خرابی ها در روسازی آسفالتی
9. قیرزدگی Bleeding
قیر زدگی تشکیل یک لایه نازک مصالح قیری بر روی سطح روسازی است که عموما موجب براق شدن سطح و قابلیت انعکاس نور توسط سطح روسازی می گردد که این سطح معمولا تا حدودی چسبناک است.
قیرزدگی به دلیل وجود قیر بیش از حد در مخلوط آسفالتی، درصد فضای خالی کم در مخلوط آسفالتی یا ترکیبی از عوامل ذکرشده به وجود می آید.
درصورتی که قیر زدگی در وضعیتی بسیار ملایم و تنها در چند روز معدود از سال مشاهده گردد، قیر زدگی با شدت کم درجه بندی میشود.
در شرایط قیر زدگی با شدت متوسط قیر زدگی تا حدودی بافت سطح روسازی را تغییر میدهد و در چند هفته از سال قیر به کفش عابرین یا چرخ خودروها میچسبد.
درصورتی که در اکثر ایام سال قیر بر روی سطح روسازی به کفش عابرین و چرخ خودروهای عبوری بچسبد و همچنین اکثر سنگدانه ها با قیر پوشیده شوند قیرزدگی با شدت زیاد ارزیابی می شود.
قیرزدگی با شدت متوسط بافت سطحی آسفالت را تغییر داده است
قیرزدگی با شدت زیاد که در آن عمده سنگدانه ها با لایه ای از قیر پوشانده شده و سطح عمق متوسط زبری بسیار کمی دارد
قیرزدگی با شدت کم تنها موجب تغییر رنگ بخشی از آسفالت گردیده است
گزینه های تعمیر قیرزدگی
10.هوازدگی و دانه دانه شدن (شن زدگی) Weathering and raveling
هوازدگی و شن زدگی شامل از بین رفتن پوشش سطح روسازی در اثر حذف قیر و نمایان شدن سنگدانه ها است.
این خرابی بیانگر آن است که یا قیر بکار رفته در روسازی به حد قابل توجهی سخت شده و یا مخلوط با کیفیت غیرقابل قبولی تهیه شده است.
(L) سطح شدت کم
مصالح سنگی یا چسبنده، شروع به سائیده شدن کرده اند و در برخی نواحی از سطح روسازی حفره هایی در حال تشکیل است.
گزینه تعمیر و نگهداری
اندود آببندی سطحی
سطوح شدت
(M) سطح شدت متوسط
مصالح سنگی و چسبنده به کلی سائیده شده اند و بافت سطحی نسبتاً ناهموار و حفره دار است.
گزینه تعمیر و نگهداری
اندود آب بندی سطحی
روکش
(H) سطح شدت زیاد
مصالح سنگی یا چسبنده بطور قابل ملاحظه ای سائیده شده اند. بافت سطحی بسیار ناهموار و به شدت حفره دار است. قطر نواحی حفره دار کمتر از mm10 و عمق آنها کمتر از mm13 است. حفرههای بزرگتر به عنوان چاله محسوب میشوند.
گزینه تعمیر و نگهداری
اندود آب بندی سطحی
روکش
11. عریان شدگی Stripping
عریان شدگی: از دست رفتن پیوستگی بین قیر و سنگدانه در حضور رطوبت
شماتیک مرحله های جداشدگی قیر از سطح سنگدانه در نتیجه حضور آب
عوامل موثر بر رخداد عریان شدگی:
خصوصیات سنگدانه، قیر
1-1 خصوصیات سنگدانه
شکل و اندازه، بافت سطحی، شکستگی، تخلخل، سطح ویژه، تمیزی، درصد رطوبت، ترکیب کانی ها، انرژی سطحی
2-1 خصوصیات قیر
ترکیب شیمیایی، گرانروی، ضخامت فیلم قیر، پیرشدگی و انرژی سطحی
ضخامت فیلم قیر
ضخامت ظاهری غشای قیر
مکانیزم های عریان شدگی از دید مکانیکی:
تفکیک
جابه جایی
تفاوت در جابه جایی و تفکیک
3. امولسیون شدن خود به خودی
4. فشاری منفذی
5. صیقلی شدن هیدرولیکی
6. گیسختگی لایه نازک
افزایش فشار حفره ای بر اثر بار ترافیکی
خلاصه ای از مکانیزم های عریان شدگی در مخلوط آسفالتی
اقدامات لازم برای کنترل عریان شدگی
روش هایی که برای کاهش حساسیت مخلوط های آسفالت به عریان شدگی عبارت اند از:
1/ پوشش دار کردن سنگدانه
2/ تغییر در مصالح
3/ تغییر در طرح اختلاط و اجرا
4/ استفاده از افزودنی های ضد عریان شدگی
عریان شدگی از مشکل ترین خرابی ها در شناسایی است.
دیگر عوامل موثر ایجاد عریان شدگی
1/ سنگدانه
دانه بندی مصالح سنگی
شکل و استحکام سنگدانه ها
تخلخل سنگدانه
خواص شیمیایی سنگدانه
2/ قیر
بسیاری از خصوصیات قیر در حساسیت عریان شدگی مصالح موثر هستند.
3/ گرد و غبار
گردوغبار روی سنگدانه ها ممکن است در لایه قیر سوراخهای ریزی ایجاد کند و یا مسیرهایی در سطح تماس سنگدانه و قیر ایجاد کند که آب از طریق آن نفوذ کرده و موجب عریان شدگی مخلوط آسفالتی گردد.
4/ نوع آسفالت
استفاده از لایه آسفالتی با دانه بندی باز(آسفالت متخلخل) میتواند موجب تسریع در بروز پدیده عریان شدگی شود.
5/ ترک های اجرایی
ترکهای سطحی که در مراحل اولیه عمر روسازی، در طول مدت اجرا و بعد از آن به وجود می آیند، می توانند مسیری برای نفوذ آب سطحی به لایه های بتن آسفالتی ایجاد کنند و موجب تشدید بروز عریان شدگی در مخلوط های آسفالتی گردند.
6/ تراکم
تراکم ناکافی لایه آسفالتی موجب بروز پدیده عریان شدگی زودهنگام در مخلوط های آسفالتی میشود.
7/ زهکشی
زهکشی ناکافی آب یا بخار آبی که جر ضروری برای عریان شدگی است، را فراهم میکند.
کاهش عریان شدن یا جلوگیری کردن از آن
برای ساخت روسازی جدید، یا روکش یا بازیافت یک روسازی قدیمی راهنمایی های زیر باید برای کاهش احتمال عریان شدن مورد توجه قرار گیرد:
1. برای روسازی های جدید تمام آسفالتی از دانه بندی پیوسته، خوب متراکم شده، مستقیماً بر روی بستر کاملاً آماده شده استفاده شود.
2. ایجاد زهکشی اصولی برای ساختمان روسازی
3. استفاده از مصالح سنگی گرم و خشک
4. استفاده از مصالح سنگی تمیز
استفاده از مواد ضد عریان شدگی
AS : Anti-stripping
2. آهک
مکانیزم های ضد عریان شدگی آهک:
الف. آهک با اسیدها در قیر خالص واکنش میدهد و به راحتی روی سطح سنگدانه جذب میشود.
ب. آهک با اکثر سنگدانه های سیلیسی واکنش میدهد و قشرهای کلسیم سیلیکات را تشکیل می دهد که پیوند مستحکمی برای سنگدانه هاست و تخلخل کافی برای امکان نفوذ قیر خالص و تشکیل پیوند محکم دیگری را فراهم میکند.
12.صیقلی شدن سطح Polished aggregate or Polishing
این خرابی درواقع ساییدگی سطح روسازی در اثر بارگذاری تکراری است.
در این نوع از خرابی لبه های تیز سنگدانه های درشت دانه از بین میرود و سطح تا حدودی لغزنده میگردد.
این نوع از خرابی عموما در اثر بارگذاری ترافیک خودروها به وجود می آید با این وجود گاهی تردد زیاد عابرین پیاده در پیاده روها و پارکینگ ها نیز از عوامل به وجود آورنده این نوع از خرابی است.
بهترین راهکار پیشگیری از این نوع خرابی، عدم استفاده از سنگدانه هایی است که به راحتی ساییده میشوند. روسازی هایی که صیقلی شدن سنگدانه ها در آنها با شدت زیاد رخداده است، را میتوان با احداث رویه و یا تراش و جایگزینی سطح معیوب اصلاح نمود.
گزینه های تعمیر صیقلی شدن
13.موج زدگی
نوعی از خرابی آسفالت است که در آن شیارهای با فواصل بسیار منظم و نزدیک به هم (کمتر از 3 متر) بر روی سطح روسازی به وجود می آید.
موج زدگی با شدت کم
موج زدگی با شدت متوسط
موج زدگی با شدت زیاد
گزینه های تعمیر موج زدگی
14. چاله (pothole)
چاله ها سوراخهای کوچک کاسه ای شکل یا خرابی های کوچک در سطح روسازی هستند.
قطر چاله ها عموما یک متر و یا کمتر از آن است.
لبه های چاله ها تیز گوشه بوده و کناره های آن عمود می باشد.
عموما چاله ها زمانی که آب در آنها وجود داشته باشد اندازه و عمق بیشتری خواهند داشت.
شکل گیری چاله می تواند به دلیل خرابی زیراساس، اساس، بستر روسازی، ضعف در زهکشی و نهایتا خرابی سازهای روسازی رخ دهد.
بسیاری از چاله ها زمانی تشکیل میشوند که جریان ترافیک قطعات کوچک روسازی را که در جای خود محکم نیستند از جا درآورده و سطح روسازی را فرسوده میکند.
شدت خرابی چاله براساس دستورالعمل ASTM D 6433
سطوح شدت
(L) سطح شدت کم
گزینه تعمیر و نگهداری
وصله کاری
(M) سطح شدت متوسط
گزینه تعمیر و نگهداری
وصله کاری عمیق
(L) سطح شدت زیاد
گزینه تعمیر و نگهداری
وصله کاری عمیق
طبقه بندی خرابی ها در سطح معابر مناطق شهر تهران
خلاصه خرابی های روسازی های آسفالتی
پایان