به نام خدا
1
عنوان تحقیق
بررسی، مطالعه و توسعه نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی SPX بر اساس روش UNIDO
2
فهرست مطالب
الف-
بررسی مستندات SPX ذیل برنامه های چشم انداز 20 ساله کشور
بررسی مستندات SPX ذیل برنامه چهارم توسعه کشور
بررسی مستندات SPX ذیل قانون اساسی
بررسی مستندات SPX ذیل اساسنامه سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرکهای صنعتی
بررسی مستندات SPX ذیل سند استراتژی توسعه صنعتی کشور و استان همدان
3
ب-
ایجاد زبان و ادبیات مشترک با SPX تحت حمایت UNIDO
1-1- ادبیات راهبردی پیمانکاری فرعی
1-2- ویرایش مستندات موجود اعم از ترجمه های صورت گرفته, اساسنامه و…
بررسی و تحلیل الگوهای مختلف برون سپاری
بررسی و کنکاش در SPXهای موجود در چین، هند، فرانسه، ژاپن، کره جنوبی، تایوان و ایتالیا
نظام های حقوقی و اخلاقی در SPX
مزیت های حضور در SPX
مطالعه توانمندی های تولیدی در پیمانکاری فرعی SPX و اولویت بندی تا صنعت دهم استان همدان
مطالعه 3 اولویت اول شناسایی شده در بند 6 با مشخصات( ظرفیت ها و قابلیت های تولید، تجهیزات و ماشین آلات با مشخصات و ویژگی های فنی آن، کیفیت تولید اضافه برای فعالیت های پیمانکاری فرعی، انواع محصولات و خدمات قابل ارائه توسط پیمانکاری فرعی)
مستندات SPX در برنامه های عمرانی قبل از انقلاب
الف- در برنامه چهارم عمرانی(1351-1347)
دولت با در نظر گرفتن راهبردهای مختلفی از قبیل سیاست جایگزینی واردات و خودکفایی اقتصادی به دنبال گسترش و حمایت از منابع نوزاد و توسعه صنایع سنگین محصولات سرمایه ای و واسطه ای جهت تعمیق توسعه صنعتی بود.
ب-در برنامه پنجم عمرانی(1356-1352)
ایجاد صنایع جدید و توسعه صنایع بر اساس مزیت نسبی و افزایش صادرات صنعتی مد نظر قرار گرفت و به همین منظور مرکز توسعه صادرات تاسیس شد
در این برنامه توسعه صنایع کوچک و متوسط با تشویق بیشتر سرمایه گذاران، احداث صنایع اقماری و تغذیه کننده صنایع بزرگ، اعطای کمک های مالی، فنی، آموزشی، ایجاد مراکز پیمانکاری فرعی بین صنایع کوچک و بزرگ مورد توجه زیاد قرار گرفت.
5
SPXمستندات در برنامه های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران
الف- در برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران(1372-1368)
سیاست های توسعه صنعتی در برنامه اول دررابطه با صنایع کوچک بدین شرح است:
تاکید برا یجاد صنایع کوچک به منظور ایجاد امکان مشارکت گسترده تر مردم در فعالیت های صنعتی و افزایش اشتغال
حمات و هدایت صنایع کوچک و تقویت قابلیت های تولید و رقابتی آن ها
تشویق و حمایت از ایجاد تشکل های صنعتی معدنی به منظور ایجاد امکانات مشارکت آن ها
6
ب-در برنامه دوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی(1378-1374)
فراهم کردن شرایط لازم جهت تحکیم پیوندهای داخلی و بین بخشی با توسعه اقماری صنایع کوچک و ایجاد توسعه زنجیره های تولید بین واحدهای کوچک ، متوسط و بزرگ صنعتی
7
ج-در برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی(1383-1379)
تشکیل سازمان صنایع کوچک (در سال 1380) به منظور وجود تصدی گری مستقیم صنایع کوچک
ارائه تسهیلات در طرح های اشتغال زا در صنایع کوچک
8
د-در برنامه چهارم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی(1388-1384)
انحلال سازمان صتایع کوچک و ادغام آن با شرکت شهرک های صنعتی و تاسیس ”سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران“ در سال 1384.
حمایت از ایجاد پیوند مناسب بین بنگاه های کوچک، متوسط و بزرگ از طریق توسعه شبکه ها، خوشه ها و زنجیره های تولیدی.
9
مستندات SPX در سند چشم انداز 20 ساله کشور
دربخشی از سند استراتژی توسعه صنعتی کشور (1404-1385) بر ایجاد و تقویت پیوند بین صنایع کوچک و متوسط با صنایع بزرگ ( پیمانکاری فرعی صنعتی) و تشکیل خوشه های صنعتی تاکید شده است .
10
مستندات SPX در اساسنامه سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرک های صنعتی ایران
در بخشی از اساسنامه، سازماندهی و پشتیبانی از ایجاد پیوند مناسب بین صنایع کوچک، متوسط و بزرگ در قالب پیمانکاری های فرعی، توسعه شبکه ها و خوشه های صنعتی مورد توجه قرار گرفته است.
11
مستندات SPX در سند توسعه صنعتی استان همدان (1404-1385)
در بخشی از سند توسعه صنعتی استان همدان، ضمن تبیین توسعه نیافتگی بخش صنعت به ویژه صنایع بزرگ و مادر در استان همدان، فقدان زنجیره های تولید صنعتی را یکی از مشکلات بخش صنعت در استان همدان مطرح نموده و بر رشد و توسعه صنایع تبدیلی و تشویق پیوند بین صنایع کوچک و بزرگ تاکید شده است.
12
ادبیات مربوط به SPX
تعریف پیمانکاری فرعی ( Subcontracting):
پیمانکاری فرعی صنعتی یکی از راه های مدرن و موثر سازمانی برای تولید محصولات صنعتی از طریق همکاری واحدهای تولیدی کوچک و بزرگ مکمل می باشد.
در نظام پیمانکاری فرعی توافق بین دو گروه یعنی پیمانکار اصلی و پیمانکار فرعی برای تولید قطعه ای از کالای قابل مونتاژ انجام می شود.
پیمانکار اصلی( Original equipment manufacturer): اقدام به واگذاری تولید قطعات و اجزا قابل مونتاژ فرعی یا بخشی از خدمات مورد نیاز محصول نهایی به یک یا چند بنگاه تولیدی می کند.
پیمانکاری فرعی (Subcontractor): بر اساس مشخصات فنی تعیین شده توسط پیمانکار اصلی، کار انجام می دهد.
13
انواع پیمانکاری:
پیمانکاری بین صنایع کوچک و بزرگ بر اساس حجم فعالیت و نوع همکاری به سه دسته تقسیم می شود:
14
الف- پیمانکاری فرعی (Subcontracting):
زمانی است که تمام تولیدات واحد کوچک صنعتی در اختیار صنایع بزرگ قرار می گیرد.
ب- صنایع اقماری( Ancillary Industries):
زمانی است که حداکثر 60% تولیدات واحد کوچک صنعتی در اختیار صنایع بزرگ و 40% تولیدات واحد کوچک صنعتی مستقیماً به بازار عرضه می گردد.
ج- مشارکت(Partnership) :
زمانی است که یک کارخانه بزرگ به دلیل ناتوانی از عرضه مستقیم تولیدات، مجموعه توانایی و خطوط تولید خود را زیر پوشش تولیدات یک کارخانه دیگر قرار می دهد.
15
انواع پیمانکاری فرعی بین صنایع کوچک و بزرگ:
-انجام پیمانکاری برای ساخت قطعات و کالاهای نیمه ساخته صنعتی
انجام پیمانکاری برای تکمیل و مونتاژ قطعات و کالاهای صنعتی
انجام پیمانکاری برای انتقال اطلاعات و دانش فنی و ارتقای تکنولوژی
انجام پیمانکاری برای برگزاری تحقیق و طراحی صنعتی از یک طرح بزرگ و یا طرح توسعه واحدهای بزرگ.
16
تفاوت بین پیمانکاری فرعی(Subcontracting) و برون سپاری(Out- Sourcing):
در پیمانکاری فرعی، قسمتی از فعالیت های سازمان با کمک پیمانکاری فرعی انجام می شود، اما تجدید ساختاری در فرآیند تولید رخ نمی دهد.
در برون سپاری، یک تجدید ساختار در فرآیند تولید رخ می دهد. در برون سپاری تغییراتی در اجزا و قطعات، فرد، وظیفه و فرآیند بر طبق نظر پیمانکار اصلی رخ می دهد و در حقیقت عمل انتقال بعضی از فعالیت های داخل یک سازمان و واگذار نمودن حق تصمیم گیری به بیرون از واحد تولیدی بر طبق قرارداد رخ می دهد.
17
انواع مدل های پیمانکاری فرعی صنعتی
18
مدل اول : مثلث انجام پیمانکاری فرعی
سازمان صنایع کوچک(نماینده دولت)
صنایع کوچک
صنایع بزرگ
قرارداد انجام پیمانکاری فرعی
سازمان صنایع کوچک بعنوان نماینده دولت ناظر بر حسن انجام قرار داد بین آنها می باشد .
19
مدل دوم : مثلث انجام پیمانکاری های فرعی ( با حمایت صندوق ضمانت پیمانکاری های فرعی )
سازمان صنایع کوچک
صنایع کوچک
صنایع بزرگ
اجرای قرارداد
طلب های معوقه صنایع کوچک
ناظر
20
صندوق ضمانت پیمانکاری های فرعی
صندوق ضمانت پیمانکاریهای فرعی زیر نظر سازمان صنایع کوچک فعالیت میکند و وظیفه آن حمایت مالی از صنایع کوچک و نظارت بر حسن اجرای قرارداد پیمانکاری فرعی می باشد.
21
22
صنایع بزرگ
صندوق ضمانت پیمانکاری فرعی
سازمان صنایع کوچک
صنایع کوچک
مدل سوم: مثلث انجام پیمانکاری های فرعی (با همکاری شوراهای مشورتی و صندوق ضمانت پیمانکاریهای فرعی )
تشکل های صنایع بزرگ
تشکل های صنایع کوچک
نماینده سازمان صنایع کوچک
شوراهای مشورتی
وظایف شوراهای مشورتی پیمانکاری های فرعی به شرح زیر است :
حل اختلافات احتمالی صنایع کوچک با صنایع بزرگ
ارجاع موارد غیر قابل حل به دادگاه ویژه ( به کمک نماینده سازمان صنایع کوچک )
بهره گیری از صندوق ضمانت انجام پیمانکاری های فرعی و تامین مطالبات صنایع کوچک.
ایجاد بانک اطلاعاتی و ارائه اطلاعات انجام پیمانکاری های فرعی صنایع کوچک با صنایع بزرگ.
انتقال اطلاعات و تجربیات و راهنمایی در خرید تکنولوژی های پیشرفته خارجی.
سرمایه گذاری مشترک و تهیه مواد اولیه جهت تسریع فعالیت های پیمانکاری های فرعی .
این مدل در کره جنوبی بطور گسترده های مورد استفاده قرار گرفته است.
23
مدل چهارم : مثلث پشتیبانی کننده انجام پیمانکاری های فرعی
با توجه به اهمیت توسعه انجام پیمانکاری های فرعی صنایع کوچک با صنایع بزرگ و جلوگیری از عدم اعتماد بانک ها به صنایع کوچک، مدل زیر ارائه شده است:
صنایع بزرگ
صنایع کوچک
صندوق بیمه صنعتی
اعلام مشکل
پرداخت80%دیون معوقه
24
اعلام مشکل
صندوق بیمه صنعتی دارای وظایف زیر است :
صنایع کوچک، متوسط و بزرگ موظفند در مقابل تمام حوادث پیش بینی نشده ( مانند آتش سوزی، عدم پرداخت به موقع طلب های معوقه صنایع کوچک و متوسط به طرف صنایع بزرگ و یا صادرات تولیدات صنایع کوچک ) بیمه صنعتی شوند .
در صورتی که صنایع بزرگ ( پیمانکار اصلی ) به موقع طلب صنایع کوچک و متوسط ( پیمانکار فرعی ) را نپردازد، صنایع کوچک و متوسط می توانند با مراجعه به صندوق بیمه صنعتی و ارائه اسناد مربوطه، موضوع را به اطلاع صندوق بیمه صنعتی برساند. صندوق پس از بررسی
25
وحداکثر ظرف مدت 15 روز، 80 درصد طلب های معوقه را به بانک پرداخت خواهد کرد و بدین ترتیب حسن سابقه واحدهای کوچک صنعتی در نزد بانکها حفظ خواهد شد .
3. صندوق بیمه صنعتی با همکاری سازمان صنایع کوچک و صندوق ضمانت انجام پیمانکاری های فرعی، موضوع عدم پرداخت به موقع طلب های صنایع کوچک را مورد مطالعه قرار داده و در صورت تایید، هزینه های مربوطه را از صنایع بزرگ دریافت خواهد کرد .
26
مدل پنجم : مثلث انجام پیمانکاریهای فرعی ( با همکاری و مشارکت دولت، صنایع کوچک و متوسط و سرمایه گذاران خارجی ) .
در این مدل، اجرای پیمانکاری های فرعی با مشارکت و سرمایه گذاری دولت ( 50 درصد) ، صنایع کوچک و متوسط داخلی (20 درصد) و سرمایه گذاران خارجی (30درصد) با هدف تولید کالا و قطعات نیمه ساخته مورد نیاز صنایع داخلی و خارجی و صادرات به تمامی کشورها صورت میگیرد .
27
هدف از این مدل، مشارکت دولت در سرمایه گذاری صنایع و حمایت از صنایع کوچک و متوسط داخلی جهت پیمانکاری فرعی با سرمایه گذاران خارجی می باشد.
صنایع کوچک و متوسط داخلی
دولت(سازمان صنایع کوچک)
سرمایه گذاران خارجی و صنایع بزرگ داخلی
28
این مدل در کشور مالزی به اجرا درآمد و دارای اثرات قابل ملاحظه ای در سرمایه گذاری خارجی در صنایع الکترونیک و خودرو سازی این کشور داشته است.
دولت مالزی در کنار مثلث فوق، مثلث دیگری با مهندسین داخلی ایجاد کرده تا بتواند به کمک آنها واحدهای کوچک و متوسط موجود کشور را جهت دستیابی به استانداردهای بین المللی و حضور در مشارکت های سه جانبه (دولت، صنایع کوچک، متوسط و سرمایه گذاران خارجی ) آماده سازد.
29
مثلث خدمات مهندسی توسعه و پیمانکاریهای فرعی:
دولت (سازمان صنایع کوچک)
مهندسین مشاور صنایع بزرگ
خدمات مشاوره ای
مهندسین مشاور صنایع کوچک
30
مدل ششم : انجام پیمانکاری های فرعی ( با بهره گیری از پیمانکاران فرعی فرعی )
در این روش، واحدهای بزرگ صنعتی ( پیمانکار مادر یا پیمانکار اصلی ) تمامی قطعات و کالاهای نیمه ساخته ای را که قرار است از طریق پیمانکاری های فرعی تهیه و در اختیارشان قرار داده شود را بر حسب زمینه های تخصصی به چند گروه مشخص و تخصصی ( عمدتاً کمتر از ده گروه ) تقسیم نموده و هر یک از مجموعه ها را در اختیار یک پیمانکار فرعی تخصصی قرار می دهد و بدین ترتیب کارخانجات بزرگ بجای مذاکره و عقد قرارداد با تعداد انبوه از پیمانکاران فرعی، مستقیماَ با پنج تا ده پیمانکار فرعی ارتباط خواهند داشت.
31
پیمانکار فرعی کارهای محول شده را بر حسب زمینه های تخصصی نیز تفکیک نموده و همراه با نقشه های اجرایی و مشخصات فنی را در اختیار تعداد بیشتری از پیمانکار فرعی فرعی قرار خواهند داد و پیمانکاران فرعی فرعی، کالاهای محول شده را در میان واحدهای کوچک و متوسط تولید، تقسیم مینمایند.
پیمانکاران فرعی موظفند با نظارت بر کیفیت کالاها و قطعات ساخته شده و حصول اطمینان از آنها، محصولات نهایی را به پیمانکاران اصلی تحویل دهند و در تمام طول مدت قرار داد، کارشناسان پیمانکاران فرعی و پیمانکاران فرعی فرعی بر حسن انجام کارها و رعایت دقیق مشخصات فنی و استانداردهای موضوع قرارداد نظارت کامل داشته باشند .
32
::
پیمانکار اصلی
پیمانکار فرعی
پیمانکار فرعی فرعی
مسیر سفارش ساخت کالا
مسیر برگشت کالا
این مدل در کشور ژاپن در حال اجرا است و به مدل تویوتا معروف است
:صنایع کوچک و متوسط
33
مدل تویوتا در ژاپن:
ساختار پیمانکاری فرعی در ژاپن، یک ساختار چند طبقه ای است که به مدل تویوتا معروف است.در این مدل کارخانجات بزرگ صنعتی به جای مذاکره و عقد قرارداد با تعداد انبوهی از پیمانکاران فرعی، مستقیما با 5 تا 10 پیمانکار فرعی ارتباط دارند. پیمانکاران فرعی با عقد قرارداد با پیمانکاران فرعی تر، کالاها و قطعات مورد نظر خود را سفارش می دهند و بر نحوه ی تولید آنها نظارت کامل دارند تا کالاهای ساخته شده مشخصات فنی و استاندارد های لازم را داشته باشند.
دولت ژاپن نیز انواع حمایت های مالی را از صنایع کوچک انجام می دهد.
انجمن های توسعه پیمانکاری های فرعی نیز به عنوان واسطه، ناظر و تسهیل کننده ی ارتباط بین صنایع کوچک و بزرگ عمل می کند.
34
ساختار چند طبقه ای پیمانکاری فرعی(مدل تویوتا) در ژاپن:
OEM
S1
S2
S2
S2
S3
S3
35
نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی ( spx ) در کره جنوبی
در کره جنوبی نهادهای تسهیل کننده پیمانکاری فرعی بین صنایع کوچک و بزرگ عبارتند از:
صندوق حمایت از ایجاد پیمانکاری فرعی به منظور پرداخت طلب های فوری صنایع کوچک
ایجاد مرکزی برای حل اختلافات صنایع کوچک و متوسط با صنایع بزرگ
صندوق ضمانت توسعه صنعتی که وظیفه بانک اطلاعات و اطلاع رسانی به صنایع کوچک و بزرگ را به عهده دارد.
سازمان های پشتیبانی کننده صنایع کوچک عبارتند از:
36
وزارت صنعت و تجارت
سازمان صنایع کوچک و متوسط
اتحادیه مشاغل کوچک
تشکل های بخشی-تخصصی صنایع کوچک و متوسط
صندوق ضمانت توسعه پیمانکاری های فرعی
اتاق های بازرگانی
انجمن تجارت و صادرات کره
بانک های تخصصی صنایع کوچک و متوسط
واحدهای بزرگ صنعتی
37
نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی ( spx ) در ایتالیا
در نواحی صنعتی ایتالیا، ساختار ستاره ای پیمانکاران فرعی رایج بوده است، که در آن کارفرمای اصلی دارای ارتباط با پیمانکاران فرعی مختلف می باشد. (مانند شعب تولیدی بنتون Benetton).
همچنین سیستم ساختار طبقه ای پیمانکاری فرعی نیز در ایتالیا وجود دارد ( مانند شرکت اسپوسیتو و رافا Raffa & ESposito).
38
نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی ( spx ) در هندوستان
در هندوستان گسترش پیمانکاری فرعی در قالب صنایع اقماری رواج زیادی دارد.
صندوق ضمانت صنعتی ازتکنولوژی، از جمله نهادهای کمک کننده به صنایع کوچک است.
39
نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی ( spx ) در تایوان
در تایوان صنایع اقماری بین صنایع کوچک و بزرگ وجود دارد.
ضمناً صندوق ضمانت اعتباری، انجمن مدیریت مالی از جمله نهادهای پشتیبانی کننده صنایع کوچک می باشند.
40
نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی ( spx ) در چین
در چین پیوند بین صنایع کوچک و بزرگ به صورت زنجیره ای می باشد.
ضمناً موسسات مالی تسهیل کننده ی مسائل مختلف مالی، رابط بین صنایع کوچک و بزرگ می باشد.
41
نظام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی (spx ) در فرانسه
در فرانسه پیمانکاری بین صنایع کوچک و بزرگ به صورت شبکه ای است.
در این مدل دولت امکانات مناسبی از جمله راه اندازی صندوق ویژه اعتبارات و قانونمند کردن وظایف را بین صنایع کوچک و بزرگ تحت نظارت خود دارد.
42
نظام حقوقی و اخلاقی در ( spx )
بزرگترین نگرانی صاحبان صنایع کوجک از قرارداد پیمانکاری فرعی با صنایع بزرگ”عدم پرداخت به موقع تعهدات صاحبان صنایع بزرگ“ به آنها می باشد.
یکی از عوامل تضمین تعهدات طرفین قرارداد، نحوه انعقاد قرارداد از نظر حقوقی است که مانع تخلف طرفین از تعهدات خود می شود.
در زیر نحوه مطلوب انعقاد قرارداد بین پیمانکاران اصلی و فرعی و نکاتی که ملزم به رعایت آن می باشند، مطرح می گردد. در یک قرارداد بین پیمانکار اصلی و فرعی باید نکات زیر رعایت شود:
43
وظایف طرفین قرارداد در زمان عقد قرارداد
وظایف طرفین قرارداد در زمان اجرای قرارداد
وظایف پیمانکار اصلی نسبت به پیمانکار فرعی
وظایف پیمانکارفرعی نسبت به پیمانکار اصلی
وظایف متولیان پیمانکاری فرعی صنعتی
ضمنا وجود مراجع و نهادهایی مانند شوراهای مشورتی، انجمن توسعه پیمانکاری فرعی وایجاد صندوق ضمانت و پشتیبانی از صنایع کوچک در ارتباط بین صاحبان صنایع کوچک و بزرگ، رفع مشکلات بین آنها و نظارت بر حسن اجرای قرارداد و حمایت از صنایع کوچک در تشویق صاحبان صنایع برای پیمانکاری فرعی و رفع نگرانی آنها موثر می باشد.
44
توانمندی صنایع استان همدان در پیمانکاری فرعی (SPX):
خصوصیات صنایع در استان همدان:
بنابر آمار منتشر شده سازمان صنایع استان همدان در سال 1387، تعداد کارگاه های صنعتی در حال فعالیت استان همدان در سال 1385، 1306 واحد تولیدی می باشد.
45
جدول (1)، تعداد واحد های صنعتی فعال در استان همدان در سال 1385
46
ادامه جدول (1)
مآخذ: سازمان صنایع و معادن استان همدان(1387)
47
همچنین بنا بر آخرین آمار منتشر شده توسط مرکز آمار ایران در سال 1385:
تعداد کل واحدهای صنعتی 10 نفر کارکن به بالا در استان همدان277 کارگاه تولیدی
تعداد شاغلان 10 نفر کارکن به بالا در استان همدان 1173 نفر
ارزش افزوده فعالیت های صنعتی 10 نفر کارکن به بالا 1462974 میلیون ریال
48
اولویت بندی صنایع استان همدان
در این تحقیق با استفاده از دو شاخص اشتغال و ارزش افزوده، وبا استفاده از فرمول محاسبه نسبت منطقه ای (LQ)، صنایع استان همدان رتبه بندی گردید:
اشتغال منطقه ای در فعالیت صنعتی i در سال T
کل اشتغال منطقه ای در سال T
(LQ )= نسبت منطقه ای
اشتغال در سطح کشور صنعت i در سال T
کل اشتغال کشور در سال T
49
اگرLQ>1 باشد، این امر دلالت بر تمرکز نسبی بیشتر فعالیت منطقه ای صنعت i نسبت به کل کشور دارد.
اگر LQ =1 باشد، این امر دلالت بر سهم مساوی فعالیت منطقه ای صنعت i نسبت با کل کشور دارد.
اگرLQ< 1 باشد، این امر دلالت بر تمرکز نسبی کمتر فعالیت صنعتی iنسبت به کل کشور دارد.
50
جدول (2) : رتبه بندی فعالیت های صنعتی بر حسب نسبت منطقه ای ارزش افزوده در استان همدان در سال 1385
51
ادامه جدول (2)
مآخذ: محاسبات تحقیق.
52
ده صنعت برتر استان همدان بر مبنای ارزش افزوده (در سال 1385)
صنایع مواد غذایی و آشامیدنی
تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی
تولید مبلمان و مصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر
تولید ماشین آلات مولد و انتقال برق و دستگاه های برق
تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی
تولید ابزار پزشکی و ابزار اپتیکی و ابزار دقیق و ساعت های مچی و انواع دیگر ساعت ها
53
تولید محصولات فلزی فابریکی، به جز ماشین آلات و تجهیزات
تولید ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر
تولید فلزات اساسی
صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی
54
جدول (3) : رتبه بندی فعالیت های صنعتی بر حسب نسبت منطقه ای اشتغال در استان همدان در سال 1384
55
ادامه جدول(3)
مآخذ: محاسبات تحقیق.
56
ده صنعت برتر استان همدان بر مبنای میزان اشتغال آنها در سال 1385عبارتند از :
تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی
صنایع مواد غذایی و آشامیدنی
دباغی و عمل آوردن چرم، ساخت کیف، چمدان، زین، یراق و تولید کفش
تولید مبلمان و مصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر
تولید ماشین آلات مولد و انتقال برق و دستگاه های برقی
تولید محصولات فلزی فابریکی به جز ماشین آلات و تجهیزات
صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی
تولید فلزات اساسی
تولید محصولات لاستیکی و پلاستیکی
10. تولید پوشاک و عمل آوردن و رنگ کردن پوست خزدار
57
چنانکه ملاحظه می شود صنایع زیر در استان همدان دارای مزیت نسبی نسبت به استان های دیگر کشور می باشد:
صنایع مواد غذایی و آشامیدنی
تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی
تولید مبلمان و مصنوعات طبقه بندی نشده در جای دیگر
دباغی و عمل آوردن چرم، ساخت کیف، چمدان، زین، یراق و تولید کفش
58
اما صنایع فوق دارای اولویت مطالعه سازمان صنایع کوجک و شهرک های صنعتی ایران برای پیمانکاری فرعی صنعتی نمی باشند
لذا با مشورت و توافق با ناظر طرح، سه صنعت زیر برای مطالعه امکانات بالقوه و بالفعل آنها برای پیمانکاری فرعی در استان همدان انتخاب شد:
صنایع تولید ماشین آلات مولد، انتقال برق و دستگاه های برقی طبقه بندی نشده در جای دیگر (کد 31)
گروه صنایع تولید فلزات اساسی (کد 27)
گروه صنایع ماشین آلات و تجهیزات طبقه بندی نشده در جای دیگر (کد 29)
59
از دلایل انتخاب صنایع فوق برای پیمانکاری فرعی صنعتی، می توان به مدرن بودن تولیدات صنایع فوق، مرتبط بودن آنها با صنایع پیشین و پسین و مکمل بودن تولیدات آنها را نام برد.
60
مشخصات صنایع منتخب برای پیمانکاری فرعی صنعتی
61
پرسشنامه صنایع استان همدان برای انجام پیمانکاری فرعی و مبادلات مشارکتی شامل:
16 سوال درباره مشخصات عمومی واحد تولیدی
40 سوال درباره توان بالقوه و بالفعل آنها برای پیمانکاری فرعی
بر اساس اطلاعات فوق، بانک اطلاعات صنایع مورد مطالعه در استان همدان تهیه گردید.
62
نتایج تحقیق
پس از تکمیل پرسشنامه و مطالعه امکانات بالقوه و بالفعل صنایع از نقطه نظر:
ظرفیت و قابلیت های تولید
تجهیزات و ماشین آلات و ویژگی های فنی آنها
کیفیت تولید
ظرفیت تولید اضافه برای فعالیت پیمانکاری فرعی
انواع محصولات و خدمات قابل ارائه
سایر خصوصیات
63
نتایج به دست آمده عبارت است از:
در استان همدان تعداد واحدهای تولیدی که دارای توان بهتری برای عقد پیمانکاری فرعی هستند، به شرح ذیل می باشد:
صنایع گروه کد 27: 7 واحد تولیدی
صنایع گروه کد 29 : 22 واحد تولیدی
صنایع گروه کد 31: 6 واحد تولیدی
64
نتایج تحقیق:
الف) صنایع تولید ماشین آلات مولد، انتقال برق و دستگاه های برقی(کد31 ):
از بین 17 واحد تولیدی مورد مطالعه،11 واحد تولیدی به طور کامل پرسشنامه را تکمیل نموده اند. با توجه به اطلاعات استخراج شده، واحدهای تولیدی زیر دارای توان بالقوه بهتری برای پیمانکاری فرعی می باشند:
شرکت افشین الکتریک*
شرکت فخر همدان *
شرکت آبگین مدار هگمتانه
شرکت تولیدی همدان ترانس *
شرکت آرین الکتریک غرب *
شرکت صنایع سیم و کابل همدان *
* : شرکت های فوق دارای گواهی استاندارد هستند.
65
ضمنا شرکت افشین الکتریک دارای سابقه پیمانکاری فرعی با شرکت تاسوکی قزوین بوده است.
محصولات صنایع فوق شامل:
قطعات پلاستیکی تزریقی، هسته های ترانس ، انواع سیم و کابل برق، انواع تابلو های برق فشار قوی متوسط و ضعیف می باشد و می تواند برای صنایع برق و الکترونیک، قاب سازی، تابلو سازی و صنایع تولید لوازم خانگی مورد استفاده قرار گیرد.
66
ب) صنایع تولید فلزات اساسی (کد 27 ):
از بین 15 واحد تولیدی مورد مطالعه 12 واحد تولیدی به طور کامل پرسشنامه را تکمیل نموده و با توجه به اطلاعات استخراج شده، واحدهای تولیدی زیر دارای توان بالقوه بهتری برای پیمانکاری فرعی می باشند:
شرکت سیمین نورد
صنایع ریخته گری استیل بارز
شرکت ذوب ریزان همدان
ذوب آهن آلیاژی ملایر
شرکت نورد زاگرس ملایر
شرکت آذین آلومینیوم
شرکت مفتول گستر ملایر *
67
ضمنا شرکت ریخته گری بارز استیل دارای سابقه پیمانکاری فرعی با شرکت گدازش و کداختاراراک بوده است.
ذوب آهن آلیاژی ملایر دارای سابقه پیمانکاری فرعی با شرکت C.T.S ترکیه است
شرکت نورد زاگرس ملایر دارای سابقه پیمانکاری فرعی با شرکت C.T.S ترکیه است
محصولات صنایع فوق شامل:
ریخته گری چدن خاکستری ، ذوب آلومینیوم و نورد ظروف آلومینیومی ، تولید شمش فولاد سبک آلیاژی و تراشکاری قطعات فولادی است و می تواند برای صنایع نورد فولاد، شرکت های اتومبیل سازی و صنایع محصولات خانگی مورد استفاده قرار گیرد.
68
ج) گروه صنایع ماشین آلات و تجهیزات و وسایل نقلیه موتوری(کد29 ):
از بین 34 واحد تولیدی مورد مطا لعه ،27 واحد تولیدی به طور کامل پرسشنامه را تکمیل نموده و با توجه به اطلاعتت استخراج شده، واحدهای تولیدی زیر دارای توان بالقوه بهتری برای پیمانکاری فرعی می باشند:
شرکت پولاد صنعت هگمتان
شرکت آبگین یدک هگمتانه
شرکت صنعتی پولاد غرب *
شرکت تعاونی آروین دی
شرکت آبگین صنعت هگمتانه
شرکت مارال ماشین
شرکت سرد و گرم یخ ریزان غرب
شرکت صنعتی و تولیدی همدان ماشین *
شرکت فلز کاری همدان
69
10. شرکت ماشین زراعت همدان *
11. شرکت ماشین برزگر همدان
12. شرکت مهندسی باختر نصب
13. گروه صنعتی سیمین پور *
14. شرکت شیرآشیان صنعت *
15.شرکت قطعه سازان سینا *
16.شرکت هوراند خودرو دیزل *
17.شرکت پرچین(محمد علی ربانی)
18.شرکت آریا صنعت
70
19. شرکت پارس سوپاپ
20. شرکت آریا صنعت
21. شرکت لیما همدان
22. شرکت صعنت رازن همدان
در بین صنایع فوق، واحدهای زیر دارای سابقه پیمانکاری فرعی هستند:
شرکت پولاد صنعت هگمتان با شرکت عمران بهمن گستر (در تهران)
گروه صنعتی سیمین پور با ریخته گری ثابت قدم
شرکت صنعتی پولاد غرب با ریخته گری تهران
شرکت سرد و گرم یخ ریزان غرب با شرکت های تهرانی و همدانی
شرکت مهندسی باختر نصب با کارخانه سیمیان تهران، اکباتان و ایلام
شرکت شیرآشیان صنعت با قطعه سازان سینا، کابراتوار ایران، کنترل گاز اکباتان و نیکال کار
شرکت قطعه سازان سینا با شرکت شیرآشیان صنعت
شرکت هوراند خودرو دیزل با شرکت سپاهان پیک سیر، شرکت فایبر جهان نما، شرکت شاسی سازان و زین و شرکت دریا رنگ
72
محصولات صنایع فوق عبارتند از:
انواع یخچال و فریزرصنعتی و خانگی
انواع کولر آبی و تجاری
انواع اجاق گاز
انواع چرخ گوشت
انواع ماشین آلات کشاورزی، کیسه پر کنی، بذر پاش و کمپرسور
انواع اتوبوس، مینی بوس و میدل باس
اجزاء کاربراتور، انژکتور وسیستم سوخت رسان خودرو
مجموعه دسته دنده سواری، پدال گاز و قالب های صنعتی
و می تواند برای کارخانجات شیشه و کارخانجات صنعتی، صنایع ریخته گری، صنایع کشاورزی، صنایع خانگی و صنایع اتومبیل سازی مورد استفاده قرار گیرد.
73
اقدامات سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی برای ایجاد و گسترش پیمانکاری های فرعی بین صنایع کوچک و بزرگ:
ایجاد بانک اطلاعات از صنایع کوچک مختلف تحت پوشش خود
برای جمع آوری:
ویژگی های هر واحد تولیدی، نوع محصولات آنها، میزان ظرفیت تولیدی، ویژگی های ماشین آلات، کیفیت تولید و ظرفیت تولیدی اضافی برای پیمانکاری فرعی در بانک اطلاعات
ایجاد مرکز مبادله اطلاعات پیمانکاری های فرعی در سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرک های صنعتی
74
مهمترین وظیفه مرکز مبادله اطلاعات پیمانکاری های فرعی عبارتست از:
الف) جمع آوری اطلاعاتی که مورد نیاز جهت تصمیم گیری در برقراری پیمانکاری بین واحدهای بزرگ و کوچک صنعتی می باشد
جمع آوری اطلاعات باید شامل معرفی قطعات و کالاهای نیمه ساخته مورد نیاز صنایع بزرگ که تولید آن توسط واحدهای صنعتی کوچک امکان پذیراست باشد.
ب) شناسایی مناسب ترین واحد صنعتی کوچک در زمانی اندک و معرفی آنها به واحدهای بزرگ صنعتی جهت عقد قرارداد پیمانکاری فرعی
75
3. اعطای تسهیلات و مشوق ها برای صنایع کوچک، جهت مشارکت در قراردادهای پیمانکاری فرعی با صنایع بزرگ
4. تضمین های حقوقی برای تحویل به موقع سفارشات کالاها و پرداخت تعهدات مالی
5. بیمه تعهدات ( برای رفع نگرانی واحدهای تولیدی برای تضمین به موقع انجام تعهدات مالی و تحویل به موقع کالا
6. مدل پیشنهادی پیمانکاری فرعی صنعتی صنایع کوچک با صنایع بزرگ در ایران
76
صنایع بزرگ
صنایع کوچک
سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی ایران
صندوق بیمه صنعتی
اعلام مشکل عدم دریافت دیون
پرداخت 80% دیون معوقه
77
نماینده سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرک های صنعتی
تشکل های صنایع بزرگ
تشکل های صنایع کوچک
شوراهای مشورتی
مدل پیشنهادی پیمانکاری فرعی صنعتی صنایع کوچک با صنایع بزرگ در ایران
در مدل پیشنهادی فوق، موارد ذیل در نظر گرفته شده است:
سازمان صنایع کوچک ( یا شرکت شهرک های صنعتی در استان ها) ناظر بر قرارداد پیمانکاری فرعی بین صنایع کوچک و بزرگ می باشد.
صندوق بیمه صنعتی متعهد می شود در صورت عدم پرداخت تعهدات مالی (ناشی از سفارش کالا ها وقطعات) از طرف صنایع بزرگ به صنایع کوچک، 80% دیون معوقه را پرداخت کند. سپس با همکاری و حمایت سازمان صنایع کوچک هزینه های مربوطه را از صنایع بزرگ دریافت نماید.
شوراهای مشورتی (متشکل از نمایندگان صاحبان صنایع کوچک و بزرگ ) و با مدیریت نماینده سازمان صنایع کوچک و شهرک های صنعتی وظایف زیر را به عهده می گیرد:
78
الف. حل اختلافات احتمالی صنایع کوچک با صنایع بزرگ
ب. ارجاع موارد غیر قابل حل به دادگاه ویژه
ج. ایجاد بانک اطلاعاتی و ارائه اطلاعات انجام پیمانکاری های فرعی صنایع کوچک با صنایع بزرگ
د. ایجاد سایر خدمات برای گسترش پیمانکاری فرعی بین صنایع کوچک و بزرگ
79
پایان
80