دانشگاه پیام نور
واحد رصوانشهر
به نام خدا
خلاصه طرح شهر بوشهر(طرح بازنگری) 1387
(از جلد اول تا سوم)
درس: شهرنشینی و برنامه ریزی شهری در ایران
استاد :
تهیه کننده :
دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری
کانال مطالعات شهری
برای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شوید.
www.telegram.me/RegionalPlanning
فهرست مطالب
عنوان
مقدمه
بررسی شناخت منطقه و حوزه نفوذ
بررسی مسائل جغرافیایی و اقلیمی منطقه
مشخصات جمعیتی
مشخصات اقتصادی
مشخصات کالبدی
طرح توسعه آتی
راه حل ها و پیشنهادات برای حل مسائل و مشکلات موجود
مقدمه
طرح جامع شهر بوشهر شامل مطالب زیر است :
بررسی و شناخت منطقه و حوزه نفوذ
بررسی و شناخت شهر ( مطالعات محیطی ، اجتماعی ،اقتصادی)
بررسی و شناخت شهر ( مطالعات کالبدی شهر)
تجزیه و تحلیل و استنتاج بررسی های انجام شده
تهیه طرح های و برنامه های عمرانی شهر و حوزه نفوذ آن
ارائه پیشنهادات و راه حل ها
بررسی مسایل جغرافیایی و اقلیمی منطقه :
1-2- موقعیت جغرافیایی شهر و اطراف آن
شبه جزیره بوشهر در ساحل شمالی خلیج فارس با ابعاد تقریبی 20 کیلومتری در 8 کیلومتر استقرار یافته است .
بخش شمالی و غربی آن محدود به دریا ، بخش شرقی آن در نیمه شمالی محدود به خور پودر و سلطانی و نیمه جنوبی آن محدود به اراضی پست و آبگیر وبخش جنوبی نیز به دریا منتهی می گردد.
به استثنای پهنه مربوط به دماغه شمالی و حوزه میانی تا جنوبی پهنه کوچکی از اراضی مرکزی،شبه جزیره بوشهر جزو اراضی پست محسوب می شود و شیب عمومی آن کمتر از 2 در صد است .
بر اساس مطالعاتی که به منظور پهنه بندی خطر نسبی زلزله صورت گرفته است ، محدوده شبه جزیره و حریم 5 تا 10 کیلومتری نیروگاه اتمی جزو محدوده با خطر نسبتاً پایین طبقه بندی شده است .
عرض جغرافیای و مجاورت با بستر های آبی ، مهم ترین عوامل اقلیمی موثر بر اب و هوای شبه جزیره بوشهر و نواحی ساحلی خلیج فارس می باشد . منطقه مورد مطالعه در عرض پایین 28 درجه شمالی استقرار و این امر بر زاویه تابش خورشید و رزیم دمایی هوا به شدت تاثیر می گذارد؛به طوری که محدوده را در قلمرو گرمترین مناطق حرارتی ایران قرار می دهد.
2-3- وضعیت اقلیمی شهر
بارندگی
محدوده مورد مطالعه دارای رژیم بارندگی مدیترانه ای می باشد و به طور معمول در مهر ماه بارندگی منظم ان آغاز و روند افزایشی آن تا دی ماه ادامه دارد . پس از ان مقدار بارندگی ماهانه کاسته شده و بالاخره در اردیبهشت ماه روند نسبتا منظم بارندگی در این محدوده خاتمه می یابد . حدود 60 درصد از بارندگی سال (134 میلیمتر ) در ماه های دی و آذر صورت میگیرد. در مقابل ماه های تیر ومرداد و شهریور کم باران ترین ما ه های سال هستند .
تیر و مرداد ماه گرمترین ماه های سال و دی و بهمن و آذر ماه خنک ترین ماه های سال هستند .
متوسط سالیانه رطوبت در حدود 64 درصد برآورد گردید که در این میان دی ماه با 9/72 درصد دارای بیشترین و اردیبهشت ماه با 8/55 درصد کمترین مقدار رطوبت نسبی است.
جهت غالب باد ، شمال غربی و غربی است که در زمستان ها شمال غربی و در تابستان جهت باد غربی است .
باد غالب در 9 ماه سال از سال شمال غربی ودر سه ماه از سال غربی است .
خاکشناسی و قابلیت اراضی شهر بوشهر
خاکهای شبه جزیره بوشهر و نواحی مجاور شامل خاکهای شور وقلیانی است . قسمت میانی شبه جزیره نیز پوشیده از خاکهای آبرفتی است که در برخی نواحی دارای رخنمون های سنگی است . وجود تشکیلات زمین شناسی نامناسب ، کیفیت نامطلوب آبهای سطحی و زیر زمینی در بسیاری از مناطق، مجاورت سطحی وسیع از محدوده مورد نظر با دریا ، توپوگرافی محدود در نواحی ساحلی به خصوص محدوده های مجاور با شهر بوشهر مهمترین مشخصه های این پهنه می باشد.
بررسی وضعیت قابلیت اراضی و پوشش گیاهی حوزه :
پوشش گیاهی در شبه جزیره از تنوع در زمینه مناسب جهت توسعه برخوردار است . بویژه در مورد گیاهان بومی و انواعی از گیاهانی که با اقلیم و نوع خاک آن سازگاری دارد . با این حال اراضی پست حاشیه دریا و آبراهه ها به سبب بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی و شوری خاک فاقد پوشش گیاهی مناسب می باشد .در شکل گیری سیمای اقلیمی شهر بوشهر ، عوامل و عناصر متعددی دخالت دارند که در مجموع تحت عنوان فاکتور های سازنده آب و هوای منطقه مورد شناسایی قرار گرفته اند . ترکیب عناصر متنوع آب و هوایی نظیر دما ، بارندگی ، رطوبت، تبخیر ، باد و … عوامل موثر نظیر ارتفاع ، عرض جغرافیایی ، دوری و نزدیکی به دیا و پوشش زمین مجموعا ساختار اقلیمی این منطقه را تشکیل داده و در تعامل وبعضاً تقابل با یکدیگر می باشد.
3-3- محدودیت های جغرافیایی توسعه شهر :
شوری زمین ، بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی ، مشکل دفع زه آبها ، فقر پوشش گیاهی و خطر سیل گیری و آبگرفتگی که غالباً در ارتباط کامل با شرایط ویژه توپوگرافیک این محدوده هستند از جمله عوامل محدود کننده توسعه می باشند .
4-3- محدودیت های توسعه به لحاظ حفظ حرایم منابع آبی و زیست محیطی:
شبه جزیره بوشهر بطور متوسط در ارتفاع بالاتر از سطح دریا گرفته است در مقابل پهنه های همجوار ان در بخش شرقی را اراضی پست و آبگیر تشکیل می دهد . توسعه در بخش های پست با توجه به بالابودن سطح آبهای زیر زمینی و نفوذ آلاینده ها به آن و در نتیجه گسترش آن دارای محدودیت است . همچنین در بخش های غربی دریا و نیز در قسمتی از بخش شرقی آبراهه جریان دارد که توسعه کنترل نشده عوامل آلاینده می تواند آسیب های قابل توجهی به عرصه زندگی آبزیان دریایی وارد آورد.
5-3- محدودیت های خاکی
بر اساس مطالعات اجمالی خاک شناسی ، خاک های شبه جزیره بوشهر و نواحی مجاور شامل خاکهای
آبرفتی و خاکهای شور و قلیانی می شود . شوری و قلیائیت ، رطوبت بیش از اندازه ، عمق خاک و فرسایش شیاری عمده ترین محدودیت های خاک های شبه جزیره بوشهر می باشد .
6-3- محدودیت های اقلیمی :
با توجه به شرایط ویژگی های اقلیمی و همچنین موقعیت جغرافیایی شهر بوشهر می توان چنین استنباط کرد که مجموعه این شرایط وبعضا محدودیتهای عمده ای را برای محیط زیست انسانی به وجود می آورند این محدودیت ها موجب بهم خوردن شرایط آسایش در فضا های بیرونی و داخلی می گردد.
7-3 محدودیت های پوشش گیاهی
به طور کلی در محدوده شهرستان بوشهر بهره برداری از چوب جنگل به منظور تهیه هیزم و سوخت و یا فروش و استفاده به انحاء گوناگون است. علاوه بر این محوده فشار بسیار زیادی بر روی مراتع اعمال می شود و چرای بیش از حد دام از ظرفیت جنگلها،موجب اعمال محدودیت های اساسی بر این منابع گردیده است. استفاده بیش از حد از میزان رویش مناطق درختی و درختچه به شدت در اکوسیستم محدوده مورد مطالعه تاثیر گذاشته و این امر به تناوب موجبات تغییرات و تحولات منفی ناخوشایندی را باعث گردیده است.
2 – بررسی وشناخت منطقه و حوزه نفوذ:
حوزه نفوذ بوشهر در حدود 12000هکتار مساحت دارد بر اساس سرشماری سال 75 تعداد 18 مرکز جمعیتی در سطح حوزه نفوذ وجود دارد که در مجموع 20درصد سکونتگاه های شهرستان بوده است . توسعه حوزه ها و شهرک های صنعتی در ناحیه بر اساس سلسله مراتب توزیع سکونتگاه ها صورت میگیرد . سلسله مراتب مراکز سکونتی شهری و مراکز سکونتی روستایی به صورت زیر مطرح مطرح است :
-بوشهر به عنوان شهر درجه یک در سطح منطقه
– عالیشهر به عنوان شهر درجه دو با ظرفیت حدوداً 100 هزار نفر
– خارک به عنوان شهر درجه چهار با رشد طبیعی جمعیت
در سطح شهرستان بوشهر چهار منظومه ، یازده مجموعه و نوزده حوزه روستایی تعیین شده هعر یک از حوزه ها ، مجموعه ها و منظومه های روستایی دارای یک روستای مرکزی می باشد .
4-مشخصات جمعیتی:
بررسی تحولات جمعیتی شهر بوشهر از نخستین سرشماری کشور در سال 1335 تا اخرین سر شماری که در ابان ماه 1385 انجام شده است ، نشان میدهد که ظرف مدت 50 سال فاصله سنوات یاد شده ، جمعیت این شهر از 18412 نفر به 169966 نفر رسیده است که معادل 2/9 برابر می باشد . میانگین رشد سالانه طی این مدت برابر 5/4 درصد است که مهاجر پذیری فراوان این شهر در طول سال های گذشته و کاهش آن در دوره های اخیر نشان میدهد .
در سالهای اخیر با ظهور منطقه ویژه پارس جنوبی به عنوان قطب اقتصادی نفت و گاز در سراسر کشور و این استان ،گرایشهای مهاجرتی از عرصه های شمالی استان جهت یافته و به سوی جنوب معطوف شده است . به همین جهت آهنگ رشد جمعیت در شهر بوشهر که در گذشته روند های شتابانی داشته است در دهه های اخیر کاسته شده و به حدود 4/ 1و 7/1 تقلیل یافته است.
تحولات جمعیت شهر-رشد جمعیت طی سالهای1335تا1385
روند مهاجر پذیزی شهر بوشهر که در دوره سالهای 65-1355سالانه معادل8/5درصد بوده است،در دوره بعدی که مقارن سالهای جنگ و رکورد فعالیتهای بندری و اقتصادی در این شهر است متوقف شده و سالانه4/0درصد نیز حالت مهاجرفرستی در بوشهر گزارش شده است.
در سالهای اخیر روند مهاجر پذیری شهر بصورت مجدد آغاز شده و در فاصله سالهای85-1375سالانه 5/0درصد بوده است. در سالهای اخیر اغلب مهاجران به کانونهای جدید شهری در این استان و مراکز جنوبی استان که برای گاز و نفت مراحل توسعه جدیدی را آغاز کرده است به ویژه کنگانو عسلویه جذب شده اند و سهم شهر بوشهر نسبت به گذشته کاسته شده است.
تحولات میزانهای مهاجرتی در شهر بوشهر
1-4-مسکن :
بر مبنای بررسی آمار و اطلاعات نرخ رشد سالانه پروانه واحد های مسکونی فراتر از نرخ رشد سالانه جمعیت و خانوار می باشد که این افزایش ساخت و ساز را فراتز از نیاز جامعه نشان می دهد . متوسط تعداد خانوار در هر واحد مسکونی در حدود 1/1 خانوار در هر واحد است . و متوسط مساحت عرصه زمین هر واحد مسکونی در حدود 212 متر مربع است و در حدود 88% از ساختمان های شهر بوشهر دارای کیفیت قابل قبول ، 10% دارای کیفیت متوسط و در حدود 2% دارای کیفیت فرسوده می باشد . هم چنین از کل ساختمان های مسکونی 89% دارای کیفیت قابل قبول و 5/10 % دارای کیفیت متوسط و مرمتی و 44/1%دارای کیفیت فرسوده می باشد .
2-4- مسائل و مشکلات بخش مسکن :
میزان بالای ساختمان های با کیفیت فرسوده و تخریبی از جمله ناحیه 1 و 2 و 3 ، اقلیم گرم و مرطوب و نیاز به اعمال ضوابط و معیار های مناسب شرایط اقلیمیف ساخت و ساز واحد های مسکونی مغایر با اصول فنی و شهر سازی بخصوص نواحی 7 و 8 ف فرهنگ غالب زندگی در خانه های مستغلاتی ، نارسائی امکانات فنی ، عمرانی و نظارت در امر توسعه و عمران شهری و احداث ابنیه.
5- مشخصات اقتصادی :
با طبقه بندی کلیه رشته فعالیت های اقتصادی در قالب سه بخش اصلی اقتصاد در مقاطع 1365، 1375 و 1385 بخش خدمات بیشترین سهم را درساختار اشتغال داشته ،پس از آن بخش صنایع و در مرحله آخر بخش کشاورزی قرار گرفته است . این موضوع چه درسطح استان و یا شهرستان و همچنین مناطق شهری انها نیز صادق است و بیانگر ان است که تا سال 137 بنا به روال معمول تقدم نسبی با بخش خدمات بوده است و سپس بخش صنایع . طی سال های مورد بحث تعداد شاغلان در در هر یک از سه بخش و در کلیه سطوح افزایش داشته ولی نسبت افزایش متفاوت بوده است ، ضمن آنکه در فاصله سال های
به دلیل تحولات اقتصادی در منطقه وفعال شدن پروژه های مرتبط با پارسش جنوبی ف شاغلان بخش صنایع بیش از سایر بخش ها افزایش داشته است . به گونه ایکه سهم این بخش در کل استان از 4/20 درصد به 7/30درصد و در مناطق شهریان از 2/18 در صد به 8/25 درصد رسید . علاوه بر تاثیرات مستقیم پارس جنوبی،پروژه های صنعتی دیگری که در سطح استان به اجرا در امده بود در شهرستان بوشهر نیز تاثیر گذار بوده به طوریکه که در فاصله سال های 1375 و 1385 سهم شاغلان بخش صنایع در شهرستان بوشهر از 4/18 درصد به 7/23 درصد و در سطح مناطق شهری ان از 4/15درصد به 3/23در صد رسید.
استفاده از ضریب مکانی فعالیت (حاصل تقسیم سهم اشتغال در هر یک از فعالیتهای اقتصادی در منطقه به سهم اشتغال همان فعالیت در کشور-در این بررسی مناطق شهری شهرستان نسبت به کل کشور )بیان آن است که فعالیت ماهیگیری (پرورش و صید آبزیان)، تامین برق،گازو آب ،هتل و رستوران،حمل و انبار داری،واسطه گریهای مالی ،مستغلات،اجارهو…بخشی از فعالیت های پایه را در مناطق شمالی شهرستان بوشهر تشکیل می دهد.ذکر این نکته ضروریست که واحدهای خدماتی دولتی نظیر فعالیت های اداره اموال امومی و..آموزش و بهداشت که معمولاً تعداد کارکنان بیشتری را در خدمت دارند و ضریب مکانی فعالیت آنها از واحدبزرگتر است،مد نظر قرار نگرفته است .ضمن آنکه در فعالیت هایی که پایه تلقی شده ،از تفکیک شاغل به پایه و غیر پایه خوداری شده است.
1-5-تواناییها و فرصت های شهری بندر بوشهر:
شهر بوشهردارای تواناییهای مختلفی در زمینه های طبیعی ،شیلات صنعت و معدن ،بازرگانی و نیروی انسانی است که اهم آنها عبارتند از:
الف ) تجارت و بازرگانی:
سابقه تاریخی بوشهر در زمینه تجارت و بازرگانی ،وجود آبرهه جهت احداث اسکله و بندر گاه ،برنامه و طرح اتصال شهر توسط خط آهن به شیراز و سایر شهرهای کشور و وجود منطقه ویژه اقتصادی بوشهر از جمله دلایل مهم در تعیین نقش تجاری و بازرگانی شهر است.
ب) گردشگری:
موقعیت شبه جزیره بوشهر ،سواحل زیبا ،معماری منحصر به فرد ،آب و هوای ملایم در زمستان و وجود آثار و بناهای تاریخی و نیز زمینه های بسیار ارزنده طبیعی در سطحی فراتر از شهر از جماه فرصت های گردشگری است که اهمیت این نقش را در جهت شک.فا ساختن اقتصاد شهر نمایان می سازد.
ج)شیلات:
وجود پهنه ها و آبراه ها و مزارع فراوان مکانیابی شده در حوزه نفوذ شهر جهت پرورش آبزیان بویژه میگو از امکانات و فرصت های عمده شهر می باشد.
د) نفت و گازپتروشیمی:
وجود میادین گازی و نفتی فراوان در سطح استان و در اعماق آبهای خلیج فارس فرصتی استثنایی برای ایجادو رونق فعالیتهای صنعتی نفتی-گازی و پتروشیمی بوجود آورده است که با ایجاد پالایشگاهها و کارخانجات بزرگ (با ملاحظات زیست محیطی) می توان در اقتصاد شهر و منطقه تحولی اساسی ایجاد کرد.
از دیگر تواناییهای شهری در شهر بوشهر فعالیت های معدنی غیر فلزی و توسعه صنایع ومعادن وابسته به دریا و بویژه شناورها،سازه های دریایی ،ابزار و ادوات و…می باشد.
2-5 ساختار عمومی اقتصاد شهر:
در سال 1385، ترکیب بخش شاغلان ساکن در مناطق شهری شهرستان بوشهر به قرار زیر بوده است : کشاورزی 3/3% ، صنایع 4/73% . که این میزان در سال 1381 به این صورت بوده است : کشاورزی 3/.% ، صنایع 9/13% و خدمات 5/85%
3-5- مسائل و مشکلات بخش های اقتصادی :
الف – کشاورزی: شوری زمین، فقر پوشش گیاهی ، خطر سیل ، مجاورت با خلیج فارس ، آلودگی ناشی از بالا بودن سطح آبهای زیر زمینی ، مشکل دفع زه آبها و فاضلاب شهری ، آلودگی پهنه های همجوار و ساحل دریا ناشی از تخلیه فاضلاب های شهری، چرایی بیش از حد دادم در مراتع و جنگل هاو ….
ب- صنایع : مسکلات تامین مواد اولیه و تجیزات مورد نیاز صنایع ، مشکل استهلاک سریع ماشین آلات و تجهیزات ، عدم رونق بخش صنعت شهر ف فقدان نیروی انسانی ماهر و متخصص آشنا با دیدگاه های نوین اقتصادی
ج – خدمات : عدم رونق بخش باطزرگانی شهر ، ضعف در سیستم کارآمد ارتباطی، فقدان شبکه معابر بزرگراهی شهر ، عدم رونق فعالیت های مرتبط با بخش جگردشگری ، عدم شناخت فرصت ها و موقعیت شهر بوشهر در منطقه ناشناخته ماندن اماکن مهم تاریخی .
6- مشخصات کالبدی شهر
1-6- محیط انسان ساخت
شهر بوشهر بر اساس سرشماری سال 1385 با جمعیت 169966 نفر مرکز و بزرگترین شهر استان است که نرخ رشد سالانه ای در حدود 4/1درصد به لحاظجمعیتی دارد . این شهر حدود5/8083هکتار وسعت داشته و دارای تراکم ناخالص جمعیتی حدود 18 نفر است و تراکم خالص جمعتی ان در حدود 73 می باشد . بالاترین تراکم ناخالص جمعیتی 125 نفر است و پایین ترین آن 8 نفر در هکتار به ترتیب به نواحی 5 و 8 شهر داری مربوط می شود .
مساحت محدوده قانونی بوشهر 51/8083 هکتار بوده که از این مساحت حدود 33/75درصد به اراضی مانند شوره زار ، بوته زار ، مسیل ، بایر ، اراض ی نظامی و سایر موارد مشابه اختصاص دارد . در واقع بافت پر شهری با 6/1993 هکتار مساحت 67/24 درصد از کل سطح شهر در محدوده قانونی را شامل می شود .
از بین کاربری شهر کاربری مسکونی با 8/604 هکتار دارای بیشترین سهم و بعد از ان به ترتیب کاربری حمل و نقل و معابر ، کارگاه ها ، صنایع وانبار ها ،اداری انتظامی در رده های بعدی قرار میگیرند. با استفاده از ضریب مکانی میزان کاستی های هر یک از کاربری های شهر بوشهر در نواحی مختلف نسبت به متوسط آن در سطح شهر بررسی شده است که نشان از کمبود سطح کاربری ها مخصوصاً در نواحی 1 و 2 و 3 و 4 است .
مقایسه سطح سرانه های مختلف با سرانه های پیشنهادی شهر نشان از تحقق نیافتن کاربری های طرح تفضیلی به ویژه در زمینه های فضای سبز ، جهانگردی ، پذیرایی و ورزشی ، فرهنگی – اجتماعی و تا حدی بهداشتی و شبکه معابر می باشد .
سهم مساحت کاربری ها در سطح شهر
در مجموع نحوه توزیع و پراکنش انواه کاربری هایموجود در شهر بوشهر از یک الگوی مناسب برخوردار نبوده که این امر ناشی از استقرار فعالیته ای گوناگون در اثر عوامل ارگانیکی ، سیاسی و رقابتی بوده است . بررسی نسبی سطح کاربردی هر یک از عملکرد ها در ناحیه به سطح مجموعه کاربری ها در مقایسه با سطح همان کاربری در سطح شهر نسبت به سطح مجموعه کاربری ها ی در شهر تحت عنوان ضریب مکانی نشان دهنده توزیع نامتعادل سطح و عملکرد های شهری در عرصه شهری است.
2-6- ساختارعمومی کاربری زمین ( استخوان بندی )
در یک نگاه اجمالی به وضعیت ساختار کلان شهر بوشهر یه پهنه متفاوت قابل شناسایی است:
محدوده بافت قدیم ، محدوده بافت بلافصل، محدوده بافت منفصل
2-6-1- محدوده بافت قدیم :
بافت قدیم شخر بوشهر که در شمال شهر و دماغه شبه جزیره قرار گرفته همچون دیگر بافت های قدیمی کشور از بافتی ارگانیک و نامنظم برخوردار بوده و اتصال آن به ساختار کلی شهر از طریق محور انقلاب و میدان انقلاب صورت میگیرد . علاوه بر محور یاد شده که مهم ترین محور ساختاری بافت قدیم محسوب می شود محور ساحلی نیز از پیرامون بافت قدیم عبور می نماید از دیگر عوامل اتصال ساختار بافت قدیم به مناطق جنوبی شهر می باشد .امتداد و اتصال ساختار بافت قدیم به مناطق جنوبی شهر می باشد . امتداد و اتصال فضائی و فعالیتی این بخش به سایر نقاط شهر غالباً از طریق محور های یاد شده تامین می شود .
2-6-2- محدوده بافت بلافصل:
محدوده بافت بلافصل شامل پهنه ما بین خیابان لیان ( در شمال ) و منطقه پادگانهای نظامی (در جنوب) می باشد . این بخش که عمدتاً تحت تاثیر طرح جامع شهر بوشهر در سال 1364 و متعاقب ان طرح تفضیلی شهر بوشهر شکل گرفته از ساختاری قابل درک برخوردار است . مهم ترین محور ساختاری در این بخش خیابان امام خمینی می باشد که در راسنای شمال – جنوب واقع شده و ارتباط پهنه شمالی ( بافت قدیم و بازار ) را به پهنه های مسکونی و خدماتی چنوب تامین می کند.
3-6-3 محدوده بافت منفصل :
محدوده بافت منفصل شهر بوشهر شامل ان بخش از پهنه های مسکونی است که در جنوب منطقه نظامی واقع شده و از بخش اصلی شهر جدا شده است.
این بخش خود به دو پهنه عمده تقسیم می شود : بخش شکالی شمالی شامل بهمنی ، دواس ، مخ بلند و خواجه ها و بخش جنوبی که جزئی از حریم نیروگاه اتمی بوده و هر گونه ساخت و ساز و تفکیک اراضی در ان ممنوع بوده است ، شامل امامزاده ، ریشهر ، رونی، سرتل و تنگک های فریب ، رئیسی و زنگنه می باشد .
بخش شمالی شامل: بافت منفصل بلحاظ ساختار فاقد محور مشخص و غالب بوده و به تبع ان میادین نیز از تمایز فضائی – کالبدی برخوردار نیستند. روحیه عمده این بخش مسکونی می باشد که مهمترین کاربری غیر مسکونی و شاخص آن دانشکاه خیج فارس است . قطع شدن ارتباط فضائی – کالبدی این بخش با قسمت عمده و اصلی شهر بوشهر در نتیجه حضور پادگان های نظامی- دلیلی بر فقدان هویت و ساختار مشخص ان محسوب می شود .
بخش جنوبی که محدوده پنج تا ده کیلومتری نیروگاه اتمی قرار گرفته است، سامل سگونتگاه های پراکنده ای است که از شمال به جنوب ساختار روستائی پیداکرده و از جمعیت آنها کاسته می شود .مهم ترین و پرجمعیت ترین هسته های سکونتی در این بخش ، امامزاده و ریشهر ( واقع در حریم 9 تا 10 کیلومتری نیروگاه اتمی) می باشد که در جنوب محدوده بهمنی قرار گرفته اند .
3-6- سیما و کالبد :
در بخش سیما و کالبد به بررسی معماریو سازه ابنیه بوشهر و انعکاس آن در سیمای کلی شهر پرداخته شده است . این مطالات در کنار مطالعات بخش ای ساختار و ادراک محیطی، کیفیت کلی فضای شهری بوشهر را نمودار می سازد.
از منظر کلی شهر بوشهر به لحاظ کیفیت کالبدی و سازه ای ابنیه موجود دران در سه پهنه عمده قابل بررسی است . پهنه بافت قدیم ، پهنه اصلی شهر بوشهر و پهنه ساخت سازه های پراکنده و غیر رسمی.
3-6-1-پهنه بافت قدیم :
این پهنه که هسته اصلی شکلگیری شهر بوشهر فعلی می باشد در قسمت شمالی شبه جزیره واقع شده است . بوشهر از جنلهع شهرهای کشور است که به احاظ معماری دارای سبک خاص و هویت متمایز می باشد و این هویت معماری را می توان پیش از همه در پهنه بافت قدیم شهر جستجو کرد هر چند که معضلات عدیده ای از جمله کهنه و فرسوده شدن ابنیه این بخش و عدم استحکام آن ها کاملا محسوس است اما حضور تک بناهای اب ارزش معماری در کنار محفوظ ماندن ساختار و استخوان بندی کهن که شامل بافتی کاملا ارگانیک می باشد ، ارزشهای خاصی به این پهنه داده است . مشخثه های اصلی این بخش استفاده از سنگ به عنوان مصالح اصلی سازه ای بنا در کنار بکار گیری چوب و شیشه خصوصا در ساخت و تزئین بازشوها ( شامل درها ، پنجره ها و تراس ها ) و عناصر دکوراتیو داخل ساختمان می باشد .
3-6-2- پهنه اصلی شهر بوشهر
در مقایسه با بافت قدیمی پهنه اصلی شهر بوشهر که در جنوب خیابان لیان قرار گرفته بلحاظ سازه ای از کیفیتی مناسبتر برخوردار است .
مهمترین چالش قابل ذکر در این پهنه عدم رعایت هویت معماری بومی و گسیخته شدن ابنیه دید از سبک و سیاق گذشته خود می باشد که عامل اصلی تشخیص معماری بوشهر در طول سالیت بوده است .
در این بین شمار محدود از ابنیه غالباً غیر مسکونی با اهتمام به هویت سابق ساخته شده اند که از جمله می توان به ساختمان جدید استانداردی اشاره کرد . این قبیل اقدامات در صورتی که با سیاست ها و ضوابط موثر همراه باشد ، دراز مدت تاثیر بسزایی در بهبود کیفیارمعماری ابنیه و در نهایت کیفیت سیمای شهری خواهد داشت .
3-6-3 ساخت وسازهای پراکنده و غیر رسمی
این بخش شامل ساخت وسازهایی است که سابقاً در حریم پنج تا ده کیلومتری نیروگاه اتمی انجام شده است . با توجه به غیر قانونی بودن ساخت و ساز در این منطقه و عدم نظارت فنی بر ان مشکلات و تجدیدات کالبدی این بخش بسیار بیشتر و پیچیده تر از دو بخش قبلی می باشد .
راه حل ها و پیشنهادات مناسب برای حل مسائل و مشکلات موجود :
جهت حل مسائل و مشکلات ،پیشنهاداتی در زمینه های مختلف ارائه گردیده که مهم ترین آنها به شرح زیر می باشد:
بخش کشاورزی:
ایجاد زمینه مناسب برای رفع شوری زمین و فقر پوشش گیاهی و شناخت قابلیت ها و محدودیت های ساختاری محیط طبیعی جلوگیری از آلودگی آبهای زیر زمینی ،ممانعت از تخلیه فاضلاب های شهری در نواحی ساحلی ایجاد تعادل در مناطق مختلف و فاقد پتانسیل لازم برای فعالیت های کشاورزی
بخش صنایع و تجارت و بازرگانی:
جهت گیری تولید و توسعه صنایع بار رویکرد توسعه صنایع نفت و گاز وپتروشیمی و نیز توجه به نیاز بازار های داخلی و خارجی بویژه کشورهای حوزه خلیج فارس
تجهیز و تکمیل شهرکهای صنعتی بوشهر ،گسترش و مکان یابی مناسب مناطق آزاد تجاری-صنعتی، توسعه صنایع مربوط به شناورهای پیشرفته با مشارکت سرمایه گذاران داخلی و خارجی و… .
بخش خدمات:
ایجاد بسترهای مناسب برای تقویت پیوستگی بین مشاغل و فعالیت ها،حمایت از بخش خصوصی برای سرمایه گذاری در بخش های مختلف که دارای زمینه و بستر مناسب توسعه می باشند،تلاش برای فعالیت بخش بازرگانی ،از بین بردن ضعف در سیستم کارآمد ارتباطی.
توسعه آتی
بسترسازی جهت ایجاد حس مشارکت مردم در حل مسائل و مشکلات زیستی و سکونتی شهر یا نواحی
استفاده حداکثری از ظرفیت اراضی فاقد کاربری و فضاهای خالی درون بافتی به منظور تکمیل و تجدید ساختار
و تامین خدمات زیستی، نوسازی و بهسازی بافت فرسوده شهر و ارتقاء نسبی وضعیت کالبدی و اجتماعی
تعریف یک ساختار تقسیم شهری بر مبنای عوامل تاثیرگذار اجتماعی اقتصادی ترافیکی و کالبدی و …
حفاظت فعال از فضاهای سبز و گسترش آن در سطح شهر
جستجوی منابع مالی جدید و تقویت منابع مالی موجود
ایجاد نظام سلسله مراتبی در ساختار شبکه
کانال مطالعات شهری
برای دانلود فایل های بیشتر عضو کانال مطالعات شهری شوید.
www.telegram.me/RegionalPlanning