تهیه کننده:
استاد یار
حسین اویسی
مرکز تربیت معلم شهید رجایی و دانشگاه بین المللی امام خمینی(ره) قزوین
Web: ovicy.blogfa.com
Email: hovicy8@yahoo.com
شکوفایی علم فیزیک و مکانیک
و شیمی در تمدن اسلامی
دانش مکانیک نزد مسلمانان«علم الحیل» نامیده می شد. این علم، دانش شناسایی ابزارها و وسایل بود. وسایلی که هر یک کاری انجام می دادند.
مهندسی اسلامی را می توان دنباله سنت خاور میانه و مدیترانه دانست.مصریان و اروپاییان در مکانیک پیشرفت های فراوانی کرده بودند، اما سهم یونانیان از همه بیشتر بود.
در دوره عباسی بسیاری از آثار یونانی و گاهی سریانی به عربی ترجمه شد از جمله کتاب پنوماتیک نوشته فیلون بیزانسی و مکانیک نوشته هرون اسکندرانی و رساله ای از ارشمیدس در باره ساعت های آبی را می توان نام برد.
علم فیزیک و مکانیک
بنابر تحقیقات انجام شده، اولین رساله در علم مکانیک یعنی کتاب الحیل را بنو موسى شاکر(احمد، محمد و حسن)، در سال 860م نوشته شده است.
در این کتاب یک صد دستگاه شرح داده شده اند که بیشتر آن ها به صورت خودکار و با استفاده از خواص مکانیکی سیالات کار می کنند.
این سه برادر پانصد سال پیش از اروپا، و برای نخستین بار، میل لنگ را در حوزه دانش های فنی به کار برده اند.
دکتر ا. برنارد آکسفوردی، معتقد است که کاربرد رقاصک ساعت از اختراعات مسلمانان است، و ساعت دقیقى را که هارون الرشید براى شارلمان فرستاد، یک ساعت آبى بوده است که زمـان ساعت های مختلف را با صدا اعـلام مى کرده است.
علم فیزیک و مکانیک
از دیگر مهندسان اسلامی جَزَری در نیمه دوم قرن ششم است کتاب وی فی معرفه الحیل الهندسیه است که بهترین کتاب درباره ابزارهای مکانیکی و هیدرولیکی در سده های میانه است، کتاب جزری کتابی جامع است، یعنی هم کتاب نظری و هم عملی به شمار می آید. او مقام رییس الاعمال را داشت.
ابوالفتح عبدالرحمان خازنی در دستگاه سلجوقیان در حدود قرن ششم است کتاب وی میزان الحکمه از مهم ترین کتاب های علم الحیل است.
علم فیزیک و مکانیک
از چهـره های بـی بدیل مسـلمان در فیــزیک و مکانیک حسن ابن هیثم ( 430-354ق) است.
وى بیش از پنجاه کتاب و رساله در ریاضیات، فیـزیک و مکـانیک و طـب نوشـته و تنها کــتاب المنــاظر(آرای نور شناسی) وى که به زبان لاتین ترجمه شد، به خوبى شخصیت علمى او را مشخص مى سازد.
علم فیزیک و مکانیک
حسن ابن هیثم بصری
یکی از بزرگترین
علمای فیزیک
در تاریخ علم
حسن ابن هیثم بصری
یکی از بزرگترین
علمای فیزیک
در تاریخ علم
چاسل، یکى از فیزیکدانان معروف اروپایى می نویسد:
«ماخذ معلوماتی که اروپا در علم مناظر و مرایا (اُپتیک) بدان دست یافته، کتاب ابن هیثم بوده است».
پى یر روسو درباره ابن هیثم در تاریخ علوم خود می نویسد:«کتاب او براى اولین بار درباره نور، توصیف صحیحى از ساختمان چشم انسان مى کند و قسمت هاى مختلف مخاط خارجى قرنیه، شبکیه و عنبیه و افزون بر این، اصول اتاقک تاریک را شرح مى دهد.
این شخص هنگام مطالعه در انعکاس نور، بدون آن که مستقیماً به مسئله انکسار توجهى کند، چنین اظهار مى دارد که بین زاویه تابش و زاویه انکسار، نسبت ثابتى وجود دارد.»
علم فیزیک و مکانیک
پژوهش های ابوریحان بیرونی در به دست آوردن وزن مخصوص پنج ماده و کانی امروزه آن چنان به معیارهای ما نزدیک است که شگفتی همگان را برمی انگیزد.
مهم ترین دستآورد مسلمانان در حوزه حیل، آشنا ساختن اروپا با باروت و سلاح های آتشین است
پیشینه ذکر استفاده از انواع سلاح های آتشین در جنگ ها و به ویژه هنگام محاصره شهرها به سده هشتم هجری می رسد.
علم فیزیک و مکانیک
دانش کیمیا پایه دانش شیمی امروزین ما بوده است. در دانش کیمیا از ماده ای بحث می شود که به وسیله آن فلزات بی ارزش چون مس و آهن به طلا تبدیل می شوند. این ماده «اکسیر» نامیده شده است.
مهم ترین آثار کیمیایی نوشته جابربن حیّان، دانشمند بزرگ سده دوم هجری و شاگرد امام صادق(ع) است. شمار آثاری که از جابر دانسته شده چنان زیاد است که در انتساب برخی از آن ها به او شک شده است.
علم کیمیا یا شیمی
دانش کیمیا پایه دانش شیمی امروزین ما بوده است. در دانش کیمیا از ماده ای بحث می شود که به وسیله آن فلزات بی ارزش چون مس و آهن به طلا تبدیل می شوند. این ماده «اکسیر» نامیده شده است.
محمدبن زکریای رازی به سبب تجربه ها و آزمایش های دشوار او در کیمیا گری دید چشمانش کاهش یافت و از این رو دست از کار کیمیا کشید و به پزشکی روی آورد
رازی خود را شاگرد جابر می شمرد، بزرگ ترین اثر کیمیایی او کتاب «سرّالاسرار» نام دارد. کشف الکل و به کارگیری پنبه در پزشکی از اوست.
علم کیمیا یا شیمی
این پژوهش ها باعث کشف مواد جدید شیمیایی مانند الکل و اسیدسیتریک شد.
ابزار جدیدی در این دوره ساخته شد از جمله: اجاق های گرمادهی و ظروف مخصوص ساخت آلیاژها
همچنین روش های گوناگون کار با مواد شیمیایی مانند تصعید، تعریق و مانند آن از دستآوردهای دانشمندان اسلامی است.
علم کیمیا یا شیمی
پایان