عنوان تحقیق به فارسی:
" اثر بخشی آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان".
عنوان تحقیق به انگلیسی:
"Effectiveness of resiliency on death anxiety and life expectancy of the elderly woman living in nursing homes in Isfahan"
1. اطلاعات مربوط به دانشجو
نام: نام خانوادگی: شماره دانشجویی:
رشته تحصیلی: گرایش:
مقطع: دانشکده:
دوره: تاریخ و سال ورود:
نشانی پستی در اصفهان: تلفن: همراه:
نشانی پستی در شهرستان : تلفن:
2- .اطلاعات مربوط به استاد راهنما
نام: نام خانوادگی: تخصص اصلی:
تخصص جنبی: ﺁخرین مدرک تحصیلی دانشگاهی:
رتبه دانشگاهی: سمت:
سنوات تدریس: نحوه همکاری: تمام وقت○ نیمه وقت ○ مدعو○
نشانی: تلفن:
3. اطلاعات مربوط به استاد مشاور
———————————————————————————————-
نام: نام خانوادگی: تخصص اصلی:
رتبه دانشگاهی یا درجه تحصیلی: شغل: محل خدمت:
———————————————————————————————
نام: نام خانوادگی: تخصص اصلی:
رتبه دانشگاهی یا درجه تحصیلی: شغل: محل خدمت:
———————————————————————————————-
4- بیان مساله (تشریح ابعاد، حدود مساله ، معرفی دقیق مساله ، بیان جنبه های مجهول و مبهم و متغیرهای مربوط به پرسش های تحقیق ، منظور تحقیق )
بهبود شرایط زندگی، مراقبت های بهداشتی و درمانی، افزایش طول عمر و امید به زندگی پدیده سالمندی را در جوامع به دنبال داشته است(حاتمی، 1383). سالمندی فرآیندی است که با دگرگونی های عمیق در سه بعد فیزیولوژیک، روان شناختی و جامعه شناختی انسان همراه است (میراب زاده، 1387). علاوه بر سیر نزولی فرایند های زیست شناختی و افزایش کمی و کیفی استرس های دوران سالمندی، مواجهه با مرگ اجتناب ناپذیر و اضطراب همراه با آن نیز در ایجاد اختلالات روانی این دوره نقش مهمی دارند.
اضطراب مرگ مشتمل بر افکار، ترس ها و هیجانات مرتبط با پایان زندگی می باشد (بلسکی1، 1999). این نوع اضطراب مفهومی چند بعدی است، در همین راستا هالتر و هالتر (1987، به نقل از فرر، والکر و استین2، 2007)، هشت بعد برای آن در نظر گرفته اند.1. هراس از فرایند مردن؛ 2. هراس از مرگ زود هنگام؛ 3. هراس از مرگ افراد مورد علاقه؛ 4. هراس بیمار گونه از مرگ؛ 5. هراس از تباهی؛ 6. هراس از بدن پس از مرگ؛ 7. هراس از ناشناخته بودن مرگ و 8. هراس از مرده.
اضطراب مرگ صرفا اضطراب دور دستی نیست که در پایان راه به انتظار نشسته باشد. بلکه اضطراب نهفته ای است که به نهانگاه های احساس رخنه می کند تا جایی که گویی طعم مرگ را در همه چیز می چشیم. در اواخر عمر، سالخوردگان به مرگ می اندیشند و درباره ی آن صحبت می کنند. تغییرات جسمانی، ضعف بیشتر در برابر بیماری ها، معلولیت و از دست دادن خویشاوندان و دوستان، شواهد بیشتری برای مرگ در بزرگسالی هستند. داشتن کمی اضطراب درباره مرگ طبیعی است، اما چنان چه این اضطراب خیلی شدید باشد سازگاری کارآمد را تضعیف می کند (برک، 20001؛ ترجمه سید محمدی، 1387) و امید به زندگی را در او کم می کند و نمی گذارد همکاری موثری با محیط داشته باشد (پاشا و امینی، 1389).
امید یکی از پایه های اصولی قدرت و توازن روانی است که مشخص کننده دستاوردهای زندگی است. امید، توانایی باور یک احساس بهتر از آینده است. امید با نیروی نافذ خود، سیستم فعالیت را تحریک می کند تا سیستم بتواند تجارب نو را کسب کرده و نیروهای تازه را در ارگانیزم ایجاد نماید و در نتیجه امید، انسان را به تلاش و کوشش وا داشته و او را به سطح بالایی از عملکردهای روانی و رفتاری نزدیک می کند و امید یکی از نشانه های سلامت روان است(رابینسون، 1983؛ به نقل از پاشا و امینی، 1389).
افزایش طول عمر افراد این توقع را در آنان بوجود آورده است که سال های بیشتری را در سلامت و فعالیت سپری نمایند، به نحوی که این مسئله متصدیان را بر آن داشته است تا واژه امید به زندگی را با مفهوم امیدواری به زندگی سالم "نه به مفهوم نبود بیماری بلکه به معنی زندگی بدون محدودیت عملکردی" جایگزین نمایند( احمدی علون آبادی، 1371).
از نظر اسنایدر3 (2000) امید حالت انگیزشی مثبتی است که مبتنی بر حس پایوری و راه یابی است و محصول تعامل فرد با محیط است؛ به سخن دیگر، امید عبارت است از: ظرفیت تصور توانایی ایجاد مسیر هایی به سمت اهداف مطلوب و تصور داشتن انگیزه برای حرکت در این مسیرها. اسنایدر و همکاران (2006) در تعریف دیگری، امید را مجموعه ای ذهنی می دانند که مبتنی بر حس متقابل اراده و برنامه ریزی برای رسیدن به هدف است.
مطالعات بسیاری حاکی از پیامد های منفی تنها ماندن سالمندان بوده است. برای نمونه مطالعات نشان داده است افراد سالمندی که در سرای سالمندان زندگی می کنند در مقایسه با سالمندانی که با خانواده خود زندگی می کنند از سلامت روانی (یو و لی4،2006) حرمت خود (شین و سوک5، 2012)، بهزیستی (لیم و کوئا6، 2011) و کیفیت زندگی ( لیو، زینگ، لی و وانگ7، 2013) پایین تری برخوردارند.
امروزه، مسئله ارتقای سلامت افراد مسن در سنین بالا، مسئله ای جدی تلقی می شود و دیگر به عنوان مفهومی تجملی مطح نیست. با در نظر گرفتن نیاز های خاص دوران سالمندی، توجه به رفتارهای ارتقا دهنده سلامت روانی در سالمندان نیز بسیار مهم است که عمدتا از آن غفلت می شود (ثنایی، زردشتیان، و نوروزی سید حسینی،1392).
یکی از راهبرد های مناسب برای ارتقای سلامت روان در افراد تاب آوری است. تاب آوری به این مسئله می پردازد که فرد علی رغم قرار گرفتن در معرض فشارهای شدید و عوامل خطر می تواند عملکرد اجتماعی خود را بهبود داده و بر مشکلات غلبه کند (سلیمی بجستانی، 1388). تاب آوری عاملی است که به افراد در مواجه و سازگاری با شرایط سخت و استرس زای زندگی محافظت می کند افراد تاب آور سازگاری فردی بالایی با عوامل استرس زای محیطی در زندگیشان دارند(ماستن و رید، 1999).
کامپفر8(1999) تاب آوری را بازگشت به تعادل اولیه یا رسیدن به تعادل سطح بالاتر (در موقعیت تهدید کننده) است و از این رو سازگاری موفق را در زندگی فراهم می کند. در عین حال کامپفر به این نکته اشاره می کند که سازگاری مثبت هم ممکن است پیامد تاب آوری به شمار رود و هم به عنوان پیشایند، سطح بالاتری از تاب آوری را سبب شود. وی این مساله را ناشی از پیچیدگی تعریف و نگاه فرایندی به تاب آوری می داند (شفیع زاده، 1391). تاب آوری صرف مقاومت منفعل در برابر آسیب ها یا شرایط تهدید کننده نیست، بلکه فرد تاب آور، مشارکت کننده فعال9 و سازنده محیطی پیرامونی خود است. تاب آوری قابلیت فرد در برقراری تعادل زیستی- روانی- روحی، در مقابل شرایط مخاطره آمیز می باشد (کانر و دیویدسون، 2003)؛ نوعی ترمیم خود که با پیامدهای مثبت هیجانی، عاطفی و شناختی همراه است (گارمزی، 1991؛ ماستن، 2001؛ راتر، 1999).
تحقیقات نشان داده است که زندگی در سرای سالمندان مشکلات زیادی با همراه دارد و بر سازگاری، رشد و سلامت روانی آنها تاثیر می گذارد.
بنابراین باتوجه به این که زندگی در سرای سالمندان موجب مشکلاتی در سازگاری و سلامت روانی سالمندان می شود(الهی و همکاران، 1393)، به منظور ارتقا و توانمندی آنها و با توجه به اثر بخشی آموزش تاب آوری در پژوهش های گذشته، هدف این پژوهش، تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان است و به این سوال پاسخ دهدکه : آیا آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان موثر است؟
5- سوابق مربوط (بیان مختصر سابقه تحقیقات انجام شده درباره موضوع و نتایج به دست آمده در داخل و خارج از کشور نظرهای علمی موجود درباره موضوع تحقیق)
اهمیت و ضرورت پژوهش:
روند پیر شدن جمعیت در سال های اخیر شتاب بیشتری گرفته و تعدد و تنوع استرس هایی که افراد در دوران سالمندی با آن روبرو می شوند، توجه به مقوله سلامت روان در دوره سالمندی را به یک ضرورت تبدیل کرده است (میراب زاده، 1387). پدیده افزایش جمعیت سالمندان یکی از مهم ترین چالش های اقتصادی، اجتماعی و بهداشتی در قرن بیست و یکم به شمار می رود. سالمندان به منزله نیروی جدیدی در راه توسعه هستند و در جهانی که سریعا رو به پیر شدن می رود، فرد سالخورده به طور روز افزونی نقش اساسی در انجام کارهای داوطلبانه، انتقال تجربه و دانش، کمک به اعضای خانواده یا ایفای نقش مراقبتی به عهده خواهد داشت. سن شروع سالمندی از 65 سالگی است(حاتمی، 1383) . شمار جمعیت سالمندان در 50 سال گذشته سه برابر شده است و در 50 سال آینده نیز سه برابر خواهد شد. در سال 1950 نزدیک به 205 میلیون نفر سالمند در سرتاسر جهان وجود داشت، 50 سال بعد شمار افراد سالمند سه برابر شد و به 606 میلیون نفر رسید. در نیمه قرن حاضر نیز، پیش بینی می شود که جمیعت سالمند در سال 2050 به میلیارد نفر برسد(شیخ الاسلامی و همکاران، 1390).
همزمان با افزایش تعداد سالمندان موضوع وابستگی آنان به افراد دیگر مطرح می شود. موضوع هایی مانند بیماری، ناتوانی، اختلال ذهنی، فوت همسر و فقر سبب وابستگی افراد سالمند به دیگران می شود. مراقبت فرزندان از والدین ناتوان ممکن است آنها را تحت فشار های جسمانی، عاطفی و مالی قرار دهد که باعث تغییرات کیفی روابط بین افراد و خانواده ها می شود. پیامد این تغییرات، ایجاد مشکل در مراقبت، نگهداری و تامین مایحتاج سالمندان در سرای سالمندان رو به افزایش است (اسکو کو، راپاتونی و فانتونی، 2006).
انتقال به سرای سالمندان به عنوان یکی از سخت ترین تجربیاتی است که سالمندان با آن مواجه هستند. اقامت در سرای سالمندان پیامد های روانی گوناگونی از جمله احساس طرد شدن، تنش روانی، افسردگی، تنزل، از دست دادن خانه و شانس تماس با خانواده و دوستان را به دنبال دارد به طور که در متون مربوط به سالمندی، انتقال به سرای سالمندان به عنوان مهم ترین جابجایی تاثیر گذار بر سالمندان شناخته شده است (چو10، 2005).
اضطراب و اختلال های اضطرابی یکی از مسائل شایع دوره سالمندی است(پاچانا11 و همکاران، 2007). این مرحله از زندگی مملو از احساس کمبود و ناتوانی هاست و سالمندان به علت کاهش اعتماد به نفس، نقص حرکتی، از دست دادن دوستان و نزدیکان، کاهش استقلال و ابتلا به بیماریهای مزمن، در معرض اضطراب بیشتری قرار دارند(هندلی، کوستا و کینگ استون12، 2007). ویلیتزکی – تیلور13 و همکاران (2010) شیوع اضطراب در سالمندان را بیش از افسردگی می دانند و آن را بین 3 تا 14 درصد تخمین می زند.
بنابراین نیاز به انجام مطالعات عمیق، وسیع و موثر بر روی موضوعات وابسته به جمعیت سالمندان احساس می شود.
تحقیقات داخلی و خارجی:
نتایج پژوهش الهی، خسروی، رشیدی رشت آبادی و اخوان (1393) نشان داد که بین امیدواری و مشکلات روان شناختی رابطه منفی وجود دارد. و امیدواری به آینده از طریق تحمل پذیر کردن شرایط موجود به عنوان پاسخی موثر به عوامل تنش زا در نظر گرفته می شود و آسیب پذیری سالمندان را نسبت به مشکلات روانی کاهش می دهد.
قربانی و همکاران (1392) در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند کهامید و اضطراب به مرگ می تواند سلامت روان را به طور معنی داری پیش بینی کنند. بنابراین می توان چنین نتیجه گرفت که با افزایش امید از میزان اضطراب مرگ آنان کاسته و سلامت روان در آن ها افزایش می یابد.
قربانعلی پور و اسماعیلی (1391) به بررسی اثر بخشی معنادرمانی بر اضطراب مرگ سالمندان پرداختند. نتایج نشان داد که معنادرمانی موجب کاهش اضطراب مرگ سالمندان می شود.
نتایج پژوهش زرین لک (1389) نشان داده است که آموزش تاب آوری بر کاهش آسیب پذیری نسبت به اعتیاد و تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به مصرف مواد موثر است.
حسینی قمی، ابراهیمی قوام و علوی (1389) و حسینی قمی و سلیمی بجستانی (1391) در پژوهش خود به این نتیجه دست یافتند که آموزش تاب آوری موجب کاهش استرس، افزایش کیفیت زندگی و افزایش تاب آوری مادران فرزندان مبتلا به سرطان شده است.
استوارت و یون14 (2011) در پژوهش خود در مورد تاب آوری به این نتیجه دست یافتند که فاکتورهای روانی مرتبط با تاب آوری خود کار آمدی، عزت نفس، تمرکز کنترل درونی، سرسختی، امیدواری، پذیرش بیماری، عزم و اراده می باشد؛ و راهبرهای مقابله ای مانند ارزیابی شناختی مثبت، معنویت و مقابله فعال نیز با تاب آوری همراه است. فاکتورهای تاب آوری به طور قابل توجهی در بیماری جسمانی از طریق مراقبت از خود، پایبندی به درمان، کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی، ادراک بیماری و احساس درد مشخص می شود.
داوی دوف، استی وارت، ریتچی و چایو دیو15 (2010) در پژوهشی به بررسی تاب آوری و سلامت روانی پرداختند. نتایج پژوهش آنها نشان داد که: تاب آوری به عنوان یک مکانیزم دفاعی به افراد در مواجهه با سختی ها کمک می کند و همچنین بهبود تاب آوری یک هدف مهم برای درمان و پیشگیری از بیماری هاست و افزایش تاب آوری با سلامت روانی مثبت در ارتباط است.
نتایج پژهش گیوتجهر16 (2007) ، ریویچ و شاتی17 (2002) و شجاعی و همکاران (1392) نشان داد که آموزش مهارت های تاب آوری و سبک های تفکر تاب آورانه باعث بهبود سلامت روانی آنان می شود.
6- فرضیه ها
* آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان موثر است.
* آموزش تاب آوری بر امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان موثر است.
* آموزش تاب آوری بر تاب آوری سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان موثر است.
* تاثیر شرکت در برنامه آموزش تاب آوری بر میزان اضطراب مرگ و امیدواری سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان بر حسب مدت زمان اقامت در سرای سالمندان تفاوت دارد.
7- اهداف تحقیق (شامل اهداف علمی ،کاربردی و ضرورت های خاص انجام تحقیق)
هدف کلی:
* تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان.
اهداف جزیی:
* تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان.
* تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان.
* تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر تاب آوری سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان.
* تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر میزان اضطراب مرگ و امیدواری سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان بر حسب مدت زمان اقامت در سرای سالمندان.
8- در صورت داشتن هدف کاربردی بیان نام بهره وران (اعم از موسسات آموزشی، اجرائی و غیره)
9- جنبه نوآوری و جدید بودن تحقیق در چیست؟ (این قسمت توسط استاد راهنما تکمیل شود)
از آنجا که زندگی در سرای سالمندان مشکلات روانی و سازگاری در سالمندان را افزایش می دهد از این رو ارتقا و توانمند کردن افراد سالمند ضروری به نظر می دهد. همچنین مرو پیشینه پژوهش نشان داده است که تاکنون پژوهش در زمینه اثر بخشی تاب آوری بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان صورت نگرفته است. بنابراین پژوهش حاضر در این چارچوب و با هدف تعیین میزان اثر بخشی آموزش تاب آوری بر اضطراب مرگ و امید به زندگی سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان صورت می گیرد.
امضاء استاد راهنما
10- روش کار
الف ـ نوع روش تحقیق:
پژوهش حاضر از نظر هدف تحقیق کاربردی است. و از نظر روش تحقیق یک مطالعه شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. در این روش گروه آزمایش تحت آموزش تاب آوری قرار می گیرند اما گروه کنترل در لیست انتظار قرار می گیرند و هر دو گروه در زمان یکسان به پیش آزمون و پس آزمون پاسخ می دهند.
جدول 1. مدل مفهومی پژوهش
پس آزمون
متغیر مستقل
پیش آزمون
گمارش تصادفی
گروه ها
T2
x
T1
R
گروه آزمایشی
T2
–
T1
R
گروه کنترل
متغیر مستقل : آموزش تاب آوری
متغیر وابسته: اضطراب مرگ، امید به زندگی
متغیر تعدیل کننده: مدت زمان اقامت در سرای سالمندان
متغیر کنترل: جنس
ب ـ روش گردآوری اطلاعات (میدانی ، کتابخانه ای و غیره):
در خصوص گردآوری اطلاعات مربوط به ادبیات موضوع و پیشینه پژوهش از روش های کتابخانه ای و جهت جمع آوری اطلاعات برای تایید یا رد فرضیه های پژوهش از روش میدانی (پرسشنامه ها) استفاده می شود.
پ ـ ابزار گردآوری اطلاعات (پرسشنامه ، مصاحبه ، مشاهده آزمون ، فیش ، جدول ، نمونه برداری ، تجهیزات آزمایشگاهی و بانک های اطلاعاتی و شبکه های کامپیوتری و ماهواره ای و غیره ):
مقیاس اضطراب مرگ18 (DAS): این مقیاس توسط تمپلر19 (1970) ساخت و اعتبار یابی شده و بیشترین کاربرد را در نوع خود داشته است. این مقیاس یک پرسشنامه خود اجرایی متشکل از 15 سوال صحیح- غلط است. دامنه تغییرات از صفر تا 15 می باشد و نمره زیاد معرف درجه بالایی از اضطراب است. ساچینو و کلاین (1996) ضریب آلفای کرونباخ را برای عامل های سه گانه ای که با روش تحلیل عوامل ویرایش ایتالیایی این مقیاس بدست آوردند به ترتیب 68%، 49% و 60% گزارش کردند. تمپلر (1970) ضریب باز ازمایی مقیاس DAS را 83% به دست آورده است. کونتی، وینر و پلاچیک (1982)، اعتبرا تنصیف مقیاس اضطراب مرگ را 76% و همبستگی هر سوال را با نمره کل را 30% تا 74% با میانگین 51% برای افراد سالخورده و 445 برای گروه دانشجویان گزارش کرده اند(به نقل از علی اکبری دهکردی، اورکی، و برقی ایرانی، زیبا، 1390) .
پرسشنامه امیدواری اشنایدر20 (SHS): این پرسشنامه که توسط اشنایدر و همکاران (1991) برای سنجش امدواری ساخته شد، دارای 12 عبارت است و به صورت خود سنجی اجرا می شود. از این عبارت، 4 عبارت برای سنجش تفکر عاملی، 4 عبارت برای سنجش تفکر راهبردی، 4 عبارت انحرافی است. بنابراین این پرسشنامه دو زیر مقیاس را در بر می گیرد: عامل و راهبرد. تحقیقات زیادی از پایایی و اعتبار این پرسشنامه به عنوان مقیاس اندازه گیری امیدواری حمایت می کنند (برایانت و ونگروس، 2004). همسانی درونی کل آزمون 74% تا 84% است و پایایی آزمون-بازآزمون 80% و در دوره های بیشتر از 8 تا 10 هفته، از این میزان نیز بالاتر است (اشنایدر و لویز، 2007).همسانی درورنی زیر مقیاس عاملی 71% تا 76% و زیر مقیاس راهبردی 63% تا 80% است (روبلسکی و اشنایدر، 2005، نقل از سنقز آبادی و فتح آبادی، 1391).
پرسشنامه تاب آوری کانر و دیوید سون: این پرسشنامه توسط کانر و دیویدسون با مرور منابع پژوهشی 1991- 1979 در زمینه تاب آوری تهیه شده است. بررسی ویژگی های روان سنجی این مقیاس در شش گروه، جمعیت عمومی، مراجعه کنندگان به بخش مراقبت های اولیه، بیماران سرپایی، بیماران با مشکل اختلال اضطراب فراگیر، و دو گروه از بیماران استرس پس از سانحه انجام شده است. سازندگان این مقیاس بر این باورند که این پرسش نامه به خوبی قادر به تفکیک افراد تاب آور از غیر تاب آور در گروه های بالینی و غیر بالینی بوده، و می تواند در موقعیت های پژوهشی و بالینی مورد استفاده قرار گیرد. در این پرسشنامه 25 گویه وجود دارد. هر گویه بر اساس یک مقیاس لیکرت بین صفر (کاملاً غلط) و پنج (کاملاً درست)، نمره گذاری می شود. برای بدست آوردن امتیاز کلی پرسشنامه، مجموع امتیازات همه سوالات را با هم جمع می شود. این امتیاز دامنه ای از 0 تا 100 را خواهد داشت. هر چه این امتیاز بالاتر باشد، بیانگر میزان تاب آوری بیشتر فرد پاسخ دهنده خواهد و برعکس(محمدی، 1384).
محمدی (1384) این مقیاس را برای استفاده در ایران انطباق داده است. وی این مقیاس را بر روی 248 نفر اجرا کرد، و با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ، پایایی مقیاس را 89 %، و روایی مقیاس را به روش همبستگی هر گویه با نمره کل مقوله ضریب ها بین 41% تا 64% به دست آورد.
پرسشنامه اطلاعات جمعیت شناختی: به منظور اخذ اطلاعات جمعیت شناختی نظیر سن، مدت زمان اقامت، تعداد فرزندان،طبقه اجتماعی و اقتصادی و … پرسشنامه ای تدوین می شود و مورد استفاده قرار می گیرد.
مداخله تاب آوری:
بعد از انتخاب نمونه و تقسیم تصادفی آنها، گروه آزمایشی آموزش تاب آوری را به صورت گروهی، در 9 جلسه 90ساعته هفته ای یک جلسه دریافت می کنند. طرح زیر بر گرفته از طرح حسین قمی و سلیمی بجستانی (1391) و با اندکی تغییرات است.
جدول1. خلاصه طرح آموزش تاب آوری
جلسات
محتوای جلسات
جلسه اول
معارفه اعضای گروه و آشنایی با برنامه، بیان هدف، قوانین و چهارچوب گروه
جلسه دوم
آشنایی با استرس، مفهوم تاب آوری و ویژگی های افراد تاب آور
جلسه سوم
آشنایی با عوامل حمایت داخلی (مفهوم عزت نفس ، خوش بینی و منبع کنترل)
جلسه چهارم
آشنایی با عوامل حمایت خارجی (سیستم حمایت اجتماعی، مسولیت پذیری فردی و..)
جلسه پنجم
آشنایی با راههای ایجاد تاب آوری (برقراری و حفظ ارتباط با دیگران، چهارچوب دادن به استرس ها، پذیرفتن تغییر)
جلسه ششم
ادامه راههای ایجاد تاب آوری(هدفمندی و امید داشتن نسبت به آینده)
جلسه هفتم
ادامه راههای ایجاد تاب آوری (خود آگاهی ، پرورش اعتماد به نفس)
جلسه هشتم
ادامه راههای ایجاد تاب آوری (خود مراقبتی)
جلسه نهم
جمع بندی و نتیجه گیری
ج ـ جامعه آماری و نمونه آماری:
جامعه آماری پژوهش حاضر عبارت است از کلیه سالمندان زن ساکن در سرای سالمندان شهر اصفهان است.
از بین سالمندان زن ساکن در سرای سالمند شهر اصفهان تعداد 50 نفر از زنان سالمند که واجد شرایط برای شرکت در این پژوهش(تمایل شرکت در پژوهش، برخورداری از هوش بهنجار و عدم ابتلا به مشکلات جسمانی و روان شناختی حاد) بودند، انتخاب شدند و سپس پرسشنامه اضطراب مرگ، تاب آوری و امید به زندگی روی آنها اجرا می شود. در مرحله دوم برای انتخاب آزمودنی ، 30 نفر از سالمندان زن که نمرات پایین تری در پرسشنامه های تاب آوری و امید به زندگی و نمرات بالاتری در پرسشنامه اضطراب مرگ دریافت کردند به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی (15 نفر) و گواه (15 نفر) قرار می گیرند. و گروه آزمایش آموزش تاب آوری را دریافت می کنند و گروه کنترل به خاطر حفظ و رعایت مسائل اخلاقی تا پایان پژوهش در لیست انتظار باقی می مانند.
و روش تجزیه و تحلیل اطلاعات :
داده های حاصل از این طرح با استفاده از نرم افزار آماری22 SPSS- مورد تجزیه و تحلیل قرار خواهدگرفت. ابتدا با استفاده از روش های آماری توصیفی مانند میانگین و انحراف معیار، داده ها توصیف و سپس با استفاده از روش های آمار استنباطی (تحلیل کوواریانس) فرضیه ها مورد سنجش قرار خواهندگرفت.
10- فهرست منابع و مآخذ (فارسی و غیرفارسی ) مورد استفاده در پایان نامه
منابع فارسی:
برک، لورا (1387). روانشناسی رشد(از لقاح تا کودکی ). ترجمه یحیی سید محمدی، چاپ دوازدهم، جلد دوم، تهران: انتشار ارسباران.
پاشا، غلامرضا و امینی، سهیلا. (1389). تاثیر واقعیت درمانی بر امید به زندگی و اضطراب همسران شهدا. سال 5، شماره 3: 25-18.
ثنایی، محمد؛ زردشتیان، شیرین؛ و نوروزی سید حسینی، رسول. (1392). اثر فعالیت بدنی بر کیفیت زندگی و امیدبه زندگی در سالمندان استان مازندران. مطالعات مدیریت ورزشی. شماره 17: ص 158-137.
حاتمی، حسین. (1383). بهداشت عمومی. تهران: ارجمند.
حسینی قمی، طاهره و سلیمی بجستانی، حسین. (1391). اثر بخشی آموزش تاب آوری بر استرس مادران دارای فرزندان مبتلا به سرطان در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران. روان شناسی سلامت، فصلنامه علمی پژوهشی، شماره 4: ص 97-109.
حسینی قمی، طاهره؛ و ابراهیمی قوام، صغری و علومیریال زهره. (1389). اثر بخشی آموزش تاب آوری بر سطح کیفیت زندگی مادران دارای فرزندان13-10 مبتلا به سرطان در بیمارستان امام خمینی (ره) تهران سال 1389-1388. فصلنامه مطالعات روان شناسی بالینی شماره اول، سال اول: ص 100-77.
دیوید سون، جرالد سی و گلد فرید، مارین.آر. (بی تا). رفتار درمانی بالینی. ترجمه احمد احمدی علون آبادی،(1371)، چاپ اول، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی.
زرین لک، حمید رضا. (1389). اثر بخشی آموزش مولفه های تاب آوری بر کاهش آسیب پذیری نسبت به اعتیاد و تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به مصرف مواد. اعتیاد پژوهی، 11: ص137-115.
سلیمی بجستانی، حسین. (1388). مقایسه اثر بخشی مشاوره به شیوه آدلری و بازسازی شناختی مبتنی بر تمثیل بر سلامت روانی، تاب آوری و امیدواری دانشجویان دانشکده روان شناسی علامه طباطبائی، پایان نامه دکتری در رشته مشاوره، دانشکده روان شناسی علامه طباطبائی.
شجاعی، ستاره؛ به پژوه، احمد؛ شکوهی یکتا، محسن؛ و غباری بناب، باقر. (1392). اثر بخش آموزش تاب آوری بر سلامت روانی خواهران و برادران کودکان با نشانگان داون. تحقیقات علوم رفتاری، دوره ی 11، شماره 5: ص 447-436.
شفیع زاده، رقیه. (1391). رابطه تاب آوری با پنج عامل بزرگ شخصیت. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال سیزدهم، شماره 3، ص 95-103.
شیخ الاسلامی، فرزانه؛ ماسوله، شادمان رضا؛ خدادادی، نعیما؛ و یزدانی، محمد علی. (1390). احساس تنهایی و سلامت عمومی سالمندان. پرستاری و مامایی جامع نگر، سال 21، شماره 66: ص 34-28.
علی اکبری دهکردی، مهناز؛ اورکی، محمد؛ و برقی ایرانی، زیبا. (1390). بررسی رابطه جهت گیری مذهبی با اضطراب مرگ و از خود بیگانگی در سالمندان استان تهران. مجله روان شناسی اجتماعی، دوره 1، شماره 2: ص 159-140.
قربانعلی پور، مسعود و اسماعیلی، علی. (1391). تعیین اثر بخشی معنادرمانی بر اضطراب مرگ در سالمندان. فرهنگ مشاوره و روان درمانی، سال سوم، شماره 9: ص 68-53.
قربانی، الهه؛ سعادتمند، سعید؛ سپهریان آذر؛ اسدنیا؛ سعید؛ و فیضی پور (1392). رابطه امید، اضطراب مرگ با سلامت روان در دانشجویان دانشگاه ارومیه.مجله پزشکی ارومیه، دوره بیست و چهارم، شماره هشتم: ص 616-607.
کمری، سنقز بادی و فتح آبادی، جلیل. (1391). بررسی نقش جهت گیری مذهبی و امید به زندگی در میزان رضایت از زندگی. فصلنامه پژوهش های نوین روان شناختی. سال هفتم، شماره 28: ص 182-163.
محمدی، مسعود. (1384). بررسی عوامل موثر بر تاب آوری در افراد در معرض خطر سوء مصرف مواد. رساله دکتری. دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی تهران.
میراب زاده اردکانی، آرش. (1387). سالمندی بهنجار. مجموعه مقالات اولین کنفرانس بین المللی سالمندی در ایران. مسائل روان شناختی، ورزش و تغذیه در سالمند، ج 3، ناشر گروه بانوان نیکوکار.
الهی، طاهره؛ خسروی، رباب؛ رشیدی رشت آبادی، سهیلا و اخوان، اکرم. (1393). امیدواری و مشکلات روان شناختی در سالمندان. مجله ی علمی، پژوهش دانشگاه علوم پزشکی زنجان، دوره ی 22، شماره ی 92: ص 125-116.
منابع انگلیسی:
Belsky. J. (1999). The psychology of aging .belsky, brooks/cole publishing company:P 368.
Bonanno, G.A. (2004). Loss, Trauma, and Human Resilience. American psychologist, 59,20-28.
Campbell- sills, L., Cohen, Sh.L., Stein, M.B. (2006).Relationship or resilience to personality, coping, and psychiatric symptoms in young adults. Behaviour Research and Therapy, 44, 585-599.
Cho, S. H. (2005). Older people's willingness to use home care nursing services. Journal of Advanced nursing, China. BMC Public Health, 13, 313-322.
Davydov, D. M., Stewart, R., Ritchie, K., & Chaudieu, I. (2010). Resilience and mental health. Clinical Psychology Review, 30(5),479-495.
Furer, P., & Walker, J. R. (2008). Death anxiety: A cognitive – behavioral approach. Journal of Cognitive Psychotherapy, 22, 167- 180.
Gutjahr, A. R. (2007). Child resilience program: An intervention for children of chronically mentally ill parents. A Dissertation Submitted for the Degree of Doctor of Psychology At the School of Psychology, Spalding University.
Hindle, A., Coates, A., & Kingston, P. (2011). Nursing care of older people. New York: Oxford University Press.
Kumpfer K. .(1999). Factors of processes contributing to resilience: The resilience framework [dissertation]. New York: New York University.
Lim, L. L., & Kua, E. H. (2011). Living alone, loneliness, and psychological well-being of older persons in Singapore. Current Gerontology and Geriatrics Research, 20 (11), 1-9.
Liu, N., Zeng, L., Li, Z., & Wang, J. (2013). Healthrelated quality of life and long-term care needs among elderly individuals living alone: A crosssectional
Masten, A. S, & Reed, M. G. J.(2004). Resilience in Development. Handbook of positive psychology: 74-88.
Pachana, N. A., Byrne, G. J, Siddle, H., Koloski, N., Harley, E., & Arnold E.(2007). Development and validation of the geriatric anxiety inventory. International Psychogeriatrics;19(1):103-14.
Reivich K, Shatte` A. (2002). The resilience factor: Seven keys to finding your inner strengthand overcoming life's hurdles. New York: Broadway Books.
Segal, D. L., June, A., Payne, M., Coolidge, F. L., & Yochim, B. )2010.( Development and initial validation of a self-report assessment tool for anxiety among older adults: The Geriatric Anxiety Scale. Journal of Anxiety Disorders. 24(7):709-14.
Shin, S. H., & Sok, S. R. (2012). A comparison of the factors influencing life satisfaction between Korean older people living with family and living alone. International Nursing Review, 59 (2), 252-258.
Snyder, C, R. Ritschel, L, A. Ravid, L, K. Berg, C, J. (2006). Balancing Psychological Assessments: Including Strengths and Hope in Client Reports. Journal of Clinical Psychology. 62 (1), pp: 33-46.
Snyder, C.R. (2000) Handbook of HOPE: Theory, Measures, and Applications. (Edited by C. R. Snyder) ACADEMIC PRESS. USA.
Stewart, D. E., & Yuen, T. (2011). A Systematic Review of Resilience in the Physically Ill. Psychosomatics. 52(3), 199-209.
Templer, D. I. (1970). The construction and validation of a Death Anxiety scale. Journal of General psychology.82;165-177.
Wolitzky-Taylor, K. B., Castriotta, N., Lenze, E.J., Stanley, M. A., Craske, M. G. (2010). Anxiety disorders in older adults: a comprehensive review. Depression and Anxiety. 27(2):190-211.
You, K. S., & Lee, H. (2006). The physical, mental, and emotional health of older people who are living alone or with relatives. Archives of Psychiatric Nursing, 20 (4), 193-201.
11- جدول زمان بندی مراحل انجام دادن تحقیق از زمان تصویب تا دفاع نهایی
تا تاریخ
از تاریخ
تاریخ تصویب
مطالعات کتابخانه ای
جمع آوری اطلاعات
تجزیه و تحلیل داده ها
نتیجه گیری و نگارش پایان نامه
تاریخ دفاع نهایی
طول مدت اجرای تحقیق
11. تاییدات
الف:
امضا
تاریخ
نام و نام خانوادگی استاد راهنما:
امضا
تاریخ
نام و نام خانوادگی استاد مشاور:
امضا
تاریخ
نام و نام خانوادگی استاد مشاور:
مدیر گروه
در جلسه مورخ کمیته تخصصی گروه مطرح شد و به اتفاق ﺁرا ○ یا با تعداد ○ رای از ○ رای مورد تصویب اعضا قرار گرفت/ قرار نگرفت تاریخ امضا
ب. تایید نهایی
امضا
نوع رای
سمت و تخصص
نام و نام خانوادگی
ردیف
1
2
3
4
5
ت. نظریه شورای پژوهشی دانشگاه:
موضوع و طرح تحقیق پایان نامه دانشجوی مقطع:
رشته که به تصویب کمیته تخصصی مربوط رسیده بود. در جلسه مورخ :
شورای پژوهشی دانشگاه مطرح شد و پس از بحث و تبادل نظر مورد تصویب اکثریت اعضا قرار'گرفت
فرم تعهد استاد راهنما، مشاور و دانشجو در انتشار نتایج حاصل از پایان نامه های دانشجویی
عنوان پایان نامه (بصورت کامل ذکر شود):
نام استاد راهنما :
نام استاد مشاور:
نام دانشجو:
.شماره دانشجویی:
1 Belsky. J
2 Furer, P., & Walker, J. R
3Snyder, C.R
4 You, K. S., & Lee, H
5 Shin, S. H., & Sok, S. R
6 Lim, L. L., & Kua, E. H
7 Liu, N., Zeng, L., Li, Z., & Wang, J
8 Kumpfer
9 Active participant
10 Cho, S. H
11 Pachana, N. A
12 Hindle, A., Coates, A., & Kingston, P
13 Wolitzky-Taylor, K. B
14 Stewart & Yuen
15 Davydov, D. M., Stewart, R., Ritchie, K., & Chaudieu, I
16 Gutjahr, A. R
17 Reivich, K, & Shatte,` A
18 death anxiety scale
19 templer
20Snyder Hope Scale
—————
————————————————————
—————
————————————————————
1