بنام خدا
بررسی آزمایشگاهی قسمت قشری آدرنال
هورمونهای کورتکس آدرنال
1-گلیکو کورتیکوئید ها کورتیزول تنظیم متابولیسم و پاسخ ایمنی
2- مینرالو کورتیکوئید ها آلدسترون فشار خون –حجم عروقی – الکترولیت ها
3- آندروژن های آدرنال DHEA-DHEAs, ویژگی های ثانویه جنسی
کنترل ترشح ACTH فاکتورهای مستقیم
1-ترشح CRH -به صورت پالسی با ریتم شبانه روزی از برجستگی میانی هیپوتالاموس
2-تغییر ساعات خواب ریتم جدیدی ایجاد می کند.
3-بستگی به میزان کورتیزول آزاد سرم دارد
4-استرس ها (تب –جراحی –هیپوگلیسمی – ورزش –ترومابرروی آن تاثیر دارد
…….. ACTH کنترل ترشح
6- غذا خوردن باعث ترشحCRHمیگردد.
7-سایتوکائین ها(TNFو آلفا اینترلوکین) باعث تحریک ترشحCRH به صورت مستقیم میگردند.
8- عوامل سایکولوژیک (اضطراب- افسردگی )باعث افزایش ترشح CRHمیگردند
سنتز شیمیایی
1-برداشت کلسترول توسط گیرنده LDLبرروی سلول آدرنال
2-فعال شدن آنزیم های مختلف در اثر تحریک های مختلف
21هیدروکسیلاز=تولید کورتیزول
17 هیدروکسیلاز= تولید اندروژن ها
نمای بافتی ازمناطق مختلف کورتکس آدرنال
آلدسترون
کورتیزول
آندروژن
نحوه کنترل ترشح کورتیزول
در اثر تحریک مغز-هیپوفیز قدامی و خلفی –هیپوتالاموس و تغییرات لنفوسیت های خون محیطی ملکول(POMC) Pro Opio melanoCortin توسط CRHفعال شده و باعث ترشح و آزاد سازی ACTHاز سلولهای بازوفیلیک هیپوفیزقدامی میگردد که ACTHدر محور هیپوتالاموس –آدرنال باعث تولید و ترشح کورتیزول می شود.
Normal
Abnormal
انتقال کورتیزول در سرم
1-کورتیزول آزاد کمتر از 5%کورتیزول سرم است
2-کورتیزول باند
2 -1- ترانس کورتین یا گلوبولین متصل به کورتیزول ( (CBGدارای میل ترکیبی زیاد ولی مقدار آن کم است
2-2 -آلبومین دارای مقدار زیاد ولی میل ترکیبی کم
3-متابولیت های کورتیزول
(فقط کورتیزول آزاد دارای خواص هورمونی است )
فقط کورتیزول آزاد و متابولیت های آن
از سد گلومرولی عبورمی کند)
عملکرد کورتیزول در بدن انسان حفظ حیات انسان
الف:- تولید سوخت پر انرژی گلوکز از طریق :
1- سرکوب ترشح انسولین
2- کاهش برداشت قند
3-حفظ ذخایر گلیکوژن
4-تحریک گلیکونئوژنز
5- کاهش همه فعالیت های مغایر با تولید انرژی
(اثرات دیابتوژنیک )
عملکرد کورتیزول در بدن انسان …….
ب :تنظیم متابولیسم پروتئین ها
1- افزایش کاتابولیسم
2- افزایش اسید امینه آزاد سرم و تولید نیتروژن
عملکرد کورتیزول ………
ج : تنظیم متابولیسم لیپیدها از طریق :
1- تاثیر مستقیم روی کبدو تولید آنزیم های مورد نیاز
2-فعال سازی لیپاز سلولی توسط کاتکول آمین ها
عملکرد کورتیزول ……..
د: عملکرد متفاوت در بافتهای متفاوت :
1- ماتریکس استخوان ستون مهره ها و دیگر استخوانها
2-چربی : کاهش در نقاط مختلف و تجمع در نواحی شکمی و مرکزی
3-تاثیر برخلق وخو ورفتار
عملکرد کورتیزول ……….
فعالیت ضد التهابی (محور ایمنی آدرنال )
1-سرکوب سایتوکائین ها
2-کاهش تولید واسطه های التهابی و مهار آنها(لنفوکائین هاو پروستاگلاندین ها)
3-تخریب ایمنی سلولی
4-لکوسیتوزاز طریق آزاد سازی WBCاز مغز استخوان و مهار خروج آنها ازمویرگ ها
عملکرد کورتیزول …محور ایمنی آدرنال
5- تخلیه لنفوسیت های )Tاختلال در ایمنی سلولی)
6-مهار تولید اینترفرون ها
7- مهار تولید اینتر لوکین های 1-2-6
8- مقابله با MIF
بررسی آزمایشگاهی آدرنال (کورتیزول )
مرحله اول :
1- اندازه گیری سطح پلاسمایی شامل :
اندازه گیری در سه زمان 8 صبح 4 عصر و 12 شب
2-اندازه گیری سطح کورتیزول آزاد 24 ساعته ادرار
همرا با اندازه گیری کراتینین
میزان ترشح کورتیزول
SR=MCRxPL
میزان ترشح SR=
میزان کلیرانس متابولیک MCR=
سطح پلاسمایی PL=
بررسی آزمایشگاهی آدرنال …کورتیزول
ب : مرحله دوم تست های تحریکی :
برای بررسی میزان ترشح و آزاد سازی ورمونهای ACTH-Cortizol
1- تست تحریکی با CRH
1-1 -تزریق ng/kg1CRHباسرنگ شیشه ای ومستقیم
1-2-اندازه گیری ACTHوCortizol در دقایق15و60
معیار:افزایشACTHتا40pg/MLوکورتیزول تا10
تفسیر:
بررسی آزمایشگاهی آدرنال
تست های تحریکی :
ج :تست تزریق ACTHبرای بررسی ذخیره کورتیزول :
1- تزریق 25 واحد ACTHبه صورت IV-IM
2-اندازه گیری کورتیزول در دقایق 0-30-60
معیار:
1-سطح تحریک تا 10برابر
2-حداقل تحریک بالاتر از 18ng/DL
3-حد اقل7 ng/DLافزایش یابد.
تفسیر :
بررسی آزمایشگاهی آدرنال ……….
د:تست تحریکی با انسولین
1-0/5تا 1واحد KG/انسولین regularبه صورت تزریق سریع وریدی تا قند خون به زیر 50%پایه برسد.
2-اندازه گیری قند و کورتیزول قبل و دقایق 30و 60
معیار :با لا رفتن کورتیزول تا 18ng/DL
خطرات (هیپوگلیسمی –مشکل قلبی –تشنج)
تفسیر:
بررسی آزمایشگاهی آدرنال ………
تست های سرکوب کننده=برداشتن اثر ACTH
الف-تست سرکوب ACTHبا دگزامتازون خوراکی بادوز پایین
Over night low dose Dexamethazone.supretion Test
1- 1میلی گرم دگزامتازون خوراکی در ساعت 12 شب
2-اندازه گیری کورتیزول سرم در 8 صبح و کورتیزول آزاد ادراری در 24 ساعت اول
معیار :
کاهش کورتیزول سرم به زیر 5و کورتیزول آزاد ادراری به زیر 50
تفسیر:
بررسی آزمایشگاهی آدرنال …. تست های سرکوب کننده
ب :تست استاندارد سرکوب با دگزامتازون :
1- 0/5mgدگزامتازون خوراکی هر 6 ساعت یکبار تا 24 ساعت
2- اندازه گیری کورتیزول سرم در ساعت 8 صبح روز بعد
3- اندازه گیری کورتیزول آزاد ادراری در 24 ساعت آزمایش
معیار:کاهش کورتیزول سرم به زیر 5=نرمال
کاهش کورتیزول آزاد ادراری به زیر 10=نرمال
عدم کاهش =سندروم کوشینگ
بررسی آزمایشگاهی آدرنال ….تست های سرکوب کنندگی
ج:تست متی راپون (مهار کننده 11بتا هیدروکیلاز)
1-750 mgمتی راپون به صورت خوراکی هر 4ساعت تا 24ساعت
2-اندازه گیری کورتیزول پلاسما در 8صبح روز بعد
3- اندازه گیری ACTHدر 8 صبح روز بعد
دارو های مهارکننده متابلیسم متی راپون (فنی توئین )
معیار:
1-کاهش کورتیزول پلاسمابه زیر 5=نرمال
2- افزایش واسطه ها(اکسی کورتیزول )
تفسیر :
حقایق :
1- بعضی تومور های آدرنال سطح کورتیزول رابسیار کم بالا می برند
2-در کوشینگ ناشی از میکروادنوم در نصف موارد ACTH نرمال است
3-در موارد ترشح ACTHبه صورت اکتوپیک یا تومورهای آدرنال یا نئوپلاسم آدرنال تست سرکوب بادوز بالا یا پائین بی فایده است وممکن است +کاذب یا –کاذب داشته باشد.
در الکلیسم مزمن وافسردگی کورتیزول افزایش یافته اما به تست های سرکوب مقاوم است
درد-تب –استرس ماژورترشح طبیعی ACThراقطع می کند.
ملاحظات آزمایشگاهی
الف:ACTHدارای نیمه عمر15دقیقه ای بوده وبسیار حساس به حرارت است خون بلافاصله پس از نمونه گیری باسانتریفوژ یخچالدارسانتریفوژ وپلاسما جدا ودر فریزر 20-نگهداری شود.
ب:کورتیزول دارای نیمه عمر30تا45 دقیقه بوده بسیارحساس به محیط قلیایی میباشد
(درجمع آوری ادرار24ساعته20CCاسیدکلریدریک غلیظ اضافه شود
پایا ن