عنوان رویکرد :
حصول اطمینان از مدیریت مناسب بر منابع گروه
(از طریق جاری سازی فرآیند ارزیابی عملکرد شرکتها)
2
2
A
D
A&R
R
3
3
3
رویکرد
مجموع دارائیهای ریالی گروه (با توجه به بهای تمام شده تاریخی) 160.000 میلیارد ریال
مجموع بدهیهای گروه 117.000 میلیارد ریال
مجموع حقوق صاحبان سهام گروه (با توجه به بهای تمام شده تاریخی و ارزش جاری) 43.000 میلیارد ریال
متوسط تعداد پرسنل گروه 37.000 نفر
مجموع فروش ریالی گروه 120.000 میلیارد ریال
(بدون احتساب شرکت ایران خودرو)
بمنظور حصول اطمینان از مدیریت مناسب بر این حجم از منابع گروه و در راستای استراتژیهای کلان سازمان (نظیر دستیابی به مقیاس تولید اقتصادی، سودآوری بلند مدت، دستیابی به کیفیت و قیمت رقابتی محصولات در بازار هدف و …)، از سال 1375 ارزیابی شرکتها و تامین کنندگان تحت پوشش گروه صنعتی ایران خودرو در مدیریت خدمات مدیران طرح ریزی گردید.
4
ابتداٌ این فرآیند همانند اغلب شرکتها و سازمانهای علاقمند به این مقوله، در قالب روشهای آکادمیک طرح ریزی و جاری سازی شده و به مرور زمان و با توجه به:
یافته های ناشی از اجرای فرآیند
اخذ نظر خبرگان
یادگیری از شرکتهای گروه و خارج از گروه در قالب فرآیند ارزیابی و بازدید شرکتها (شرکتهای مرتبط با حوزه خودروسازی، نفت و گاز و پتروشیمی، فنی و مهندسی، راه و ساختمان، سرمایه گذاری و … )
توجه به مدلهای نوین مطرح داخلی و بین المللی نظیر EFQM ، BSC ، INQA و …
مقالات و یافته های علمی و آکادمیک
حضور در کنفرانسهای مرتبط
توجه به استراتژیهای گروه و منویات مدیریت ارشد
و ….
بهبودهایی داشته است.
5
از سال 75 تا کنون باتوجه به تغییرات ایجاد شده در شرایط کسب و کار و استراتژیهای سازمان، همچنین با توجه به نیاز ذینفعان، رویکرد اتخاذ شده (حصول اطمینان از مدیریت مناسب بر منابع گروه)، کماکان به قوت خود باقیمانده است، لیکن نحوه جاری سازی آن بصورت مستمر بهبود یافته است.
این رویکرد در قالب فرآیند ارزیابی عملکرد شرکتهای گروه صنعتی ایران خودرو قابلیت اجرایی داشته که به همین منظور آئین نامه و دستورالعمل های مرتبط تدوین گردید.
ذینفعان این رویکرد مدیریت ارشد گروه، حوزه قائم مقامی محصول و کیفیت، حوزه قائم مقامی تولید، همچنین شرکتهای تابعه گروه (ایران خودرو دیزل، تام، ایسیکو، ایساکو، ساپکو، یاپکو و …) ، مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شاغل در این شرکتها بوده که در طرح ریزی و اتخاذ این رویکرد نظرات ایشان به تناسب و در مقاطع زمانی مختلف از طریق روشهایی نظیر اخذ نظرات خبرگان، جلسات مشترک، مجامع سالیانه و مکاتبات اخذ گردیده است.
6
از آنجائیکه استراتژیها تبیین شده از سوی تیم راهبری و مدیریتی سازمان و میزان تحقق اهداف کلان تعیین شده، همواره بعنوان بخشی از مبانی ورودی این رویکرد و فرآیند اجرایی آن می باشد، عملا این رویکرد همواره دستیابی به استراتژیهای کلان سازمان را مد نظر قرار داده و از آنها حمایت می نماید (کیفیت و حوزه های مورد توجه در جاری سازی این رویکرد، همواره مبین این امر بوده است).
این رویکرد با رویکردهایی نظیر جبران خدمات، بکارگماری و انتصابات و توسعه سطوح هیئت مدیره شرکتها، همچنین سرمایه گذاری هدفمند و مدیریت هزینه ها در سطح گروه ارتباط مستقیم دارد.
7
8
8
8
جاری سازی
این رویکرد از سال 1375 و در سطح شرکتهای فعال گروه صنعتی ایران خودرو نظیر شرکتهای یاپکو، گسترش سرمایه گذاری ایران خودرو، ساپکو، ایساکو،تام، ایسیکو و … متناسب با نوع ماهیت فعالیت آنها (تولیدی، خدماتی، بازرگانی، تحقیقاتی، پیمانکاری، سرمایه گذاری و لیزینگ) بنحو مناسبی (نظام مند) جاری سازی شده است.
این رویکرد از طریق فرآیندهای رتبه بندی و درجه بندی و در قالب آئین نامه ها و دستورالعمل های ذیل با توجه به مکانیزم و سیستمی که به همین منظور طراحی شده، جاری سازی گردیده است:
ـ آئین نامه درجه بندی شرکتهای گروه صنعتی ایران خودرو
ـ آئین نامه ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال گروه صنعتی ایران خودرو
خروجی این مکانیزم براساس وضعیت مالی و عملکردی شرکتها (با استفاده از شاخص مالی و عملکردی در مقایسه با شاخص متوسط گروه و شاخص صنعت و در قالب یک روند حداقل 5 ساله)، در قالب گزارشات مدیریتی که بر نقاط قوت و زمینه های قابل بهبود آنها تاکید دارد، بوده و بسترهای مناسب جهت تصمیم گیریهای مدیریتی در سطح گروه را فراهم می نماید.
9
10
10
10
ارزیابی و بازنگری
11
هر ساله و در قالب طرح عاضه یابی و فرآیند پایش و بازنگری اهداف مدیریت (فرآیند داخلی طرح ریزی شده در مدیریت خدمات مدیران)، کارائی و اثر بخشی جاری سازی رویکرد ارزیابی عملکرد شرکتها از طریق شاخص های تعریف شده و در مقاطع مختلف سال، نتایج خروجی حاصل از اجرای فرآیند، اخذ نظرات خبرگان و بهینه کاویهای انجام شده، اندازه گیری می گردد.
فرآیند پایش و بازنگری اهداف مدیریت از طریق شاخصهایی نظیر بموقع بودن و کیفیت گزارشات، مناسب بودن، میزان بهبودها و … در بازه های زمانی مشخصی (3 ماهه) مورد سنجش قرار می گیرد.
همانگونه که اشاره شد با توجه به دستاوردها و نتایج حاصل از ارزیابی های انجام شده (طرح عاضه یابی) و براساس نظرسنجی از خبرگان در خصوص میزان اثربخشی نتایج حاصله و الگوبرداری های انجام شده، حوزه هایی که نیازمند ایجاد تغییر یا انجام بهبود هستند به تناسب شناسایی شده و سعی گردیده تا با ایجاد بهبودهای مورد نیاز، در ابتدای هر سال این بهبودها و تغییرات در قالب فرآیند بازنگری آئین نامه ها و دستورالعملها ملحوظ می گردد.
12
با توجه به وجود دانش و تجربه بکارگیری مدلهایی نظیر EFQM ، INQA ، BSC ، همچنین دانش استقرار فرآیندهای پیشرفته مراکز ارزیابی و توسعه در سطح واحدهای داخلی شرکت ایران خودرو، با تلفیق این مدل ها با مفاهیم مدیریت مالی، فرآیند جدید ارزیابی تامین کنندگان و شرکای سازمان، با تغییرات اساسی نسبت به گذشته طرح ریزی گردیده است.
در اواخر سال گذشته براساس طرح عارضه یابی انجام شده در خصوص فرآیندهای درجه بندی و رتبه بندی شرکتها مجموعا 19 زمینه قابل بهبود در این حوزه شناسایی شد. که با توجه به برگزاری جلسات متعدد کارشناسی طی سال جاری 45 راهکار عملیاتی استخراج گردیده و پس از اولویت بندی (بصورت دلفی) برنامه ریزی در خصوص اجرای آنها در دستور کار قرار گرفته است.
براساس نتایج حاصل از بازنگریها، فرآیند ارزیابی عملکرد شرکتها از حالت نتیجه گرایی (تمرکز بر نتایج) به فرآیند محور- نتیجه محور و در قالب حوزه های رهبری و مدیریت، تامین و تولید، بازاریابی و فروش و خدمات پس از فروش، منابع انسانی، بهره وری و اقتصادی و حوزه مالی تغییر یافت.
در همین راستا و بمنظور یکپارچه سازی فرآیند گزارشگری شرکتها (با هدف اجرای مناسب فرآیند جدید فوق الذکر) استاندارد سازی گزارش عملکرد هیئت مدیره شرکتها در دو حوزه شرکتهای تولیدی و غیرتولیدی (برای اولین بار در سطح گروه) انجام گردیده و سیستم مکانیزه مرتبط با شاخصهای مذکور در حال طرح ریزی می باشد.
همچنین فرآیند درجه بندی از بررسی و ارزیابی دو حوزه مالی و عملکردی به بررسی شش حوزه، بهبود یافت.
13
14
14
14
نتایج
15
استراتژی مرتبط:
این نتایج در راستای حصول اطمینان از مدیریت مناسب بر منابع گروه و مربوط به استراتژیهای کلان سازمان نظیر دستیابی به مقیاس تولید اقتصادی، سودآوری بلند مدت، دستیابی به کیفیت و قیمت رقابتی محصولات در بازار هدف و … می باشد.
درستی :
نتایج در مقاطع و بازه تعریف شده و در قالب فرآیند پایش و بازنگری اهداف مدیریت مورد اندازه گیری و پایش قرار می گیرد.
بخش بندی :
با توجه به اینکه نوع و ماهیت فعالیت شرکتها (تولیدی، خدماتی، سرمایه گذاری، بازرگانی، تحقیقاتی، پیمانکاری، لیزینگ و پروژه ای) این فرآیندها بگونه ای در سطح کلیه شرکتهای گروه و مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره موظف و غیرموظف طراحی و جاری سازی شده که بتواند بتناسب پاسخگوی طیف گسترده ذینفعان آن باشد.
تفکیک نتایج در هر یک از انواع شرکتها و سطوح مختلف مدیریتی (مدیران عامل، اعضای موظف، اعضای غیرموظف) امکان پذیر بوده که در صورت نیاز در زمان ارزیابی ها قابل ارائه می باشد.
16
مقایسه دارد؟
با توجه به الزامات قانونی نظیر قانون کار (در خصوص حقوق و مزایا) و قانون تجارت (در خصوص پاداش عملکرد و حق حضور) همچنین براساس محدوده اعتبار تعریف شده در قالب آئین نامه های:
ـ آئین نامه پاداش عملکرد مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهای گروه صنعتی ایران خودرو
ـ آئین نامه پاداش عملکرد صادراتی شرکتها
ـ آئین نامه وام و تسهیلات رفاهی مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتها
ـ آئین نامه حقوق و مزایای مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتها
ـ آئین نامه درجه بندی شرکتهای گروه صنعتی ایران خودرو
ـ آئین نامه ارزیابی عملکرد شرکتهای فعال گروه صنعتی ایران خودرو
می بایست کلیه شرکتها و افراد مشمول، وارد فرآیندهای مربوطه گردند.
بر همین اساس و با توجه به ماهیت خاص این فرآیندها (از حیث محرمانه بودن)، قابلیت مقایسه اعداد و ارقام با موارد مشابه در سایر سازمانها وجود ندارد.
17
فرآیند ارزیابی و رتبه بندی شرکتها
فرآیند درجه بندی شرکتها
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق با آئین نامه درجه بندی شرکتها، هر ساله کلیه شرکتهای فعال و غیرفعال گروه (100 درصد شرکتها) ارزیابی و درجه بندی می گردند. خروجی این فرآیند بعنوان مبنای تعیین پاداش عملکرد، حق حضور، تسهیلات و حقوق و مزایا می باشد.
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق با آئین نامه ارزیابی عملکرد شرکتها، هر ساله کلیه شرکتهای فعال گروه (100 درصد شرکتهای فعال) ارزیابی و رتبه بندی می گردند. خروجی این فرآیند بعنوان مبنای تعیین پاداش عملکرد و گزارشات مدیریتی می باشد.
فرآیند تعیین حقوق و دستمزد مدیران عامل و اعضای موظف هیئت مدیره شرکتها
فرآیند تعیین پاداش عملکرد اعضای هیئت مدیره شرکتها
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق با آئین نامه تعیین پاداش عملکرد، هر ساله کلیه شرکتهای گروه ارزیابی شده و به ازای هر یک از مدیران عامل و اعضای هیئت مدیره شرکتهای تابعه، پاداش عملکرد محاسبه و تعیین می گردد.
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق با روال جاری گروه هر ساله به ازای هر یک از مدیران عامل و اعضای موظف هیئت مدیره شرکتهای تابعه که منتخب گروه هستند، حکم حقوق و مزایا (بدلیل افزایش حقوق سالانه یا احکام انتصاب جدید) باید صادر گردد.
فرآیند تعیین حق حضور اعضای غیرموظف هیئت مدیره شرکتها
فرآیند تسهیلات رفاهی خودرو
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق آئین نامه تسهیلات رفاهی، به کلیه درخواستهای دریافتی (100 درصد درخواستهای واجد شرایط)، پس از بررسی تسهیلات خودرو ارائه می گردد.
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق با آئین نامه درجه بندی شرکتها، هر ساله به ازای هر یک از اعضای غیرموظف هیئت مدیره شرکتهای تابعه، حق حضور محاسبه و تعیین می گردد.
فرآیند تسهیلات رفاهی – وام
فرآیند پاداش عملکرد صادراتی
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
براساس طبق آئین نامه پاداش عملکرد صادراتی،
ـ براساس عملکرد سال 91، از مجموع 8 شرکت که دارای فعالیت صادراتی بودند، 3 شرکت حائز شرایط پاداش شده اند.
ـ براساس عملکرد سال 90، از مجموع 12 شرکت که دارای فعالیت صادراتی بودند، 5 شرکت حائز شرایط پاداش شده اند.
ـ براساس عملکرد سال 89، از مجموع 14 شرکت که دارای فعالیت صادراتی بودند، 6 شرکت حائز شرایط پاداش شده اند.
ـ براساس عملکرد سال 88، از مجموع 12 شرکت که دارای فعالیت صادراتی بودند، 6 شرکت حائز شرایط پاداش شده اند.
مکانیزم هدف گذاری دارد؟
مطابق آئین نامه تسهیلات رفاهی، به کلیه درخواستهای دریافتی (100 درصد درخواستهای واجد شرایط)، پس از بررسی، وام ارائه می گردد.