بافت های دارای ارزش و نحوه مواجهه با آن ها
فرآیند کار
بافت های دارای ارزش و نحوه مواجهه با آن ها
بیان مسئله
مبانی نظری
تعریف بافت کهن و تاریخی
شاخص های ارزشمندی بافت کهن
بافت کهن و چالش ها
اصول نظری مدیریت بافت تاریخی
نمونه موردی
ایرانی
خارجی
سیروس تهران
سنگ سیاه شیراز
جویباره اصفهان
تجریه حلب
تجربه استانبول
نتیجه گیری
در حال حاضر در کشــور ما، برای بهسازی و نوسازی اکثر قریب به اتفاق بافت های تاریخی از رویکردهایی اســتفاده می شــود که عمدتــا با دیــدی کالبدی در پــی مداخله ی مســتقیم، یکپارچه، وسیع و از پیش طراحی شده می باشند. در چنین رویکردی بدون توجه به در هم تنیدگی مســائل و ابعاد اقتصادی، فرهنگــی، اجتماعی و جمعیتی راه حل ارائه می شود.
بنابراین به صرف مطرح کردن راه حل های کالبدی مقطعی، بدون بسترسازی برای بلند مدت، مشکلات حل نشده و تنها توجه به این مسئله نمی تواند راه حلی برای احیاء بافت تاریخی باشد. در مقابل رویکــرد کالبد محور و تک بعدی، رویکردی وجود دارد که احیاء را به صورت یک فرایند پیوسته در نظر می گیرد که به صورت تدریجی بر روی بافت تاثیر می گذارد.
هدف عمده پژوهش بررسی نحوه مواجه با بافت های واجد ارزش در شهرهای ایران است و در این راستا نیز به بررسی تجارب در سطح کشورهای اسلامی که روش ها را از ابعاد حقوقی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی مورد توجه قرار داده اند، بپردازیم که منجر به ارائه راهبرد ها و راهکا هایی گردد که ضمن انسجام ساختاری و هویتی، تهدید موجود را به فرصتی برای زندگی و ادامه حیات در مرحله نخست و به سرمایه هویتی بدل کند.
مفهوم بافت تاریخی
شاخص های ارزشمندی بافت تاریخی
چالش های بافت تاریخی
اصول نظری مدیریت بافت تاریخی
بنا بر تعریف سازمان راه و شهرسازی در واقع بافت های قدیم و کهن شهری به بافتی اطلاق میشوند که قبل از سال 1300 شکل گرفته باشد و مداخله در این بافت ها باید با دیگر مناطق شهر متفاوت باشد. در واﻗﻊ ﻣﯽ ﺗﻮان ﮔﻔﺖ ﺑﺨﺸﯽ از ﺷﻬﺮﻫﺎی اﯾﺮان ﮐﻪ ﺗﺎ ﻋﻬﺪ ﻗﺎﺟﺎر ﺷﮑﻞ ﮔرفته اند را بافت قدیم یا تاریخی می نامند.
تعریف بافت تاریخی
1355-1349
کالبد گرا
1378-1368
چند بعدی و مدنی
نحوه برخورد با بافت های تاریخی طی دو دوره
مفهوم بافت تاریخی
شاخص های ارزشمندی بافت تاریخی
چالش های بافت تاریخی
اصول نظری مدیریت بافت تاریخی
ارزش های کالبدی
فرهنگی و اجتماعی
تاریخی
اقتصادی
مفهوم بافت تاریخی
شاخص های ارزشمندی بافت تاریخی
چالش های بافت تاریخی
اصول نظری مدیریت بافت تاریخی
عوامل قانونی و حقوقی
عوامل اجتماعی و فرهنگی
عوامل کارکردی
عوامل کالبدی
فرسودگی ساختاری در ابنیه
الحاق عناصر نامطلوب
فرسودگی معابر و بدنه ها
از بین رفتن انسجام بافت
نارکارآمدی شبکه ارتباطی
شکل گیری بناهای متروکه و مخروبه
تغییر در شیوه انجام فعالیت های اقتصادی
جایگزین کارکردهای ناسازگار
تمایل به احیای عملکردهای صرفا سنتی
عدم آگاهی ساکنان از ارزش های تاریخی و فرهنگی آن
مهاجرت
کاهش امنیت اجتماعی
فقدان آموزش در عرصه فرهنگ عمومی
ضعف قوانین حقوقی
قوانین بازدارنده
تعدد سازمان ها و نهاد های متولی
عدم بهره گیری از نیروی متخصص
مفهوم بافت تاریخی
شاخص های ارزشمندی بافت تاریخی
چالش های بافت تاریخی
اصول نظری مدیریت بافت تاریخی
مدیریت بافت تاریخی به عنوان بخشی از میراث فرهنگی جامعه
مدیریت بافت تاریخی مسئولیت مشترک دولت مرکزی،محلی و شهروندان
جریان زندگی ضامن مدیریت مطلوب حفظ و احیا بافت های تاریخی
مدیریت بافت های تاریخی کمک به فرآیند توسعه پایدار شهری
منابع مدیریت بسترساز بسترساز حفظ و احیای بافت های تاریخی
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
مداخله در ناحیه ی تاریخی شهرهای ایران، بر خلاف کشور های پیشگام در مرمت مراکز تاریخی شهرها که میتنی بر قوانین و مقررات مکتوب است با تحریف ضوابط مکتوب و قراردادهای ضمنی صورت گرفته است. در جامعه مهندسان مشاور ایران تجربیات زیادی در زمینه برنامه ریزی احیای مراکز تاریخی شهرها وجود دارد اما اتفاق فاحشی در این باب نیفتاده است و بخش تاریخی شهرها روز به روز در حال نابودی ست.
محله
سیروس تهران
محله
سنگ سیاه شیراز
محله
جویباره اصفهان
به دلیل اطلاعات مبسوط
به دلیل اقدامات اجرایی ملموس در حول یک محور متمرکز بر مطالعات پیوسته
به به دلیل اهداف مشخص و ویژگی های بستر طرح
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
با احداث خیابان سیروس، بوذر جمهوری، ری و مولوی رابطه کالبدی محله چال میدان با سایر خیابان های اطراف گسسته شده و بخش جنوبی چال میدان رفته رفته به محله سیروس تغییر نام داد. طرح بهسازی و نوسازی محله سال 1379 با رویکرد مشارکتی آغاز شد.
مساحت
جمعیت
کاربری های فرا منطقه ای
کاربری های منطقه ای
43هکتار
6000 نفر
1/9%
56/9%
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
کمبود امکانات، خدمات و تجهیزات شهری
نفوذ کاربری های تجاری و فرا منطقه ای
ترک کردن و مهاجرت ساکنان قدیمی محله
تبدیل شدن واحد های مسکونی لبه محله به کارگاه ها و سکونتگاه کارگران
تبدیل شدن بخشی از واحد های مسکونی متروکه و مخروبه به مآمن معتادین و فروشندگان مواد مخدر
مشکلات و مسائل محله
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
جدول تحلیلی اقدامات انجام گرفته در محله سیروس
پروژه نوسازی مسکن محله سیروس
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
گذر سنگ سیاه در طول مسیر خود در برگیرنده تعداد زیادی ابنیه باارزش تاریخی،کالبدی و عملکردی است. تنوع ابنیه حاشیه آن به عنوان یکی از اصلی ترین محورهای گردشگری در منطقه تاریخی شیراز محسوب می گردد. البته حوزه عملکردی ابنیه موجود بسیار کم بوده و تنها به خود محله می باشد.
. طرح این گذر در سال 1380 توسط شرکت عمران و بهسازی شهری فارس جهت تبدیل به گذر توریستی و گردشگری بافت قدیم شیراز تهیه شده است.
مساحت : 54 هکتار
جمعیت : 4694 نفر
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
از بین رفتن حیات و کاهش فعالیت ها در سطح گذر
پایین بودن کیفیت فضایی گذر
نبود ارتباط بین شهر قدیم و شهر جدید
مشکلات نفوذ پذیری و خوانایی
شاخص نبودن عناصر تاریخی با ارزش
مشکلات و مسائل محله
*محقق شده *+ تاحدودی محقق شده
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
تحلیل اقدامات انجام گرفته در محله سنگ سیاه شیراز
احیای جلوخان مسجد مشیر
مرمت مجموعه فروغ الملک
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
محله جویباره یکی از مهمترین هسته های فرهنگی و گردشگری شهر اصفهان محسوب می شود. جویباره اصلی ترین هسته اولیه شهر و محله اصلی یهودیان اصفهان است، اما نباید این محله را یک محله یهودی نشین به شمار آورد.
طرح بهسازی و نوسازی محله در سال 1382 آغاز شد.
مساحت: 70 هکتار
جمعیت : 11363 نفر
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
مهاجرت خانوارهای اصیل و قدیمی
جایگزین شدن افراد بیگانه و بدون آگاهی و عاری از حس تعلق و بی توجه به ارزش های بافت
تنزل تمام ارزش های اجتماعی،کالبدی و اقتصادی
مشکلات و مسائل محله
*محقق شده *+ تاحدودی محقق شده
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
جدول تحلیلی اقدات انجام گرفته در محله جویباره اصفهان
کفسازی اطراف مناره چهل دختران
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
حلب یکی از قدیمی ترین شهرهای دارای سکنه دنیا به شمار می رود. سالیان سال یک مرکز مهم تجاری، سیاسی و فرهنگی بوده و همچنین شهر قدیمی حلب جزء میراث فرهنگی جهانی یونسکو محسوب می شود. از اواخر قرن نوزدهم، مهاجرت ساکنان از شهر قدیم به توسعه های بیرونی به رکود اجتماعی هم زمان با رکود اقتصادی شهر قدیم منجر شد. اما در میانه های قرن بیستم، نگاه میراثی به شهر قدیم شکل گرفت و طرح هایی به منظور حفاظت و ساماندهی و باززنده سازی پتانسیل های اقتصادی و تاریخی تهیه گردید.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
حفط و ترمیم ابنیه دارای مصالح سنتی، از طریق اختصاص وام به خانوار
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
حفاظت کالبد دارای وحدت و با ارزش شهر قدیمی و کند نمودن روند زوال مناطق مسکونی آن.
مرمت و باززنده سازی یک یا تعداد از نواحی فرسوده جهت آزمون و حمایت از برنامه ریزی بهسازی عمومی.
ایجاد تسهیلات مالی از طریق ایجاد موسسات ذیربط برای حمایت از بهسازی و نوسازی ساکنین
جدول: دورنمای کلان بهسازی و نوسازی بافت فرسوده شهر حلب
راهبردهای مداخله در بافت قدیمی شهر حلب
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
رئیس اوقاف حلب: در سال 2007 یونسکو طی قراردادی با وزارت اعلام (معادل وزارت ارشاد) اقدام به نقشه برداری دقیق و عکس برداری جزیی از تمام آثار تاریخی و میراث فرهنگی حلب نمود و در کمال تاسف دیده می شد با شروع جنگ گروه های تررویستی بصورت آگاهانه اماکن تاریخی و میراث فرهنگی حلب را نشانه می گرفتند و مشخص بود که این گروه ها به نقشه دقیق و مکان یابی جزیی تمام آثار تاریخی حلب دسترسی دارند و این برای ما مشخص بود که نقشه های سال 2007 یونسکو به نوعی در اختیار گروه های تروریستی قرار گرفته است. بسیاری از مساجد و حمام های قدیمی با برنامه ریزی هدف مند تخریب و نابود شد و همچنین تروریست ها توانستند تونل های زیرزمینی و راهروهای تاریخی را که قبلا یونسکو از آن ها فیلم برداری کرده بود، شناسایی کنند و در حال حاضر متاسفانه بسیاری از این اماکن از دست رفته است.
بافت شرقی حلب که توسط تروریست ها آسیب های جدی را متحمل شده بود، بخش های محدودی از آن، به تازگی دارای بافتی جدید، با طراحی شهری مدرن و ساختمان های مرتفع است.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
قلعه حلب، قبل و بعد از جنگ
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
بازار حلب، قبل و بعد از جنگ
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
"موفقیت های سازمانی
در استانبول صرفا به دلیل استقرار و استفاده از قوانین اسلامی بوده است."
سایت رسمی شهرداری استانبول
"زندگی من استانبول است"
شعار شهردار سابق استانبول"غدیر توپ باش"
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
موقعیت جغرافیایی و تقسیمات کشوری استانبول
استان استانبول در دو شبه جزیره قوجایلی در شرق و چاتالجا در غرب, دردو سوی تنگه ی بسفر که دریای سیاه در شمال و دریای مرمره در جنوب را به هم مربوط کرده و قاره های اروپا و آسیا را از همدیگر جدا می کند,واقع شده است.
شهر استانبول در دو مقیاس استانبول کهن و استانبول بزرگ قابل بررسی است.این شهر به 3 یا 4 منطقه تقسیم می شود که شامل استانبول اصیل یا کهن,منطقه دوم شامل بی اغلو, پرا, گالاتا, منطقه سوم اسکودار و محلات تابع آن و منطقه چهارم معروف به بغازایچی هستند.
چشم اندار شهر استانبول:
تبدیل این شهر به شهری پایدارجهانی که کیفیت زندگی شهروندان آن بالاست. به عنوان یک شهرداری پیشرو و راهبر, میراث منحصربه فرد استانبول را حفظ کند, به عنوان شهری که وجهه ی بسیار آشکار و پنجره ترکیه رو به جهانیان است.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی خیابان استقلال استانبول
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی خیابان استقلال استانبول
از اوایل قرن 17 میلادی با حضور اروپاییان در منطقه بی اوغلو، محله ی با دید ومنظر اروپایی در اطراف معبری که اروپاییان آن را گرند رو-د-پرا می نامند، ایجاد گردید. به تدریج در این محل سفارتخانه های فرانسه و اطریش و سایر کشورهای اروپایی استقرار یافتند و بناهای جدیدی که به صورت پراکنده در اطراف این معبر احداث گردیدند، هسته های اولیه جاده استقلال امروزی استانبول را ایجاد کردند. قالب امروزی جاده استقلال درقرن نوزده شکل گرفته است. دلیل این امر نگاه جدید امپراطوری عثمانی در قرن 19 به تجارت داخلی و حرکت هم سو با جریان سرمایه داری جهانی است. در راستای تحقق این مسئله بی اوغلو که دارای پتانسیل های خاصی برای جذب خارجی ها است، تبدیل به یک مرکز تجارت بین المللی گردید. خانه های اطراف این خیابان به شکل اروپایی (با حصار و باغچه)ساخته شدند. در نیمه اول قرن 19 بیاوغلو هنوز کاملا با شهر آمیخته نشده بود و اطراف این معبر هنوز شکل شهری پیدا نکرده بود.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی خیابان استقلال استانبول
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی خیابان استقلال استانبول
معرفی طرح
خیابان استقلال در اوایل دهه 90 به یک خیابان پیاده شهری تبدیل گردید. این خیابان در حال حاضر یکی از جذاب ترین خیابان های استانبول است، به گونه ای که روزانه پذیرای 3میلیون بازدیدکننده است.
اهداف طرح
کمک به تحقق هرچه بیشتر طرح جامع استانبول
یعنی توجه به شهرکهن و تعمیم قدرت تاریخی و فرهنگی
احیا هویت تاریخی و فرهنگی خیابان استقلال.
معاصرسازی بافت کهن جهت ممانعت از فرسودگی
بیش از پیش بافت های کهن.
دمیدن روح زندگی در سازمان فضایی فرسوده و ایجاد
محاوره ای خلاق بین گذشته و آینده
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی خیابان استقلال استانبول
راهبردها
تقویت سازمان کالبدی و فضایی خیابان استقلال از طریق تبدیل این خیابان به یک محور خاص پیاده.
سهولت دسترسی سواره در مواقع اضطراری (اورژانس، پلیس) و غیره از طریق مسیر وسط محور پیاده.
راهکارها
کف سازی محور.
بدنه سازی محور.
مسدود نمودن کوچه های عمود بر خیابان استقلال.
جداسازی مسیر پیاده و خط تراموا از طریق کاشت درختان.
اقدامات انجام گرفته:
متمایز ساختن کف سازی طرفین خط تراموا با سایرقسمت ها: در طرفین ریل دونوار یک متر، قطعات سنگی ریز.
نوسازی واحدهای تجاری بدنه های محور استقلال
و ایجاد واحدهای تجاری بسیار لوکس در این محور.
اعلام ممنوعیت ورود اتومبیل به درون خیابان
بهسازی مسیر وسط خیابان پیاده استقلال
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی خیابان استقلال استانبول
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
طرح نوسازی و بهسازی و اعیان سازی کوزگانکوک
محله ای در منطقه اسکودار در طرف آسیایی بسفر در استانبول ترکیه است. این محله در یک دره ای به سمت بسفر واقع شده است و تا حدودی از بخش اصلی شهر جدا شده است، که توسط حفاظت طبیعت(ساحل)، گورستان و قرارگاه نظامی محاصره شده است. محله ایست آرام با خیابان هایی که با خانه های چوبی قدیمی ساخته شده اند. قدمت سکونتگاه کوزگونجوک که در کنار تنگه ی بسفور در بخش آناتولی شهر قرار دارد، به قرن پانزدهم بازمیگردد.
برای چندین قرن، این محله عجیب و غریب ترکیبی از یهودیان، یونانی، ارمنی ها و ترک ها در کنار هم مسالمت آمیز زندگی می کردند و به همین خاطر ما کنار هم گیری کنیسه ها کلیساها و مساجد را در محله شاهد هستیم.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
کوزگانکوک یک واحد همسایگی در بافت قدیمی استانبول می باشد..این واحد همسایگی سالیان دراز در مسیر زوال و از دست دادن ارزش های تاریخی و فرهنگی خود قرار داشته و با مسائل و مشکلات فراوانی دست به گریبان بوده است.
دگرگونی در کوزگانکوک با کارهای معمار و نویسندهای به نام چنگیز بکتاش در ارتباط با ارتقای محله که منجر به شکوفایی آن شد، آغاز گردید. این فعالیتها در سال 1979 یعنی زمانی آغاز شد که وی یک خانه ی قدیمی در محله را خریداری کرد و پس ازبازسازی در آن اقامت گزید. او یکی از معروفترین معماران ترکیه است. شهرت وی نه تنها به خاطر دستاوردهای معماری بلکه به خاطر کتابها و سخنرانیهایش در خصوص فرهنگ و حفاظت است.
سرگذشت کوزگانکوک
دولت به فرایند محافظت از طریق قانونی که ساخت و ساز جدید را در ناحیه به طور کل ممنوع میکرد، به این طرح یاری میرساند.بر اساس قانون توسعه ی بسفور در سال 1983 کوزگانکوک به عنوان موضوع اصلی این قانون محسوب می شد. هدف این قانون خاص، حفاظت از خط افق موجود در راستای ساحل و محیط زیست طبیعی بود. بنابراین، ساخت و ساز در نواحی ساحلی را محدود کرده و محدودیتهایی را نیز برای ساخت و ساز در دیگر مناطق اعمال کرد.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
مشکلات کوزگانکوک
فرسودگی شدید فیزیکی و عملکردی محدوده
نادیده گرفته شدن میراث فرهنگی و تاریخی این واحد همسایگی
سطح فوق العاده پایین کیفیت زیبایی شناختی محدوده
ویران شدن برخی از ساختمان های قدیمی با ارزش تاریخی و نیازمند مرمت توسط مالکین آنها بدون اخذ هیچ گونه مجوز و یا تائید رسمی
عدم تناسب امکانات موجود در بافت با نیازهای معاصر ساکنین آن
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
معرفی طرح
در طی دو دهه گذشته تلاش های فراوانی در جهت بازآفرینی در کوزگانکوک صورت پذیرفته است. اقدامات فوق الذکر با محور قرار دادن آسایش و رفاه هر چه بیشتر ساکنین و نیز با تمرکز بر امر منظر سازی صورت پذیرفته اند.
اهداف طرح
ارتقا کیفیت کالبدی،عملکردی و نیز زیبایی شناختی محدوده
معاصرسازی بافت قدیم جهت ممانعت از فرسودگی بیش از پیش بافت های کهن
ایجاد فضای شهری جذاب و با هویت جهت پاسخگویی و تامین نیازها وضروریات به هنگام و امروزی شهروندان و اهالی
احیا هویت تاریخی و فرهنگی محدوده
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
راهبردها
جذب خلاقیت ها و نیز سرمایه های عمومی و خصوصی جهت بهسازی و نوسازی بافت
فرهنگ سازی به عنوان ابزاری جهت تغییر مسیر رو به زوال محدوده مورد مطالعه و جذب مشارکت نیروهای جوان در راستای نوسازی و بهسازی بافت و ایجاد تصویری مطلوب از آن
ایجاد تعادل مطلوب بین کاربریها در محدوده
تامین دسترسی و ارتباطات لازم درون بافت
راهکارها
معاصرسازی بافت و تجهیز و ارتقا زیرساخت های شهری
حذف کاربریهای نا هماهنگ و یا مزاحم و جایگزین نمودن آنها با کاربریهای جاذب جمعیت و فعالیت
بدنه سازی و کف سازی معابر
توجه به جزئیات طراحی شهری و معماری از جمله (مبلمان شهری، نورپردازی و…) جهت ارتقا کیفیت بصری محدوده
بهسازی و مقاوم سازی خانه های قدیمی و نیازمند مرمت
احیا ابنیه دارای ارزش تاریخی
تخریب ابنیه غیر قابل مرمت ومخروبه و احداث مراکز فرهنگی –درمانی به جای آنها
فراهم ساختن امکانات رفاهی مورد نیاز ساکنین معاصر
اقداماتی در جهت افزایش تحرک اجتماعی مانند برگزاری مسابقات،Workshopها وکلاس های آموزشی نوجوانان
اقدامات انجام گرفته
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
فعالیت ورزشی مجاور بافت مسکونی
مشارکت نیروهای بومی در نوسازی ابنیه
نمایش عروسکی در فضای باز
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
تصاویر محله بعد از فرایند بازآفرینی
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
محله جهانگیر
متعلق به قرن پانزدهم است. این محله سکونتگاه یهودیان و مسیحیان بوده است. فرایند اعیان سازی در این محله روند بسیار کندی داشت. در سال 1994 دولت، این محله را به عنوان محدوده تاریخی حفاظت شده اعلام کرد و روند اعیان سازی بودن هیچ گونه دخالت دولتی آغاز شد.
ساخت آپارتمان ها و خانه های سنگی: در پایان قرن نوزدهم و 25 سال اول قرن بیستم، جهانگیررا به یک محله ی مسکونی متراکم تبدیل کرد.
از دهه 30 تا دهه 50، جهانگیر هنوز محله ای با جمعیت ترکیبی بود اما در طول زمان، ویژگی اجتماعی ترکیبی خود را از دست داد. اعیان سازی در جهانگیر شروعی مشخص ندارد.
دگرگونی مرکز تجاری قدیمی ، بار دیگر تاثیری بر محله ی جهانگی باقی گذاشت و با پایان دهه 80 تقاضا برای سکونت در محله افزایش یافت. کشش ناحیه به خاطر منظر و نزدیکی به مرکز شهر بود. در ابتدا، هنرمندان و روشنفکران به محیط خاطر انگیز و ساختمان های تاریخی، علاقه ی خاصی به جهانگیر نشان دادند.
در دهه 90، جمعیت آن به سرعت تغییر یافت و افرادی از گروه های فرهنگی و اجتماعی و اقتصادی بالاتر به آنجا نقل مکان کردند.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
در این فرایند دولت هیچ دخالتی نداشت، به جز اعلام محله جهانگیر به عنوان یک منطقه ی محافظت شده که بر اساس قانون محافظت دارایی های طبیعی و فرهنگی سال 1994 صورت گرفت. یکی از اهداف این قانون، شناسایی، ثبت و حفاظت از املاک با ارزش تاریخی بود. طبق این قانون ساخت و ساز در ساختمان های تاریخی ممنوع بود، مگر این که مجوزی از شوراهای محلی اخذ شده باشد. بنابراین این قانون ساخت و ساز در جهانگیر را محدود نموده و به حفظ آپارتمان های قرن نوزدهم که تا 1994 باقی مانده بوند، کمک کرد.
ساکنین با تلاش بنیاد زیباسازی جهانگیر که در سال 1995 تاسیس شد، به ارزش های زیست محیطی توجه نشان دادند.
چشم انداز محله جهانگیر
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
تصاویر محله بعد از فرایند بازآفرینی
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
به دلیل نو بودن انجام عملیات بهسازی و نوسازی در دهه های 50 به بعد، کشورهای مختلف دیدگاه های مختلفی در زمینه برنامه ریزی و اجرای پروژه های نوسازی داشتند. در این میان، راهکارهای اتخاذ شده برای بافت های دارای ارزش، باتوجه به عوامل مختلف سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی متفاوت بوده است.
بدیهی ست که اجرای پروژه هایی چون محله سیروس، سنگ سیاه شیراز و جویباره اصفهان مستلزم همگرا بودن کلیه نهاد های دست اندرکار است؛ به گونه ای که وظایف و مسئولیت هر کدام از نهادهای زیربط مشخص گردد. در واقع طرح های جامع و کلان شهری می بایست بافت تاریخی شهر را به عنوان جزء لاینفک از حیات شهری پنداشته و به عنوان محدوده ای مبتلا به مسائلی که به دلیل سیاست های بی رویه توسعه شهری از یک سو و به دلایل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی از سوی دیگر، از سیر تحول شهری محروم مانده اند، به آن توجه نمایند.
نتایج مطالعات حاکی از آن بود که اقدامات انجام شده نوسازی و بهسازی در بافت حلب دارای بیشترین نقاط قوت و فرصت و کمترین نقاط ضعف و تهدید می باشد. بنابراین کلیه اقدامات انجام شده در شهر حلب، با تمام کاستی هایش در جهت مثبت بوده و دارای نقاط مثبت و فرصت های زیادی است.
نمونه های ایرانی
محله سیروس تهران
محله سنگ سیاه شیراز
محله جویباره اصفهان
نمونه های خارجی
حلب سوریه
استانبول ترکیه
مقایس روند نوسازی در کشور سوریه با وضعیت بافت های تاریخی کشورمان، آموزنده است با اینکه ایران از این کشور پهناور تر و ثروتمندتر است، اما ما هنوز نتوانسته ایم دوست داشتن میراث تاریخی را در رویکردمان به شهر پیشه کنیم. بافت های تاریخی شهرهای کشور و از همه بدتر تهران در بلاتکلیفی به سر می برند. مسئولین نگران هستند؛ اما هنوز به نتیجه درستی نرسیده اند. اگر از پتانسیل ها و امکانات بافت های تاریخی که می تواند از شهری به شهر دیگر متفاوت باشد آگاه شویم، اشتغال زایی و ایجاد جنب و جوش اقتصادی و فرهنگی برای ساکنان آن می تواند با هماهنگی و برنامه ریزی درست، میسر شود. اگر گام های اولیه (جمع کردن گروه های ذی نفع و به مشارکت طلبیدن آن ها در اظهار نظر برای انتخاب بهترین پروژه محلی و سپس راه اندازی تسهیلات قانونی و مالی برای اجرای آن پروژه ها)، درست برداشته شود، شهرداری خواهد توانست به کمک شهرسازان، جامعه شناسان، اقتصاددانان و سایرمتخصصین ترافیک، سازه، طراحان منظر و علاقمندان به تاریخ و مردم شناسی، چنان رابطه و سرمایه اجتماعی را محل ایجاد کند که خود ساکنین و کسبه از سر علاقه، تحقق پذیری پروژه را تامین و تضمبن کنند.
گروه های فعال در طرح های کوزگانکوک در تشویق ساکنین موفق بودند. چرا که در افزایش آگاهی ها و حساسیت ها نسبت به حفاظت از محیط زیست طبیعی به موفقیت رسیدند.