خودشیفتگی در والدین و کودکان
(معرفی-سبب شناسی-تشخیص-پیشگیری)
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مقدمه
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مقدمه
در روان شناسی خودشیفتگی یا نارسیسیسم بیان گر
عشق افراطی به خود و تکیه بر خود انگاشت های درونی است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی در روانپزشکی
در روانپزشکی نیز نارسیسیسم افراطی، براساس خصیصه های روانی و شخصیتی در عشق بیش از اندازه به خود و خودشیفتگی بی حد و حصر شناسایی می شود
و آن را نوعی اختلال روانی می دانند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مقدمه
زیگموند فروید عقیده داشت که بسیاری از خصیصه های خودشیفتگی با بشر به دنیا می آیند
وی نخستین کسی بود که خودشیفتگی را با
روانکاوی توضیح داد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مقدمه
آندرو موریسون نیز ادعا کرد، در دوران بزرگسالی، میزان مفیدی از خودشیفتگی در افراد وجود دارد یا به وجود می آید؛ که آن ها را قادر می سازد تا در رابطه برقرار کردن با دیگران، فردیت خود را نیز در نظر بگیرند.[
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مقدمه
واژه نارسیسیسم را در روانشناسی فردی گاه به جای اصطلاحاتی مانند تحقیرکننده، پوچی، خودپرستی یا خودپسندی استفاده می کنند
گاهی نیز در جامعه شناسی آن را به جای نخبه گرایی یا بی تفاوتی نسبت به سرنوشت دیگران می نامند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مقدمه
در سال ۲۰۱۹ محققان دانشگاه کوئینزبلفاست ایرلند نتیجه تحقیقاتی را منتشر کردند که طبق آن:
خودشیفته ها شادتر از مردم دیگر هستند و به نظر می رسد کمتر در عرض استرس و افسردگی قرار می گیرند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
واژه شناسی
نارسیسیسم از ریشه لغت یونانی شده نارسیس (نرگس، اسطوره نارسیسیوس) گرفته شده است.
نارسیس یا نرگس، مرد جوان خوب چهره ای بود که از عشق اخو(اکو) دوری کرد و برای همین محکوم به عشق ورزیدن به تصویر چهره خود در یک استخر آب گردید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نام گل نرگس برگرفته از این افسانه است.
نارسیس وقتی به عشق خود (چهره انعکاس یافته خود) نمی رسد، آن قدر غمگین بر لب چشمه می نشیند تا تبدیل به گل می شود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پیشینه در روان شناسی
به عقیده فروید، این مفهوم برای اولین بار در روانشناسی توسط پل ناک به کار گرفته شد.
وی بعدها این عقیده را تصحیح می کند و توضیح می دهد که در واقع هولاک الیس را باید ابداع کننده این اصطلاح دانست.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خود الیس توضیح داده است که او این اصطلاح را در سال ۱۸۹۸ برای توصیف نگرشی روانی به کار برد
ناک در سال ۱۸۹۹ این را برای معین کردن نوعی از انحراف جنسی استفاده کرده است.
به عقیده الیس، او و ناک را باید به طور مشترک ابداع کننده این اصطلاح دانست
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پیشینه در روان شناسی
همه توانی احساسی است که بسیاری از طرفداران فروید آن را جزئی ذاتی در کودکی می دانستند.
همان طور که فروید و فرنزی گفته اند کودکان برای مدت های زیادی با احساس خودبزرگ بینی زندگی می کنند.
پس از تولد کودکان احساس قدرت زیادی می کنند و هرجا نتوانند کاری را از پیش ببرند احساسات دردناکی در ارتباط با از دست دادن این قدرت را تجربه می کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پیشینه در روان شناسی
فروید عقیده داشت در افراد خودشیفته این احساس همه توانی که به صورت معمول در کودکان وجود دارد مجدداً تجربه می شود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی از دیدگاه فروید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی از دیدگاه فروید
یکی از کشفیات جامع فروید نظریه ی خودشیفتگی اوست
فروید خود آن را یکی از مهمترین یافته های خویش می داند، و از آن برای فهم پدیدارهای مشخصی چون روان پریشی (روان نژندی خودشیفته)، عشق، اضطراب احضاء (ترس از اختگی)، حسد، سادیسم، و همچنین درک پدیدارهای جمعی، از قبیل آمادگی طبقات ستمدیده برای وفاداری نسبت به فرمانروایان خویش، سود می جوید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
هسته ی مرکزی خودشیفتگی
طبق اندیشه ی فروید، آدمی هیچگاه بر «هسته ی مرکزی خودشیفتگی» خویش غلبه نمی یابد
عقیده ی اساسی فروید که از جانب او بلاتغییر ماند آن بود که حالت اصلی آدمی در آغاز نوزادی، نارسیسیم (خودشیفتگی نخستین) است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی از دیدگاه فروید
در آغاز نوزادی هنوز رابطه ای با دنیای برون وجود ندارد، و در جریان رشد و پرورش بهنجار، کودک وسعت و شدت روابط (لیبیدویی) خویش را با دنیای برون افزایش می دهد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اما در بسیاری از لحظات بستگی لیبیدویی خود را از موضوعات قطع می کند و آن را به «من» باز می گرداند (خودشیفتگی ثانوی).
ولی حتی در رشد و پرورش بهنجار نیز انسان در سرتاسر زندگی تا اندازه ای خودشیفته باقی می ماند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
رشد و پرورش خودشیفتگی در شخص بهنجار
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
منظور از رشد و پرورش خودشیفتگی در شخص «بهنجار» چیست؟
فروید خطوط اصلی این رشد را ترسیم کرده است.
عبارات زیر چکیده ی یافته های اوست:
جنین در زهدان مادر در حالتی از خودشیفتگی مطلق بسر می برد.
فروید می گوید: «ما، با به دنیا آمدن، از یک خودشیفتگی مطلقاً خود بسنده به مرحله ی ادراک یک عالم بیرونی و متغیر و آغاز کشف موضوعات گام می نهیم».
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
ماه ها طول می کشد تا حتی نوزاد بتواند موضوعات خارجی را به صورت نمودی «غیر از من» ادراک کند.
با ضربه های بسیاری که بر خودشیفتگی کودک وارد می شود، و آشنایی فزاینده اش با دنیای برون و قوانین آن، آدمی به حکم «ضرورت» خودشیفتگی نخستین خود را به مرحله ی والاتر «عشق عینی» تکامل می بخشد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
فروید می گوید:
«ولی انسان حتی پس از آن که برای لیبیدوی خویش موضوعات خارجی یافت تا حدودی خودشیفته باقی می ماند.»
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
شخص «بهنجار» و «بالغ» کسی است که خودشیفتگی اش بی آنکه هیچگاه کاملاً از بین برود به حداقل مورد قبول جامعه کاهش یافته باشد.
تجربه های روزمره موید مشاهدات فروید است.
ظاهراً در اغلب مردم، می توان یک هسته ی مرکزی- و دور از دسترس- خودشیفتگی یافت که در برابر هرگونه تلاشی برای رفع کامل آن مقاومت می ورزد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در واقع، فروید رشد انسان را به صورت تکامل از خودشیفتگی مطلق به قابلیت استدلال عینی و عشق عینی تعریف می کند
یعنی قابلیتی که در هرحال بر محدودیت های معینی تفوق نمی یابد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چگونه می توان شخص خودشیفته را شناخت؟
یک نوع از خودشیفتگی را به سهولت می توان تشخیص داد.
و آن کسی است که از هر جهت از خود راضی است
و هرگاه مطلب جزیی و ناچیزی بر زبان می آورد احساس می کند سخن شایان اهمیتی گفته است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
معمولاً به آنچه دیگران می گویند گوش نمی دهد، و در واقع برایش جالب توجه نیست.
چنانچه زیرک باشد سعی می کند با پرسیدن چند سوال و تظاهر به علاقه مند بودن این واقعیت را پنهان سازد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
همچنین شخص خودشیفته را از حساسیتش نسبت به هرگونه انتقاد می توان تشخیص داد.
این حساسیت ممکن است با نفی اعتبار هر انتقاد، یا با واکنش خشم یا افسردگی بیان شود.
در موارد زیادی ممکن است جهت گیری خودشیفته در پس گرایش فروتنی و تواضع پنهان شده باشد؛
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در واقع، بسیار دیده شده است که جهت گیری خودشیفته ی شخص، تواضع او را موضوع تحسین نفس قرار دهد.
تجلیات گوناگون خودشیفتگی هرچه که باشد، فقدان توجه اصیل به عالم برون، وجه مشترک همه ی صور خودشیفتگی است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
گاه تمایز میان شخص خودپسند خودشیفته و کسی که برای خویش ارزش چندانی قائل نیست دشوار است
دومی غالباً نیازمند تحسین و تمجید است اما نه برای این که به کس دیگری علاقه مند نیست، بلکه به سبب شک به خود و ارزشمند نپنداشتن خویشتن.
تفاوت مهم دیگری که همیشه تشخیص آن آسان نیست، تمایز میان خودشیفتگی و خودپرستی است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مفهوم ضمنی خودشیفتگی شدید، ناتوانی در تجربه ی واقعیت بطور کامل است؛ حال آنکه مفهوم خودپرستی شدید، توجه و محبت و همدردی اندک نسبت به دیگران است، اما لزوماً بدان معنا نیست که برای روندهای ذهنی خویش ارزش بیش از اندازه قائل باشد.
به عبارت دیگر، شخص شدیداً خودپرست لزوماً بشدت خودشیفته نیست، کوری نسبت به واقعیت عینی، لازمه ی خودخواهی است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
گاه می توان شخص خودشیفته را از حالت چهره اش شناخت.
غالباً در سیمایش درخشش یا لبخندی است که در بعضی شبهه ی از خود راضی بودن، و در دیگران شبهه ی سرخوشی، اعتماد، و بچگانه بودن ایجاد می کند.
.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
غالباً خودشیفتگی، خاصه در صور شدیدش، به صورت تلوتل و غریبی در چشمان شخص متجلی می شود که در نظر بعضی از مردم نشانه ی نیمه تقدس، و در نظر دیگران نشانه ی نیمه دیوانگی است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
افراد شدیداً خودشیفته بی وقفه حرف می زنند- آنهم اغلب در موقع غذا، و بدین ترتیب هم خود فراموش می کنند غذا بخورند و هم دیگران را به انتظار وا می دارند.
مهمان یا غذا برایشان کم اهمیت تر از «من» است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
شخص خودشیفته لزوماً تمام وجود خویش را موضوع خودشیفتگی قرار نمی دهد. خودشیفتگی او اغلب بر جنبه ی جزیی شخصیتش متمرکز می شود
بطور مثال، افتخار، هوش، دلیری جسمانی، حضور ذهن، یا خوش قیافه بودن
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
[موضوع خودشیفتگی در شخص خودشیفته یکی از خصایص جزیی است که برای او نفس اش را تشکیل می دهد.
کسی که دارایی اش نمایانگر نفس اوست تهدید به حیثیت خود را بسیار خوب می تواند تحمل کند، اما تهدید اموال او بسانِ تهدید زندگانی اوست
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
از سوی دیگر، برای کسی که هوشش نمایانگر نفس اوست، این واقعیت که حرف احمقانه ای زده است آنچنان دردناک است که امکان دارد به یک افسردگی جدی بینجامد.
بهرحال، هر اندازه خودشیفتگی شدیدتر باشد، شخص خودشیفته واقعیت تصوری از جانب خویش، یا هر انتقاد مشروعی را از جانب دیگران، کمتر خواهد پذیرفت.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
او فقط از رفتار اهانت آمیز آن شخص احساس خشم می کند، یا می پندارد که آن شخص بی حس تر و بیسوادتر و فلان تر … از آن است که بتواند قضاوت درستی داشته باشد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مثالی در این مورد:
مرد بسیار باهوش ولی شدیداً خودشیفته ای وقتی نتیجه ی آزمون فرافکن شخصیت رورشاخ خود را دید که برخلاف آن تصور آرمانی بود که از خویشتن داشت، گفت:
«برای روانشناسی که این آزمون را انجام داده است، متاسفم؛ او باید دچار پارانویای! شدید باشد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
همانطور که شخص خودشیفته «تصور از خود» را موضوع بستگی خودشیفته اش قرار می دهد، با هر چه که با او در ارتباط باشد نیز به همین نحو عمل می کند.
عقاید او، معلومات او، خانه ی او، و همچنین افرادی که در «حوزه ی توجه» او قرار دارند، موضوع بستگی خودشیفته اش می شوند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
همانگونه که فروید خاطرنشان ساخته است، احتمالاً شایع ترین نمونه ی این امر، بستگی خودشیفته ی شخص به فرزندان خویش است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
به اعتقاد بسیاری از پدران و مادران، فرزندان آن ها در قیاس با سایر کودکان، زیباترین، باهوش ترین و … هستند.
ظاهراً هر اندازه کودکان خردسال تر باشند، تعصب ناشی از این خودشیفتگی شدیدتر است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
عشق پدر و مادر، و خاصه عشق مادر به نوزاد، به میزان قابل توجهی تداوم عشق به خویشتن است.
اغلب عشق پخته و بالغ میان زن و مرد نیز همین خصیصه ی خودشیفتگی را داراست
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مردی که به زنی عشق می ورزد از لحظه ای که او «مال خودش» می شود، خودشیفتگی اش را به او منتقل می کند.
مرد زن را برای خصایصی که خودش به او اعطا کرده است تحسین می کند و می پرستد؛ دقیقاً چون زن، جزیی از اوست دارای ویژگی های خارق العاده می شود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
ضمناً چنین انسانی اغلب می پندارد هر آنچه در تعلق اوست، بطرز فوق العاده ای شگفت انگیز است، و در نتیجه «عاشق» آن ها خواهد بود.
خطرناک ترین حاصل بستگی خودشیفته، تحریف قضاوت معقول است.
موضوع بستگی خودشیفته نه براساس سنجش عینی ارزشها، بلکه چون من یا مال من است، ارزشمند (نیکو، زیبا، خردمند، و …) پنداشته می شود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در خودشیفتگی، داوری ارزش ها متعصبانه و انحرافی است.
معمولاً برای این تعصب به صورتی منطق تراشی می کنند، و چه بسا این منطق تراشی بسته به هوش و فراست شخص، کمابیش فریبنده باشد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
آنچه می بینیم کسی است که با شیوه ای مبتذل و سطحی سخن می گوید، و با این حال آهنگ و لحن صدایش طوری است که گویی شگفت انگیزترین و جالب توجه ترین واژه ها را بر زبان می آورد.
از نظر ذهنی خود را برفراز جهان احساس می کند و خوش است، حال آنکه در واقع، در حالت تورم نفس بسر می برد..
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این بدان معنا نیست که اظهارات شخص بشدت خودشیفته لزوماً ملال انگیز است.
شخص خودشیفته در هر حال تمایل دارد به فرآورده های خویش ارج بسیار نهد، و کیفیت راستین آن ها تعیین کننده ی این سنجش نیست.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در مورد «خودشیفتگی منفی» عکس این مسئله مصداق می یابد. چنین شخصی مایل است هر آنچه را به او تعلق دارد کم بها دهد، و داوری او نیز به همین اندازه تعصب آلوده و انحرافی است.)
چنانچه وی از ماهیت تحریف شده ی قضاوت های خویش آگاه می بود، حاصل امر به این بدیها نمی بود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در این صورت، می توانست نسبت به تعصب خودشیفته ی خویش گرایشی طنزآلود داشته باشد که البته بندرت اتفاق می افتد.
معمولاً چنین شخصی معتقد است که تعصبی در کار نیست، و قضاوتش عینی و واقع بینانه است.
این امر موجب انحراف شدید قابلیت تفکر و داوری او می گردد، زیرا هر بار که او با خودش و آنچه هست سروکار دارد این قابلیت مکرراً سست تر می شود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
به همین نحو، قضاوت شخص خودشیفته به آنچه «او» یا مال او نیست متعصبانه است. جهان بیگانه («غیر از من») حقیر، خطرناک و غیر اخلاقی است.
بدین ترتیب، سرانجامِ شخص خودشیفته، کجرویی و تحریفی عظیم است.
او و مال او، ارزش انحراف آمیزی می یابد. و هر آنچه به غیر متعلق است ناچیز پنداشته می شود؛ و زیان این امر برای تعقل و عینیت آشکار است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
عنصر بیمارگونه ی خطرناکتر خودشیفتگی، واکنش هیجانی نسبت به هرگونه انتقاد از موضعی است که خودشیفتگی بر آن متمرکز شده است.
اگر از او انتقاد شود با خشمی شدید عکس العمل نشان می دهد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
او انتقاد را حمله ای خصمانه می پندارد، زیرا ماهیت خودشیفتگی اش به او این مجال را نمی دهد که آن را موجه بداند.
شدت خشم او را فقط در صورتی می توانیم کاملاً بفهمیم که در نظر بگیریم شخص خودشیفته با دنیا ارتباط ندارد، و در نتیجه تنها و از این رو وحشت زده است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
او با تورم نفس ناشی از خودشیفتگی اش این مفهوم تنهایی و وحشت را جبران می کند.
اگر او دنیا است، در بیرون دنیایی نیست که بتواند او را به وحشت اندازد؛ اگر او همه چیز است، تنها نیست، در نتیجه، چنانچه خودشیفتگی اش جریحه دار شود
او نسبت به تمام وجود خویش احساس تهدید می کند. اگر تنها مانع وحشت او، یعنی تورم نفسش مورد تهدید قرار گیرد، وحشت پدیدار می شود و منجر به خشم شدید می گردد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این خشم بسیار شدید است زیرا با هیچ عمل مناسبی نمی توان تهدید را کاهش داد؛ و فقط نابودی انتقادکننده- با خود شخص- می تواند او را از تهدید به ایمنی خودشیفته اش رهایی بخشد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
غضب انفجارآمیز حاصل از جریحه دار شدن خودشیفتگی چاره ی دیگری هم دارد که همانا افسردگی است.
شخص خودشیفته با تورم نفس، حس هویت می یابد.
دنیای برون برایش مسئله ای نیست، با همه ی قدرتش براو چیره نمی گردد، زیرا او خود توانسته است دنیا شود، و احساس کند که عقل کل و قادر مطلق است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چنانچه خودشیفتگی او جریحه دار شود، و به دلایلی، بطور مثال ضعف ذهنی یا عینی مقامش در برابر شخص انتقاد کننده، نتواند خشمگین شود، افسرده می گردد.
او با عالم ارتباطی ندارد و به آن علاقه مند نیست، چیزی یا کسی به حساب نمی آید؛ زیرا نفس خویش را به صورت کانون وابستگی خود به عالم نپرورانده است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اگر خودشیفتگی او آنچنان جریحه دار شود که دیگر نتواند آن را حفظ کند، «من» او مضمحل می گردد، و انعکاس ذهنی این اضمحلال، احساس افسردگی است.
چون شخص خودشیفته از افسردگی حاصل از جریحه دار شدن خودشیفتگی خویش می هراسد مذبوحانه می کوشد از چنین جراحاتی احتراز جوید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
البته انجام این امر چند راه دارد.
یکی از این راهها افزایش خودشیفتگی است تا هیچ انتقاد یا شکست برونی نتواند براستی بر موضع خودشیفته تاثیر نهد- به عبارت دیگر، شدت خودشیفتگی به منظور دفع تهدید افزایش یابد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بطور مثال هیتلر شخصی به شدت خودشیفته بود که اگر توفیق نمی یافت تا تصوری را که از خویشتن داشت یا تخیلات پرطمطراقش را در مورد حکومت هزار ساله ی «رایش سوم» به میلیون ها نفر از مردم بقبولاند، یا حتی آنچنان واقعیت را تحریف کند که حقانیت او برای پیروانش اثبات شده به نظر رسد، احتمالاً از روان پریشی آشکاری در رنج می بود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
کما اینکه او پس از شکست مجبور شد خودکشی کند، زیرا در غیر اینصورت سقوط تصویر خودشیفته اش به راستی تحمل ناپذیر می گردید.
برای هر چه عینی تر شدن ویژگی های فرد خودشیفته و توصیف آن به چند مثال اشاره می گردد:
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نمونه ی خاص خودشیفتگی را که در مرز سلامت و جنون قرار دارد می توان در مردانی یافت که به قدرتی فوق العاده رسیده اند.
فراعنه ی مصر، قیصران روم، استالین و … همگی آن ها از ویژگی های معین و مشابهی برخوردارند.
.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
به قدرت مطلق دست یافته اند؛ کلامشان معیار غائیقضاوت در همه چیز، از جمله مرگ و زندگی است؛ ظاهراً توانایی آن ها برای انجام آنچه می خواهند انتهایی ندارد؛ خدایانی هستند که تنها بیماری و کهولت و مرگ محدودشان می سازد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
سعی می کنند چنین وانمود کنند که قدرتشان را حدی نیست، از این رو افراد زیادی را می کشند، در هرجا قصری می سازند، و «ماه را می خواهند» و «ناممکن را طالب اند».
این دیوانگی است و در طول زندگی فرد مبتلا افزایش می یابد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
روان پریشی، حالتی از خودشیفتگی مطلق است و شخص روان پریش همه ی ارتباط خویش را با واقعیت برون گسستهاست، و خود را جانشین واقعیت ساخته است.
تماماً از خویشتن سرشار است، و برای خودش «خدا و جهان» شده است. (فروم، 1971، مترجم خوشدل، 1363).
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مثال دیگری از خودشیفتگی که تداول کمتری دارد را در نظر می گیریم: مردی به مطب پزشکی تلفن می کند و وقت ملاقات می خواهد. پزشک می گوید که برای آن هفته نمی تواند وقت ملاقات بگذارد، و یکی از روزهای هفته ی آینده را پیشنهاد می کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بیمار در تقاضای خود برای وقت ملاقات نزدیکتر اصرار می ورزد، و برخلاف انتظار، به جای توجیه علت این اضطرار، این واقعیت را متذکر می شود که از منزل او تا مطب پزشک فقط پنج دقیقه راه است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
وقتی که پزشکدر پاسخ می گوید که نزدیکی منزل بیمار تا مطب مسئله ی کمبود وقت پزشک را حل نمی کند، بیمار تفاهمی ابراز نمی دارد، همچنان اصرار دارد که برای وقت ملاقات زودتر، دلیل کاملاً موجهی آورده است.
اگر طبیب روانپزشک باشد از پیش این تشخیص مهم را داده است که در اینجا با شخص بی نهایت خودشیفته، یعنی با شخص بیمار، سروکار دارد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
. مشاهده ی دلایل دشوار نیست
بیمار قادر نیست موقعیت پزشک را به صورت وضعیتی مجزا از وضع خویش بنگرد.
تنها چیزی که بیمار می بیند، خواست خودش برای ملاقات پزشک، و این واقعیت است که برای او آمدن به آنجا وقت کمی می گیرد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پزشک به صورت شخصی مجزا که برنامه ها و نیازهای خودش را داراست، وجود ندارد.
منطق بیمار این است که اگر آمدن نزد پزشک برای او آسان است، پس برای پزشک نیز دیدن او سهل است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چنانچه بیمار پس از نخستین توضیح پزشک می توانست جواب بدهد که:
«کاملاً متوجه هستم و متاسفم که درخواست احمقانه ای داشتم»، تشخیص درباره ی بیمار تفاوت می یافت.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در این مورد هم با شخص خودشیفته ای سروکار داشتیم که در بدو امر میان وضعیت خود و پزشک فرق نمی گذارد، ولی خودشیفتگی اش به شدت و سختی بیمار نخست نیست
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
وقتی که توجهش را جلب کنند می تواند وضع را بفهمد، و مطابق آن پاسخ گوید.
احتمال دارد بیمار دوم پس از آن که متوجه اشتباهش شود احساس شرمندگی کند؛ اما بیمار نخست ابداً شرمنده نمی شود و فقط به پزشک که احمق تر از آن بوده است که بتواند چنین نکته ی ساده ای را دریابد با نظر انتقادی می نگرد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مشابه این پدیده را در مرد خودشیفته ای که عاشق زنی است که به عشق او پاسخ مثبت نمی دهد بسهولت می توان مشاهده کرد.
شخص خودشیفته میل ندارد باور کند که زن عاشق او نیست.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
استدلال او این است که:
«وقتی که من او را اینقدر دوست دارم، غیر ممکن است که او مرا دوست نداشته باشد» یا «اگر او هم مرا دوست نداشت من نمی توانستم اینقدر او را دوست داشته باشم.»
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
آنگاه برای توجیه پاسخگو نبودن زن به چنین خیالبافی هایی می پردازد: که:
«او ناآگاهانه دوستم دارد، از شدت عشق خودش می هراسد؛ می خواهد مرا آزمایش کند، می خواهد شکنجه ام بدهد» و غیره …
در اینجا نیز مانند مورد پیشین، نکته ی اساسی این است که شخص خودشیفته نمی تواند واقعیت وجود شخص دیگر را جدا از خود ادراک کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
– در زندگی روزمره نیز شکل های خفیف تر خودشیفتگی را می توان مشاهده کرد.
یک شوخی مشهور آن را به خوبی بیان کرده است.
نویسنده ای دوستی را می بیند و ساعت ها درباره ی خویش با او صحبت می کند، آنگاه می گوید: «از خودم خیلی حرف زدم، حالا از تو صحبت کنیم، از آخرین کتابم خوشت آمد؟»
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این مرد بهترین نمونه ی کسانی است که ذهن شان تنها به خودشان مشغول است، و به دیگران، مگر به عنوان انعکاس خویش، توجهی نشان نمی دهند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نمونه ی دیگر:
مردی پس از اینکه یک روز از روز تولد همسرش گذشته بود با نوشته ای کوتاه یک خطی به همسرش اینگونه تبریک گفت:
در حالی این روز را به تو تبریک می گویم که خیلی خسته ام! یعنی در این موقعیت هم ذهنش معطوف به خودش است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اغلب حتی اگر رفتارشان به ظاهر، مهربان و یاری کننده باشد، برای این است که دوست دارند خود را در این نقش ببینند، نیروی آن ها بیش از آن که برای پی بردن به نگرش کسی که می خواهند به او کمک کنند مصرف شود مشغول تحسین خویشتن شان است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
معمولاً افراد خودشیفته به دنبال همسری زیبا، تحصیل کرده، ثروتمند و متشخص می گردند. زیرا تنها کسی با این صفات را شایسته همسری خود می دانند.
مهربانی، گذشت و نوع دوستی از نظر آنان شعارهای غیرواقعی و یا رویه افراد ساده دل است.
اگر همسر آنان لحظه ای دست از تحسین شان بردارد، خشمگین، مضطرب و افسرده می شوند و با رنجیدگی او را به قدر ناشناسی و حماقت متهم می کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این گونه افراد چه زن و چه مرد، قادر به ادراک عواطف و احساس و خواسته و نیاز همسر خود نیستند.
مثلاً اگر همسرشان به علت بیماری نتواند آن ها را در میهمانی همراهی کند به شدت آزرده و خشمگین می شوند و در واقع به همسر خود حتی حق بیمار شدن نمی دهند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چنانچه زنی خودشیفته همسری همانند خویش انتخاب بکند، احتمالاً با مردی زندگی خواهد کرد که به خاطر احساس بی کفایتی که در خود دارد، خویشتن را کمتر مطرح می کند و در واقع به نوعی پنهان می شود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چنین وضعیتی برای زن مطلوب است. زیرا او نمی خواهد موجودیت فردی دیگر را به حساب بیاورد. غالباً شوهر یک زن خودشیفته که به خوبی یاد گرفته است چگونه عشق و احترام به خود را نادیده بگیرد و نسبت به احساسات طرف مقابل احترام بگذاردفرزند والد خودشیفته ی دیگری است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
باب استاد 50 ساله دانشگاه، فقط پس از اصرار همسرش درصدد درمان برآمد.
در خلال مصاحبه، همسر باب به مجموعه ای از نگرانی ها اشاره کرد و گفت که او به قدری به خودش و پیشرفت خود توجه دارد که اغلب دیگران را تحقیر می کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
باب به این نگرانی ها بی اعتنا بود و گفت هرگز آدمی نبوده است که احمق ها را تحمّل کند، و نمی تواند هیچ دلیلی پیدا کند که چرا باید حالا چنین تحمّلی از خود نشان دهد و به طور مسلسل وار افراد ناظر، دانشجویان، والدین و مجموعه ای از دوستان قبلی اش را فاقد هوش دانست که سزاوار دوستی و توجه اش باشند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
با کمال میل، کار کردن در ساعت های متمادی را تایید کرد اما گفت که تحقیقش می تواند زندگی مردم را دگرگون سازد، و نمی تواند بگذارد که کارهای دیگر جلوی این موفقیت را بگیرند.
با کمال تعجب از مرد 52 ساله ی خود شیفته ای که کاستی های بسیاری در مهارت ها و انجام امور محوله دارد این جملات شنیده شده است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
کاری هست که من بلد نباشم و نتوانم انجام دهم!
– همه به من نگاه می کنند و می گویند شبیه فلان هنرپیشه و فلان خواننده هستم.
– در محل کارم خیلی به چشم می آیم و می دانم که به من حسادت می کنند.
– من آدم معمولی نیستم و دستاوردهای زیادی دارم. حیف شد توجه کافی به من نشده و نمی شود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
– اصلاً من چرا باید با کارکردن و کسب درآمد برای خانواده ام خودم را پیر کنم و از بین ببرم؟
– واقعاً اطرافیان قدر مرا نمی دانند.
– با زیبایی که دارم می توانستم زندگی بهتری داشته باشم، حالا هم دیر نشده است.
– همسر من در حد من نیست او باید بیشتر کار کند و از من انتظاری نداشته باشد چون وقت ندارم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این نگرش ها و انتظارات غیرمنطقی از دیگران زیر این افکار پنهان شده و مدام تکرار می شود به این معنا که به من توجه بیشتری کنید و باز هم انواع خدمات را بدهید چرا که نیازهای من نسبت به نیازهای دیگران تقدم دارد.
در واقع او سعی دارد با مبالغه در دستاوردها و استعدادهای خود و تمرکز روی جزئیات زیبایی خود بدون موفقیت های متناسب، فرد برتر، خاص و استثنائی شناخته شود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اگر به یک فرد خودشیفته بگوئیم تو خودشیفته ای و نقص داری به دلیل عدم پذیرش، رابطه خراب خواهد شد.
او تلاش می کند از خودش تصویری بدون نقص به دیگران ارائه کند و اگر کسی نقائص او را بگوید، شدیداً با او برخورد می کند و خودشیفتگی اش جراحت برمی دارد و خودشیفته ی مجروح شدیداً کینه توزی خواهد کرد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
برای زندگی در کنار مرد خودشیفته ای که خودخواهانه از نثار عشق به اطرافیان خود اجتناب می کند، باید برای آسیب کمتر، پوست عاطفی تان را که روزها و سالها در انتظار توجه و نوازش، بدون چشم داشت به سر برده، کلفت کنید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چرا که در این رابطه، محورها و شاخص های اصلی زندگی خصوصاً در زمینه ی همدلی، توجه، راحتی، آرامش و آسایش زیر سئوال رفته و بسیار اندک است. در عوض انتقاد، تحقیر، استثمار، بی توجهی و احساسات سطحی و توخالی بسیار زیاد است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
چون فرد خودشیفته از خودش پرشده و شما را نه می شنود و نه می بیند.
ممکن است با شناخت دقیق، آگاهی و استقامت کافی و مدارای لازم بتوانید شرایط زندگی آرام تری را با وی فراهم سازید و از القائات منفی او کمترین آسیب را ببینید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تشخیص و آسیب شناسی خودشیفتگی
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تشخیص و آسیب شناسی خودشیفتگی
تعاریف فراوانی از خودشیفتگی وجود دارد، که تاحدودی به آن اشاره گردید. رایج ترین تعریف آن عبارت است از عشق فزاینده (افراطی) به خود، یعنی وقتی که یک شخص در همه ی کارها و گفته هایش مجذوب خودش است.
این تعریف دقیقاً یک مبنای تشخیصی برای خودشیفتگی آسیب شناختی یا اختلال شخصیت خودشیفته است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در حالی که امروزه تعریف خودشیفتگی به گونه ای بسط پیدا کرده که خودشیفتگی سالم را نیز در برمی گیرد، مثل عزت نفس.
هم چنین بعضی ها خودشیفتگی را یک بخش عاری از رشد و تحول روان شناختی می دانند، که ادراک ما را از خودشیفتگی متناسب با سن افزایش می دهد.
تناسب سنی در واقع به این معنی است که هر شخص در سن خودش نوعی خودشیفتگی سالم دارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مثالی از این نوع خودشیفتگی، ادراک کودکی است که همه چیز را در وجود خود می فهمد و انتظار دارد که در خودش جذب کند، در صورتی که همین رفتار و نگرش در یک بزرگسال، متناسب با سن تلقی نمی شود و خودشیفتگی سالمی به شمار نمی آید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
انواع دیگر خودشیفتگی
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
انواع دیگر خودشیفتگی
بزرگسالانی که خودشیفتگی سالم متناسب با سن خودشان ندارند، ممکن است انواع دیگری از خودشیفتگی را داشته باشند، از این قبیل:
• خودشیفتگی پایدار (با ثبات)
• خودشیفتگی رشد نایافته (ناقص)
• الگوی خودشیفتگی مخرب
• خودشیفتگی آسیب شناختی (مرضی)
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی بزرگسالی را باید به صورت یک پیوستار در نظر گرفت که دامنه ی آن از خودشیفتگی مرضی تا خودشیفتگی سالم است.
سایر انواع خودشیفتگی در جایی در طول این پیوستار قرار دارند.
این در حالی است که خودشیفتگی پایدار (با ثبات) نزدیک ترین نوع به خودشیفتگی سالم و الگوی خودشیفتگی مخرب نزدیک ترین نوع به خودشیفتگی آسیب شناختی (مرضی) است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی سالم
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودشیفتگی سالم
بزرگسالان برای داشتن یک عزت نفس قوی و ایجاد و حفظ روابط معنی دار با دیگران نیاز به یک خودشیفتگی سالم دارند.
خودشیفتگی سالم یک وضعیت ایده آل است، اما غیرقابل دسترس نیست.کوت (1977) ویژگی های خودشیفتگی سالم بزرگسالی را عبارت می داند از:
• همدلی داشتن
• شوخ طبع بودن
• خلاق بودن
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نینا براون در کتاب خودشیفتگی مخرب (1998) موارد زیر را به آن ها اضافه نموده است:
• توانایی به تاخیر انداختن خواسته ها
• قبول مسئولیت خود و دیگران
• توانایی گسترش و حفظ روابط رضایت بخش و سودمند
• دامنه ی عمیق و وسیعی از ابراز احساسات
• داشتن مرزهای روشن و محکم (براون، 2001، مترجم قربانی، 1388)
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تمایز میان دو شکل خفیف و وخیم خودشیفتگی
در بحث آسیب شناسی خودشیفتگی، تمایز میان دو شکل خفیف و وخیم آن حائز اهمیت است.
در صورت خفیف، موضوع خودشیفتگی حاصل تلاش شخص است.
بدین ترتیب، بطور مثال، کسی ممکن است در کار خود به عنوان یک نجار، یک عالم، یا یک کشاورز، از غروری خودشیفته برخوردار باشد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تمایز میان دو شکل خفیف و وخیم خودشیفتگی
از آنجایی که موضوع خودشیفتگی او چیزی است که باید برای آن بکوشد، توجه انحصاری او به آنچه کار او و موفقیت او است، پیوسته با توجهش به روند خودِ «کار» و آنچه بدان می پردازد توازن می یابد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بدین ترتیب، پویایی این خودشیفتگی خفیف، زمام اختیار نفس او را به کف می گیرد.
نیروی محرکه ی کار تا اندازه ی زیادی ناشی از ماهیت خودشیفتگی است، اما این واقعیت که خودِ «کار» مستلزم ارتباط با واقعیت است، پیوسته حائل خودشیفتگی می گردد و آن را مقید می سازد.
این مکانیسم شاید کثرت مردمان خودشیفته ای را که ضمناً بسیار خلاقند، توجیه کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در حالت خودشیفتگی وخیم، موضوع خودشیفتگی، آنچه شخص انجام می دهد یا تولید می کند نیست، بلکه چیزی است که داراست؛ بطور مثال، جسم او، ظاهر او، تندرستی او، ثروت او، و نظایر آن ها …
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
ماهیت وخیم اینگونه خودشیفتگی در این واقعیت نهفته است که فاقد عنصر تصحیح کننده ای است که در شکل خفیف آن یافت می شود.
اگر «عظمت» من به سبب خصیصه ای است که دارم، و نه به علت آنچه به دست می آورم نیازی به ارتباط با کسی یا چیزی، و نیازی به تلاش ندارم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
برای حفظ تصویر عظمت خویش، خود را هرچه بیشتر از واقعیت دور می کنم و برای بهتر مصون ماندن از خطر فاش شدن این که نفسِ متورم خودشیفته ام حاصل تخیل پوچ من بوده است، ناگزیرم بر میزان خودشیفتگی خویش بیفزایم و به این ترتیب، خودشیفتگی وخیم، نفس را محدود نمی کند، و در نتیجه به طرز خامی «خود تنها» و همچنین «بیگانه هراس» است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
کسی که تلاش و توفیق را آموخته است، حتی اگر خودشیفتگی اش او را متقاعد کند که دست آورد او عظیم تر از دیگران بوده است، نمی تواند معترف نباشد که دیگران هم به شیوه هایی مشابه به چیزهای مشابهی دست یافته اند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
کسی که هیچ توفیقی نیافته است به دشواری می تواند کامیابی های دیگران را قدر نهد، و بدین ترتیب وادار می شود به طرز فزاینده ای خود را در شکوهی خودشیفته تنها بگذارد.
بنابراین در خودشیفتگی فردی، آشکارترین و شایع ترین عارضه، فقدان عینیت و قضاوت معقول است. (فروم، 1971، مترجم خوشدل، 1363).
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
به نظر می رسد مدتی طول می کشد تا جنبه ی آسیب شناسی خودشیفتگی اشخاص آشکار شود.
به علاوه این تشخیص تا حدود زیادی به واکنش های درمانگر نسبت به شخص بستگی دارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
علت این موضوع این است که شخص دارای خودشیفتگی آسیب شناختی (مرضی) در رفتارها و نگرش هایش بسیار ماهرانه عمل می کند، به طوری که تمایز آن ها مشکل می شود.
در اصل درمانگران براساس نگرش های فرد به او برچسب می زنند و نگرش ها هم می توانند برای مدت زیادی پنهانی باقی بمانند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
آن چه عموماً اتفاق می افتد، این است که درمانگر می خواهد مطمئ نشود که آیا شخص:
• دوست دارد به جلسات درمان خاتمه دهد یا به درمانگر دیگری مراجعه کند.
• به طور فزاینده ای احساس می کند درمانگرش صلاحیت لازم را ندارد و نمی تواند به طور رضایت بخشی عمل کند.
• پس از هر جلسه احساس عصبانیت و ناکامی می کند.
• صلاحیت، معلومات و مهارت های درمانگر را زیر سوال می برد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
یک الگوی خودشیفته ی مخرّب شامل مجموعه ای از رفتارها و نگرش های فردی است که:
• موجب ناکامی فراوان و دائمی کسانی می شود که با شخص تعامل عادی دارند.
• بر توانایی شخص برای ایجاد و حفظ روابط رضایت بخش تاثیر قابل ملاحظه ای می گذارند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
• در بسیاری از جنبه های رشدی روان شناختی تاثیر دارد. شبیه آن هایی که خودشیفتگی پایدار دارند.
• با انتظارات غیرواقع بینانه مشخص می شوند. انتظاراتی که برای منافع شخصی خود از دیگران دارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
برای یک درمانگر یا هر شخص دیگری، تشخیص این موارد به عنوان ویژگی های خاص خودشیفتگی مخرب تقریباً امری غیرممکن است، مگر این که مدتی را با شخصی گذرانده باشد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تنها با گذشت زمان و همسان بودن تجربه های مشابه سایر کسانی که با آن شخص بوده اند می توان نتیجه گرفت فرد مورد نظر واقعاً یک خود شیفته ی مخرّب است (براون، 2001، مترجم قربانی، 1388).
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل های علت شناسی خودشیفتگی
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل های علت شناسی خودشیفتگی
در این قسمت درباره ی دو مورد از بانفوذترین مدل های علت شناسی این اختلال بحث خواهد شد.
مدل روان شناسی خود و مدل اجتماعی- شناختی.
هر دو نظریه تلاش می کنند تا نحوه ی پیدایش این صفات در یک شخص را دریابند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
هینز کوت نوعی نظریه ی تحلیل روانی به نام روان شناسی خود را پایه گذاری کرد و آن را در دو کتاب تحلیل خود (1971) و بازسازی خود شرح داد.
کوت خاطرنشان کرد که شخص دچار اختلال شخصیت خودشیفته، در ظاهر، خود والابینی چشمگیر، خودشیفتگی و خیالات مربوط به موفقیت نامحدود را نمایش می دهد. اما طبق نظریه پردازی کوت این ویژگی ها عزت نفس بسیار شکننده را پنهان می کنند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
به عقیده ی کوت، «خود» در اوایل زندگی به شکل یک ساختار دو قطبی، با بزرگی و عظمت نارس در یک قطب و بیش آرمانی سازی مشروط دیگران در قطب دیگر، پدید می آید.
وقتی که پدر و مادر با احترام، صمیمیت، و همدلی به کودک پاسخ می دهند، حس بهنجار ارزش خویشتن را به فرزند خود هدیه می کنند..
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
شکست در کسب عزّت نفس سالم زمانی روی می دهد که پدر و مادر با تایید و پذیرش به نمایش های کودک درخصوص قابلیت و شایستگی اش واکنش نشان نمی دهند
یعنی به کودک به عنوان ابزاری برای پرورش عزّت نفس پدر و مادر بها می دهند، نه به خاطر ارزشمندی خود او.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
این کودکان در پذیرش کمبودها و معایب شان مشکل خواهند داشت.
به عقیده کوت این نقایص در پایه ریزی «خود پنداشت سالم»، باعث پیدایش اختلال شخصیت خودشیفته می شود.
.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته، در بزرگسالی می کوشند تا از طریق جستجوی پایان ناپذیر عشق و تایید از جانب دیگران به حس خود ارزشمندی شان کمک کنند.
این مدل گرچه بانفوذ بوده است، پژوهش اندکی برای آزمودن آن انجام شده است
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
هینز کوت نوعی نظریه ی تحلیل روانی به نام روان شناسی خود را پایه گذاری کرد و آن را در دو کتاب تحلیل خود و بازسازی خود شرح داد.
کوت خاطرنشان کرد که شخص دچار اختلال شخصیت خودشیفته، در ظاهر، خود والابینی چشمگیر، خودشیفتگی و خیالات مربوط به موفقیت نامحدود را نمایش می دهد.
اما طبق نظریه پردازی کوت این ویژگی ها عزت نفس بسیار شکننده را پنهان می کنند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
به عقیده ی کوت، «خود» در اوایل زندگی به شکل یک ساختار دو قطبی، با بزرگی و عظمت نارس در یک قطب و بیش آرمانی سازی مشروط دیگران در قطب دیگر، پدید می آید. وقتی که پدر و مادر با احترام، صمیمیت، و همدلی به کودک پاسخ می دهند، حس بهنجار ارزش خویشتن را به فرزند خود هدیه می کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
شکست در کسب عزّت نفس سالم زمانی روی می دهد که پدر و مادر با تایید و پذیرش به نمایش های کودک درخصوص قابلیت و شایستگی اش واکنش نشان نمی دهند، یعنی به کودک به عنوان ابزاری برای پرورش عزّت نفس پدر و مادر بها می دهند، نه به خاطر ارزشمندی خود او.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
الف) مدل روان شناسی خود
این کودکان در پذیرش کمبودها و معایب شان مشکل خواهند داشت.
به عقیده کوت این نقایص در پایه ریزی «خود پنداشت سالم»، باعث پیدایش اختلال شخصیت خودشیفته می شود.
اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته، در بزرگسالی می کوشند تا از طریق جستجوی پایان ناپذیر عشق و تایید از جانب دیگران به حس خود ارزشمندی شان کمک کنند.
این مدل گرچه بانفوذ بوده است، پژوهش اندکی برای آزمودن آن انجام شده است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
ب) مدل شناختی- اجتماعی
کارولین مورف و فردریک رودوالت مدلی برای اختلال شخصیت خودشیفته طرح ریزی کردند که بر پایه ی دو عقیده ی بنیادی استوار است:
نخست اینکه اشخاص دچار این اختلال، عزّت نفس شکننده دارند، که تا حدودی به این علت است که سعی می کنند باور استثنایی بودن خود را حفظ کنند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
و دوم اینکه، اهمیت تعاملات بین شخصی برای آن ها به خاطر کمک به عزّت نفس است نه به خاطر دست یافتن به نزدیکی و صمیمیت.
به عبارت دیگر، آن ها در بند هدف حفظ تصویری باشکوه از خودشان هستند، و این هدف بر تجارب آن ها سایه می افکند. کارهای مورف و رودوالت از این حیث که آن ها مطالعات آزمایشگاهی خودشیفته را تبیین می کنند، کاملاً منحصر به فرد است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
امورف و رودوالت برای ارزیابی این عقیده که اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته سعی می کنند باورهای عظمت را در مورد خودشان حفظ کنند، مطالعات مربوط به سوگیری ها در شیوه ی ارزیابی اشخاص دچار این اختلال از خودشان در موقعیت های مختلف را بررسی می کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
برای مثال، در مطالعات آزمایشگاهی، اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته، جذابیت خود برای دیگران را بیش از حد برآورد می کنند، و کمک هایشان به فعالیت های گروه را زیادی برآورد می کنند («دیگران قطعاً به من حسادت می کنند، من مسئول بیشترین سهم از پیشرفتمان در اینجا بوده ام»).
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
در برخی مطالعات، پژوهشگران به آزمودنی ها پسخوراند دادند که آن ها در کاری موفق بوده اند (بدون توجه به عملکرد واقعی شان)، سپس از آن ها خواستند دلایل موفقیت شان را ارزیابی کنند. در این نوع مطالعات، اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته، موفقیت را به توانایی های خود نسبت داده اند نه به شانس یا اتفاق.
.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
بنابراین، مجموعه ای از مطالعات حاکی از آن است که اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته سوگیری های شناختی دارند که به حفظ باورهای خود بزرگ بینی کمک می کنند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
مورف و رودوالت برای ارزیابی اینکه اشخاص دچار اختلال شخصیت خود شیفته عزت نفس شکننده دارند یا نه، مطالعات مربوط به میزان وابستگی عزت نفس آن ها به پسخوراند بیرونی را بررسی می کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
برای مثال، وقتی به دروغ گفته می شود که آن ها در یک آزمون IQ شکست خورده اند، بسیار بیشتر از دیگران واکنش پذیری نشان می دهند؛ همچنین، وقتی که گفته می شود در کاری موفق شده اند، باز هم واکنش پذیری بیشتری نشان می دهند.
مورف و رودوالت استدلال می کنند که این آسیب پذیری عزت نفس آن ها در برابر پسخوراند بیرونی از تلاش آنان برای حفظ تصوری کاذب درباره ی خودشان نشات می گیرد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
برطبق این نظریه، وقتی که اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته با دیگران تعامل می کنند، هدف اصلی آنان حمایت از عزت نفس شان است.
این هدف به چند طریق بر طرز رفتار آن ها با دیگران تاثیر می گذارد. نخست اینکه آن ها تمایل به فخرفروشی فراوان دارند؛ این کار در آغاز تاثیر خوبی بر جای می گذارد، اما با گذشت زمان، دیگران فخرفروشی مکرّر را منفی تعبیر می کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
دوم اینکه، وقتی کسی دیگر که در کاری که با عزت نفس ارتباط دارد بهتر از آنان عمل می کند، وجهه ی آن شخص را خراب خواهند کرد، حتی اگر او مجبور شود با وجهه ی آن ها نیز همین کار را انجام دهد.
یعنی، تحسین شدن یا دست یافتن به موفقیت رقابتی، برای آن ها مهم تر از صمیمی بودن با دیگران است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
این چارچوب، درک علّت این موضوع را آسان می کند که چرا اشخاص دچار اختلال شخصیت خودشیفته کارهایی می کنند که باعث سردی و بیزاری دیگران می شود، علاقه ی اصلی آن ها «بُردن» است، نه دستیابی به صمیمیت و حفظ آن (کرینگ، 2007، نقل از شمسی پور، 1388).
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
در بخش های پیشین به ویژگی های کلی افراد دارای اختلال شخصیت خودشیفته و علت شناسی آن اشاره شد.
در بخش بعد به خصوصیات والدین خودشیفته ی خشمگین، منتقد و غیرمنطقی و اثرات مخرب نگرش های آنان و پیامدها و آسیب های وارده بر شخصیت فرزندان بررسی، و راهبردهای موثر ارائه خواهد گردید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
فرزندان والدین خودشیفته که همواره تحقیر و یا به روشی غیراصولی تحسین می شوند، در قلب خویش احساس می کنند «هیچ چیز» نیستند زیرا باید همیشه «آن چیزی» باشند که بتوانند عشق پدر یا مادررا به دست آورند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
عشق مشروط هرگز امنیت درونی آن ها را تضمین نمی کند.
بلکه از آنان افرادی می سازد که هیچ گونه ارزش و اهمیتی برای خود قائل نمی شوند و حقیقت وجود خود را نمی یابند و افرادی شرطی شده باقی می مانند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
با این اوصاف متاسفانه فرزندان افراد خودشیفته موجودات فلک زده ای هستند و برای آن که زندگی را قابل تحمّل نمایند از رنج های خود لذت هم می برند.
معمولاً فرزندان والدین خودشیفته در آینده هم در همان جاده ی میخدار دوره ی کودکی شان راه خواهند رفت.
بنابراین لازم است که در زندگی با افراد خودشیفته، بخصوص در چارچوب خانواده، مراقب باشیم تا آثار مخرب القائات آنان را از روان کودکان دور سازیم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
زیرا علل بنیادی خودشیفتگی از طریق تربیت غلط به راحتی کودکان را مبتلا خواهد کرد. القائات یک فرد خودشیفته در کانون تربیتی خانواده به راحتی می تواند از کودکان موجوداتی با عقده های حقارت، احساس ضعف و بی کفایتی و عدم اعتماد به نفس بسازد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
«آگاهی» موثرترین ابزاری است که مثل یک واکسن می تواند سلامت ما را در مقابل اثرات منفی خودشیفتگی محافظت کند.
اگر القائات منفی یک فرد خودشیفته ما را از پا درآورد، حتماً آدم ضعیفی هستیم. در آن صورت به جای اینکه از «خودشیفته» شکایت کنیم، باید از ضعف و نادانی خود گله مند باشیم
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
امروزه علم پزشکی «سلامت» را در «مقاومت» بدن می داند و در نتیجه اگر مریض شویم، به خاطر این است که بدن ما مقاومت کافی ندارد.
این مقاومت در مقابل هجوم عارضه های روانی هم باید وجود داشته باشد.
اگر خود را با «شناخت» و «شعور» تقویت کنیم، کمتر دچار مشکلات روانی می شویم. خیلی از مشکلات روحی ما به خاطر «جهل» و «غفلت» است و اگر «آگاه» و «مراقب» باشیم، کمتر صدمه می بینیم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مدل شناختی- اجتماعی
با توجه به اینکه بچه ها هنوز ظرفیت های لازم را برای آگاهی ندارند، باید بیشتر مراقب آن ها باشیم.
اگر امروز از بچه ها محافظت نکنیم، فردا به سختی می توان آلودگی هایی را که در درون آنان به وجود آمده است، پاک و یا ترمیم کرد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
در این قسمت ترکیبی از مطالبی می آید که از پیام های خوانندگان نخستین ویرایش کتاب والدین خودشیفته دریافت شده است.
این اظهارات به والدین خودشیفته اشاره می کند و بسیاری از احساساتی را که کودکان بزرگ شده توسط این والدین تجربه می کنند، دربر دارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
برخی از آن ها به مادر خود اشاره می کنند و برخی نیز به پدرشان.
ببینید آیا هیچ یک از این مطالب تجربیات یا احساسات خود شما را طنین انداز نمی کند؟
آیا والدین خشمگین، منتقد، پرتوقع و غیر منطقی خود را به یاد نمی آورید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
مطمئن باشید که تمامی این نکات راجع به شماست خواسته ها، نیازها و تقاضاهای شما همیشه در مرکز توجه هستند.
همه ی کارها باید با شیوه ی شما انجام گیرد، وگرنه قابل پذیرش نخواهند بود.
شما هرگز متوقف نمی شوید تا مجالی پیدا کنید و ببینید که دیگران نیز حقوقی دارند.
.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
از دیدگاه شما فقط خودتان می دانید که چه چیزی بهترین است و همیشه حق با شماست و من مجبور هستم در خط مورد نظر شما حرکت کنم وگرنه متحمل خشم، نارضایتی و ناامیدی شما خواهم شد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
شما کاملاً خودخواه هستید.
شما از هر موقعیتی استفاده می کنید تا نیازهای خود را برآورده سازید
شما در برابر نیازهای دیگران نابینا و در برابر احساسات آن ها ناشنوا هستید و در سوء استفاده استاد هستید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
شما تلاش می کنید تا احساس گناه، اندوه، خشم و شرم مرا برانگیزید و اطمینان حاصل کنید که من دقیقاً همان کسی هستم که شما می خواهید.
شما بطور دائم مرا سرزنش و نکوهش کرده و دائماً از من انتقاد می کنید و من در کنار شما همیشه بدبخت هستم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
من می خواهم شما را خشنود کنم.
اما به نظر می رسد هرگز قادر به این کار نخواهم بود.
شما مانند یک طوفان هستید.
شما طوری به سمت من می آیید که من باید خود را برای آسیبی که می توانید به من بزنید آماده کنم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
اما آمادگی های من بیهوده است.
پس از آنکه مرا ترک می کنید من با مابقی احساساتی تنها می مانم که باید آن ها را از ذهن خود پاک کنم.
در حالی که شما راجع به تخریبی که در من یا هر کس دیگری ایجاد کرده اید، چیزی نمی دانید یا توجهی به آن نمی کنید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
مدت بسیار طولانی را در جستجوی برخی نشانه ها بودم که شما مرا دوست داشته باشید و عاشق من باشید.
اما در تمام سال هایی که من با شما بودم، هرگز این احساس را تجربه نکردم و این فقدان عمیقاً در من تاثیر گذاشت.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
همانطور که بزرگ می شدم، شما هیچ درکی از آنچه من احساس می کنم، نشان ندادید. شما احساسات مرا نادیده گرفتید یا کم اهمیت جلوه دادید و یا عصبانی شدید و گفتید که من ناسپاس بودم یا برای انتقاد شما احترامی قائل نبودم.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
حال که من فردی بزرگسال هستم، کشف کرده ام که هنوز در جستجوی عشق شما هستم.
من می دانم که شما نمی توانید متفاوت باشید.
اما این نکته، حسرت رابطه ای رضایتبخش تر و عاشقانه تر را از میان برنمی دارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
آنچه در اکثر خوانندگان متداول است، آگاهی از این نکته است که تجربیات کودکی آن ها در حال ادامه هستند تا در بزرگسالی نیز آثاری ناخواسته و منفی را در آن ها ایجاد کنند و می خواهند کاری انجام دهند تا این آثار را تعدیل کرده یا حذف کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
نخستین ویرایش کتاب کودکان دارای والدین خودشیفته اعمال و دیدگاه های والدین ویرانگر و خودشیفته را توصیف کرد که آثار منفی پایدار و عمیقی بر کودکان آن ها داشت.
این گروه از اعمال و نگرش ها به عنوان الگوی خودشیفتگی مخرّب (DNP) متمایز شده بود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فرزندانِ دارای والدین خودشیفته ی مخرّب (DNP)
برخی آثار همانطور که کودکان بزرگ تر شدند، آشکار شد.
اما هنوز آثار فرسایشی آن ها بر عزت نفس، اعتماد به نفس و خودکارآمدی آن ها ادامه دارد. در کنار توصیف این مشکلات دستورالعمل ها و پیشنهادهایی ارائه گردیده تا در غلبه بر این احساسات منفی به این کودکان رشد یافته کمک کند و خود بزرگسال آن ها را ساخته و توانمند سازد
و بدین وسیله از صدمه و فرسایش بیشتر در آن ها جلوگیری گردد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در این ویرایش دوم این موضوع گسترش یافته و راهبردهایی ارائه گردیده که می تواند به شما کمک کند تا:
آنچه در اکثر خوانندگان متداول است، آگاهی از این نکته است که تجربیات کودکی آن ها در حال ادامه هستند تا در بزرگسالی نیز آثاری ناخواسته و منفی را در آن ها ایجاد کنند و می خواهند کاری انجام دهند تا این آثار را تعدیل کرده یا حذف کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نخستین ویرایش کتاب کودکان دارای والدین خودشیفته اعمال و دیدگاه های والدین ویرانگر و خودشیفته را توصیف کرد که آثار منفی پایدار و عمیقی بر کودکان آن ها داشت.
این گروه از اعمال و نگرش ها به عنوان الگوی خودشیفتگی مخرّب DNP متمایز شده بود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
برخی آثار همانطور که کودکان بزرگ تر شدند، آشکار شد.
اما هنوز آثار فرسایشی آن ها بر عزت نفس، اعتماد به نفس و خودکارآمدی آن ها ادامه دارد. در کنار توصیف این مشکلات دستورالعمل ها و پیشنهادهایی ارائه گردیده تا در غلبه بر این احساسات منفی به این کودکان رشد یافته کمک کند و خود بزرگسال آن ها را ساخته و توانمند سازد و بدین وسیله از صدمه و فرسایش بیشتر در آن ها جلوگیری گردد.
:
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
در این ویرایش دوم این موضوع گسترش یافته و راهبردهایی ارائه گردیده که می تواند به شما کمک کند تا:
احساسات دشواری را که در تعامل با والدین خودشیفته برانگیخته می شود، مدیریت و مهار کنید.
• از تفکرات خودشکن جلوگیری کرده و دیدگاه های خودشکن را تغییر دهید.
• اعمال ویژه ای را انجام دهید تا موقعیت های دشوار را کاهش دهید؛ مانند دور هم جمع شدن در تعطیلات، رویدادهایی که ایجاد خشم می کند و حتی تعامل میان والدین و کودکان شما.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
• آثار منفی مداوم خودشیفتگی مخرّب والدینی و چگونگی غلبه یا تعدیل آن ها را تشخیص دهید.
• نکات سرزنش آمیز و انتقادی را از سوی هر کسی از جمله والدین خود مدیریت کنید
خودتان، زندگیتان و روابطتان را بسازید تا معنادار و رضایتبخش باشند.
• پیام های کهنه و منفی والدین را که هنوز بر رفتار و احساسات شما تاثیر می گذارند، تعدیل کنید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
• برخی از صدمات عمیقی را که از والدین خود خورده اید، جبران کنید.
• خودشیفتگی رشد نیافته ی خود را تشخیص دهید و گام هایی بردارید که می توانند رشد و تحول خودشیفتگی بزرگسالی سالم را بهبود بخشند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
توجه داشته باشید همانطور که تمرین های ارائه شده را می خوانید و روی آن ها کار می کنید، می توانید انتظار داشته باشید برخی خاطرات دشوار برانگیخته شوند، مسائل و نگرانی های فروخورده و سرکوب شده ی دراز مدتی در آگاهی شما پدیدار شود و کارهای ناتمامی را تشخیص دهید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
اگرچه احتمالاً اشتیاق و ایده ای برای این تفکرات و حس کردن این احساسات نخواهید داشت. انجام این کار نخستین گام ضروری در درک تجربه ی شما و آغاز فرایند تغییر است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
تغییر می تواند دشوار باشد، اما در این کتاب سعی شده اعمال ویژه ای را پیشنهاد و راهنمایی هایی را برای تعدیل یا حذف آثار منفی DNP والدینی ارائه دهد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
شما مجبور نیستید به رنج بردن و ناکامی ادامه دهید. شیوه هایی وجود دارد که با استفاده از آن ها می توانید به خود کمک کنید. و ادراک و راهبردهایی را کسب خواهید کرد تا به بهبود موارد زیر کمک کند:
• تعامل با والدین و برانگیخته شدن احساسات منفی
• تفکراتی راجع به خود شما و دیگر نگرش های اساسی
• روابط با والدین و دیگران
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
راهبردها
• توانایی شما در مدیریت رویدادها و موقعیت های دشوارمن شما را تشویق می کنم از مقیاس ها و تمرین های این کتاب استفاده کنید تا آگاهی و درک بیشتری کسب کنید و آن دسته از راهبردهای پیشنهادی را اتخاذ کنید که به بهترین شکل با شخصیت شما متناسب باشد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
والدین خودشیفته ی مخرّب
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
والدین خودشیفته ی مخرّب
خودشیفتگی زمانی رخ می دهد که تقریباً در تمامی موقعیت ها و شرایط، تمرکزی دائمی و جدی بر خود فرد وجود داشته باشد. رفتار افراد خودشیفته اکثر اوقات یا همیشه بر پایه ی نیازهای آن هاست، حتی به نظر می رسد گاهی برخی اعمال به برخی دیگر سود می رسانند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
والدین خودشیفته ی مخرّب
این کتاب تمرکز فزاینده خود را به عنوان الگوی خودشیفتگی مخرّب تعریف می کند (براون، 1998، 2001، 2006).
در زیر رفتارها و نگرش هایی می آید که توصیفی از الگوی خودشیفتگی مخرّب (DNP ) به شمار می روند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
رفتارها و نگرش های خودشیفتگی
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودنمایی
نخست توصیف هایی که می آید بخوانید و سپس مقیاس نمره دهی پس از آن را تکمیل کنید.
فرد تمایل دارد خود را به عنوان نوعی فوق بشر همراه با انتظاراتی غیر منطقی راجع به موفقیت، کارکرد، ثروت و مانند آن ببیند. او احساس می کند که همیشه باید برنده باشد و اوست که می داند چه چیزی برای دیگران بهتر است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نگرش استحقاق
این نگرش به گونه ای است که فرض می کند دیگران صرفاً ضمیمه هایی از او هستند و بنابراین دیگران تحت کنترل او هستند و فقط برای این به وجود آمده اند که نیازهای او را برآورده کنند
حتی نیازهای گفته نشده. دیگران به عنوان افراد جدا و مجزا تشخیص داده نمی شوند.
او انتظار رفتار تبعیض آمیز دارد و آن را تقاضا می کند و احساسمی کند که نیازهای او باید نسبت به نیازهای دیگران تقدم داشته باشد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
فقدان همدلی
او نسبت به تاثیر توصیه ها و گفته های انتقادی، تحقیرآمیز و بی ارزش کننده ی خود، بی تفاوت است.
اما در عین حال از دیگران انتظار دارد با او همدلی کنند. او بطور مداوم دیگران را به خاطر اشتباهات و مسائل غیر قابل تغییر سرزنش می کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
ضمیمه ای خود
چون دیگران را به عنوان افرادی جدا از خود تشخیص نمی دهد، انتظار مورد پسند واقع شدن دارد اما به این انتظار دیگران پاسخ نمی دهد.
او دستور می دهد و انتظار دارد این دستورات بی درنگ اجرا شوند و دیگران ذهن او را بخوانند و آنچه می خواهد را بدانندبدون آنکه صحبتی کند.
او پرسش های شخصی مداخله آمیز می پرسد و به دیگران می گوید باید و قاعدتاً چه کاری انجام دهند، و به دارایی یا مرزهای دیگران احترام نمی گذارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خود تحلیل رفته
رفتارهایی که نشان دهنده ی خود تحلیل رفته است، شامل تاکید مداوم بر این که او چگونه ناکام شده است، نادیده گرفته شده و کوچک شمرده شده است.
حتی زمانی که هیچ شاهدی وجود ندارد تا از این دیدگاه حمایت کند.
او می تواند خود را ناچیز شمارد اما اگر دیگران موافقت کنند، عصبانی یا آزرده خواهد شد.
او می کوشد از حرف های تحقیرآمیز خود استفاده کند تا دیگران را به عدم توافق وادار سازد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
جستجوی توجه
• بیشتر این رفتارها و نگرش ها به سادگی دیده می شوند.
زیرا فرد معمولاً یا همیشه برخی یا تمام آن ها را انجام می دهد.
او نه تنها بلند صحبت می کند، بلکه زیاد صحبت می کند.
او با سروصدا وارد اتاق می شود و وقتی در آنجاست سرو صدا می کند.
به گونه ای لباس می پوشد تا جلب توجه کند و ژست های متکبرانه می گیرد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
جستجوی تحسین
رفتارهایی که بطور مداوم برای تایید و قدردانی عموم انجام می گیرد و والدین به شدت آن ها را به عنوان نشانه های بیرونی ارزشمندی، برتری و مانند آن طلب می کنند.
شخص درباره ی موفقیت های خود لاف زنی و خودنمایی می کند و خود را مستحق پاداشو قدردانی می داند.
او به تملق پاسخ می دهد اما تعریف های غیر صمیمی را تشخیص نمی دهد.•
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات سطحی
فرد احساسات اندکی را بیان و تجربه می کند که معمولاً تنها خشم و ترس است.
او کلماتی برای بیان احساس ها دارد اما این واژه ها خالی هستند.
• حسود: وقتی او صحبت می کند و کارهایی انجام می دهد که ناخشنودی از موفقیت، پیشرفت ها، دارایی ها یا فرصت های دیگران را منعکس می کند، حسادت نشان می دهد و احساس می کند که خود سزاوارتر است.
احساس حسادت می تواند خود تحلیل رفته را ایجاد کند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
• تحقیرکننده
وقتی فرد فکر می کند که دیگران کمتر از او شایسته، ارزشمند و ارزندههستند، تحقیر بخشی از احساس برتری است.
او راجع به ارزش و بهای دیگران گفته های منفی و تحقیرآمیز بیان می کند؛ مانند افراد بدبخت شایسته ی کمک نیستند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودبزرگ بین
در این نگرش احساس برتری جدی نسبت به دیگران در رفتارهای فرد دیده می شود، مانند سخن گفتن از بالا یا بنده نوازانه با دیگران.
او از اینکه اجازه دهد دیگران بدانند آن ها را فرمانبردار خود می داند، شرمسار نیست و مکرراً به برتری خود اشاره می کند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خلاء در درون
فرد دارای خلاء دلیل وجود روابط را راحتی و آسایش خود می داند و از رابطه ای به رابطه ی دیگر می پرد و هرگز قادر نیست ارتباطی واقعی ایجاد کند.
او در شکل دهی و حفظ روابط معنی دار، رضایتبخش و پایدار ناتوان است، وقتی تنها می ماند بسیار نگران می شود و به نظر می رسد به فعالیت نیاز دارد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
فرزندپروری و تربیت معکوس
در این حالت، این کودک است که مسئول رفاه والدین شناخته می شود.
رفتارهایی که در این نگرش والدین نشان می دهند، شامل گفته هایی مانند موارد زیر است:
«اگر مرا دوست داری باید…»،
«تو را دوست دارم وقتی…»، «
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نمی خواهی دوستت داشته باشم؟»،
«وقتی ………………… باعث می شوی احساس خوبی داشته باشم»،
«زمانی را که ناامیدم می کنی دوست ندارم»،
«آیا نمی توانی همیشه آنچه را که من می خواهم یا نیاز دارم انجام دهی؟».
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
آسایش در افتخار به وجود آمده توسط کودک:
این والدین از فرزند خود تقاضا می کنند که همان فردی شود و همان کاری را انجام دهد که آن ها می خواهند؛ برای مثال با پیشی گرفتن در ورزش ها و موفقیت های تحصیلی یا نشان دادن دیگر استعدادها.
کودک باید بسیار موفق باشد وگرنه والدین ناخشنود خواهند شد. آنان نسبت به خواسته های کودک بی تفاوت هستند یا آن ها را نادیده می گیرند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
• نابردبار نسبت به ارزش ها، نیازها و دیگر مسائل کودک:
او نمی تواند کودک را به عنوان فردی جدا و مجزا درک کند.
بلکه او صرفاً ضمیمه ای از خود اوست.
او نمی تواند با عدم توافق یا هیچ نمادی از انتقاد مدارا کند.
زیرا او همیشه باید به عنوان فردی کامل درک شود و کودک را برای نقص ها و اشتباهاتش مقصر می داند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
• استثمار دیگران
این رفتار و نگرش نیز انعکاسی از ناتوانی در درک است و به ندیدن افراد دیگر به عنوان افرادی جدا، متفاوت و ارزشمند مرتبط باشد.
او اینگونه درک می کند که وجود دیگران برای سودمندی اوست و آن ها موضوعی برای رفتارهای استثماری او هستند؛ مانند گرفتن امتیازهای غیرمنصفانه از دیگران، اداره کردن دیگران در جهت رسیدن به راه و اهداف خود.
با استفاده از نمرات زیر و تعریف های پیشین، والدین خود را در موارد زیر ارزیابی کنید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بی احتیاطی و اشتباه
برخی افراد متقاعد کننده های خوبی هستند و قادرند دیگران را متقاعد کنند تا کارهایی انجام دهند که ممکن است بعدها برای انجام آن ها افسوس بخورید.
این افراد معمولاً فرستنده های هیجانی قوی دارند و اگر مرزهای احساسی شما به حد کافی قوی نباشد و تمایلی جدی برای خشنود کردن دیگران داشته باشید، می توانید از روی غفلت آنچه را که آن ها می فرستند بگیرید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
سپس ممکن است خود را در حال انجام عملی بر اساس آنچه دریافت کرده اید بیابید ، حتی اگر بخشی از وجود شما به شدت از آن بیزار باشد.
اگر فرزندپروری معکوس را تجربه کنید، احتمالاً با موقعیت های متعددی مواجه خواهید شد که در آن والدین شما قادر خواهند بود شما را به انجام کارهایی متقاعد کنند که نمی خواهید انجام دهید.
نه آنکه این کارها ضرورتاً اشتباه یا از روی غفلت باشد، بلکه الگویی است که در آن زمان تثبیت شده است و شما امروز نیز به عمل بر اساس آن ادامه می دهید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
موقعیت های ناراحت کننده
آیا غالباً خود را در موقعیت های ناراحت کننده می یابید و از چگونگی پایان دادن به آن آگاهی ندارید یا آگاهی کمی دارید؟
شما ممکن است به قدری نسبت به هیجان های دیگران آسیب پذیر باشید که آن ها قادر باشند شما را نیز با خود بکشند و هیجان های ناراحت کننده ی آن ها را تحمل کنید تا خود آن ها مجبور نباشند این احساسات را تجربه کنند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تجربیات فرزندپروری معکوس مانند والدینی که به فرزند می گویند بیایند و احساس آن ها را بهتر کنند یا ادعا می کنند که آنچه فرزند انجام می دهد و می گوید، احساس آن ها را به شیوه ای خاص «تغییر می دهد».
بنابراین می توانند فرزند را به گونه ای تنظیم کنند تا احساسات دیگران را به عهدهگرفته و حمل کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
در هنگام بزرگسالی نیز فرزند می تواند نسبت به احساسات دیگران بسیار حساس باشد و توسط این احساسات درگیر شده یا غرق شود و سرانجام رها کردن آن ها را دشوار ببیند.
معمولاً، وقت این کودکان بزرگسال به جای اینکه احساسات ناراحت کننده یا اضطراب آور دیگران را نگیرند، معمولاً بیشتر وقت خود را صرف برآورده کردن نیاز دیگران می کنند تا تسلی بخش هیجانی آن ها باشند.
فرزندان می توانند در پذیرش احساسات دیگران بسیار پذیرا باشند، به ویژه احساسات والدین خود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خشنودسازی دیگران
ممکن است شما در موقعیت های متعددی علیرغم میل تان کاری را فقط به این خاطر که فردی را خشنود سازید انجام دهید.
زیرا شما عمیقاً به آن فرد عشق می ورزید و آنچه انجام می شود، از ارزش ها، اخلاق، کردارها یا اصول شما تخطی نمی کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بطور مثال می تواند موافقت با تقاضای یک کودک برای بازی باشد، یا کمک به دوستی که به یاری شما نیاز دارد، وقتی که می خواهید یک چرت کوتاه بزنید و به آن خواسته ها عمل می کنید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
با این حال اگر دریابید که به جلب رضایت دیگران نیازی عمیق و پایدار دارید، به این معناست که شما مدیریت شده اید و مورد استثمار قرار گرفته اید، بنابراین ممکن است بر اساس تاثیر فرزندپروری معکوس عمل کرده باشید که همیشه انتظار داشته اید با هزینه ی خود والدین را خشنود کنید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مورد خیانت و شرمندگی واقع شدن
وقتی کسی که به او اعتماد کرده اید به شما خیانت می کند، می توانید احساسی بهت آور از رد شدن، طرد و رها شدگی داشته باشید.
برخی افراد که تجربه ی فرزندپروری معکوس دارند، احساس می کنند که مقصر بوده اند- آن ها به حد کافی خوب نبوده اند تا از انجام کاری توسط والدین جلوگیری کنند یا اینکه آن ها به حد کافی توانایی نداشته اند تا خیانت را پیش بینی کنند..
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این افراد به جای آنکه فرد خاطی را مقصر بدانند خود را مقصر می دانند.
این کاهش اعتماد به نفس، عزت نفس و خودکار آمدی می تواند از تجربیات دوران کودکی ناشی شود که کودک نمی تواند «به درستی آن ها را بگیرد» یا برای نیازهای والدین مناسب باشد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مورد بی احترامی و بی ارزشی واقع شدن
کشف این نکته که فردی که به او ارج می نهید و احترام می گذارید، متقابلاً مقابله به مثل نمی کند، می تواند همان احساساتی را ایجاد کند که هنگام خیانت به شما دست می دهد.
شرمساری و احساس گناه برای اینکه به حد کافی خوب نبوده اید، سرافکندگی به این خاطر که بی درنگ درک نکرده اید که فرد ارزش و احترامی برای شما قائل نیست و خشم به خاطر درک بی انصافی، برخی از احساسات متداول هستند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
شما هنوز ممکن است در تلاش باشید رضایت والدین خودشیفته ی خود را به دست آورید و دوست داشته باشید با هزینه ی خود احساس ارزشمندی و احترام کنید.
بنابراین دشوار و غیرممکن به نظر می رسد که بی درنگ متوجه شوید چه زمانی دیگران برای شما ارزش و احترام قائل نیسنتد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
احساسات فزون یافته و تشدید شده
تشدید احساسات در تعاملات نشانه ای جدی از این بابت اند که شما تا چه حد ممکن است موضوع تجربیات هویت فرافکنی باشید.
وقتی بطور ناخودآگاه در طول یک تعامل احساسات را می گیرید، آن ها را در راس آنچه تا کنون احساس کرده اید قرار می دهید (که احساسات موجود شما را افزایش داده و تشدید می کند) و سپس بر اساس احساساتی افزایش یافته عمل می کنید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
به علاوه شما معمولاً قادر نیستید این احساسات را تعدیل کنید یا به سادگی بر آن ها غلبه کنید. حتی ممکن است شگفت زده شوید که چرا تا این حد شدید عمل می کنید.
در واقع قدرت مرز روان شناختی شما آنقدر نیست تا از این هویت فرافکنی جلوگیری کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اتهامات خودمحوری و خودخواهی
اتهامات خودمحوری و خودخواهی ممکن است تا حدی اعتبار داشته یا نداشته باشد.
اما در اینجا تمرکز ما روی این مسئله نیست.
تمرکز بر احساسات شما راجع به این اتهام است.
وقتی هنگام متهم شدن به خودمحوری یا خودخواهی بی درنگ احساس گناه و شرمساری می کنید، معمولاً نمی توانید به اندازه کافی و به روشنی راجع به مسائل فکر کرده و اعتبار این اتهام را ارزیابی کنید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نتیجه آن است که یا شما به شکل متفاوتی کار را انجام می دهید تا اتهام را بی اثر کرده و آن را انکار کنید یا عصبانی می شوید و آن را به متهم کننده بازمی گردانید.
واکنش های شما می تواند صرفاً همان چیزی باشد که فرد دیگر می خواهد، به او اجازه داده شود تا بیشتر شما را مدیریت کند. یا تا حدی که متهم کننده می تواند به عنوان فرد برتر نشان داده شود.
این موقعیت می تواند مشابه آن چیزی باشد که در تجربیات فرزندپروری معکوس دوره ی کودکی خود تجربه کرده اید
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
مورد زورگویی قرار گرفتن
زورگویی می تواند جسمی، احساسی و روانی یا همگی با هم باشد. فردی که مورد زورگویی قرار می گیرد، می تواند در جلوگیری از حملات یا متوقف کردن آن ها احساس ناتوانی و بی یاوری کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
او می تواند با چندین شیوه واکنش نشان دهد، از تمام دستورات تهدیدآمیز پیروی کند، نسبت به فرد زورگو احساس زیردستی کند یا با دلایلی ناشناخته با او موافقت کند- مانند فردی عمل کند که تجربیات ابتدایی، او را مستعد درک زورگویی به عنوان شیوه ای برای نشان دادن توجه یا جلب توجه کند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
وقتی او به این شیوه عمل می کند در حال واکنش به موقعیت جدید بر حسب موقعیت های قدیمی است.
اما او از این ارتباط آگاه نیست.
زورگویی فیزیکی معمولاً بسیار آشکار است و در آن مراحلی وجود دارد که می تواند برای خلاصی از موقعیت به کار رود، مانند فرار
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نبرد با زورگویی احساسی و روانی دشوارتر و پیچیده تر است و واکنش به زورگویی معمولاً ریشه در منشا خانوادگی دارد.
تجربیات فرزندپروری معکوس ممکن است عاملی در اعمال شما برای کاری که نمی خواهید انجام دهید باشد تا آن ها را صرفاً برای خشنودی فرد دیگر انجام دهید؛ کاری که در مورد والدین خود بسیار انجام داده اید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خواست شما برای جلب رضایت، مهم تر از آن بود که حس بزرگواری خود را حفظ کنید. در غیر این صورت به خاطر رها شدن، احساس ناتوانی و ترس می کردید.
به هر روی آن الگو در حال تداوم است تا امروز نیز در روابط شما نقش ایفا کند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اندوه
در واقع هر احساسی می تواند به کار گرفته شود تا در صدر این قسمت باشد.
زیرا نکته ی اصلی راجع به قدرت مرز روان شناختی شما است.
اگر هنگام همدلی یا تجربه ی احساسات جدی در طول یک تعامل نمی توانید این احساسات را رها کنید، ممکن است فقط احساسات خودتان را تجربه نکنید، و این احتمال وجود دارد که شما احساسات فردی دیگر را گرفته باشید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اینکه آن احساس چه بوده است و در حال حاضر چیست، احساس شما را می سازد.
قدرت مرز روان شناختی سالم در کودکان باید رشد داده شود و تجربه ی فرزندپروری معکوس احتمال وقوع آن را غیر محتمل می کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
نیاز به تامین آرامش
اگر به لحاظ احساسی آسیب پذیر هستید- که هر کسی می تواند تا حدی در این خصوص آسیب پذیر باشد، به ویژه هنگامی که با کسی سروکار دارید که به او عشق می ورزید- تلاش می کنید تا آرامش را تامین کنید.
زیرا اضطراب افراد دیگر اضطراب شما را برمی انگیزد و شما نمی خواهید چنین احساسی داشته باشید.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
یعنی به طریقی که مجبور نباشید با احساسات ناراحت کننده و اضطراب آوری که توسط کشمکش به وجود آمده است، مقابله کنید.
به عنوان یک بزرگسال تجربه ی این احساس را ادامه می دهید که این مسئولیت شماست که از هر کسی مراقبت کنید تا کشمکش پدیدار نشود.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
دو پاسخ به DNP والدینی
به نظر می رسد وقتی کودکان والدین DNP دارند، معمولاً دو پاسخ اصلی به آن می دهند: فرمانبرداری یا نافرمانی.
پاسخ فرمانبردار تلاش کودک را بیشتر و بیشتر می کند تا رضایت والدین را جلب کند.
واکنشی که تا بزرگسالی ادامه و گسترش می یابد، زیرا وقتی دیگران راضی به نظر نمی رسند، اضطراب تجربه می شود و تلاش قابل ملاحظه ای صرف می شود تا همیشه دیگران خشنود باشند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این پاسخ همچنین شامل پیدا کردن اضطراب همراه با نشانه های غیرکلامی، تشویش ها، آرزوها و نیازها، ناتوانی در کسبِ حداقل رضایت، فقدان احساس کفایت در هر شرایطی، اعتماد به دیگران به خاطر کسب اعتبار، خواهد شد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اعتماد به دیگران به خاطر کسب اعتبار، خواهد شد.پاسخ نافرمانی وقتی رخ می دهد که کودک تلاش نمی کند والدین را راضی کند، زیرا تشخیص می دهد که راضی کردن والدین امکان پذیر نیست.
پس کودک به شیوه ای عمل می کند که نشان می دهد به آنچه دیگران راجع به او فکر می کنند، توجهی نمی کند، تلاش نمی کند آنچه دیگران می خواهند یا نیاز دارند را تشخیص دهد، فاصله ای را با دیگران حفظ می کند و تا موضع خود اعتباری عقب نشینی می کند.
این موضع، اعتماد به دیگران را برای این شخص دشوار می سازد و در برابر تثبیت روابط معنادار و رضایتبخش عمل می کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
رفتارها و نگرش ها
• متقلب
• تمایل به برنده شدن به هر قیمتی.
• دروغگویی، گول زدن و به غلط انداختن دیگران و تحریف واقعیت.
• مجبور کننده (زورگویی)، گمراه کننده.
• خضوع برای به دست آوردن آنچه می خواهد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
استفاده و اغفال دیگران
• تحقیر کردن دیگران به عنوان زیردست.
• انتقامجو.
• دارای این فرض که دیگران بر این گمان هستند که آنچه را انجام می دهند که او می خواهد.
• همیشه در جستجوی شانس بزرگ، مشتاق و مانند آن.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودنما:
والدین خودنما را می توان با عناوین «همیشه روی صحنه»، «در حال بازیگری برای مردم»، «بزرگ نمایی زندگی» و موارد دیگری از این دست توصیف کرد. در جهان آن ها دیگران مجبورند نقشی ثانوی به عهده بگیرند و اینکه این نقش را تایید و بر آن تاکید کنند.
فرزندان آن ها به عنوان ضمیمه هایی از آن ها درک می شوند و وجود آن ها به این خاطر است که حوزه هایی را ارتقا و گسترش دهند که والدین می توانند در آن ها تحسین شوند، جلب توجه کنند، بهتر از دیگران باشند و مانند آن
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
فرزند هرگز نباید شکست بخورد و وقتی فرزند موفق می شود، این موفقیت صرفاً به خاطر تاثیرات یا عطایای والدین درک می شود.
اثرات این والدین روی فرزندانشان می تواند فردی را به وجود آورد که خجالتی و محتاط است و همیشه در جستجوی توجه و تحسین است یا فردی وجود آورد که به همان شکل عمل می کند تا همان نتایج را به دست آورد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
رفتارها و نگرش ها
• خودنما و در حال نقش بازی کردن.
• بدون توقف، حرکت از فردی به فرد دیگر، پروژه ای به پروژه ی دیگر و تفکری به تفکر دیگر.
• روان شیدایی گهگاه، صحبت سریع، حرکت سریع و انتظار از دیگران برای پیروی از این شیوه.
• لافزنی و خودنمایی بطور مداوم.
• رنجاندن هر کسی که از او پیشی می گیرد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اغراق در دستاوردها و ناخوشی ممتد
• اشتیاق به تبلیغ قابل ملاحظه ی خود.
• جلوه دادن توانایی ها، ظرفیت ها و استعدادهای خود، بیش از واقعیت.
• نادیده گرفتن مرزهای روان شناختی، دارایی ها یا قلمرو دیگران و شکست و تمایز آن ها.
• فرض اینکه او مسئول کارها است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
اثرات والدین خودشیفته ی مختلف بر کودک
حال به این نکته نگاهی می اندازیم که هر یک از این انواع والدینی چه تاثیری بر کودک درگیر می گذارد.
با تمرکز ویژه بر این نکته که معمولاً دو شیوه ی اصلی که کودکان به این والدین پاسخ می دهند، عبارتند از: فرمانبرداری و نافرمانی.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
محتاج
• پاسخ فرمانبردار: کودک فرمانبرداری که والدین خودشیفته ی محتاج دارد، ممکن است نسبت به نیازهای دیگران حساسیتی جدی داشته باشد.
او بطور مداوم دیگران را به خاطر نشانه های تشویش، نیازهای برآورده نشده و مانند اینها زیر نظر دارد. کودک سعی می کند ذهن افراد دیگر را بخواند، تلاش می کند حتی پیش از آنکه تقاضا مطرح شود، بداند چگونه رفتار کند، او نسبت به عدم توافق و اشکال دیگر کشمکش، مضطرب و هراسان است..
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
او اکثر اوقات نیازهای فردی خود را در اولویت بعدی قرار می دهد. وقتی دیگران ناامید می شوند، احساس گناه و شرمساری می کند و کارهایی را انجام می دهد که نمی خواهد انجام دهد و صرفاً برای جلب رضایت دیگران انجام می دهد.
فرزندان والدین محتاج به آسانی می توانند گمراه شوند و غالباً درگیر احساسات دیگران می شوند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پاسخ نافرمان: وقتی کودک با نافرمانی پاسخ می دهد، رفتار والدین خودشیفته ی محتاج باعث می شود کودک از دیگران فاصله بگیرد و غالباً از ارتباط یا متعهد شدن امتناع می کند.
این کودکان ممکن است فاقد حساسیت باشند و نیازهای دیگران را نادیده بگیرند.
آن ها تمایل دارند به وضوح با دیگران مخالفت کنند اما پس از آن از کشمکش کناره می گیرند.
وقتی دیگران تلاش می کنند آن ها را گمراه کرده یا به زور جلوی آن ها را بگیرند، دلخور می شوند
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بدخلق
• پاسخ فرمانبردار: کودکان شاکی که والدین خودشیفته ی بدخلق دارند، سخت تلاش می کنند آن ها را راضی کنند و ممکن است از کشمکش هراسان باشند.
در چنین موقعیتی کودک تمایل دارد کمال گرا باشد اما وقتی واقعاً موفق می شود یا مورد تحسین قرار می گیرد، احساسی مانند یک دغلکار دارد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
او با کوچک ترین اشاره ی انتقاد یا سرزنش عقب می کشد، ممکن است مورد زورگویی قرار گیرد
و سعی می کند آنچه را که مورد انتظار است تشخیص داده و از آن پیروی کند.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
• پاسخ نافرمان: هنگامی که پاسخ نافرمانی است، کودک گردنکش است، تمایل دارد ستیزه جو باشد و در پاسخ به نکاتی که فکر می کند انتقادی است، بسیار دفاعی عمل می کند.
او سعی می کند به عنوان نوعی دفاع، خود حمله کند، با خشنود کردن دیگران ارتباطی ندارد و حمایت دیگران را تشخیص نمی دهد و نمی پذیرد
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
بی توجه
• پاسخ فرمانبردار: پاسخ فرمانبردار به والدین خودشیفته ی بی توجه، نمایی از خود کاذب خواهد داشت. کودک به شدت تمجیدگر و خودشیفته خواهد بود اما در حقیقت خائن و بی بند و بار خواهد بود.
او به آسانی می تواند گمراه شده و وادار به کاری شود. از عدم پذیرش هراسان است، مضطرب است و هرگز راجع به آنچه انتظار دارد مطمئن نیست
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پاسخ نافرمان: وقتی پاسخ کودک به والدین خودشیفته ی بی توجه نافرمانی است، او نسبت به دیگران محتاط است و تمایل دارد به انگیزه های آن ها سوءظن داشته باشد.
او در عین اینکه از مورد زورگویی قرار گرفتن و گمراه شدن هراسان است، می تواند سخت کوش باشد تا به دانش برسد.
او در تلاش برای گرفتن امتیاز از دیگران(یا حتی با فرض اینکه می تواند از آن ها امتیاز بگیرد) آن ها را می رنجاند و بطور مداوم در برابر برنامه های پنهانی دیگران موضع می گیرد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
خودنما
• پاسخ فرمانبردار: کودک فرمانبردار والدین خودشیفته ی خودنما تمایل دارد سر به زیر، خود پنهان ساز و خود کوچک بین باشد.
او همیشه عصبی است و سعی دارد رویدادهای غیر منتظره و هراس انگیز را پیش بینی کند و انتظار بدترین اتفاقات را دارد. او در حفاظت از مرزهای خود ناتوان است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
• پاسخ نافرمان: کودک نافرمان مشتاق رفتار پرخطر است که می تواند خود مخرّب باشد. او از چاپلوسی به عنوان یک ابزار استفاده می کند و ممکن است در ظاهر همراه به نظر برسد اما به صورت آرام و پنهان نافرمان است.
او در برابر ایده ها، افکار و مانند اینها از دیگران، مقاومتی قابل ملاحظه دارد اما در پنهان کردن احساسات واقعی زبردست است.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
تا اینجا شاخص هایی از اینکه والدین شما بسیاری از این رفتارها و طرز تلقی های DNP را دارند یا خیر، دارید و پاسخ ابتدایی خود را به عنوان فرمانبردار یا نافرمان تعریف کرده اید.
ممکن است در برخی از رده بندی ها، انواع و پاسخ ها همپوشی هایی دیده شود اما این انواع صرفاً برای کاهش بحث فراهم شده اند و شما می توانید تعدیل هایی انجام دهید تا آنچه حاصل می شود یا ارائه می شود، با شما و موقعیت شما متناسب باشد.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
این مطالب شما را راهنمایی می کند تا از چگونگی رشد و تحول خود در تبدیل شدن به فردی که در حال حاضر هستید، درک بهتری داشته باشید و هنگام تعامل با والدین خود شیفته ی خود، یاری رسان شما باشد.
و بدانید که کسب واقع بینی بیشتر راجع به والدین خود و رها کردن این خیال واهی که والدین تغییر خواهند کرد، مهم ترین مسئله در کاهش آثار منفی رفتارها و طرز تلقی های آنان نسبت به شما خواهد بود
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
فهرست منابع فارسی
1- انجمن روانپزشکی امریکا D.SM.IV. ملاک های تشخیصی قطعی چهارمین ویراست راههای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ترجمه نصرت اله پور افکاری، انتشارات آزاده، تهران، 1373.
2- براون، نینا دبلیو، (2001)، فرزندان و خودشیفتگی والدین. چه کنیم تا قربانی خود شیفتگی والدینمان نشویم، ترجمه ی محمد قربانی، موسسه ی نشر پنجره، تهران، 1388.
3- سانتراک، جان (2003)، زمینه روان شناسی سانتراک، جلد دوم. ترجمه ی مهرداد فیروز بخت، موسسه ی خدمات فرهنگی رسا، تهران،
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
فهرست منابع فارسی
4- فروم، اریش (1971)، دل آدمی و گرایشش به خیر و شر، ترجمه ی گیتی خوشدل، نشر نو، تهران، 1363.
5- کرنیگ، دیویسون، نیل، جانسون (2007). ویرایش دهم، آسیب شناسی روانی (روان شناسی نابهنجاری)، جلد دوم، ترجمه ی حمید شمسی، ناشر کتاب ارجمند، تهران، 1388.
6- گلومب، آلن (1992)، خود شیفتگی و تاثیرات مخرب آن بر فرزندان، ترجمه ی سهیلا خسروی، انتشارات پیک بهار، تهران، 1385.
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند
پایان
گروه آموزشی، پژوهشی و مشاوره ای مهر جنوب-دکتر برومند
09129680169
گروه آموزشی مهرجنوب-دکتر رضا برومند