اهداف کلی تعلیم وتربیت
مقدمه: انسان موجودی صاحب تفکر و اندیشه است و اندیشه او جز از طریق تعلیم و تربیت به کمال نمی رسد. به قول کانت «بشر تنها با تعلیم و تربیت آدم تواند شد و آدمی چیزی جز آنچه تربیت از او می سازد نیست» شکوهی ۱۳۶۸٫
تعلیم و تربیت در عصر حاضر کاری پیچیده و دشوار است. تعلیم و تربیت امروزی تنها وظیفه انتقال میراث فرهنگی گذشته را به عهده ندارد بلکه رشد و تحول فرهنگ و تحقق واقعیت استان از اهم وظایف ت و ت می باشد و تحقیق و تربیت انسان جز از طریق ت و ت آگاهانه صورت نمی گیرد.
در واقع تعلیم و تربیت آگاهانه مجموعه ای از تدابیر است که از طریق برنامه های آموزشی, فرصت هایی را فراهم می آورد تا کودکان و نوجوانان بتوانند در جریان ریشه, استعدادهای خدائی خود را از قوه به فعل درآورند. (شکوهی ۱۳۶۸)
اما ت و ت ایران از زمان اشاعه آموزش و پرورش نوین, متکی به کتاب درسی بوده است که ریشه فراگیر را در تعدد بیشتر بر محتوای کتابهای درسی می داند, اما باید اذعان داشت با توجه به اینکه زمان حاضر عصر اطلاعات اهمیت گرفته است آیا باز هم می توان هدف ت و ت را تسلط بر محتوای کتاب درسی دانست؟
تعلیم یعنی اتخاذ تدابیر لازم برای انتقال دانش ها, مهارت ها و باورها ….. بر این بنیاد یکی از تدابیری که آموختن را تسهیل می
کند, مشخص کردن هدفها و حیطه ها در سطوح مختلف و همچنین تعیین هدف های رفتاری می باشد. چنین شرایطی موجب می شود معلم راحت تر و بهتر تدریس کند و دانش آموز مطالب را سریعتر و بهتر فرا گیرد. (محمودیان, ۱۳۷۵)
اهداف تعلیم و تربیت از دیدگاه مختلف
شناخت این اهداف در هر جامعه و ملتی از راه به دست آوردن طرز و نوع زندگی اجتماعی آن جامعه میسر است. کشورها و جوامعی که براساس طرز فکر، اندیشه، مکتبی خاص و فلسفه ای ویژه اداره می شوند، اهدافی را که برای جامعه و مردم خود در نظر می گیرند آن اهداف مسیر و مقصد تعلیم و تربیت را نیز مشخص می نماید آنچه از مطالعه تاریخ به دست می آید این است که اهداف تعلیم و تربیت و آموزش و پرورش در میان ملت های مختلف در قرون متفاوت با یکدیگر فرق دارند. مثلاً در یونان قدیم هدف از تعلیم و تربیت منحصر به آزاد مردانی بود که در میدان های جنگ نیرومند و قوی و هنگام سخن گفتن و خطابه، فصیح و بلیغ باشند.
در قرون وسطی در کلیساهای کاتولیکی هدف کشتن شهوات، بریدن و قطع علاقه از دنیا و مسامحات در امور بدنی و جسمی برای تعالی و ترقی روح و نجات و رهایی از عذاب جهنم و پاکیزگی دل و انس به فقر بوده است.
در چین قدیم مقصد و غرض آماده کردن پیشوایانی بود که به معارف قدیم آشنایی داشته تا دارای رفتار خوب در تمام شئون زندگی باشند و نهایتاً اخلاق اجتماعی مردم موافق و هماهنگ با روش های قدیمی کتاب دینی «کنفوسیوس» باشد.
در مصر قدیم هدف تربیت کاهنان بود که در میان آنها احیاناً پزشک، مهندس، معمار، قاضی، هنرمند و نویسنده و امثال آنها دیده می شد. یعنی هدف از تعلیم و تربیت یک امر دنیوی آمیخته به جنبه های دینی بوده است. دنیوی بدین جهت که می خواستند در فنون مختلف انسان ها پرورش یابند تا زندگی مرفه برای آنان مهیا گردد و دینی بدان خاطر که براساس محبت خدایان از طریق پرستش و تقرب به آنها عمل کنند.
در آلمان هدف تعلیم و تربیت بیشتر پرورش افراد به منظور وحدت ملی است.
فلاسفه و متفکرین نیز هر کدام در طول تاریخ به نوبه خود در مورد اهداف تعلیم و تربیت، آموزش و پرورش و نقشی که این دو در کمک به تاسیس و حفظ یک جامعه لایق و شایسته ایفا می کنند. دیدگاه هایی داشته اند که برخی از آنها را در این رابطه اشاره می کنیم.
1- سقراط معتقد بود که هدف تعلیم و تربیت عبارت از عشق به زیبایی. لذا به تفهیم زیبایی پرداخت.
2- افلاطون هدف از آن را جنگ علیه زشتی، تصنع و ساختگی ها دانست.
3- «جان لاک» انگلیسی در کتاب افکاری چند در تربیت می گوید: «هدف از تربیت پرورش تن، اخلاق، فضیلت، دانش و علم است.» او قایل است که تکیه گاه تربیت پرورش شخصیت اخلاقی است و افراد اشرافی باید الگوی تربیت باشند.
4- ژان ژاک روسو نویسنده کتاب امیل، هدف را در این خلاصه می کند که تمایلات طبیعی به طور عاقلانه مناسب با روش دور از فشار راهنمایی گردند تا طبیعت انسانی کشف و آزادی او تامین شود. او برای وصول به چنین هدفی راه بازگشت به طبیعت و تحول به انسان طبیعی را پیشنهاد می کند.
ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ
ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﻭﺟـﻮﺩ ﻫـﺪﻑ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺗﻤـﺎﻣﻲ ﻓﻌﺎﻟﻴـت ﻫـﺎﻱ ﻓـﺮﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﺍﺗﺨـﺎﺫ ﺭﻭﺵ ﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺎ ﺁﻥ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬﺖ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺿـﺮﻭﺭﻱ ﻣـﻲﺩﺍﻧـﺪ.ﺗﻌﻠـﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻛﻪ ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ هاﻱ ﻓﺮﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺍﺳﺖ، ﺑـﻪ ﺍﻫـﺪﺍﻑ ﻭ ﺗﻌﻴین ﺭﻭﺵ ﻫـﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺁﻧﻬﺎ ﻧﻴﺎﺯ ﺩﺍﺭﺩ.ﻋﻼﻣﻪ ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺍﺳـﺖ ﺍﻧﺴـﺎﻥ ﺩﺭ ﻓﻌﺎﻟﻴـﺖ ﻫـﺎﻱ ﻓـﺮﺩﻱ ﻭ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺩﺍﺷﺘﻦ ﻫﺪﻑ ﮔﺮﻳﺰﻱ ﻧﺪﺍﺭﺩ ﻭﻫﺮﮔﺰ ﺍﺯ ﺗﻌﻘﻴﺐ ﻫﺪﻑ ﺧﻮﺩ ﺍﺯ ﺭﺍﻩ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻭ ﺑﻪ ﻛﺎﺭ ﺑﺴﺘﻦ ﻣﻘﺮﺭﺍﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻱ ﻛﺎﺭ ﺍﺳﺖ، ﺑﻲ ﻧﻴﺎﺯ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ، ﺩﺍﺷﺘﻦ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺑـﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻭ ﺭﻭ ﺵﻫﺎﻱ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺩﺭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺿﺮﻭﺭﻱ ﻣﻲ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ . ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺁﻧﭽﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ، ﻫﺪف ﻫﺎﻱ ﺗﻌﻠـﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴـﺖ ﺭﺍ ﺍﺯ ﻣﻨﻈـﺮ ﻋﻼﻣـﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒـﺎﻳﻲ ﻣﻲ ﺗﻮﺍﻥ ﺑﻪ ﺍﻳﻦ ﺷﺮﺡ ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪﻱ ﻛﺮﺩ :ﺍﻟﻒ .ﻫﺪﻑ ﻏﺎﻳﻲ ﺏ .ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭﺍﺳﻄﻲ .
ﺍﻟﻒ .ﻫﺪﻑ ﻏﺎﻳﻲ، ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺗﻮﺣﻴﺪ ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻱ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﻋﻤﻞ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﻫﺪﻑ ﻏﺎﻳﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺭﺍ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑـﻪ ﺗﻮﺣﻴـﺪ، ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠـﻪﻱ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﻋﻤﻞ ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ .ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻭ ﻫﺪﻑ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ، ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻋﻼﻣﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺑﻪ ﻭﺟﻮﺩ ﺁﻓﺮﻳﻨﻨﺪﻩﻱ ﺁﺳﻤﺎﻥ ﻫﺎ، ﺯﻣﻴﻦ ﻭ ﻛﻞ ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎﻱ ﻋـﺎﻟﻢ ﺍﻋﺘﻘـﺎﺩ ﺩﺍﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ؛ ﺁﻥ ﮔﺎﻩ، ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪﻱ ﻋﻤﻞ، ﻫﺮ ﻋﻤﻠیﻛﻪ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﻣﻲﺩﻫﺪ، ﺣﺎﻛﻲ ﺍﺯ ﺑﻨﺪﮔﻲ ﺍﻭ ﺑﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﺒﺎﺭﻙ ﻭ ﺗﻌﺎﻟﻲ ﺍﺳﺖ .ﻋﻼﻣﻪ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﭼﻨﻴﻦ ﻣﻲﮔﻮﻳـﺪ: ﺍﺯ ﻧﻈـﺮ ﺍﺳـﻼﻡﻫﻴﭻ ﻫﺪﻓﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺁﻓﺮﻳﻨﺶ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﻭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍ ﻭﻧﻴﺴﺖ ، ﺟﺰ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﻭﺗﻮﺣﻴﺪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﻣﺘﻌﺎل ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠﻪﻱ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﻋﻤﻞ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺍﺳﻼﻡ ﻛﻤﺎﻝ ﺍﻧﺴﺎﻧﻴﺖ ﻭ ﻫﺪﻑ ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻧﺴـﺎﻥ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺑﻪ ﺧﺪﺍیی ﻣﻲﺩﺍﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﻤﻪﻱ ﭘﺪﻳـﺪﻩ ﻫـﺎ ﻭ ﻣﻮﺟـﻮﺩﺍﺕ ﺭﺍ ﺁﻓﺮﻳـﺪﻩ ﻭ ﺑﺎﺯﮔﺸـﺖ .
ﺏ .ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭﺍﺳﻄﻲ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻭﺍﺳﻄﻲ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺭﺍ ﺍﺯ ﺩﻳﺪﮔﺎﻩ ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒـﺎﻳﻲﻣـﻲﺗـﻮﺍﻥ ﺩﺭ ﭼﻨـﺪﻫﺪﻑ ﻣﻄﺮﺡ ﻛﺮﺩ :
1.ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻱ ﺍﺯ ﺁﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻫﺮ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﻫﻤﺮﺍﻩ ﺑﺎ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭ ﺣﺎﻝ ﺗﻜـﻮﻳﻦ ﻭ ﺗﻜﻤﻴـﻞ ﺍﺳـﺖ،ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﺗﺤﻘﻴﻖ ﻳﻚ ﻫﺪﻑ ﻭﺍﺳﻄﻪ ،ﻫﺪﻑ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻱﺍﻱ ﺩﺭ ﻧﻈـرﮔﺮﻓﺘـﻪ ﺷـﺪﻩ؛ ﺑـﺎ ﺍﻳـﻦ ﺣـال ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻱ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ﺩﺭﺭﺃﺱ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺩﻳﮕﺮ ﺁﻥ ﻗﺮﺍﺭ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺯﻳـﺮﺍ ﺑـﺪﻭﻥﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﻭ ﺍﻳﻤﺎﻥ ﺩﺭﺳﺖ، ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺳـﺎﻟﻢ ﻭ ﻣﻌﻘـﻮﻝ ﺑـﺮﺍﻱ ﺍﻧﺴـﺎﻥ ﻣﻴﺴـﺮ ﻧﻴﺴـﺖ.ﺳـﻌﺎﺩﺕ ﻭﺭﺳﺘﮕﺎﺭﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺮﺗﻮ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩ ﺻﺤﻴﺢ ﺍﻭ ﺗﺄﻣﻴﻦ ﻣﻲ ﺷـﻮﺩ ﻭ ﺍﻋﺘﻘـﺎﺩ ﻓـﺮﺩ، ﺯﻳﺮﺑﻨـﺎیی ﺗـﺮﻳﻦ ﻋﻨﺼﺮ ﺩﺭ ﺯﻧﺪﮔﻲ ﺍﻭﺳﺖ ﻛﻪ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﺍﻋﻤﺎﻝ ﻭ ﺣﺮﻛﺎﺗﺶ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺗﺄﺛﻴﺮ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮﺩ ﻭ ﺑﺮ ﻃﺒـﻖ ﺁﻥﺟﻬﺖ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ .ﺍﺯ ﻧﻈﺮ ﺍﺳﻼﻡ، ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﻱ ﺍﻣﻮﺭ ﺍﻋﺘﻘﺎﺩﻱ ﺑﺮ ﻫﻤﻪ ﻭﺍﺟﺐ ﺍﺳﺖ . ﻫﺮ ﻓﺮﺩﻱ ﺑﺎﻳﺪ ﺩﺭ ﺗﺤﺼﻴﻞ ﻋﻘﻴﺪﻩ ﻭ ﺑﻴﻨﺶ ﺻﺤﻴﺢ ﺑﻪ ﺑﺮﺭﺳﻲﻫـﺎ ﻭ ﺗﺤﻘﻴﻘـﺎﺕ ﺟـﺎﻣﻊ ﻭ ﺩﻗﻴﻖ، ﺩﺭ ﺣﺪ ﺗﻮﺍﻥ ﺧﻮﺩ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﻧﻤﺎﻳﺪ ﻭ ﺁﺯﺍﺩﺍﻧﻪ، ﻋﻘﺎﻳﺪﺵ ﺭﺍ ﺑﻪ ﻃﻮﺭ ﺍﺳﺘﺪﻻﻟﻲ ﺷﻜﻞ ﺩﻫﺪ ﻭ ﺍﺯ ﺗﻌﺒﺪ ﻭ ﺗﻘﻠﻴﺪ ﺩﺭ ﻋﻘﺎﻳﺪ ﺑﭙﺮﻫﻴﺰد.ﻧﻈﺎﻡ ﺗﺮﺑﻴﺘﻲ ﺍﺳـﻼﻡ ﺩﺭ ﺗﺤﻘـﻖ ﺍﻳـﻦ ﻫـﺪﻑ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ ﻣﻬﻤﻲ ﺑﺮ ﻋﻬﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ ﻭ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎﻱ ﺻﺤﻴﺢ ﺁﻥ ﺭﺍ ﻋﻤﻠﻲ ﺳﺎﺯﺩ .
ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﺧﻼﻗﻲ .۲
ﺩﺭ ﻭﺟﻮﺩﺍﻧﺴﺎﻥ ﻳﻚ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﺍﺭﺯﺵ ﻫﺎﻱ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻧﻬﻔﺘﻪ ﺍﺳﺖ؛ ﻳﻌﻨﻲ ﺑﻪ ﺍﺭﺯﺵﻫﺎﻱ ﺍﺧﻼﻗـﻲ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺩﺍﺭﺩ؛ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺟﻮﺩﻱ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺍﺳﺖ.ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥﻳﻜـﻲ ﺍﺯ ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺑﺴﻴﺎﺭ ﻣﻬﻢ ﺗﻠﻘﻲ ﺷﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﻃﻮﺭﻱ ﻛﻪ ﺭﺳﻮﻝ ﺧﺪﺍ ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺭﺳﺎﻟﺖ ﺧـﻮﻳﺶﺭﺍﺭﺷﺪ ﺗﻜﻤﻴﻞ ﻓﻀﺎﻳﻞ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲﻣﻲﻛﻨﺪ :ﺑﻌﺜـﺖ ﺍﻻﺗﻤـﻢ ﻣﻜـﺎﺭﻡ ﺍﻻﺧـﻼﻕﭘﺎﻳﻨـﺪﻩ،۱۹۱، ﺹ۱۳۶۰. ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ ـ ﻛﻪ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﺍﻧﺠـﺎﻡ ﺭﺳـﺎﻟﺖ ﺍﻧﺒﻴـﺎ ﺭﺍ ﺑﺮﻋﻬـﺪﻩ ﺩﺍﺭﺩ ـ ﺑـﺮﺍﻱ ﭘﺮﻭﺭﺵ ﺍﺧﻼﻗﻲ ﺩﺍﻧﺶﺁﻣﻮﺯﺍﻥ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺟﻬـﺖ ﺭﻫـﺎﻳﻲ ﺁﻧـﺎﻥ ﺍﺯ ﺟﺎﺫﺑـﻪﻱ ﺍﻣﻴـﺎﻝ ﻧﻔﺴﺎﻧﻲ ﺩﺭ ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﺩ ﺗﺎ ﺁﻧﻬﺎ ﺑﺘﻮﺍﻧﻨﺪ ﺍﻣﻴﺎﻝ ﻭ ﺁﺭﺯﻭﻫﺎﻱ ﺧﻮﺩ ﺭﺍ ﺩﺭ ﻣﺴﻴﺮﻱ ﺭﻫﺒـﺮﻱ ﻧﻤﺎﻳﻨـﺪ ﻛﻪ ﺧﺪﺍﻭﻧﺪ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﺮﺩﻩ ﺍﺳﺖ.ﺍﻳﻨﻚ ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﺍﻫـﺪﺍﻑ ﺗﺮﺑﻴـﺖ ﺍﺧﻼﻗـﻲ، ﺍﺯ ﻣﻨﻈـﺮ ﻋﻼﻣـﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﻭﺩﻳﮕﺮ ﺻﺎﺣﺐ ﻧﻈﺮﺍﻥ ﻣﺴﻠﻤﺎﻥ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ : (؛ ۲۶۲، ﺹ۱۳۶۳ ــ ﺷﻨﺎﺧﺖ ﻧﻔﺲ ﻭ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻛﺮﺍﻣﺖ ﺁﻥ )ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ، ــ ﺗﻬﺬﻳﺐ ﻧﻔﺲ ﺍﺯ ﺭﺫﺍﻳﻞ ﻭ ﻋﺎﺩﺕ (؛ ۲۴۸، ﺹ۱۳۶۲ ﻫﺎﻱ ﻧﺎﭘﺴﻨﺪ )ﺭﻱ ﺷﻬﺮﻱ،
3.ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻧﻈﺎمی
ﻓﺮﺍﮔﻴﺮﻱ ﻓﻨﻮﻥ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﺭﺯﻣﻲ ﺑﺮﺍﻱ ﺩﻓﺎﻉ ﻭ ﺟﻬﺎﺩ ﺩﺭ ﻣﻴـﺪﺍﻥ ﻫـﺎﻱ ﻧﺒـﺮﺩ ﺿـﺮﻭﺭﻱ ﺍﺳـﺖ . ﻫﺪﻑ ﺍﺯ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺩﺭ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺍﺳﻼﻣﻲ، ﺩﺭ ﻣﺮﺣﻠـﻪ ﻱ ﺍﻭﻝ، ﺑﻬـﺮﻩ ﻣﻨـﺪﻱ ﺍﺯ ﺁﻥ ﺩﺭ ﻣﻴﺪﺍﻥ ﻫﺎﻱ ﺟﻬﺎﺩ ﺑﺎ ﻛﻔﺎﺭ ﻭ ﺩﺷﻤﻨﺎﻥ ﺍﺳﻼﻡ ﺍﺳﺖ.ﺩﺭ ﺍﺳﻼﻡ ﺟﻬﺎﺩ، ﺑﻪ ﺧﻮﺩﻱ ﺧﻮﺩ ﻫﺪﻑﻧﻴﺴﺖ؛ ﺑﻠﻜﻪ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﺍﻱ ﺍﺳﺖ ﺑﺮﺍﻱ ﺭﺳﻴﺪﻥ ﺑﻪ ﺁﺭﻣﺎﻥ ﻫﺎﻱ ﺍﻟﻬﻲ؛ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺍﻳﻦ ﺿﺮﻭﺭﺕ ﺩﺍﺭﺩ ﻛﻪﺑﻪ ﺁﻣﻮﺯﺵ ﻓﻨﻮﻥ ﻧﻈﺎﻣﻲ ﻭ ﺍﻳﺠﺎﺩ ﺁﻣﺎﺩﮔﻲ ﺟﺴﻤﺎﻧﻲ ﻭ ﺭﺯﻣﻲ ﺩﺭ ﺍﻓﺮﺍﺩ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺍﻗﺪﺍﻡ ﺷﻮﺩ.
4.ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ
ﻳﻜﻲ ﺍﺯ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ ﻫﺎﻱ ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ، ﺩﺭ ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺣﻔﻆ ﺁﺛﺎﺭ ﺍﺭﺯﺷﻤﻨﺪ ﻓﺮﻫﻨﮕـﻲ ﻭ ﺍﻧﺘﻘـﺎﻝ ﺁﻥ ﺑﻪ ﻧﺴﻞ ﻫﺎﻱ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﺑﻴﺎﻥ ﺩﻳﮕﺮ،ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮ ﺑﻴﺖ ﻭﺳﻴﻠﻪ ﻱ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﻣﻴﺎﻥ ﻧﺴﻞ ﻫـﺎﻱ ﮔﺬﺷﺘﻪ، ﺣﺎﻝ ﻭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﺍﺳﺖ ﻛـﻪ ﺩﺳـﺘﺎﻭﺭﺩﻫﺎ ﻭ ﺗﺠـﺎﺭﺏ ﻧﺴـﻞ ﻫـﺎﻱ ﭘﻴﺸـﻴﻦ ﺭﺍ ﺩﺭ ﺍﺧﺘﻴـﺎﺭ نسلﻫﺎﻱ ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻭ ﺁﻳﻨﺪﻩ ﻣﻲ ﮔﺬﺍﺭ ﺩ. ﺑﺮﺍﻱ ﺍﻧﺠﺎﻡ ﺍﻳﻦ ﻣﺴﺌﻮﻟﻴﺖ، ﺍﻫﺪﺍﻑ ﻣﺘﻌـﺪﺩﻱ ﺑـﺎ ﻋﻨـﻮﺍﻥ ﻫﺪﻑ ﻫﺎﻱ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺷﺪﻩ است.
5.ﺍﻫﺪﺍﻑ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ
ﺳﻌﺎﺩﺕ ﻭ ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﻱ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺩﺭ ﭘﺮﺗﻮ ﺗﻌﺎﻣﻼﺕ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻭ ﺩﺭ ﺍﺭﺗﺒﺎﻁ ﺑﺎ ﺩﻳﮕﺮﺍﻥ ﺑـﻪ ﺩﺳـﺖ ﻣﻲ ﺁﻳﺪ .ﻋﻼﻣﻪ ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ ﺩﺭ ﺍﻳﻦ ﻣﻮﺭﺩ ﻣﻲ گوید:ﺑﺪﻳﻬﻲ ﺍﺳﺖ ﻛﻪ ﻳـﻚ ﺳـﻌﺎﺩﺕ ﻭﺍﻗﻌـﻲ ﻭ ﻛﺎﻣﻞ ﺟﺰ ﺩﺭ ﭘﺮﺗﻮ ﻫﻤﻜﺎﺭﻱ ﺍﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻣﻴﺴﺮ ﻧﻴﺴﺖ؛ ﭼﻪ ﺩﺭ ﻏﻴـﺮ ﺍﻳـﻦ ﺻـﻮﺭﺕ، ﺍﮔـﺮ ﻫـﻢ ﺳﻌﺎﺩﺗﻲ ﺑﻪ ﺩﺳﺖ ﺁﻳﺪ، ﻛﺎﻣﻞ ﻭ ﻫﻤﻪ ﺟﺎﻧﺒﻪ ﻧﺨﻮﺍﻫﺪﺑﻮﺩ .( ۱۴۴، ﺹ۱۳۶۳ﻃﺒﺎﻃﺒﺎﻳﻲ، ) ﺭﺳﺘﮕﺎﺭﻱ ﻭ ﺳﻌﺎﺩﺕ ﺍﻧﺴﺎﻥ ـ ﻫﻤﺎﻥ ﻃﻮﺭ ﻛﻪ ﺍﺷﺎﺭﻩ ﺷﺪ ـ ﺩﺭ ﺳﺎﻳﻪ ﻱ ﮔﺮﺍﻳﺶ ﺍﺟﺘﻤـﺎﻋﻲ ﻭ ﺭﻭﺡ ﺟﻤﻌﻲ ﺍﻧﺴﺎﻥ ﺣﺎﺻﻞ ﻣﻲ ﺷﻮﺩ .ﺗﻌﻠﻴﻢ ﻭ ﺗﺮﺑﻴﺖ ﺩﺭ ﻣﻮﺭﺩ ﺍﻳـﻦ ﻭﻇﻴﻔـﻪ ﻭ ﻣﺴـﺌﻮﻟﻴﺖ ﺧﻄﻴﺮ ﺑﺎﻳﺪ ﺍﻫﺪﺍﻓﻲ ﺭﺍ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻛﻨﺪ ﻭ ﺑﺮﺍﻱ ﻧﻴﻞ ﺑﻪ ﺁﻥ ﺑﻜﻮﺷـﺪ.
پایان