بنام خدا
آمفی تئاتر کلوسوم
بزرگترین آمفی تئاتر در روم کلوسئوم بوده که ساخت آن به دست سپاسیان در سال 72 قبل از میلاد آغاز شد وبه دست دومیتیان دوازده سال بعد به پایان رسید قسمت عمده از آن از بین رفته.مجموعه کلوسئوم نه تنها به عنوان سازه انسان را تحت تاثیر قرار می دهد بلکه به نوعی برای تجمع مردم برای مناسباتهای خاص و بخصوص نمایشهای ویژه هم طرح ریزی شده است. این آمفی تئاتر یک بیضی بزرگ به ابعاد 188*156متر است مشاهدات نشان می دهند زمین صافی که روی آن ساخته شده قبلا دریاچه بوده وتمام صندلی ها بر روی طاق های اهنگ ساخته شده که برخی بیضی متحدالمرکز وبرخی دیگر به صورت شعاعی بودند که به صورت استادانه کار شداند.
در فواصل زمانی بین برنامه حضار میتوانستند در کریدورها به گردش بپردازند وبه پایین یعنی به خیابان نگاه کنند این آمفی تئاتر گنجایش 500 نفر راداشته ومیتوانسته در عرض چند ثانیه خالی از افراد شود ردیف های صندلی به وسیله راهروهای افقی به چهار قسمت متعلق به چهار طبقه ای اجتمائی تقسیم شود که دوتای پایین به نجیب زادگان ودرباریان اختصاص داده میشود محل امپراتوری در یکی از گوشه های سن بوده و ورودی گلادیاتورها در گوشه دیگر آن قرار داشته ابعاد خوده سن حدود 54*87متر بود و زیر آن تعداد زیادی از اتاق ها،انبارها،اتاق های تعویض لباس و محل نگهداری جانوران ونظایر اینها وجود داشته در زمان حاضر که تمامی کف سن برداشته شده است می توان تمامی این قسماتها را دید
نوعی سازه سبک (احتمالا از جنس پارچه)که به ان ولاریوم می گفتند هنگام ظهر به حالتی آویزان بر روی تیرها گسترده می شود که ملوانان ریسمانهای لازم برای کار رابادست درست میکردند این سایه بان کار بیشتر از سایه افکنی بر جایگاه امپراتور بوده داشت و کل فضای داخلی را می پوشاند
پوشاند دیوار بیرونی حدود 85/47 متر ارتفاع دارد و به چهار طبقه تقسیم شده است که سه تای پایینی هر کدام هشتاد ورودی طاقی دارند و به وسیله سبک نظام بندی ستون رومی تفکیک شده اند طبقه زیرین دوریک بود بعد از آن ایونیک و بعد نیز کورنتی که به ترتیب قرار می گرفتند دیوار یکپارچه قسمت بالای به وسیله ستون چها گوش تقسم بندی شده است در دید اول به نظر می رسد سازه این توده بتنی به وسیله آجر پوشش داده شده است ولی در حقیقت پوشش آجری قالبی بوده که بتن رادر آن ریخته اند……………….. هلالها و طاق های قوسی و نیز استعمال ساروج مخلوط با خرده سنگ به رومیان اجازه دادکه برای نخستین بار در تاریخ معماری فضاهای وسیع در داخل ساختمان بوجود آورند
شیوه دوریک:استفاده از سنگ به جای چوب در معابد سبک دوریک به وجود آمد مقطع ستون در این سبک دایره بودن و سر ستون ها گرد بودند در این شیوه ستون ها ضخیم تر از سایر شیوه های هستن و از پایین به بالا از ضخامت آن کاسته می شود و بدون پایه به ستون روی صفحه قرار می گیرند
شیوه یونیک :این شیوه منصوب به ایونیه وشرق آسیلیی صغیر است از لطافت وظرافت بیشتری نسبت به سبک دوریک بر خوردار است در این شیوه سر ستونها به شکل تومار یا حلزونی هستن و ستونها از نظر ضخامت نسبت به سبک دوریک کمتر است.شکل سر ستونهای این سبک عدم تشابه به نمایی جانبی ونمای روبه رو بوده است
شیوه کورنتی: این شیوه توسط کالیمافوس ابدا شد و سر ستون ها در این شیوه به شکل گلدان رو به بالا هستن که اطراف آن را برگ کنگره قرار گرفته و ستون های کرنتی نیز از ستون های دوریک ویونیک باریکتر و بلندتر است و قطر آن به طور یکنواخت بالا می رود ونمای چهار طرف آن یکسان است
معبد پارنتئون
معبد پانتئون در سال در سال 118 .م در زمان امپراطوری آدریانوسساخته شده پلان این بنا به صورت دایره ای و بدنه استوانه ای شکل می باشد در بخش جلویی معبد یک رواق مستطیل شکل قرار دارد و با ستون های عظیم و بسیار بلند وبه سبک کورنتی به بدنه استوانی شکل معبد متصل است بنای پانتئون یکی از معروف ترین بناهای گنبدی رومی است در اینجا گنبد بزرگی دیده میشود به انضمام قسمت پاینی اش بر روی بنای سنگی استوانه ای شکلی قرار دارد جداره این بنای استوانه ای شکل برای نگهداری وحمایت وزن وفشار افقی ان گنبد بزرگ ضخامت لازم را دارد. فشار افقی در بنای پانتئون احتمالا کم است چون به نظر می رسد گنبد آن را به صورت قالبی و یکپارچه ساخته وچون فنجانی که به طور وارانه قرار گرفته باشد بر روی بنا گذاشته اند در این صورت فشار افقی وجود ندارد با این حال قبل از این که بتن یا شفته ی آن سفت وسخت شود گنبد فشار افقی پیدا می کرد به هر حال این گنبد که ارتفاع آن 43متر ضخامت گنبد 6 متر در قسمت پایین ودر راس آین ضخامت به 40/1 متر میرسد ضخامت دیوارهای زیر گنبد در پی حدود 7متر است که در حدود 50/4 متر هم از زمین پی دارد بر خلاف گنبدهای مربوط به دوره ی رنسانس تنها حکم بلندی نمایشی و ظاهری را ندارد بلکه فقط نیمی از قسمت بالای آن قابل رویت است و مانند روپوش کوتاه نعلبکی شکلی است
که بر روی جداره استوانه ای شکلی بنا قرار دارد رومیان دریافته بودند که باید سطح بتن ریزی را به وسیله ای رویه ی کامل تری بپوشانند لذا نمای خارجی بنای پانتئون را با مرمر تزیین کردند البته این رویه مرمرین حالا دیگر محو شده و از بین رفته است ولی ممکن است تاثیری که بنای پانتئون بربیننده بگذارد به علت همین ظاهر خشن ودرشت بتنی آجر نمای فعلی آن باشدچنین توده ای به علت جثه وبه خاطر سادگی طرحش باهیبت است رواق یا ایوان ستون بندی شده ی آن با اینکه خود به خود ممکن است باشکوه و عالی باشد با کنتراستی که با بنا دارد خارج از محل خود به نظر می رسد وحجوم زائدی بر پیکر آن استوانه ای عظیم الجثه خود نمایی می کند
گنبد پانتئون که از بزرگترین گنبد های روی زمین است نوعی حالت بی نظیر از یگانگی فضا را در برابر انسان مجسم میکند وهیچ گونه قطع شدگی در حجم یکپارچه ی آن دیده نمی شود امتداد فضایی درونی بنا به داخل ضخامت دیوارها به وسیله ی هفت طاقچه یا فرورفتگی های محراب مانند که فاصله به فاصله قرار گرفته اند نمایانده شده است ولی این فرو رفتگی ها همیشه حالت بازوان فضایی اصلی را دارند تا حجم های مجزا سطح زیرین گنبد به صورت مربع ها یا دقیق تر بگویم به صورت ذوزنقه های شکل بندی شده است این ذوزنقه ها به صورت حلقه های افقی قرار گرفته اند و با فواصل منظمی به وسیله خطوطی از یک سوراخ مرکزی پرتو وار به اطراف پراکنده می شوند قطع شده اند این صوراخ مرکزی به شعاع 30 فوت(حدود 9.144 متر )است که در مرکز گنبد قرار دارد
و روشنایی تمام این بنا را تامین میکند قالی یند های صندوقچه ای داخل این ذوزنقه ها در اطراف سطح داخلی گنبد و در هر کدام از حلقه های افقی تکرار شده اند مسلما رومیان فرمهای دیگری را نیز جدای این یک فرم ساخته بودند زیرا چنین سیستمی را ممکن بود با گروه کوچکی از مراکز ساخت به طوری که این مراکز همین طور که یک قسمت بعد از قسمت دیگری تکمیل می شود در اطراف گنبد قرار گیرند کف و دیوارهای بنا پانتئون در اصل با تخته سنگ های نازک مرمرین پوشانیده شده بود این نوع نما سازی به اندازه بلوکهای جامد مرمرین پرستشکاهای یونانی حالت ساختمانی ندارد
و بی پرده باید گفت که رومیان به بنای های خود فقط روکش مرمر می داداند وبه منظور افزودن به زیبای رنگ مرمرهای رگه دار انقدر مرمر را نازک می گرفتند که گویی به مانند کاغذ دیواری است بنابراین اگر عقیده نداشته باشیم که نما کار وظیفه ساختمانی دارد کاربری مرمر به این صورت مجاز است کاربری رو کاری به این درخشندگی و به این شکوه مندی خود بازتاب قدرت امپراطوری روم است قدرتی که قادر بود مصالح ومواد ساختمانی را از گوشه وکنار آن امپراطوری عریض وطویل به هر جا بکشاند و ثروت بیکران و وسایل کار را در هر جا متمرکز کند ثبات و دوام بنای پانتئون در حالی که بیشتر بنای های رومی خراب شده اند به این علت است که این بنا بعد ها به عنوان کلیسای مسیحی مورد استفاده قرار گرفت