تحلیل خانه های سالمندان امرالد- شهر دایمن- برگ بریت
نمونه اول خانه سالمندان برگ بریت
توجه به فضای سبز و سازگاری بنا با طبیعت در طراحی مجتمع های مسکونی اقامتی نکته ای حائز اهمیت می باشد اما هنگامی که ساکنین مجتمع را سالمندان و بیماران تحت مراقبت تشکیل می دهند این اهمیت نیز دو چندان می گردداین اصل در" خانه سالمندان برگ بریت" واقع در کشور آلمان به خوبی رعایت شده است و پیوندی مناسب میان بنا و پارکی که مجتمع در آن ساخته شده است دیده می شود. بنای اصلی این مجتمع ساختمانی در سال 1970 ساخته شد و در سال 2000 مورد باززنده سازی قرار گرفت.طراحی این مجتمع بر عهده کافمن تیلینگ (Kauffmann Theiling) بود..
ویژگی های طراحی، بررسی نما
ساختار کنونی بنا را می توان متشکل از یک ساختمان L شکل مرتفع دانست که حجمی یک طبقه با سقفی ارگانیک و بیضی شکل به آن متصل شده است. ضلع بزرگتر ساختمان L شکل بنای قدیمی است که توسط فضایی شفاف با معماری های-تک به ساختمان جدید متصل می گردد.در هر طبقه از ساختمان قدیمی 18 واحد اقامتی قرارگرفته است که مدول تکرارشونده در آن شامل دو اتاق در طرفین و سرویس بهداشتی مشترک در وسط می باشد. در نمای پشتی بنا در هر طبقه فضایی رو به بیرون حجم گسترده شده است که جزو بناهای الحاقی بوده و سقفی دایره ای شکل بر فراز آن قرار دارد.
تحلیل پلان
این فضا در واقع لابی نشیمن و اتاق تلویزیون سالمندان ساکن در هر طبقه بوده که تراس های عریض آن امکان دید به فضای سبز پارک را میسر می سازند و دسترسی به این فضا از طریق آشپزخانه مشترک واحدها و راهرویی که به راهرو اصلی طبقه می رسد مقدور می باشد
توده کم ارتفاع بیضی شکل، شامل 11 واحد اقامتی است که در ارتباط نزدیک با محوطه بوده و راهروی عریض دسترسی به واحدها گرداگرد حیاط مرکزی قرار داشته و نور مناسبی از آن دریافت می کند.
بررسی بام
جهت پیوند بیشتر بناها با سایت سقف این توده نیز بام سبزی است که دید به آن از واحدهای اقامتی توده های دیگر میسر می باشد. به طور کلی در مقایسه میان ساختمان قدیمی و قسمت های الحاقی مجتمع می توان به موفقیت معمار در تغییر روحیه و ساختار فضایی مجتمع و همچنین پیوند عمیق تر مجموعه با محیط پیرامون بنا پی برد..
نمونه موردی دوم: خانه سالمندان امرالد
دفتر معماری Kcap یکی از فعال ترین دفاتر معماری در کشور هلند می باشد که عمده فعالیت خود را به طراحی بافت ها و مجتمع های مسکونی معطوف نموده است. ارتقاء کیفی محیط های مسکونی و چگونگی ارتباط فضاهای شهری و بافت های مسکونی ازجمله دغدغه های معماران این دفتر بوده است.
گروه طراحی
ریزفضاها، موقعیت
مجتمع اقامتی سالمندان امرالد (Emerald Housing) بخشی از طرح توسعه شهر می باشد که در آن کاربری های دیگری نظیر تجاری، فرهنگی، خانه های ویلایی و مجتمع های مسکونی نیز طراحی شده است. این مجموعه که در سال 2000 طراحی شد، پیوندی میان فضاهای شهری با دریاچه و رودخانه های هلند داشت، چیزی که در بیشتر شهرهای هلند دیده می شود.
ویژگی های طرح
در میان کاربری های طراحی شده، دو بنا کاملا مشخص می باشند، یکی مجتمع مسکونی دایره مانندی است که مستقیما با آب در ارتباط می باشد و دیگری مکعبی عظیم و ذوزنقه شکل است که در آن 111 آپارتمان جهت اقامت سالمندان در شش طبقه پیرامون فضای باز مرکزی قرار گرفته اند. این مکعب از ترکیب چهار بلوک خطی تشکیل شده که زوایای میان اضلاع آنها غیر 90 درجه می باشند.
بررسی ورودی، نورگیری ساختمان
ورودی اصلی بنا توسط فرورفتگی دوطبقه ای در یکی از اضلاع حجم تعریف شده است که در مقابل ورودی مجتمع مسکونی دایره ای شکل نیز می باشد. پس از گذشتن از ورودی به فضای باز مرکزی می رسیم که فضایی نسبتا عظیم بوده و نور روز از سقف شیشه ای آن به داخل نفوذ می کند. این فضا که فضایی نیمه عمومی است متعلق به تمامی ساکنین مجموعه می باشد و تمامی راهروهای ارتباطی طبقات به آن دید دارند. سهولت دسترسی و خوانایی و سادگی ارتباطات از جمله ایده های موثر در طراحی این مجموعه بوده است.
مصالح و ساختار
مصالح دیواره ها در خارج بنا آجری بوده و در داخل نیز از رنگ هایی گرم نظیر نارنجی برای پوشش دیواره ها استفاده شده است. به غیر از واحد هایی که در کنج قرار گرفته اند بقیه واحد ها تقریبا مشابه یکدیگر می باشند. تیپ استاندارد واحدهای اقامتی مستطیلی با ابعاد تقریبی 12 ونیم تا 7 متر است.
نمونه موردی سوم – خانه سالمندان شهر دایمن
هلند سرزمینی است که از قرن های گذشته در آن پیوندی ناگسستنی میان معماری و شهرسازی برقرار بوده است. شرایط اقلیمی خاص و معضلاتی نظیر وسعت رودخانه ها و دریاچه موجب شده است تا در این کشور نحوه پیوند بناها با آب همواره به خلق ایده هایی جدید در خصوص فضاهای شهری و بافت های مسکونی بیانجامد.
موقعیت، گروه معماری
طراحی بافت ها و مجتمع های مسکونی و اقامتی توسط معماران و شهرسازان هلندی سرآغاز تحولاتی گسترده در سایر کشورهای اروپایی بوده است. دفتر معماری مکانو (Mecanoo Architects) یکی از مهم ترین دفاتر اروپاست که در دهه های هشتاد و نود میلادی تمامی تمرکز خود را بر طراحی بافت ها و مجتمع های مسکونی معطوف کرده که در بیشتر این آثار موضوع هم نشینی ساختمان در کنار آب مطرح بوده است.
چالش های طرح
خانه سالمندان شهر دایمن هلند (Diemen) یکی از معدود نمونه های خانه های سالمندانی است که به دلیل شرایط خاص زمین امکان گسترش در سطح را نداشته و به همین دلیل در قالب آپارتمانی طراحی شده است. هم جواری با آب طراحی پارکینگ ها در زیرزمین را ناممکن ساخته و باعث گردیده تا فضای پارک اتومبیل ها در حیاط مجموعه و در ردیفی موازی با رودخانه مکان یابی شود.
ویژگی های طرح
این مجتمع اقامتی از دو بلوک هفت و نه طبقه تشکیل شده است که در نگاه اول منفک از یکدیگر دیده می شوند، اما با کمی تامل متوجه می شویم که فضای ارتباطی واحدها در این دو بلوک مشترک بوده و در واقع آنها به یکدیگر متصل می باشند و معمار با استفاده از تورفتگی های حجم و تغییر رنگ مصالح سعی در مجزا نمایش دادن این دو بلوک داشته است. همچنین اختلاف ارتفاع دو برج نیر تفکیک بصری آن دو را تشدید می کند. به دلیل شرایط خاص اقلیمی و بارندگی های زیاد در این شهر استفاده از نور و تابش خورشید امری حیاتی بوده است. به همین دلیل هم نشینی دو برج به نحوی است که نه تنها مزاحم نورگیری یکدیگر نمی باشند، بلکه فضاهای ارتباطی میان آن ها نیز از طریق شکاف میان دو برج نور مناسبی را دریافت می کنند.
تحلیل پلان
در نگاه اول تمامی واحدها متفاوت به نظر می رسند حال آنکه با کمی دقت در می یابیم که در مجموعه تنها سه تیپ پلان وجود دارد که یکی از آنها یک خوابه و دو تیپ دیگر دوخوابه می باشند و تمامی واحدهای اقامتی این مجتمع دارای بالکنی در جبهه طولی نما می باشند. لازم به ذکر است که این واحدها برای آن دسته از سالمندانی طراحی شده است که تحت مراقبت های ویژه نبوده و خرید یا اجاره هر واحد از این مجموعه ممکن می باشد.
https://www.arthut.ir/elderly-housing/548-elderly-housing-in-diemen.html
http://www.arganmemari.com/article/Emerald-nursing-home.html
https://www.arthut.ir/elderly-housing/487-emerald-housing.html
http://www.arganmemari.com/article/Brit-leaves-a-nursing-home.html