بیماری یا عارضه زوال مرکبات ) Citrus decline (
استان هرمزگان
شهرستان حاجی آباد
روستای دهنه میمند
مقدمه بیماری یا عارضه زوال مرکبات ( Citrus decline ) یکی از بیماریهای مهم و خسارت زا در مرکبات بوده که تا کنون منجر به ازبین رفتن باغ های مرکبات در مناطق مختلف آسیا ، اروپا ، آفریقا و آمریکا شده است . بر اساس تحقیقات انجام شده مجموعه ای از عوامل بیماری زای زنده ( قارچ ها ، نماتدها ، باکتری ها و ویروس ها ) و غیره زنده ( استرس های آبی و غذایی ) در بروز علایم زوال روی درختان مرکبات نقش دارند که در این میان نقش پاتوژن های خاکزاد مولد پوسیدگی های ریشه و طوقه برجسته و حائز اهمیت می باشد. در 3-2 سال اخیر علایم زوال در باغات مرکبات استان هرمزگان مشاهده شده است . این عارضه به دو صورت زوال سریع و تدریجی منجر به از بین رفتن درختان مرکبات می شود . از نظر میزبانی ، تقریبا همه گونه ها و ارقام مرکبات نسبت به این عارضه حساس اند ولی از نظر میزان حساسیت متفاوت هستند . بر اساس مطالعات انجام شده ، پرتقال و نارنگی به عنوان حساس ترین گونه های مرکبات معرفی شده اند علایم این عارضه ابتدا در باغات نارنگی منطقه سیاهو مشاهده شده است . سپس باغات لیموترش شهرستان رودان و پرتقال و نارنگی شهرستان حاجی آباد تحت تاثیر این عارضه قرار گرفتند . در حال حاضر این بیماری با روند پیشرفت سریع خود و خسارت اقتصادی فراوان به عنوان یکی از دغدغه های اصلی باغداران استان محسوب می شود . با توجه به اهمیت اقتصادی کشت مرکبات در استان هرمزگان ، مدیریت عوامل موثر در بروز این پدیده ضروری به نظر می رسد . امید است با اجرای این طرح گام موثری در کنترل عارضه مذکور و جلوگیری از گسترش آن به سایر استان ها برداشته شود .
علایم بیماری علایم بیماری به اشکال مختلفی در مرکبات قابل مشاهده است و به طور کلی عبارتند از : زردی رگبرگ ها و بافت های مجاور و نهایتا زردی یا حالت موزائیک گل برگ ، ریزش برگ ها و سرخشکیدگی شاخه ها ، تغییر رنگ و تیره شدن آوندها ، عدم تشکیل میوه و یا ریزش میوه ها قبل از رسیدن به مرحله بلوغ ، کاهش حجم ریشه و مرگ ریشه های فرعی ، کاهش رشد و حتی مرگ درخت . گاهی ممکن است درختان به صورت ناگهانی طی یک تا دو روز پژمرده و خشک شوند . درختان دارای علایم زوال شاید به طور کامل خشک نشوند اما محصول آنها به شدت کاهش یافته و دیگر اهمیت اقتصادی ندارند .
وضعیت موجود : این بیماری به طور پراکنده در سطح استان به بیش از 100 هکتار از باغات مرکبات خسارات جدی وارد نموده و منجر به زوال تدریجی درختان گردیده است . امکانات موجود : وجود کارشناسان بخش کشاورزی و همچنین ماشین آلات و سمپاشهای در اختیار بهره برداران و کلینیکهای گیاهپزشکی مستقر در شهرستانها از امکانات موجود میباشد . برنامه پیشنهادی : برنامه عملیاتی حاضر با هدف مدیریت و کنترل پیشرفت سریع بیماری با استفاده ترکیبات متداول و توصیه شده جهت مدیریت عارضه زوال مرکبات در استان هرمزگان ارائه شده است در حال حاضر صرفا از اطلاعات منتج از تحقیقات خارجی جهت کنترل و مدیریت موقت زوال مرکبات استفاده شده است و بدیهی است نتایج حاصل از تحقیقات منطقه ای در آینده توصیه ها را مطابق با نتایج حاصله اصلاح خواهد نمود .
موارد ذیل جهت مدیریت و کنترل گسترش بیماری توصیه می شود : 1- ضد عفونی بستر کاشت در محل های دارای سابقه آلودگی ریشه و زوال تاکید می گردد در جایگزینی درختان از بین رفته با این عارضه ضد عفونی بستر با دقت و حساسیت لازم صورت پذیرد . 2- اجتناب از استفاده پایه لیمو ترش در مناطق شیوع بیماری 3- مدیریت آبیاری باغ جهت جلوگیری از گسترش عوامل بیماری زای خاکزاد از طریق آب آبیاری بویژه عدم ارتباط کرت های درختان با یکدیگر 4- جلوگیری از تنش های خشکی تابستانه که باعث ایجاد زخم و سوختگی ریشه می شود . 5- کنترل شیمیایی بیماری با استفاده از ترکیبات توصیه شده به شرح ذیل : 5-1- گرانول پاشی با استفاده از قارچ کش سیستمیک ریدومیل گرانول ( متالاکسیل 5 % ) به نسبت 40 گرم برای هر درخت در هر نوبت و چهار نوبت در سال بصورت مخلوط با خاک 5-2- محلول پاشی با قارچ کش سیستمیک فوزتیل آلومینیوم ( آلیت ) به نسبت یک در هزار و چهار نوبت در سال 5-3- استفاده از نمک های فسفاته مانند سولفورین k ، فوسترول و یا فسفرت 750 ( از طریق کود آبیاری : 5-3 لیتر در هکتار ؛ محلول پاشی : 2در هزار ) و سه نوبت در سال . استفاده از تیمار های فوق در ارقام حساس برای چند سال و در ارقام متحمل به مدت یک سال بایستی صورت گیرد .
مهمترین ویژگی کود مایع بیوژیک بیو آمینو پالیس ویژه مرکبات : 1- افزایش عملکرد محصول 2- کمک به ماندگاری بیشتر گلها و میوه ها 3- کمک به رسیدگی سریعتر میوه 4- افزایش مقاومت در مقابل استرسهای محیطی از جمله : خشکی ، سرما و شوری 5- افزایش تعداد گلها زمان مصرف : متورم شدن جوانه ، فندقی شدن میوه ، یک ماه قبل از رسیدن میوه . مقدار مصرف : 5/2 لیتر در هزار لیتر آب محلول پاشی بایستی در صبح زود یا قبل از غروب آفتاب ( یعنی هنگامیکه دمای محیط زیاد نباشد ) انجام شود . عدم وزش باد یا حداقل وزش آن برای محلولپاشی لازم است . بایستی آنقدر محلول روی شاخ و برگ درختان پاشیده شود تا برگها کاملا خیس شوند ، بویژه بایستی سعی شود زیرا برگها کاملا خیس گردد . شایسته است پس از انجام محلولپاشی ، آبیاری صورت گیرد .
پایان