ایمنی برق
مقدمه
در صنعت برق اگر ایمنی رعایت نشود ، خطر برق گرفتگی حتمی است. بنابراین قبل از دست زدن به سیم یا ادوات برقی جهت تعمیر و یا هر گونه بازرسی بایستی حتماً جریان برق در مدار قطع بوده و مطمئن باشید که جریان برق وجود ندارد و آزمایش وجود یا عدم وجود جریان برق توسط فازمتر صورت میگیرد.
برق گرفتگی به دو دسته تقسیم می شود.
۱- با ولتاژهای بالا
۲- با ولتاژهای پائین
در موارد با ولتاژ بالا، حتماً بدن لازم نیست مستقیم با سیم یا کابل برق تماس داشته باشد بلکه ممکن است در فاصله 20 متری هم جریان برق از هوا عبور کند و به بدن فرد منتقل شود و باعث برق گرفتگی شود. در این موارد هر چقدر ولتاژ برق و رطوبت هوا بالا باشد میزان انتقال و آسیبی که به بدن وارد می شود بیشتر است.
موارد ولتاژ پائین بیشتر در خانه اتفاق می افتد. مثلاً فرد از سیم لخت و یا وسایل برقی مخصوصاً آن دسته از وسایل که در آنها آب ریخته می شود آسیب می بیند.ممکن است از طریق کلید برق برق گرفتگی ایجاد شود.
در برق گرفتگی با ولتاژ پائین بدن فرد دچار لرزش می شود حال آنکه در موارد با ولتاژ بالا بدلیل گرفتگی عضلات، منجر به اتصال دائم با آن وسیله خواهد شد.
برق گرفتگی ومهمترین عوارض آن: با ورود جریان برق به بدن در اثر انقباضهای الکتریکی سفت ( کزازی شکل ) عضلات تنفسی یا آسیب مراکز تنفسی در مغز ( در بصل النخاع ) ایست تنفسی عارض می شود و پس از مدتی قلب نیز از حرکت می ایستد . البته اگر جریان برق از خود قلب نیز عبور کرده باشد با ایجاد انقباضات کرمی شکل و غیرموثرو اسپاسمودیک در بطن ( فیبریلاسیون بطنی ) ایست قلبی اولیه خواهیم داشت . پس از ایست قلبی – تنفسی اگر در عرض ۴ تا ۶ دقیقه عملیات احیاء شروع نشود مرگ قطعی و حتمی خواهد بود . اما قبل از شروع عملیات احیاء ابتدا باید تماس مصدوم را با جریان برق از بین ببریم .
دردناکترین عارضه برق گرفتگی سوختگی است، که حتی ممکن است برای فرد گران تمام شود
سوختگی با برق بیشتر در ناحیه دست و پا و صورت است
مهمترین مسئله بعد از برق گرفتگی 1-دور کردن وسایل برقی از مصدوم است
2-کمکهای اولیه دربرق گرفتگی :(خلاصه)
-در ابتدا خونسردی خود را حفظ کنیم
– به مصدوم آرامش بدهیم
-اگر سوختگی زیاد نبود باید با آب پاکیزه محل سوختگی را شستشو داد(در مواقعی تا 20 دقیقه)
-اگر سوختگی زیاد بود، هیچ لباس و یا پوششی را روی محل آسیب دیده نگذارید ویا حرکت ندهید .
-آب سرد و یا درمان طبی را برای سوختگی بکار نبرید
-در اولین وقت مصدوم را به بیمارستان برسانید
مسئولیتها : 4-1- مسئولیت نگهداری صحیح و بازرسی قبل از شروع کار در خصوص کابلهای نرم (انعطاف پذیر) وسائل برقی قابل حمل و نقل بعهده کارگر و سرکارگر مربوطه است . 4-2- مسئولیت بازو بسته نمودن در تابلوهای برق و یا هرگونه تعمیر و یا تغییری در سیستم تابلوها و یا راه اندازی و برقراری مجدد جریان برق بعهده افراد ذیصلاح مجرب برقکار که قبلا از واحد برق کارخانه به واحد HSE کارخانه معرفی شده اند می باشد . 4-3- مسئولیت علامتگذاری و تعیین مشخصات کلیه انواع قطع کننده های مدارهای برقی د رکاخانه بعهده رئیس واحد برق کارخانه است . 4-4- مسئولیت بازرسی دوره ای و هرگونه تست و آزمایشی بر روی تجهیزات برقی از قبیل کابلها ، قطع کننده های مدار ، فیوزها ، کلیدها و … و در نهایت رد یا قبول نمودن انها بعهده کارشناسان واحد برق و HSE کارخانه است . 5-4- در صورت نیاز به اخذ مجوز کار (بند 5-21 ) سرپرست مربوطه ملزم به آگاه نمودن واحد HSE کارخانه و نیز اخذ مجوز لازم باشد . 6-4- جهت صدور مجوز کار ، واحد HSE کارخانه ملزم به بازرسی شرایط کار و افراد از نظر رعایت سلامت و ایمنی لازم می باشد .
·
شکایات وعلائم
مصدومی که دچار برق گرفتگی می شود ممکن است یکی یا تمام شکایات و علائم زیر را داشته باشد :
· سوختگی های محل ورود و خروج جریان برق از بدن
· قطع راههای عصبی که به صورت فلج اندام تظاهر می کند .
· درد و حساس شدن ماهیچه ها
· افزایش فشار خون یا کاهش فشار خون همراه با علایم و شکایات ناشی از شوک
· مشکل شدن تنفس یا ایست تنفسی ( ممکن است زبان ورم کند و راه هوایی را مسدود نماید)
· ضربانات نامنظم قلب یا ایست قلبی.
· بی قراری و تحریک پذیری ، اگر مصدوم هوشیار است .
· بیهوش شدن .
· اختلالات بینایی .
· شکستگی استخوانها ( از جمله ستون مهره ها ) و دررفتگی مفاصل به علت انقباضات شدید عضلات یا پرت شدن .
· تشنج ( در موارد شدید )
– مجوز کار :
5-21-1- در صورت نیاز به عملیات خاک برداری د رمناطقی که قبلا سیم برق درون زمین دفن گردیده ، اخذ مجوز کار (حفاری و خاک برداری) از واحد HSE الزامی می باشد .
5-21-2- در صورت نیاز به انجام کار بر روی سیستمهای برقدار (امکان قطع برق نباشد ) اخذ مجوز کار از واحد HSE الزامی می باشد.
5-21-3- جهت انجام عملیات تنش زدائی (POST WELDING HEAT TREATMENT ) با ولتاژ بالا ، اخذ مجوز کار از واحد HSE الزامی می باشد
نکات ایمنی:
بالا رفتن از پایه های برق برای افراد غیرمسئول ممنوع و خطرناک است
خطر برق گرفتگی و سقوط جان افرادی را که از پایه های برق بالا میروند تهدید میکند
حمل وسایل فلزی با ارتفاع زیاد ( لوله فلزی – نردبان فلزی و … ) در زیرو نزدیک شبکه های برق بسیار خطرناک است .
. درصورت پاره شدن سیم های برق از دست زدن به آنها خود داری
استفاده از وسایل برقی فاقد دو شاخه برق بسیار خطرناک و حادثه ساز است .
. هیچ گاه به وسائل و ابزار برقی معیوب اطمینان نکنید
. استفاده از یک پریز برق برای روشن نمودن همزمان چند وسیله برقی خطرناک و حادثه ساز است .
هنگام تماس دست با بدنه فلزی وسایل برقی از تماس قسمتهای دیگر بدن به دیوار یا شیر آب و کابینت های فلزی خود داری کنید و حتماً دمپایی پلاستیکی خشک بپوشید.
حوادث برقی نسبت به بقیه حوادث 20 برابر خطرناکتر است . بیائید از حوادث عبرت بگیریم
آب هادی جریان برق است هنگام آب پاشی از بکارگیری شلنگ آب در نزدیکی شبکه های و تجهیزات برقدار جداً خودداری کنید .
از تخریب عایق بندی مصرف کننده های الکتریکی جداً پرهیز شود
در صورت وجود هر گونه نقص در تجهیزات الکتریکی مراتب را به افراد متخصص اطلاع دهید
. استفاده از ابزار فلزی مانند نردبان فلزی، چهار پایه فلزی و … بعنوان زیرپائی هنگام تعویض لامپ ممکن است موجب تشدید برق گرفتگی در صورت تماس دست با هادی برق شود .
هنگام تمیز کردن هر گونه وسیله برقی ابتدا آنرا از پریز برق جدا نمائید
هنگام استفاده از تجهیزات الکتریکی از سالم بودن سیم رابط و دوشاخه و برقدار نبودن بدنه آن مطمئن شوید . از قرار دادن اشیاء سنگین و برنده بر روی سیمها و کابلهای سیار خودداری نمائید .
از قرار دادن اشیاء سنگین و برنده بر روی سیمها و کابلهای سیار خودداری نمائید . سیم های سیار را بلافاصله پس از استفاده جمع آوری و در محل منلسب نگهداری نمائید
برخی لامپها تولید حرارت بالا نموده و لذا داغ می شوند از قرار دادن اشیاء قابل احتراق در نزدیکی این لامپها جدا خودداری نمائید
. . هرگز از آب برای خاموش کردن آتش سوزیهای نزدیک تاسیسات و لوازم برقدار بدون قطع برق آنها استفاده ننمائید .
..
پایان