمینی (ره) … به پیروزی رسید.
15- امام خمینی طیّ سال ها مردم را به مبارزه علیه … حکومت استبدادی …دعوت کرده بودند.
16- امام خمینی (ره) یک شخصیّت ضدّ … استعماری … بودند.
17- رئیس جمهور ستمگر عراق که حمله ی نظامی به ایران را آغاز کرد … صدام … نام داشت.
18- شهری زیبا در جنوب ایران که بندری بازرگانی است و در محلّ برخورد رود کارون و اروندرود واقع است … خرمشهر… نام دارد.
19- نزدیک ترین شهر به خرمشهر … آبادان … است.
20- پس از سقوط خرمشهر ، ارتش صدام به قصد تصرّف … آبادان … این شهر را محاصره کردند.
21- دفاع مقدّس مردم ایران در مقابل دشمنان … هشت … سال طول کشید.
22- در زمان شروع جنگ تحمیلی فرمانده سپاه پاسداران خرمشهر … محمّد علی جهان آرا … بود.
موفق باشید