پاورپوینت بلاست برنج

بلاست برنج
تهیه کننده: سجاد حیدری

بیماری های برنج

1. بلاست برنج (Pyryicularia Oryzae)

2. لکه قهوه ای (Helminthosporium Oryzae)

3. پوسیدگی طوقه

بلاست برنج (Pyryicularia Oryzae)

یکی از بیماری های شایع برنج، بیماری بلاست است که در زمان های شدت بیماری، تا 20% محصول از بین خواهد رفت. این بیماری در ایران برای اولین بار در سال 1330 مشاهده شد.

نشانه های بیماری
به تمام قسمت های هوایی گیاه حمله می کند ولی نشانه های بیماری، بیشتر روی برگ ها دیده می شود. مهم ترین نشانه های بیماری در برگ ها، لکه های دوکی شکلی است به رنگ آبی متمایل به سبز؛ با اندازه ای حدود mm3-2 که به تدریج با پیشرفت بیماری، این لکه ها به هم می پیوندند و لکه هایی به اندازه ی cm1 تولید می کنند که حاشیه ی این لکه های بزرگ، قهوه ای رنگ است. اندازه ی این لکه ها بسته به شرایط جوی و درجه مقاومت گیاه، متفاوت است. در ارقام حساس و شرایط مساعد آب و هوایی، اندازه ی لکه ها بزرگ و در شرایط نامساعد جوی و ارقام مقاوم و نیمه مقاوم، اندازه ی این لکه ها کوچک تر است. به طور معمول، اندام های زایشی قارچ، در مرکز لکه ها تشکیل می شوند.

انواع بلاست

1. بلاست برگ (Leaf Blast)
2. بلاست خوشه (Blast Panicle)
3. بلاست دم خوشه (Blast Neck)
4. بلاست بند (Node Blast)

به طور معمول، لکه های تشکیل شده بر روی خوشه، گره و بند، لکه هایی گرد هستند ولی روی برگ، لکه ها، دوکی شکل اند. از نظر مراحل زندگی گیاه، بلاست در مرحله ی خوشه و دم خوشه خسارت شدیدتری می زند و موجب پوک شدن دانه ها می شود.

شرایط مساعد برای ایجاد و توسعه ی بلاست

مناسب بودن شرایط رطوبتی و حرارتی، به خصوص این که لایه ی نازکی از آب بر روی گیاه وجود داشته باشد؛ باعث می شود حداکثر پس از 4 تا 5 روز علایم بیماری (لکه ها)، ظاهر شوند و 4 تا 5 روز، یک نسل از بیماری تولید شود. رطوبت لازم برای جوانه زنی و بقای بلاست، حداقل رطوبت 93% است و در رطوبت کمتر از 88%، اسپورزایی قارچ انجام نمی شود. درجه حرارت مناسب برای فعالیت قارچ، دمای 28-5 درجه ی سانتی گراد است. اگر قارچ عامل بیماری بلاست در مرحله ی گیاهچه یا مرحله ی خوشه به گیاه برنج حمله نماید؛ خسارت شدیدتری به بار خواهد آورد.

روش های مبارزه با بیماری بلاست برنج
 
الف: مبارزه ی زراعی
ب: مبارزه ی شیمیایی

الف: مبارزه ی زراعی
1. استفاده از ارقام مقاوم به بیماری
2. انتخاب و کشت بذرهای سالم: چون بلاست، از طریق بذر هم منتقل می شود.
3. اجتناب از مصرف بی رویه و خودسرانه ی کودهای ازته
4. کشت زودهنگام یا کشت بذور زودرس: چون دیررس ها به بلاست حساس ترند.
5. از بین بردن بقایای گیاهی، بعد از برداشت
6. رعایت فاصله و عمق کاشت مناسب.

ب: مبارزه ی شیمیایی

1. ضدعفونی بذرها، قبل از کشت: با سم های بنومیل20% + تیرام 20% به میزان 5 کیلوگرم برای هر تن بذر
2. سم پاشی مزارع با سموم قارچ کش زیر:
امولسیون50% هینوزان به نسبت 1 کیلوگرم در هر هکتار.
پودر وتابل50% بنومیل (بنلیت)، به میزان 1 کیلوگرم در هر هکتار (به روش سم پاشی هوایی با هواپیما).

نتیجه گیری

گیاه برنج در طی دوره ی رشد خود، از جانب عوامل بیماری زای مختلفی مورد تهدید قرار می گیرد؛ که فراوانی و خطر برخی از این عوامل بیشتر، و مبارزه با آنها، ضروری تر است؛ که مبارزه با بیماری بلاست، از لحاظ اهمیت در صدر این فهرست قرار دارد. بهترین زمان برای مبارزه با بلاست، موقعی است که اولین علایم بیماری (لکه ها)، در مزرعه ظاهر شوند. اگر یک نوبت سم پاشی موثر نبود؛ می توان با فاصله ی 7 تا 10 روز، یک یا دو نوبت دیگر سم پاشی را تکرار کرد.

نتیجه گیری

با اتخاذ شیوه های اصولی و صحیح زراعی و در صورت اجبار، مصرف سموم شیمیایی می توان تا حد زیادی بلاست را کنترل کرد؛ ولی اگر تمام این تلاش ها موثر واقع نشد و آلودگی بلاست در مرحله ی خوشه(که بسیار خطرناک است)، دیده شد؛ از محلول 5% سمی به نام Kasumin استفاده می کنیم؛ به میزان 1 لیتر برای هر هکتار. بهترین زمان مصرف این سم زمانی است که حداکثر خوشه ها ظاهر شده باشند.
با رعایت نکات فوق و توجه به توصیه های مراکز پژوهشی و ترویجی، و ادامه ی تحقیق و تلاش متخصصین اصلاح نباتات با هدف تهیه ی ارقام مقاوم به این بیماری، امید می رود که خسارت های ناشی از بلاست در مزارع برنج کشور و استان، همه ساله روند نزولی از خود نشان دهد.

منابع

آل آقا،ن.، 1358،پلی کپی بیماری های گیاهان زراعی،انتشارات گروه گیاه پزشکی دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران.
اخوی زادگان،م ج.،1355،مقایسه اثر چند نوع قارچ کش علیه بیماری بلاست برنج،مجله ی بیماری های گیاهی.
جمسی،غ.،1379، جزوه درسی بیماری های گیاهی،گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
خدابنده،ن.،1377، غلات، انتشارات دانشگاه تهران،ص406 تا 408 .

پایان