بررسی معماری موزه پل کلی رنزو پیانو
موقعیت
در نزدیکی خیابان های طاق دار شهر قدیمی برن (Bern) در کشور سوئیس بنایی متشکل از سه قوس تپه مانند دیده می شود که به دلیل نمایش آثار «پل کلی» نقاش، موسیقیدان و بزرگ ترین تئوریسین طراحی جهان در آن، موزه پل کلی (Zentrum Paul Klee Museum) نامگذاری شده است.بنای موزه پل کلی همچون تپه های دامنه دار آلپ، جزئی از توپوگرافی این منطقه محسوب شده و مرز مشخصی میان آن و محیط پیرامون نمی توان یافت
کاربری بنا-معمار
هر چند که کاربری اصلی این بنا موزه است و در آن تعداد زیادی از مجموع ۴۰۰۰ اثر پل کلی که توسط خانواده او به موزه اهدا شده اند، به نمایش گذاشته شده است اما به دلیل علاقه بسیار زیاد پل کلی به تدریس و آموزش هنر، در این بنا نیز چندین کارگاه و آتلیه آموزش هنر دایر است و بیشتر به مرکزی دائمی برای تمامی هنرها و تمام گروه های سنی تبدیل شده است.معمار این بنا، «رنزو پیانو» (Renzo Piano) در سال ۲۰۰۵ میلادی طراحی این موزه را به اتمام رسانده است.
رنزو پیانو در خصوص طراحی این موزه می گوید:
باید اول گوش دهید که زمین به شما چه می گوید، چرا که سایه طرح از قبل در آنجا است. در این مورد خاص باید به صدای پل کلی نیز گوش کنیم. می توانیم شاعرانه به نقاشی هایش نگاه کنیم و ایده بگیریم.
کانسپت طرح ایده طرح بنای موزه در نظر گرفتن فراز و فرودهای زندگی یک مجسمه ساز مطابق با پستی بلندی و شیب زمین بوده است.
بنابراین موزه به طور دقیق شکل زمین را می گیرد. در عین حال تا جایی که ممکن است حومه و طبیعت را کامل می کند و حس زیبایی و نامحدود بودن را که در کوهستان ایجاد شده است امتداد می دهد.
ویژگی طراحی
رابطه نزدیک کارهای کلی با طبیعت بوده که موجب شده است رنزو پیانو ساختمانی را طراحی کند که با تپه ها و محیط اطرافش متعامل باشد. در نتیجه ساختمانی سبک وزن به شکل موج سینوسی که از فولاد و شیشه تشکیل شده است، طراحی شده که به مجموعه ای از تپه ها شباهت دارد.
به این ترتیب پیانو با الهام از آثار پل کلی و با توجه به بستر و زمینه ساختمان، بنایی را طراحی کرده که هم اکنون در زمره موفق ترین آثار با هدف پیوند با زمینه است.
علاوه بر این ارزش ها، در طراحی و نحوه اجرای این بنا نیز می توان توجه به جزئیات، زیبایی، ظرافت، شفافیت و تمامی دیگر شاخصه های آثار پیانو را مشاهده نمود.وی در جهت خلق فضاهایی ساده و تحسین برانگیز از هر گونه تزئینات و عناصر بیهوده پرهیز کرده و ترکیبی خالص و بی نقص را پدید آورده است.
بخش های موزه
این موزه با هزینه ای معادل ۸۶ میلیون دلار، از سه طاق تشکیل شده که اولین آن ها شامل مرکز اطلاعات، موزه کودکان و سالن کنسرت با ۳۰۰ صندلی است.
چیدمان فضاها
در زیر دومین طاق، مجموعه دائمی و نمایشگاه های موقت قرار دارند و سومین طاق نیز به فضاهای اداری، اتاق های کنفرانس و انبارها اختصاص یافته است.
این سه طاق که تمامی فضاهای اصلی موزه را در خود جای داده اند توسط راهرویی شیشه ای به طول ۱۵۰ متر به یکدیگر متصل می شوند که پیانو از آن به عنوان خیابان موزه یاد می کند و ازپنجره های آن به راحتی می توان مناظر اطراف و چمن هایی که بر روی سقف موزه روئیده است را مشاهده نمود.
ویژگی سایت
پیانو محل ساخت بنا را نیز در مکانی از سایت انتخاب کرده است تا منحنی ملایم اتوبانی که دسترسی اصلی موزه نیز است از این راهروی شیشه ای دیده شود.جهت حفاظت از آثار نقاشی در موزه، چگونگی استفاده و کنترل نور در این بنا به قدری حائز اهمیت بوده که در آن از انواع متفاوتی از کنترل کننده های نور مانند سایه بان های ثابت در جداره ها، صفحات فلزی متحرک اتوماتیک در نمای طاق ها و کرکره های ریز نقش در سقف استفاده شده است.در سایر فضاهای عمومی موزه نظیر کافی شاپ و گالری ها نیز استفاده مناسب از نور طبیعی قابل تشخیص است.
کفپوش ها
علاوه بر کلیات حجم و ظاهر موزه، جزئیات فضاهای داخلی موزه نظیر کفپوش هایی از جنس بلوط و پلکان های چوبی نیز در پیوند بنا با طبیعت پیرامون موثر هستند.در این موزه جهت القاء حس تعلیق و سبکی بسیاری از دیواره های نمایش تابلوها توسط زنجیره هایی از سقف آویزان بوده و فاصله ای محسوس میان آن ها و زمین وجود دارد.
این بنا در فهرست آثار تاریخی یونسکو نیز به ثبت رسیده است بنایی متشکل از سه قوس تپه مانند دیده می شود که همچون تپه های دامنه های آلپ جزوی از توپوگرافی این منطقه محسوب شده و مرز مشخصی میان آن و محیط پیرامون نمی توان یافت.
علاوه بر این ارزش ها در طراحی و نحوه اجرای این بنا نیز می توان توجه به جزئیات، زیبایی، ظرافت، شفافیت و تمامی دیگر شاخصه های آثار رنزو پیانو را مشاهده نمود. پیانو در جهت خلق فضاهای ساده و تحسین برانگیز از هرگونه تزئینات و عناصر بیهوده دوره کرده و ترکیبی خالص و بی نقص را پدید آورده است
طاق ها توسط راهرویی شیشه ای به طول 150 متر به یکدیگر متصل می شوند که پیانو از آن به عنوان خیابان موزه نام می برد و از پنجره های آن به راحتی می توان مناظر اطراف و چمن هایی که بر روی سقف موزه روییده است را مشاهده کرد
جهت حفاظت از آثار نقاشی در موزه، چگونگی استفاده و کنترل نور در این بنا به قدری حائز اهمیت است که در آن از انواع متفاوتی از کنترل کننده های نور مانند سایه بان های ثابت در جداره ها، صفحات فلزی متحرک اتوماتیک در نمای طاق ها و کرکره های ریزنقش در سقف استفاده شده است.
جزئیات کلی مرکز فرهنگی و گالری هنری پل کلی
سه تیه ساخته شده از فولاد و شیشه به سه ساختمان تقسیم شده است که با عملکردهای مختلف شناخته می شود. به طور کلی می توان گفت این مجموعه یک گردشگاه چند منظوره با تاسیسات ارتباطی، سرسراها، سالن های اجتماعات و سالن سمینار است.
بال جنوبی ساختمان (کوتاه ترین موج) شامل دفاتر مدیریت، اداری، تحقیقات و سرویس است، قسمت مرکزی (موج میانه) به مجموعه های دائمی و نمایشگاه غیردائمی و همچنین محل انبارها اختصاص داده شده است و موج سوم، بلند ترین آنها به پذیرش و شروع حرکت، یعنی قسمت ورودی و سالن اجتماعات و اختصاص یافته است.
نمای داخلی مرکز فرهنگی و گالری هنری پل کلی
قسمت ورودی که زیر تپه سوم و بلندتر قرار دارد، شامل یک آمفی تئاتر است. بازدید کنندگان هنگامی که به قسمت نمایش آثار داخلی وارد می شوند، به تدریج به داخل تپه ها قدم می گذارند. سپس به مرکز مطالعات و تحقیقات درباره کلی و آثارش می رسند. بال های مختلف توسط یک مسیر ارتباطی به هم متصل می شوند. ورودی اصلی مرکزی به وسیله یک پل ادامه می یابد، که در طول آن مسیر قسمتی وجود دارد که بدنه شفاف آن در حفره عمیق میان دو موج قرار گرفته است.
این کار ابتکاری نوین برای مخفی کردن اندازه واقعی بنا است. از این قسمت بازدید کننده شکل تپه با موج مانند ساختمان را تحسین می کند. چون ساختمان ریشه عمیقی در طبیعت دارد هم از لحاظ فیزیکی و هم از نظر ذهنی خیلی کوچک تر از آن است که به چشم می آید. خلق این احساس در معماری، هنر طبیعی و ساختاری، فرم خودایستای یک معماری موجی شکل است.
سازه مرکز فرهنگی و گالری هنری پل کلی
این سه موج ترکیبی از فولاد و شیشه با سطح حدود ۱۶۰۰۰ مترمربع است که با ۱۱۰۰ تن فولاد ساخته شده است. ستون های فولادی منحنی مونتاژ شده اند و توسط کارگرانی از ملل مختلف، به طور مستقیم در آن جا نصب شده اند. همچنین به طول ۱۵۰ متر شیشه در نمای این ساختمان به کار رفته تا نور را به قسمت های اداری هدایت کند. با وجود این که ساختمان شکل ساده ای دارد، پیچیده است، به خصوص چون تمام سطح آن با فولاد و شیشه به شکل منحنی پوشانده شده است. طول کلی استون ها بیش از ۴ کیلومتر بوده که هر کدام با دیگری متفاوت است. تمام اجزای فولادی با دیگری متفاوت هستند. ایسن ویژگی به ساختمان اجازه میدهد تا هر گونه انحنایی را بپذیرد
هندسه
هندسه ساختمان شامل یک سطح منحنی سه بعدی براساس قطاع هایی از دایره در هر دو نمای ساختمان است. ساختار تحمل کننده بار، شامل دنده های فولادی می شود که به شکل های گوناگون به وسیله تجهیزات اکسی استیلن کامپیوتری بریده و بعد از آن با دست به هم متصل شده اند. ارتفاع جان این دنده ها بین ۸۰۰ تا ۱۲۰۰ میلیمتر است که با یک شبکه تسمه های فلزی به هم متصل می شوند. برای این که هر یک از این دنده های فلزی به نرمی و آهستگی به زمین و طبیعت کناره برسند، در نقطه انتهایی به جعبه هایی از جنس ورق فلزی که با خاک پر شده اند، متصل می شوند.
در قسمت جلویی ساختمان، موج ها از اوج به فرود تاب می خورند و در نقطه پایینی که با زمین تماس پیدا می کنند، بار را به زمین منتقل می کنند. فرم منحنی تا زیرزمین ادامه می یابد، جایی که دیواره های بتنی تقویت شده، بار وزن فضای طبقه پایینی را تحمل کرده و در بالاترین نقطه سقف و بام به وسیله کابل های کششی وزن نمای معلق را تحمل می کند. مشکل اصلی در حقیقت رسیدن به یک نمای بدیع و هماهنگ با طبیعت بود که قادر به حفظ آثار این هنرمند سوئیسی باشد.
چون این آثار آبرنگ یا رنگ روغن هستند و اغلب بر روی کاغذ اجرا شده اند، از این رو بسیار شکننده اند و نباید به طور مستقیم تحت تاثیر نور باشند. بنابراین نور خورشید به نمای غربی می تابد و از آنجا با استفاده از پرده های کرکره ای و شفاف به قسمت های دیگر منتقل می شود و با این روش شدت نور کم می شود. ولی قسمت های سرویس دهنده طوری طراحی شده اند که دارای نور طبیعی هستند.
در داخل بنا بازدید کنندگان به سالن های اصلی راهنمایی می شوند. جایی که در آن رنزو پیانو مشکل اصلی نمایش را بارها کردن دیوارها از بالا به پایین و معلق نگه داشتن آنها چند سانتیمتر بالاتر از زمین، حل کرده است و نقاشی ها در یک نور ملایم و متنوع بر روی دیوارهای سفیدی که خود از سقف آویزان شده اند، قرار دارند. دیوارها را که می توان در موقعیتهای
مختلف جابه جا کرد، طوری مرتب شده اند که بازدیدکننده از دیدن و کشف و کنجکاوی در مورد آنها لذت می برد. از راه دیوارهای شیشه ای لابی ورودی، منحنی های دنده ای فولادی که در بالا به هم می پیوندند، قابل مشاهده هستند.
https://www.kojaro.com/2018/11/9/166227/%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%BE%D9%84-%DA%A9%D9%84%DB%8C/
http://www.freeformland.com/en/freeformland/159/ZENTRUM_PAUL_KLEE_MUSEUM
https://pickcad.com/%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%87/
http://ushidar.com/index.php/%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7/%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7/%D8%B3%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%B3/1536-%D9%85%D9%88%D8%B2%D9%87-%D9%BE%D9%84-%DA%A9%D9%84%DB%8C-2-%D8%B3%D9%88%DB%8C%DB%8C%D8%B3.html