پاورپوینت اهمیت آفات جانوری در صنعت و مبارزه با آن

 اهمیت آفات جانوری در صنعت و مبارزه با آن

از نظر انسان و دیدگاه تنگ نظرانه آن به خاطر در نظر گرفتن سود فوری و یا زیان فوری جانوران به سه گروه عمده تقسیم می شوند.:
جانوران مفید (useful )
جانوران بی تفاوت(neutral)
جانوران زیان آور(harmful)

D.R.D

نحوه آسیب جانوران زیان آور(harmful)
خسارت محصولات کشاورزی(کاشت،داشت ،برداشت و انبار داری)
خسارت چوب و کتاب
خسارت تاسیسات صنعتی وسایل مخابراتی ،الکتریکی،الکترونیکی
آسیب رسانی به دام ها
آسیب رسانی به انسان

D.R.D

D.R.D

Rattus norvegicus (Norway rat)

Mus musculus

Meriones tristami

سوراخ های ورودی لانه موش های وحشی
موش وحشی در منطقه کویری

اهمیت جوندگان
1- خسارت کشاورزی:
الف- خوردن دانه ساقه ریشه و برگ و گل (200 موش در 24 ساعت 7 کیلو گندم میخورند)
ب- آغشته نمودن دانه ها با مدفوع و ادرار (200 موش در 24 ساعت 14 هزار دانه مدفوع ، 4 لیتر ادرار دفع و تعداد غیر قابل شمارشی مو بر جا میگذارند.
ج- جویدن کیسه و بسته بندیهای غلات و سایر مواد غذایی
2- خسارت صنعتی:
الف –جویدن کابلهای برق و مخابرات
ب- جویدن وسایل چوبی جویدن کتاب و خسارت به کتابخانه ها

D.R.D

D.R.D

D.R.D

روشهای مبارزه غیر شیمیایی با جوندگان
1- روش فیزیکی:
الف استفاده از تله الکتریکی
ب- استفاده از امواج اولتراسوند ( گوش انسان بین 20 -6 هزار هرتس در ثانیه را میشنود فرکانسهای بیش از 20 هزار در ثانیه را اولتراسوند مینامند)
این امواج قدرت دور کنندگی برای موشها دارد همچنین موجب ترشح هورمونهای عصبی شده و سپس موجب جنون در موشها میشود
D.R.D

2- روش مکانیکی :
الف – کاربرد تله
موارد استفاده از تله :
الف – زمانیکه به علت وجود مواد غذایی ، کودکان و افراد ناوارد یا حیوانات خانگی در محل استفاده از سموم موش کش امکانپذیر نیست
ب- وقتی مواد غذایی آنقدر فراوان است که موشها رغبتی به خوردن طعمه سمی ندارند
ج- در محل هایی که امکان جمع آوری موشهای مرده نیست و احتمال ایجاد بوی تعفن میرود
د-در شرایطی که موشها حالت انزجار از طعمه سمی پیدا کنند(Bait shyness)
ه-در مناطقی که موشها به موش کش ها مقاوم شده اند

D.R.D

3- روشهای بیولوژیکی :
الف-استفاده از شکارچی ها
ب- استفاده از باکتری سالمونلا و ویروس هاری و ایجاد تغییردر فلور روده
4- روشهای طبیعی :
الف – حذف تاغ کاریها و کاشت گیاهانی که بدبو هستند
ب- تخریب و کوبیدن لانه جوندگان
ج- آبیاری مرتب مناطق مورد استفاده موشها در ایجاد کلنی در صورت وجود آب
D.R.D

6- روش کنترل محیطی جوندگان
1- رات پروف کردن ساختمانها :
الف- استفاده از بتون آرمه به عنوان پی ها
ب – مسدود کردن شکافهای لبه درب ها
ج -استفاده از ورقه فلزی 40 -30 سانتیمتری برای پائین درب ها
د – نصب شبکه های توری در پنجره های همکف
ه – تعویض شیشه های شکسته
و- مجهز کردن درب ها به فنر قوی که درب را ببندد
ز – جلوگیری از انباشتن الوار ، تخته ، ذغال
ح – نصب ورقه های فلزی اطراف لوله ها
D.R.D

روش کنترل شیمیائی جوندگان
کاربرد سموم در زمان بروز خسارت نیاز به واکنش فوری دارد زیرا در غیر این صورت اجتناب از خسارت در زمان طغیان جمعیت، غیر ممکن خواهد بود.
معرفی جونده کش های رایج و ثبت شده در کشور
D.R.D

معرفی تعدادی از جونده کش ها
D.R.D

فسفوردوزنگ(Zinc phosphide)
نام عمومی: زینک فسفاید
گروه: ترکیب غیرآلی (معدنی)
فرمول و وزن مولکولی: P2Zn3، 1/258
نام تجاری: Ratol, Ridall
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 2% P 16% P 21% Pa

تاریخچه: این سم در اوایل سال 1900 در ایتالیا معرفی و در خلال جنگ دوم جهانی مصرف آن متداول گردید.

نحوه تاثیر: موش کش گوارشی، با واکنش با اسیدهای معدی، فسفین آزاد می کند که وارد جریان خون شده و کلیه و کبد و قلب را از بین می برد.

شکل ظاهری: پودر خاکستری مایل به سیاه با بوی مشخص سیر و مزه قوی.

موارد مصرف: علیه موش مغان، تاترا، مریون های غلات، موش ورامین در باغات میوه و نیشکر

مقدار مصرف: طعمه= 2 گرم روغن+ 100گرم گندم+ 2تا5/2 گرم سم(2تا5/2درصد)

سمیت: LD50 ماده موثر برای موش صحرایی 7/45 میلی گرم بر کیلوگرم است.

پادزهر: محلول پرمنگنات خورانیده شود.

مصرف: این سم بعلت سمیت زیاد برای پستانداران باید تحت مراقبت پرسنل فنی انجام شود. این سم بصورت خشک پایداری زیاد ولی در هوای مرطوب بتدریج ایجاد فسفین می کند که بسیار خطرناک است.

برودیفاکوم (Brodifacoum)

گروه: آنتی کواگولانت ،جزء سموم نسل جدید می باشد.

فرمول و وزن مولکولی: C31H23BrO3، 4/523
نام تجاری: Klerat
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 005/0% B

تاریخچه: این سم در سال 1976 بوسیله هادلر(Hadler) و شادبولت (Shadbolt) معرفی گردیده است.

نحوه تاثیر: موش کش آنتی کواگولانت، بازدارنده چرخه ویتامین K1

شکل ظاهری: پودر سفید چرک

موارد مصرف: علیه موشهای کشاورزی و انباری و خانگی (ورامین، قهوه ای، سیاه و مهاجر)

مقدار مصرف: طبق دستور بر چسب سم

سمیت: LD50 برای موش صحرایی 3/0 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

پادزهر: ویتامین K1
بصورت طعمه 005/0 درصد واکس بلوک و پلیت می باشد (10گرم برای هر موش).

برومادیالون (Bromadialone)

گروه: آنتی کواگولانت ، جزء سموم نسل جدید می باشد.
فرمول و وزن مولکولی: C30H23Br4، 4/527
نام تجاری: Lanirat
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 005/0% B

نحوه تاثیر: تشکیل پروترومبین را متوقف کرده و باعث خونریزی داخلی می شود.

موارد مصرف: جهت مبارزه با موش ورامین و انباری

مقدار مصرف: طعمه مسموم آماده مصرف و گرد فرموله شده
پادزهر: ویتامین K1
سمیت: LD50 برای موش صحرایی 25/1 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

طعمه این سم برای جوندگان لذیذ می باشد.

کوماتترالیل (Coumatetralyl)

گروه: آنتی کواگولانت ، از سموم نسل قدیم می باشد.
فرمول و وزن مولکولی: C19H16O3، 3/292
نام تجاری: Racumin
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 6/0% P
نحوه تاثیر: باعث توقف سنتز پروترومبین و مانع انعقاد خون می گردد.
شکل ظاهری: پودر کریستال سفید مایل به زرد
موارد مصرف: علیه موشهای انباری (خانگی، قهوه ای، سیاه، مهاجر)
مقدار مصرف: طبق دستور برچسب سم (مولتی دز است و مصرف آن کم شده است)
سمیت: LD50 برای موش صحرایی 16 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

پادزهر: ویتامین K1
طعمه مسموم این سم باعث ترس موش نمی شود.

وارفارین(Warfarin)

گروه: آنتی کواگولانت
فرمول و وزن مولکولی: C19H16O4، 3/308
نام تجاری: Warfarin
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 25/0% 021/0% B 20% P 25% WP 15% WP

نحوه تاثیر: مانع انعقاد خون می شود.
شکل ظاهری: کریستال جامد سفید رنگ
موارد مصرف: علیه موشهای انباری موارد مصرف: علیه موشهای انباری (خانگی، قهوه ای، سیاه، مهاجر)
مقدار مصرف: طبق دستور برچسب سم
سمیت: LD50 برای موش صحرایی 10 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

پادزهر: ویتامین K1
طعمه مسموم این سم باعث ترس موش نمی شود- به گزارشی ایجاد مقاومت در آنها دیده شده و بزودی از فهرست سموم خارج خواهد شد.

(Sodium cyanide)سیانید سدیم
گروه: سموم تدخینی (فومیگانت ها)
فرمول و وزن مولکولی: NaCN، 49
نام تجاری: Cymag
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 40% P

نحوه تاثیر: موش کشی که مانع انتقال اکسیژن از هموگلوبین به بافتهای سلولی می شود (حشره کش تماسی).
شکل ظاهری: پودر سفید

موارد مصرف: علیه کلاهو در زراعت غلات

مقدار مصرف: 1تا3 گرم در هر لانه از اواخر زمستان تا اوایل تابستان، بعنوان حشره کش و جونده کش تدخینی در محل های بسته مثل انبار غلات و در بعضی کشورها در گلخانه ها مصرف می شود. نمک سدیم و پتاسیم آن در اثر رطوبت هوا به گاز HCN تبدیل می گردد. و برای مبارزه با خرگوش و موش از طریق تدخین دانه مصرف می گردد.این سم بسیار خطرناک می باشد و مصرف آن توسط پرسنل فنی باید انجام پذیرد (دیگر تولید نمی شود).

سمیت: LD50 برای موش صحرایی 44/6 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

پادزهر: EDTA

گروه: سموم تدخینی (فومیگانت ها)
فرمول و وزن مولکولی: AlP، 96/57
نام تجاری: Phostoxin (Fumi-cell)
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 56% Tb
نحوه تاثیر: این سم تحت در اثر رطوبت با ایجاد گاز فسفین مانع انتقال اکسیژن از هموگلوبین به بافتهای سلولی و باعث خفگی می شود.
شکل ظاهری: کریستال خاکستری تیره(به شکل قرص های به وزن 3 گرم)

آلومینیوم فسفاید (Aluminum phosphide)

مقدار مصرف: 1 الی 2 قرص در دهانه لانه ها قرار داده می شود و سپس مدخل لانه با خاک مسدود می کنند و بسته به مقدار رطوبت و حرارت محیط، معمولا چند ساعت طول می کشد تا لانه تدخین گردد.
سمیت: LD50 برای موش صحرایی 20 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

این سم بسیار خطرناک می باشد و مصرف آن توسط پرسنل فنی باید انجام گیرد.

گروه: سموم تدخینی (فومیگانت ها)
فرمول و وزن مولکولی: MgP
نام تجاری: Phostoxin (Fumi-cell)
فرمولاسیون ثبت شده در ایران: 66% Tb
نحوه تاثیر: این سم تحت در اثر رطوبت با ایجاد گاز فسفین مانع انتقال اکسیژن از هموگلوبین به بافتهای سلولی و باعث خفگی می شود.

منیزیم فسفاید (Magnesium phosphide)

مقدار مصرف: 1 الی 2 قرص در دهانه لانه ها قرار داده می شود و سپس مدخل لانه با خاک مسدود می کنند و بسته به مقدار رطوبت و حرارت محیط، معمولا چند ساعت طول می کشد تا لانه تدخین گردد.

سمیت: LD50 برای موش صحرایی 40 میلی گرم بر کیلوگرم وزن بدن

این سم بسیار خطرناک می باشد و مصرف آن توسط پرسنل فنی باید انجام گیرد.

پادزهر: داروی گلوکو کوردیکویدزها (مانند پردلیزولون).

گروه: سموم فلج کننده اعصاب، نوروتوکسین(Neurotoxins)
این سم بصورت:
N-methyl-2,4-dinitro-N-(2,4,6-tribromophenyl)-6-(trifluoromethyl benzenamine

ویژگی : این سم بی بو و بدون رنگ می باشد.در آب حل شدنی نیست و به صورت کریستال جامد از خانواده دی فنیل آمین ها می باشد.

نام تجاری: کاتلفار(Katelfar)
(Bromethalin) برومتالین

تاریخچه: در سال 1985 برای کنترل جوندگانی که به سموم ضدانعقادی واکنش نشان داده اند تهیه شده است و تنها با یک بار مصرف برای جوندگان بسیار کشنده است.

نحوه تاثیر:
نحوه عملکرد این جونده کش مانند آنتی کواگولانت ها نبوده بلکه باعث جلوگیری از فسفریلاسیون اکسیداتیو در میتوکندری در سیستم مرکزی عصب می شود، درنتیجه موجب کاهش ATP کاهش یافته و از فعالیت آنزیم سدیم/کلسیم آتپاز جلوگیری می گردد.

درنتیجه این عمل مایع مغزی-نخاعی تجمع می یابد و موجب افزایش فشار مغز می شود و درنتیجه موجب تشنج و نهایتا مرگ می گردد.

مواد و روش مصرف: برومتالین جهت از بین بردن انواع موش ها (صحرایی و خانگی) در اماکن پرورش طیور، کشاورزی، صنعتی و همچنین منازل کاربرد دارد.

مقدار مصرف:
موش صحرایی: 12-2 بسته پلت 14 گرمی در مسیر موش ها به طول 10-5 متر جهت طعمه گذاری در نظر گرفته می شود.
موش خانگی: به تعداد 2-1 بسته در مسیری بطول 10-5 متر جهت از بین بردن موش ها طعمه گذاری می گردد.

پادزهر: داروهای مدر و کورتیکوستروئیدها

خصوصیات و وجه تمایز برومتالین در مقایسه با سایر جونده کش ها
توقف عمل تغذیه در موش ها

سرعت عمل در از بین بردن موش ها نسبت به سایر موش کش ها

سهولت روش مصرف

استفاده از این موش کش در اماکنی که موش ها به سایر سموم مقاومت نشان می دهند.

پایان