تحلیل اقامتگاه سالمندان وزوکو- خانه سالمندان دو اوورلوپ
گروه طراحی،
MVRDV یکی از فعالان ترین دفاتر معماری اروپا در سالهای اخیر می باشد و به جرات می توان گفت که نظریات و تئوری های این دفتر بیشترین تاثیر را بر دگرگونی معماری و شهرسازی هلند در دهه 90 میلادی داشته است. در این دهه با ظهور نسل جدیدی از معماران هلندی دیدگاه های سنتی و مدرن در شهرسازی و معماری هلندی به چالش کشیده شده و اصولی جدید و منحصر به فرد در این عرصه مطرح گردیده است.
دفتر معماری MVRDV در سال 1990 توسط سه معمار فارغ التحصیل از دانشگاه دلف تاسیس گردید. معماران این دفتر که در دفاتر معماری بزرگانی چون "رم کولهاس"، "UN استودیو" و "مکانو" مشغول به کار بودن، به سرعت توانستند در چندین مسابقه معماری و طراحی شهری، از جمله طراحی بخشی از بافت قدیمی برلین مقام اول را کسب کنند و همچنین تئوری های جدید آنان در خصوص فضاهای مسکونی و بافت های شهری به کرّات در مجلات معتبر معماری به چاپ رسیده است. یکی از مهم ترین دلایل شهرت بین المللی این اجرای مجتمع اقامتی "وزوکو100" در فاصله زمانی سال های 1994-97 بوده است. این مجتمع شامل 100 آپارتمان مسکونی برای شهروندان بالای 55 سال می باشد و در باغ شهری در غرب آمستردام هلند واقع شده است.
چالش های طرح، بررسی نمای
جهت ساخت و ساز در این باغ شهر و حفظ فضای سبز آن می بایست از قواعد خاصی پیروی می گردید که طبق این ضوابط، تناسبات حجم مجتمع بگونه ای بود که تنها برای 87 آپارتمان در بلوک فضای کافی وجود داشته و بدین ترتیب برای رسیدن به عدد 100 می بایست چاره ای برای گنجاندن 13 آپارتمان دیگر در بنا پیشنهاد می شد. MVRDV برای حل این معضل از روشی منحصر به فرد استفاده کرده است که مهم ترین شاخصه و دلیل شهرت این مجتمع اقامتی نیز می باشد. در این ترفند پنج مکعب عظیم از جداره شمالی حجم کنسول شده و تعداد 13 واحد اضافی را در خود جای می دهند. ابعاد و تعداد طبقات این مکعب ها متفاوت می باشد و پیشروی بسیار زیاد آن ها توسط خرپاهایی که در پرسپکتیو های فنی مشاهده می شود ممکن گردیده است.
بررسی دسترسی طبقات
ساختار ارتباطی بلوک به نحوی است که راهروی ارتباطی در یک سمت و 87 واحد اقامتی در سمت دیگر آن قرار می گیرند که تنوع آنها از دو یا سه تیپ پلان تجاوز نمی کند. بدین ترتیب ضلع شمالی پروژه در واقع دیواره ی شیشه ای راهرو دسترسی واحدها می باشد که پنج مکعب عظیم از آن بیرون زده اند.
ویژگی طراحی
در تضاد با نمای ساده و تمام شیشه ای شمالی، نمای جنوبی بسیار متنوع و پویا می باشد. ابعاد، رنگ و مصالح تراس ها، ابعاد بازشوها و قرارگیری تصادفی و غیر منظم تمامی عناصر نشان دهنده تنوع در تمامی عناصر این نما می باشد. این تنوع مهم ترین عامل کاهش احساس غربت ساکنین و افزایش شخصیت فردی هر واحد می باشد.
نمونه موردی دوم- خانه سالمندان دو اوورلوپ
سایت خانه سالمندان دو اوورلوپ در درون محله ای مسکونی قرار ندارد، بلکه این سایت واقع در حومه آلمره هاون، که شهری اقواری پیرامون آمستردام هلند است واقع شده و هیچ بافت شهری آن را حمایت نمی کند، عاملی که می تواند سبب انزوای هرچه بیشتر این مجموعه اقامتی گردد.
موقعیت
ویژگی های سایت، معمار
خانه سالمندان دو اوورلوپ، در بخشی از زمین هایی واقع شده است که توسط سد احداث شده بر روی دریاچه، خشک گردیده و در آن ساخت و ساز آغاز شده است. قرارگیری در فضایی محدود بین پارکینگی شهری، مدرسه و جاده ای که به سمت سد می رود، شرایط نامناسبی را برای این سایت فراهم و معضلاتی از جمله نحوه برقراری ارتباط با پارکینگ مجاور را بوجود آورده بود. خانه سالمندان دو اوورلوپ توسط هرمن هرتزبرگر و در سال 1972 طراحی شد
چالش های طرح
در پاسخ به همجواری های نامناسب سایت، ساختمان به صورت توده خط شکسته ای در لبه سایت قرار گرفته و فضایی باز در درون مجموعه به عنوان حیاط مرکزی تعریف شده. در اینجا ساکنین می توانند علاوه بر پیاده روی ساده، از کیفیت فضا به عنوان پارکی کوچک نیز بهره مند شوند. آرایش ساختمان در پیرامون این حیاط به گونه ای است که آن را از وزش بادهای غالب نامساعد در این ناحیه پست ساحلی محافظت می کند.
بررسی فرم
شکل اصلی ساختمان ترکیب بندی متقارنی به نظر می رسد اما این تقارن محض نبوده و هرجا که لازم بوده نقض شده است. این موضوع سبب شده است که هر وجه از بنا و هر بال تکراری بنا شد و هویت مستقل خود را ارائه کند.
تحلیل پلان
این مجموعه از سه بخش متمایز تشکیل شده است. بخش اول شامل سه بازو که در نقطه ای بهم متصل شده اند و بخش اصلی ساختمان محسوب می شود، فضاهای خدماتی، اداری، اجتماعات و 84 واحد یک اتاقه از طبقه همکف تا دوم و 8 واحد دواتاقه در طبقه سوم را در خود جای داده است. بخش دوم یک بازوی خطی در امتداد شمال به جنوب و در مجاورت پارکینگ همجوار پروژه است که شامل 20 واحد اقامتی دواتاقه می شود و نسبتا مستقل از ساختمان اصلی ولی در ارتباط با آن می باشد. بخش سوم شامل واحدهای حیاط دار است که به صورت کاملا مستقل در یک فرم U شکل در بخش جنوب شرقی سایت هم جهت با سد، 18 واحد سه اتاقه را درخود جای می دهد.
نورگیری ساختمان
در محلی که سه بال بخش اصلی مجموعه به هم می رسند، آتریوم مرکزی به عنوان قلب مجموعه قرار گرفته است که وید بالای آن در امتداد عمودی تمام طبقات ساختمان ادامه می یابد. ساکنین می توانند در این مکان غذا یا نوشیدنی صرف کنند و یا کارهای روزانه خود را انجام دهند و از انزوای واحدهای اختصاصی رها شوند.
ریزفضاها
در بالاترین طبقه مجموعه، یک سالن اجتماعات چند منظوره بزرگ و روشن به گونه ای قرار گرفته است که بهترین دید به منظره دریاچه ولوم، کشیده شده در امتداد افق را ارائه می دهد.
https://www.arthut.ir/elderly-housing/493-wozocos-elderly-residence.html
http://www.arganmemari.com/article/Seniors-residence-and-Zucker.html
http://www.arganmemari.com/article/Nursing-home-two-Avvrlvp.html