بررسی کودکان بیش فعال
پرسش مراجع
پسرم ۵ ساله است و بسیار شیطنت می کند پرسش های زیادی می پرسد من و پدرش را کلافه کرده است. او در مهد کودک هم از مربی اش بسیار سوال می کند و حرف های عجیب و غریبی می زند. همکلاسی ها و همسالانش را به نوعی آزار می دهد بسیار پر جنب و جوش فعال است. انرژی بسیار زیادی هم دارد .و نمی دانیم با او چه کار کنیم ؟ لطفاً مرا راهنمایی کنید.
پاسخ روانشناس
خواهر گرامی آنچه شما در مورد پسرتان گفتید می تواند علائم و نشانه های یک کودک بیش فعال باشد. معمولاً کودکانی که بیش فعال هستند شرایط و خصوصیات رفتار خاص خودشان از جمله پسر شما را دارند. کودکان باید تحت درمان یک درمانگر قرار گیرند. به این نوع اختلال اختلال کاهش توجه – بیش فعالی گفته می شود یا ADHD .لازم به ذکر است که تام ادیسون مخترع برق یک کودک بیش فعال بوده است .توصیه می شود که او را نزد یک روانشناس بالینی کودک یا روان پزشک اطفال ببرید.
بحث بیشتر بررسی کودکان بیش فعال
بیش فعالی چیست؟
اختلال کاستی توجه -بیش فعالی به شکل های مختلف و با نام های متفاوتی تعریف شده است. و تقریباً هیچ گاه توافقی در این زمینه وجود نداشته است .این اختلال معمولاً با ویژگیهایی چون بیش فعالی, تکانشگری, بی توجهی و غیره توصیف می شود و اغلب این گرایش وجود داشته است که آن را ناشی از عوامل زیستی آسیب مغزی یا وراثت می دانند.
همه گیر شناسی یا میزان شیوع
در جمعیت های مختلف و با توجه به ملاک های شخصیتی متفاوت شیوع بیش فعالی از ۱ درصد تا ۱۰ درصد متغیر است. این اختلال در پسران ۳ تا ۴ برابر شایعتر است. گلداستین در سال ۱۹۹۸ می نویسد که حدود ۳ تا ۵ درصد کودکان با اختلال کاهش توجه – بیش فعالی رو به رو هستند. ۲۰ تا ۳۰ درصد این تعداد فقط کاهش توجه دارند بدون آنکه تکانشگری یا بیش فعالی مشکلی داشته باشند.
بر اساس تحقیقی که در برزیل انجام گردید چنین عنوان شد که در حدود پنج درصد از کودکان دارای اختلال کاهش توجه – بیش فعالی هستند که در هر ۵ سال حدود ۵ درصد از میزان فراوانی آنها کاسته می شود.
ویژگی های بالینی اختلال کاهش توجه – بیش فعالی
این اختلال معمولاً در اوایل و اواسط کودکی آشکار می شود. بر اساس آخرین راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی انجمن روانپزشکی آمریکا رفتارهای مشخص کودک باید پیش از ۷ سالگی شروع شود و این نشانه ها باید حداقل ۶ ماه ادامه داشته باشد.
علائم و نشانه های بالینی در کودکان بیش فعال
– تکانشگری
– کم توجهی و حواس پرتی
– بی قراری و جنب و جوش زیاد
– ایجاد مشکل در بازی دیگران (همسالان)
– بی توجهی به حرف دیگران
– مشکل در پیروی از دستور ها
– انجام کارهای خطرناک بدون آنکه به پیامد آن فکر کند
– تصادف کردن به میزان بیش از دیگران
– راحت نیستند
– داشتن عزت نفس پایین و به سرعت احساس ناکامی کردن
– اختلال های زبان و گفتار
– اختلال های خلقی و افسردگی
– کم اشتهایی
– مشکل سازگاری در موقعیت های جدید
– مشکل در فعالیت های ورزشی
– خودآزاری کندن مو و پوست خود
– ناتوانی یادگیری
– وول خوردن
– نافرمانی و عدم همکاری
نگاهی کوتاه به زندگی دو نفر از مشاهیر بزرگ جهان که به این اختلال مبتلا بوده اند
۱- توماس ادیسون
کودکی همواره با بیشتر بزرگسالانی که می شناخت درگیر بود. همیشه می پرسید کشف می کرد و حوادث جزئی می آفرید.سر انجام مادرش مجبور شد او را از مدرسه بیرون بیاورد و خودش به او درس بدهد.
۲- وینستون چرچیل
اولین معلم سرکار خانه چرچیل او را کودکی سرسخت و اصلاح ناپذیر می دانست و با عصبانیت رهایش ساخت. او چند معلم دیگر را نیز درمانده کرده. در مدرسه ای به او اجازه داده شد تا در فواصل زمانی منظم ای کلاس را ترک گوید و محوطه مدرسه را دور بزند. به این امید که این فعالیت مقداری از انرژی او را از بین ببرد.
سبب شناسی اختلال کاهش توجه – بیش فعالی
اختلال کاهش توجه – بیش فعالی ناشناخته است کودکانی که مبتلا به این اختلال هستند شواهدی دال بر آسیب مغزی واقعی نشان می دهند. معلوم شده که اختلالات دوران بارداری یا تولد و یا بیماریهای نوباوگی با بیش فعالی همبسته است اما رابطه آنقدر محکم نیست که در بیش فعالی رفتاری یا مدرسه به کار آید. ممکن است وراثت علت احتمالی باشد.
اغلب پدر کودک مبتلا به اختلال کاهش توجه – بیش فعالی دوران کودکی پردردسری داشته از مدرسه اخراج شده و به بی آرام و بیقرار و کم حوصله بوده است. به علاوه برخی محققان میزان های بالایی از اختلال شخصیت ضد اجتماعی را در وابستگان مرد و اختلال شخصیتی هیستریای( شخصیت نمایشی) را در وابستگان زن مشاهده کرده اند.
علل و عوامل گوناگون در پیدایش اختلال بیش فعالی
۱- عوامل ژنتیکی
۲- عوامل عصب شناختی و عصب شیمیایی
۳- سم های محیطی
۴- رفتار والدین
۵- عوامل مربوط به تغذیه
۶- عوامل روانشناختی ,تعامل طبیعت – تربیت
روش های تشخیص اختلال کاهش توجه بیش فعالی
۱- شرح حال گیری
۲- مصاحبه با کودک والدین و معلم
۳- مشاهده رفتار کودک در خانه مدرسه زمین بازی
۴-ارزشیابی ویژه از کودک شامل موارد زیر می شود:
الف – پیشرفت تحصیلی
ب – سلامت عصب شناختی
ج – روابط خانواده – کودک
۵ – معیارهای راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی انجمن روانپزشکی آمریکا, AAP, سال ۲۰۰۰ یا طبقه بندی بین المللی بیماری ها سازمان بهداشت جهانی WHO ,سال ۱۹۹۶.
آزمون های روانی از جمله هوش ,حافظه, توجه, پیشرفت تحصیلی ,سازگاری هیجانی.
روش های درمانی اختلال کاهش توجه – بیش فعالی
دارو درمانی
رایج ترین درمان این اختلال استفاده از داروها می باشد .این داروها اثرات کوتاه مدت مثبتی دارند. بسیاری از کودکان در کلاس رفتار بهتری نشان می دهند و تخریب جریان آن کاهش می یابد.
رفتار درمانی
پس از آخرین جلسه درمان با دارو, رفتار درمانی با کودکانی که روند داروی آنها خاتمه نیافته است شروع می شود. بیشتر تدابیر رفتاری تغییراتی ایجاد می کنند که کمتر از دو ماه طول می کشد و اثرات آنها معمولاً آنقدر قوی نیست که رفتار را به حداقل برساند.
رژیم غذایی
در محدودی از موارد رژیم غذایی فاقد مواد افزودنی مانند شکلات ممکن است مفید واقع شوند.
اصلاح و تغییر رفتار
این روش می تواند برای برخی از کودکان مفید واقع شود. این روش درمانی به کودک کمک می کند تا مهارت های حل مسئله و کنترل خود را افزایش دهد. محیط مدرسه باید به گونه ای باشد که امکان بازی آزاد فراهم گردد و فرصت بی نظمی محدود شود.
توصیه ی روانشناس
والدین عزیز اگر احساس کردید که فرزندتان در شرایطی است که یکی از ویژگیهای رفتاری ذکر شده در بالا را دارد و رفتارش برای برای من غیر قابل تحمل است هر چه سریعتر او را نزد یک روانشناس کارآزموده و مجرب ببرید. چرا که روند درمان زمانی بهتر نتیجه خواهد داد که زودتر تشخیص اختلال توسط درمانگر داده شود.
با تشکر از حسن توجه شما