بسم لله الرحمن الرحیم
انضباط ترافیکی
1- مخاطب ، تخلفات متعدد موتورسیکلت را بشناسد.
اهداف آموزشی
2- مخاطب ، نسبت به آگاهی ها،نگرش ها،ارزشها و هنجارها موتورسواران و نقشی که در کاهش نظم و امنیت شهر دارند شناخت پیدا کند.
3- مخاطب ، راه حلهای مناسب جهت جلوگیری و یا کاهش آسیب های موتورسیکلت را بداند.
4- مخاطب ،قوانین راهنمائی و رانندگی و مجازات مربوط به تخلفات موتورسیکلت را بهتر بشناسد
5- مخاطب ،آسیب های مربوط به موتورسیکلت را بشناسد.
طی سالهای اخیر تعداد وسائل نقلیه در طرح ها و مدلهای متفاوت و با اشکال مختلف افزایش یافته و متقابلاً با افزایش جمعیت ، باعث شلوغی فزاینده در شهرها و جاده ها گردیده است،از سوی دیگر آمار نرخ تصادفات تا 3 یا 4 برابر بیشتر شده و مسئولین را به فکر چاره اندیشی،پیشگیری و کاهش این آسیب ها انداخته است. جهت جلوگیری از آسیب هایی که برای شهروندان در این زمینه و خصوصاً در رابطه با موتورسیکلت ها پیش می آید باید در دو محیط آموزش و برخورد به وسیله ی قانون و مقررات راهنمائی و رانندگی وارد عمل شویم. همچنین لازم است ضمن کنترل تولید و عرضه ی موتورسیکلت ، به فکر آموزش راکبان آن و ترویج فرهنگ استفاده از موتورسیکلت نیز باشیم.
ضرورت طرح موضوع :
ویژگی های تخلف موتورسواران به منزله نوعی انحراف
نسبی بودن انحراف با توجه به یک جامعه: بسیاری از اعمال و حرکات هستند که در یک جامعه مورد برخورد قرار می گیرند ولی در جامعه ای دیگر اهمیت موضوع فرق میکند.مثلا در ایران رانندگی از طرف راست بوده ولی در کشور انگلستان از سمت چپ میباشد.
نسبی بودن انحراف از نظر مکان: انجام برخی از اعمال در بعضی مکانها مجاز و در بعضی مکانها انحراف محسوب می شود.مانند حرکات نمایشی با موتورسیکلت که در محیط مسابقه و پیست های مربوطه اشکالی ندارد ولی در خیابانها و معابر شهری یک انحراف محسوب می شود
ویژگی های تخلف موتورسواران به منزله نوعی انحراف
نسبی بودن انحراف از نظر زمانی: برخی اعمال در حال حاضر جرم محسوب می شوند در حالی که در گذشته اینگونه نبوده است.
نسبی بودن انحراف از نظر پیامد ها و نتایج: محسوب شدن عملی به عنوان انحراف به نتیجه آن و آگاهی دیگران از آن عمل بستگی دارد.تردد با سرعت زیاد موتورسیکلت چنانکه با تبحر و در محیط های مناسب باشد،همراه با کلاه ایمنی و نتیجه بدی مانند تصادف در بر نداشته باشد جرم نیست ولی همان حرکات نمایشی در معابر ممکن است نتیجه غیرقابل جبرانی در بر داشته باشد.
نسبی بودن انحراف از نظر فرد: تعریف انحراف بستگی به این دارد که چه کسی این عمل را انجام می دهد و چه کسانی قدرت برچسب زدن و تعیین هنجارهای قالبی را دارند.مثلا ممکن است سرعت موتورسیکلت و حرکات نمایشی آن از دید عده ای جالب و زیبا باشد ولی برای عده ای ناخوشایند باشد.
انضباط اجتماعی رانندگان
وسائل نقلیه برای خدمت به جامعه در راستای زندگی نوین و رفاه انسان ها و انجام نیازهای روزمره، اختراع و تکامل پیدا کرده و هر روز بر دامنه ی تکنیک و طراحی آن افزوده می شود. این پدیده ی صنعتی توسط رانندگان جابه جا می شود و رانندگان با کسب آگاهی از قانون و مقررات رانندگی و استفاده درست، هدایت این وسیله ی فاقد شعور و هوش را بر عهده دارند. اگر راننده با استفاده از همه ی آموزش های شخصی و اجتماعی حین رانندگی خطری را مشاهده کند قادر به جلوگیری از آن می باشد و اگر وسیله دیگری برای او ایجاد خطر کند با اقدام به موقع خطر را رفع می کند. رانندگی یک فن است پس شرایط آموختن فن باید مورد توجه کامل قرار گیرد و نظارت لازم در جهت اجرای انضباط اجتماعی به عمل آید.
محرکهای روانی تخلفات
روان شناسان اعمالی را که هدفشان صدمه رساندن به دیگران باشد ولو اینکه به آسیب هم منجر نشود ، پرخاشگری می گویند.
اعمالی از قبیل سرعت های بیش از حد، عدم رعایت حق تقدم ، مانورهای سریع ، رانندگی های شتاب زده و حرکات نمایشی از جمله رفتار های پرخاشگرانه هستند.انسان به طور طبیعی از آشکار ساختن خود نزد دید عموم مردم ، خشنود می شود.
از نمونه های آن می توان از رانندگی با موتورسیکلت از طریق نمایش، حرکت های مانوری، پرش کردن و غیره …. نام برد. در هر حال موتورسوار سعی می کند بدین طریق میل به خود نمایی خود را ارضاء نماید.
هنجارها و هنجارشکنی ها در میان موتورسواران
هنجار ، قواعد رفتاری است که رفتار مناسب را در محدوده ی معینی از زمینه های اجتماعی مشخص می کنند. متابعت زمانی صورت می گیرد که جامعه از طریق اعمال قدرت بر افراد کنترل و نظارت نماید و افراد نه از روی رضایت درونی بلکه از روی اجبار به تبعیت از قوانین می پردازند. مثلاً یک موتورسوار با وجود حضور پلیس در محل، مجبور به استفاده از کلاه ایمنی است ولی در مکان هایی که پلیس حضور ندارد ممکن است اقدام به تخلف کند.
نظریه رفتار برنامه ریزی شده
نظریه رفتار برنامه ریزی شده نظریه مکانیسم اصلی پذیرش رفتارهای بهداشتی راتوضیح می دهد.
بر طبق این مدل قصد برای انجام یک رفتار توسط سه عامل پیش بینی می شود.
1- فرد ، دید مثبتی نسبت به انجام رفتار داشته باشد(نگرش)
2-فرد احساس کند برای انجام دادن رفتار، تحت فشار اجتماعی باشد(هنجار انتزاعی یا فشار اجتماعی)
3- فرد احساس کند قادر است رفتار را انجام دهد (کنترل رفتاری درک شده)
معضلات مربوط به موتورسیکلت ها
رعایت نکردن چراغ قرمز
ورود به گذرگاه های عابرین پیاده
دو ترکه یا چندترکه سواری
عدم استفاده از کلاه ایمنی
آلودگی هوا از طریق موتورسیکلت های دودزا
مرگ و میر راکبان موتورسیکلت
نتایج حوادث ترافیکی می تواند برای استفاده کنندگان آسیب پذیر جاده ای شامل عابرین پیاده و موتورسواران بیش از ماشین سواران می باشد.به طور کلی این قشر کمتر مورد حمایت قرار دارند و لذا عنوان کاربران پرخطر را به خود اختصاص می دهند. موتورسواران بیشتر متحمل آسیب های سر،سینه و پاها می شوند و اکثر آسیب های کشنده در موتورسواران مربوط به آسیبهای سر می باشد.آسیب های وارده به سر و گردن عامل اصلی مرگ،آسیب های شدید و ناتوانی در بین راکبان موتورسیکلت و عابرین پیاده می باشد که در کشورهای اروپائی 75درصد و در کشورهای با درآمد کم و متوسط بیش از 88درصد را تشکیل می دهد.
تروما،شایع ترین بیماری در بین موتورسواران
تعداد زیادی از موتورسواران در حوادث مرگ آور دچار ضربه به سر و پارگی عروق مغزی می شوند تروما، شایع ترین بیماری در بین موتورسواران است که ناشی از تصادفات رانندگی است. ترومای شدید در ناحیه ی پا و به ویژه زانو از جمله صدمات رایج بین موتورسواران است که آنها را دچار آسیب های جدی و پایدار می کند و حتی ممکن است آنها را فلج کند.
با توجه به شایع بودن ترومای سر در بین موتورسواران استفاده از کلاه ایمنی را تا حد زیادی باعث جلوگیری از آسیب می شود.
آسیب های ناشی از حوادث ترافیکی
میزان مرگ و میر حوادث ترافیکی در کشور های کم درآمد و متوسط، بیش از میزان متوسط جهانی آن است در حالی که در کشور های صنعتی از میزان متوسط جهانی آن کمتر است.
بر طبق اطلاعات سازمان جهانی بهداشت، جراحتهای ناشی از حوادث جاده ای به عنوان یازدهمین عامل مرگ و میر طبقه بندی شده و نهمین عامل ناتوانی سالهای از دست رفته زندگی است.
عمده ی جراحتها و آسیبها در سرتاسر جهان ، آسیبها و جراحتهایی است که در جاده ها رخ می دهد. بر طبق این اطلاعات حدود 25درصد از همه مرگ و میرهای ناشی از جراحات به جراحتهای جاده ای اختصاص دارد. در حالی که مرگهای ناشی از حوادث جاده ای در کشورهای
درآمد بالا ، بیشتر در بین رانندگان اتومبیل دیده می شود،
نتایج نشان می دهد که در سرتاسر جهان این خطر برای قشر
آسیب پذیر جاده ای مانند عابرین پیاده، دوچرخه سواران و
موتورسواران بیش از رانندگان اتومبیل است.
ایمنی موتورسیکلت و لزوم استفاده از کلاه ایمنی
یکی از ابتدایی ترین و بهترین راهها برای تامین و صیانت از حیات انسانها در عرصه ی حمل و نقل با موتورسیکلت ، استفاده از کلاه ایمنی می باشد که از ساده ترین و کم هزینه ترین شیوه های ایمن سازی است .
آمارها نشان می دهد که بیشتر صدمات و تلفات ناشی از تصادفات موتورسیکلت به دلیل وارد شدن ضربه به ناحیه ی سر و گردن می باشد که این امر ضرورت به کارگیری قطعی کلاه ایمنی را به صورت یک عادت مطلوب و مهم نشان می دهد .
استفاده از کلاه ایمنی به هنگام تصادف ، خطر مغزی را کاهش می دهد.
ویژگیهای کلاه ایمنی
1- بهبود شنوایی و قطع صدای زوزه باد .
2- حفاظت از سر به وسیله ی پراکنده نمودن نیروی وارده ناشی از ضربه توسط پوسته ی بیرونی و لایه ضربه گیر.
3- حفاظت از صورت و چشم ها در برابر حشرات و ذرات موجود در هوا و ارائه ی دید مناسب،
4-جلوگیری از خستگی و کوفتگی در برابر تغییر شرائط آب و هوایی.
5-بستن بند چانه ، کلاه را روی سر، نگه می دارد.
قانون تشدید مجازات موتورسیکلت سواران متخلف مصوب سال 1356 بر حسب مورد تخلف به شرح زیر توقیف می شوند:
-ایجاد صدای نابهنجار لوله ی خروج دود 3ماه
-رانندگی در پیاده رو 3ماه
– در صورتی که همراه با صدای نا بهنجار باشد 6ماه
-رانندگی در جهت مخالف مسیر مجاز 3ماه
– در صورتی که همراه با صدای نا بهنجار باشد 6ماه
چگونه با موتورسیکلت رانندگی کنیم؟
به موتورسواران توصیه می شود که به منظور حفظ سلامت و بالا بردن ضریب ایمنی خود و دیگران از انجام اعمال ذیل جداً خودداری نمایند:
راندن موتورسیکلت در پیاده رو ها و دو ترکه سواری با موتورسیکلت در صورت نداشتن زین اضافی.
راندن موتورسیکلت در حال رها کردن فرمان و بی احتیاطی و عدم رعایت سرعت مطمئن هنگام راندن موتورسیکلت در مواقع بارندگی برف و باران
چگونه با موتورسیکلت رانندگی کنیم؟
عدم توجه کامل به جلو و عدم رعایت فاصله ی طولی و عرضی با وسایل نقلیه ی جلو
انجام حرکات آکروباتیک و نمایشی در خیابان ها مثل تک چرخ زدن و انجام مانورهای غیر ضروری به هنگام حرکت در معابر.
نداشتن تجهیزات لازم از قبیل ترمز،چراغهای جلو، عقب و راهنما، آیینه و کلاه ایمنی.
رعایت نکردن حق تقدم در تقاطع و عدم توجه به چراغ راهنمایی
استفاده از تلفن همراه به هنگام رانندگی.
بیان مصادیق
مورد اول : ساعت حدود 12 ظهر بود که یک موتورسیکلت هوندا قرمزرنگ که توسط
یک نوجوان رانده می شد، ناگهان از داخل کوچه به خیابان وارد شد و با برخورد به مینی بوس
واژگون شد و مینی بوس از روی وی گذشت. در محل حادثه جمعیت زیادی جمع شده بودند . یکطرف جسد پسربچه ای 15ساله زیر چادری مشکی رنگ روی سنگفرش خیابان و طرف دیگر یک لنگه کفش ورزشی و ضجه های مادرانه مادری که ملتمسانه از پسرش می خواست تا چشمانش را باز کند ، بخندد و به مدرسه برود.
جسدی که در اثر غفلت پدر و مادر، بی احتیاطی راننده، نداشتن کلاه ایمنی و کم بودن سن راکب و آموزش ندیدن او و عوامل دیگر، نوجوانی اش را ناتمام گذاشت و داغ داغداری را بر دل مادرش گذاشت. شاهد خرد شدن استخوان های پسرش در زیر چرخ های مینی بوس بود و تنها پس از شوکه شدن
فقط توان التماس کردن به فرزندش را داشت تا دوباره به پاخیزد.
بیان مصادیق
مورد دوم: موتورسواری به علت صحبت کردن و عدم توجه به رانندگی با
عبور از چراغ قرمز و برخورد با یک دستگاه خودرو سواری باعث واژگونی
موتورسیکلت گردیده، همسر و فرزند 2 ساله خود را از دست داد.همچنین راننده و فرزند 12 ساله اش به شدت مجروح و روانه بیمارستان گردیدند . لغزندگی جاده به علت بارندگی، عدم استفاده از کلاه ایمنی، عدم توجه به چراغ راهنمایی و رانندگی، بیشتر بودن تعداد سرنشین ها از حد مجاز و سرعت زیاد باعث این حادثه دلخراش گردید.
نتیجه گیری
حذف زمینه های انجام تخلف، از جمله ملزوماتی است که می بایست برای کاهش معضلات ترافیکی ایجاد شده در سطح معابر به وسیله ی موتورسیکلت سواران اتخاذ گردد. لیکن بسترهای فراوانی برای اجرای مقررات راهنمایی و رانندگی از جانب موتورسیکلت سواران وجود دارد که از آن جمله می توان به وضعیت آموزش کاربران از طریق رسانه های ارتباط جمعی در استفاده از این وسیله اشاره کرد.
همچنین راکبان موتورسیکلت باید خود را موظف به استفاده از کلاه ایمنی نموده و قبل از روشن کردن موتورسیکلت خود، کلاه ایمنی را بر سر گذاشته و با آسودگی خاطر بیشتری سفر را شروع کنند.
1- هرگز بدون کلاه ایمنی سوار موتورسیکلت نشوید،کلاه ایمنی فرشته نجات موتورسیکلت سواران است.
2- از تکچرخ زدن و حرکات نمایشی خارج از پیست موتورسواری جداً بپرهیزید.
3- به خاطر حفظ جان خود و دیگران از سوار کردن دو ترک یا بیشتر بر روی موتورسیکلت خود پرهیزکنید.
4- وضعیت فیزیکی موتورسیکلت وفقدان حفاظ مناسب برای آن درمقایسه با اتومبیل، ضرورت رعایت مقررات راهنمایی و رانندگی را برای موتورسواران چند برابر می کند.
راهکارها و پیشنهادهای اجتماعی و انتظامی
5-بدون داشتن گواهینامه، از موتور سواری خودداری کنید
6- از حرکت در سطح پیاده رو جداً بپرهیزید.
7-راننده موتورسیکلت قبل از حرکت و رانندگی با موتور باید از سالم بودن چراغ های موتور، سرعت سنج، ترمزها، لاستیک های موتورسیکلت و میزان بودن فرمان اطمینان حاصل کند.
8- در شب از لباس ها یا نوار های براق برروی موتورسیکلت استفاده نمائید تا بهتر دیده شوید.
9- اگر موتورسیکلت شما فاقد پلاک است در اولین فرصت نسبت به اخذ شماره راهنمایی و رانندگی و نصب پلاک اقدام کنید.
راهکارها و پیشنهادهای اجتماعی و انتظامی
10- از اجرای حرکات نمایشی در سطح معابر و حرکت در مسیر خلاف جهت حرکت وسایل نقلیه جداً خودداری کنید.
11- عبور موتورسیکلت و دوچرخه سوار از پیاده رو، بازار و نقاط شلوغ ممنوع بوده و با متخلفان برابر قانون برخورد می شود.
11- همیشه مدارکی چون گواهینامه ، کارت موتورسیکلت و بیمه نامه شخص ثالث را حتماً به همراه داشته باشید.
12- با احتیاط و صبر و حوصله رانندگی کنید و به قوانین راهنمائی و رانندگی (خصوصا چراغ راهنمائی ورانندگی) احترام بگذارید.
راهکارها و پیشنهادهای اجتماعی و انتظامی
پایان