تحلیل کتابخانه دانشگاه هنر تاما
موقعیت کتابخانه، معمار بنا
کتابخانه دانشگاه هنر تاما به سادگی تمام و از ترکیب بتن و شیشه حاصل شده و هر چند که ساختمان مقاوم در برابر زلزله های ویرانگر توکیو ژاپن طراحی شده اما ساختار ظاهری آن بسیار شکننده، ظریف و شفاف به نظر می رسد.این کتابخانه ازمعماری شاخصه آثار تویو ایتو است
ویژگی های طراحی معمار
استفاده از تکنولوژی در جهت بازسازی معمارانه الگوهای موجود در طبیعت و همچنین مشارکت سازه و المان های ان در تعریف فضا و پیوند تفکیک ناپذیر سازه و معماری شاخصه آثار تویوایتو است. خلاقیت این معمار ژاپنی در تمامی بناهایی که در مقیاس های مختلف و عملکردهای متنوع در سرتاسر جهان طراحی نموده قابل مشاهده است. وی مایل است مرز میان سازه و معماری را تا جای امکان در اثارش کمرنگ سازد..
بررسی سازه
به عنوان مثال می توان به طراحی ستون هایی از جنس استیل به فرم درخت های نامنظم و در هم بافته در بنای مرکز رسانه ای سندای و یا طراحی جداره ای متخلخل که نیاز به ستون در داخل بنا را مرتفع می سازد در بنای گالری سرینتاین اشاره نمود. امروزه چنین رویکردهایی به تکنولوژی و سازه در معماران صاحب نامی نظیر دفتر معماری سانا که مدتی نزد ایتو به کسب تجربه پرداخته اند نیز مشاهده می شود
بررسی نمای ساختنمان
کتابخانه دانشکده هنر تاما از جمله آثار معاصر ایتو است که بر خلاف اغلب اثار وی در آن از پوسته های فلزی و هندسه پیچیده در نما اثری به چشم نمی خورد. بنا به سادگی تمام از ترکیب بتن و شیشه حاصل شده و هرچندکه ساختمان مقاوم در برابر زلزله های ویرانگر توکیو طراحی شده است اما ساختار ظاهری آن بسیار شکننده و ظریف و شفاف به نظر می رسد.
ویژگی سازه بنا
در طراحی این کتابخانه ساختار سازه به نظر قابل تفکیک می نماید اما با کمی دقت می توان دریافت که خلق فضا تماما وابسته به شبکه نامنظمی از طاق هایی از استیل با پوششی بتنی است که با شعاع هایی متغیر در طول خطوطی منحنی قرار گرفته اند. تعداد نقاط برخورد در شبکه سازه که محل قرارگیری ستون ها را مشخص می کند نه تنها به تنوع و تغییر دهانه طاق ها و ازادی مطلق سازه می انجامد بلکه باعث کاهش قطر پایه های طاق ها به حداقل ابعاد ممکن – حدودا بیست سانتی متر – می شود.
بررسی فضای داخلی
این شبکه نامنظم که به حذف دیواره های داخلی انجامیده ارتباط بصری مناسبی میان دو دنیای بیرون و درون ساختمان برقرار نموده و بنا را با محوطه سرسبز دانشگاه پیوند می زند. بدین ترتیب قفسه ها و مبلمان داخلی بی انکه مانع سیالیت فضایی و پیچیدگی سلسله مراتب حرکتی در داخل بنا شوند سهم زیادی در تعریف و تفکیک عملکردهای داخلی دارند. ایده اولیه برای ساخت این کتابخانه طراحی فضایی غارمانند در زیرزمین بوده که به دلایل مختلف اجرای این ایده غیر ممکن گردید.
کانسپت طرح
طرح نهایی نیز برگرفته از همان ایده نخست همانند غاری برروی زمین است که توسط سازه ای شامل طاق های پیوسته و نامتعارف به وجود امده است. در بسیاری از کارهای ایتو کاهش مصرف انرژی پیوند و تعامل با طبیعت و ایجاد رابطه ای صمیمی میان بنا و محیط پیرامونی از جمله ایده های اصلی در طراحی به شمار می روند. در این بنا نسبت زیادی از سطوح جداره های خارجی به سطوح شیشه ای میان طاق ها اختصاص یافته که این امر حداکثر استفاده از نور طبیعی در داخل ساختمان انجامیده است.
تحلیل پلان
در طبقه همکف از این بنای دو طبقه و در امتداد ورودی بنا، راهرو اصلی و فضای کافه با فضای دایره ای شکل برای نمایش موقت کامل شده و به صورت فضایی نیمه باز باعث دعوت و تشویق دانشجویان و کارمندان دانشگاه برای استفاده از فضای کتابخانه به عنوان محل اجتماع و گردهمایی های دوستانه می شود. چنانچه در مقاطع ارائه شده قابل مشاهده است نکته قابل توجه در طبقه همکف تبعیت کف بنا از شیب سایت می باشد. در این تراز فضای امانت کتاب، بخش اداری، آرشیو منابع صوتی و تصویری و محل نگهداری و استفاده از مجلات ادواری قرار گرفته اند. طبقه دوم بنا نیز شامل فضای اصلی مطالعه، سالن مطالعه محققین و مخزن کتاب تخصصی است. همچنین بخشی از مخازن و کلیه فضاهای تاسیساتی و خدماتی در طبقه زیرزمین قرار گرفته اند. فرم ارگانیک پلکانی که طبقات را به یکدیگر متصل می سازد هماهنگ با کل ساختار بنا بوده و بیشتر به تندیسی بتنی و زیبا در داخل بنا شباهت دارد.
ویژگی فضای داخلی
نکته جالب توجه کتابخانه دانشگاه هنر تاما که در پلان آن کاملا مشهود است؛ فضاهای داخلی این بناست. سیالیت بیش از حد و بدون مرز فضاها، به نحوی که در یک لحظه کل فضاها، به یک نگاه، دیده می شود و این طاق ها هستند که تنها جدا کننده های این فضاهای داخلی اند، که در عین جدا سازی فضاها با عملکردهای مختلف، در حکم مبلمان داخلی و قفسه ها می باشند و حتی دید و دسترسی به دیگر فضاها را آسان می کنند. از طرفی هماهنگی کامل بیرون و درون فضا و وجود خود این طاق ها از جمله دلایل محکم شاهکار بودن این اثر تویو ایتو می باشند. نکته جالب توجه دیگر، مقطع بسیار هوشمندانه بناست که می بینیم کاملا با شیب زمین کتابخانه هماهنگ شده و بنا در ادامه شیب زمین می باشد.
منبع
https://www.memarfa.com/13077-tama-art-university-library.html
https://www.arthut.ir/library/584-tama-art-university-library.html