التهاب مفصلی (آرتریت )
التهاب مفصلی (آرتریت )
عضلات ،تاندنها ، غضروف مفصلی ،پرده سینوویال ،کیسه زلالی ممکن است دچار التهاب مفصلی شوند .
این واژه (آرتریت )حداقل به صد نوع بیماری مفصلی اطلاق میشود.
علائم آرتریت
تورم مفصلی(درگیر نمودن یک یا چند مفصل)
سختی عضله
علل آرتریت
علت کاملا مشخص نیست
برخی علت را فشار ناشی از پیچیدگی یا استرین یا صدمات مفصلی را علت بروز میدانند
باکتری یا ویروس
اختلال در ترشحات هورمونی یا سیستم عصبی
اختلال متابولیکی
فشارهای روانی طولانی مدت
معروف ترین شکلهای آرتریت
روماتوئید آرتریت (آرتریت مزمن )
استئو آرتریت
گات
روماتوئید آرتریت (آرتریت مزمن )
تخریب کننده مفاصل وبافتهای اطراف آن
80% امکان وقوع در سنین 20تا 50 سالگی
زنان سه برابر بیشتر نسبت به مردان به آن مبتلا میشوند
حدود یک سوم بیماران آرتریتی به این نوع مبتلا میشوند
ضخیم شدن پرده سینوویال از علائم اولیه آن است
روماتوئید آرتریت (آرتریت مزمن )ادامه
ساختن بافت پانوس توسط پرده سینوویال
رشد پانوس در سطح غضروف مفصلی
در برخی موارد منجر به فاسدشدن کامل غضروف مفصلی میشود
باازبین رفتن غضروف مفصلی استخوان ایجادمیشود
تبدیل یک مفصل متحرک به ثابت یا محدودیت قابل ملاحظه درحرکت مفصل
شکل
استئو آرتریت(بیماری استحاله ای مفصلی)
منجربه فاسد شدن مفصل میشود
احتمال وقوع آن بیشتر از آرتریت مزمن است
میزان صدمه آن کمتر از آرتریت مزمن است
علل آن :پیری،آزردگی مفصل ،صدمات وارد برمفصل
غضروف مفصلی کم کم فاسد شده و سر استخوان ظاهر میشود
پس از نمایان شدن سر استخوان بافتهای استخوانی به صورت برآمدگی شروع به رشد میکنند
برآمدگی ها باعث کاهش فضای حفره مفصلی میشوند
محدودیت حرکتی
به ندرت پرده سینوویال را مورد حمله قرار میدهد
جوش خوردگی مفصل را به دنبال نخواهد داشت
شکل
گات
فرد قادر به دفع اسید اوریک حاصل از متابولیسم نمیباشد یا بدن افراد اسید اوریک زیادی تولید میکند
ترکیب اسید اوریک با سدیم وایجاد نمکی به نام استورات سدیم
رسوب کریستالهای آن در کلیه ها ،غضروفهای بدن
ازبین بردن غضروف مفصلی
درصورت عدم درمان منجربه جوش خوردن مفاصل میشود
ابتلای اغلب مردان به آن
حدود 2 تا 5 درصد بیماری های مفصلی را تشکیل میدهد
رژیم غذائی ،فشارهای روانی ،آب وهوادر ایجاد آن موثرند
کاملا قابل درمان است برخلاف سایر آرتریتها (توسط کلوکیسین ،آلوپیورینال)
التهاب کیسه زلالی
بورسا ( کیسه زلالی ) کیسه کوچکی است که دارای پرده سینوویال بوده و داخل آن از مایع سینوویال پر می باشد.
محل استقرار کیسه های زلالی ( بورسا ) بین پوست و استخوان می باشد علاوه بر آن بین تندون و استخوان ِ عضلات و استخوان و لیگامنت و استخوان نیز قرار دارند
جلوگیری از اصطکاک بیشتر "در حین حرکت" یک عضو روی عضو دیگر از وظایف کیسه های زلالی می باشد. تورم حاد و یا کهنه بورسا را بوریسیت یا التهاب کیسه زلالی می نامند
علل التهاب کیسه زلالی
تورم کیسه زلالی ممکن است علل گوناگونی داشته باشد. از جمله ضربه ِ عفونت حاد یا کهنه مانند سل وسفلیس اشاره کرد.
از علای‍‍‍‍م التهاب کیسه زلالی تورم ِ چرکی شدن ِ حساسیت و محدودیت حرکتی می باشد.
درمان بیماری بعد از یک یا دو هفته امکان پذیر است
استرین واسپرین
استرین صدماتی است که بر واحد عضلانی- تندنی یا وتری وارد می آید ِدر صورتی که اسپرین صدمات وارد بر رباط می باشد .
عضله و وتر به راحتی از رباط قابل تفکیک می باشد زیرا که واحد عضلانی – وتری دارای واحد حرکتی می باشد و به منظور استحکام بخشیدن به مفصل در اطراف آن قرار دارد.
استرین به سه درجه تقسیم می شود که عبارتند از: استرین درجه 1 ،2و3.
عضله همراه با وتر آن از روی مفصل یا مفاصل عبور کرده و به دو منظور جامععمل می پوشاند که عبارتند از:
مستحکم کردن مفصل
ِتولید حرکت.
استرین مزمن
استرین مزمن به علت استفاده پیش از اندازه از واحد عضلانی وتری اتفاق می افتد.
استفاده بیش از اندازه از واحد عضلانی- وتری خستگی را به دنبال خواهد داشت و پی آمد خستگی ممکن است تشنج تارهای عضلانی، التهاب تارهای عضلانی و کم خونی عضلات صورت گیرد.
تنوسینویست (التهاب تندون و غلاف آن)
روش های درمانی عبارتند از:
1 – گرمای موضعی،
2 – تزریق در موضع،
3 – حمایت واحد صدمه دیده
4 – استفاده از داروهای ضد انقباضات غیر ارادی
بهبود قدرت و استقامت واحد عضلانی وتری حربه ای است جهت پیشگیری از استرین
یک ضربه شدید بین وتر و غلاف آن ممکن است فاصله ایجاد نماید. این فاصله توسط ترشحاتی پر می شود. در این ترشحات فیبرین وجود دارد، ضمناً ازدیاد فیبرین در فاصله مزبور باعث می شود که چسبندگی بین وتر و پرده سینوویوم، افزایش پیدا کند.
تنوسینوویست چسبیده در این حالت حرکت وتر در غلاف آن متوقف می شود.
نوع دیگر از تنوسینوویست، بر اثر التهاب تندون و افزایش حجم آن تندون به دیواره های اطراف فشرده می شود و دیگر قادر به حرکت نخواهد بود. این نوع التهاب وتری را تنوسینوویست فشرده می نامند.
درمان نیاز به عمل جراحی است
استرین حاد
ضربه با نیروی شدید که بر عضله یا وتر وارد می آید یا مقاومت در مقابل نیرویی که بیشتر از نیروی واحد عضلانی – وتری است، ممکن است منجر به استرین حاد گردد.
استرین حاد ممکن است در هر منطقه از واحد عضلانی – وتری اتفاق افتد
استرین در قسمتی از واحد عضلانی – وتری اتفاق می افتد که ضعیفترین محل در طول واحد عضلانی – وتری است.
هرگاه تارهایی در واحد عضلانی – وتری گرفتار پارگی شود استرین حاد به وقوع پیوسته است.
درمان آن عبارت خواهد بود از:
حمایت اندام صدمه دیده،
ولی در موارد ی عمل جراحی ممکن است ضرورت پیدا کند.
استرین درجه یک
مقدار پارگی در استرین درجه یک زیاد نمی باشد و منحصر به چند تار عضلانی می شود و به دنبال آن مقداری درد و مزاحمت در عملکرد واحد عضلانی – وتری ممکن است اتفاق افتد.
در استرین درجه یک نزول قدرت و محدودیت حرکتی قابل ملاحظه نمی باشد.
استرین درجه یک باعث نزول قدرت و محدودیت حرکتی نمی شود. ولی ممکن است استقامت را خیلی سریع پایین آورد.
در استرین درجه یک جلوگیری از حرکت و حمایت عضو صدمه دیده بهترین روش درمان است.
استرین درجه دو
عضله، و یا محل ارتباط واحد عضلانی – وتری به استخوان ممکن است به طور قطعی صدمه ببیند و این امر باعث می شود که قدرت در واحد عضلانی – وتری صدمه دیده به مقدار زیادی نزول کند .
نزول قدرت در استرین درجه دو بین ده تا نود درصد خواهد بود.
درمان موضعی عبارتست از : گذاشتن کیسه آب یخ
تزریق موضعی Lidocaine .
حمایت عضو صدمه دیده
استرین درجه سه
پاره شدن قسمتی از الیاف واحد عضلانی – وتری را استرین درجه سه خوانند.
عملکرد واحد عضلانی – وتری در استرین درجه سه از بین می رود.
در بعضی مواقع نقص ایجاد شده در واحد عضلانی قابل لمس می باشد. مانند پاره شدن عضله
معمولاً بعد از استرین درجه سه ورزشکار آسیب دیده باید بین شش تا ده هفته استراحت کند.
اسپرین
صدمات وارد بر رباط یا لیگامنت را اسپرین می نامند.
وظیفه لیگامنت جلوگیری از حرکات غیر طبیعی مفصل بوده و ضمناً به مفصل اجازه می دهد که حرکات طبیعی خود را انجام دهد.
چنانچه حرکت غیر طبیعی مفصل تا درجه ای ادامه پیدا کند که بیش از توانائی تحمل رباط باشد، یک چنین حرکتی منجر به اسپرین خواهد شد.
ضربه و نیروی مستقیم نیز ممکن است رباط را مجروح نماید.
اگر محل اتصال رباط به استخوان همراه با قسمتی از استخوان از بقیه استخوان جدا شود، صدمه ای را ایجاد خواهد کرد که اسپرین فراکچر خوانده می شود.
شکل
درمان
برای بهبود رباط احتیاج به زمان طولانی خواهد بود، ضمن اینکه بعد از درمان رباط آن استحکام قبلی خود را نخواهد داشت.
با توجه به شدت صدمه ، اسپرین به سه دسته تقسیم می شودکه عبارتند از: اسپرین درجه یک، دو و سه.
اسپرین درجه یک
در اسپرین درجه یک تعداد کمی از تارهای رباط ها پاره می شود و مقدار کمی خون مردگی در رباط ایجاد می شود.
ولی عملکرد و کار رباط دچار اختلال نمی شود، به علاوه نزول قدرت در رباط قابل ملاحظه نمی باشد.
در اسپرین درجه یک رباط ضعیف نمی شود.
اسپرین درجه دو
در اسپرین درجه دو مقدار پارگی تارها به میزانی است که سبب از بین رفتن مقداری از کار رباط خواهد شد. شدت صدمه وارد بر رباط در اسپرین درجه دو متفاوت است.
درمان
عمل جراحی
احتیاج به 6 ، 8 تا 10 هفته استراحت می باشد.
رباط باید تحت حمایت باشد.
در اسپرین درجه دو رباط به طور کامل پاره نمی شود.
اسپرین درجه سه
در اسپرین درجه سه عملکرد رباط به طور کلی از بین می رود.
در اسپرین درجه سه دو انتهای پاره شده رباط باید مجدداً در مقابل یکدیگر قرار گیرد تا هم طول رباط دستخوش تغییر نگردد و هم قدرت طبیعی آن حفظ شود.
در رفتگی
تغییر محل سر دو استخوانی که در مجاور یکدیگر قرار گرفته و تشکیل مفصل را داده اند در رفتگی نامیده می شود.
زمانی که بعضی از رباط ها عملکرد خود را از دست بدهند در رفتگی اتفاق خواهد افتاد .
کبودی (Contusion)
تراوش خون در بافتهای اطراف که نتیجه پاره شدن رگها میباشد
التهاب وتورم ممکن است بعداز کبودی بوجودبیاید
کبودی ممکن است سطحی یا عمیق باشد
درمان:
سرما (حداقل 12 ساعت اولیه)وفشار
استفاده از گرما (بعدازاطمینان از بند آمدن خونریزی)
تزریق دارو جهت تخلیه سریعتر خون (هایلارونیداز)
ارتباط زمان توانبخشی باشدت کبودی
خون مردگی (Hematoma)
جمع شدن خون دریک فضای نسبتا محدود بطوریکه خون هویت خود راحفظ نماید
خون بافشار بافتهای مجاور را کنارزده وفضائی برای خود ایجاد نماید
انواع خون مردگی :سطحی وعمقی
درمان
برش خون مردگی
خارج کردن خون توسط سرنگ
تزریق هایلارونیداز
فشار بر موضع توسط بانداژ آن
تذکر
طولانی بودن مدت درمان در قسمتهائی که دارای عروق خونی کمتری هستند
درمواردی که خون لخته شده خون بایستی خارج شده
عوارض خون مردگی:
تشکیل بافت لیفی
میوزیت اسی فیکن
میوزیت اسی فیکن Myositis ossificans
از عوارض خون مردگی وکبودی است
تبدیل شدن خون مردگی به بافت سخت (براثر نفوذ سلولهای استخوانی در آن)
درشکم عضله ومحل نشست عضله به استخوان وشکستگی استخوان اتفاق می افتد
درمان :
در مراحل اولیه استفاده ازگرما واستراحت
عدم مالش وماساژ عضو آسیب دیده
عمل جراحی
بورسیت Bursitis (تورم کیسه زلالی)
جزئی
همراه با تجمع چرک وتوام با درد
بیشتر در کیسه زلالی کشککی ، کیسه زائده آرنجی ، کیسه زلالی نیم غشائی
درمان:
توقف حرکت
استفاده از گرما وبانداژ
تزریق دارو
استرس فراکچر Stress fracture
ضربات نسبتا شدید ومداوم برروی سطح یا قسمتهایی از استخوان باعث ازبین رفتن حیات سلولها میشود
تکرار ضربات باعث میشود که سلولهای آسیب دیده فرصت ترمیم پیدا نکنند
استخوانهائی که وزن بدن را تحمل میکنند بیشتر به آن مبتلا میشوند
استرس فراکچر در مهره های کمری اسپاندیلولیر نامیده میشود
عدم مشخص شدن آن در پرتونگاری
استراحت وجلوگیری ازفعالیت بهترین شیوه درمان آن است
شکل
آسیب غضروف مفصلی Osteochendritis dissecan
پوشش بالای استخوان توسط غضروف مفصلی پوشیده میشود
فراهم نمودن سطح لغزنده برای حرکت استخوان
امکان رشد قطری به استخوان
ضربات مداوم بر غضروف مفصلی باعث :
تورم غضروف مفصلی (استئو کاندریت )
موش مفصلی (جدا شدن قسمتی از غضروف ورشد مجزای آن )
موش مفصلی باعث درد مداوم و قفل شدن پی درپی مفصل میشود
مفاصل آرنج،زانو،لگن ومچ پا بیشتر در معرض آن قرار میگیرند
کشیدگی زائده ای Apophysial avulation
اگر درمحل نشست وتر بااستخوان صفحه رشد قرار داشته باشد ،کشش یا انقباض شدید باعث جدا شدن اپی فیز در ناحیه صفحه رشد از بقیه استخوان میشود
امکان وقوع آن در قسمتهای تحتانی بیشتر است
کشیدگی زائده ای درزیرزانو ازگودشولاتر نامیده میشود
در مراحل شدید بایستی عمل جراحی به عمل آید
شکل
آسیب صفحه رشد
دیسک غضروفی بین دو سر استخوانهای دراز ودر حال رشد را صفحه رشد مینامند
از طبقات گوناگون سلولی تشکیل شده ودر تولید سلولهای استخوانی وافزایش طول سلول نقش دارد
دردوران رشد بسیار آسیب پذیر است
دارای استحکام کمی است
چرخش شدید یا ضربه مستقیم باعث آسیب آن میشود
در قسمتهای زانو وپائین ساق پا آسیب پذیرتر است
درد مفصلی در کودکان ونوجوانان نشانه آسیب صفحه رشداست
شکل
پا
از 26 استخوان تشکیل شده است مچ پا شامل :قاپ ،پاشنه ،ناوی ،3 استخوان میخی ،تاسی
انگستان پا در مقایسه با دست سطح وسیعی را جهت تعادل بدن ونیز حرکت بدن به جلو ایجاد مینماید
قوسهای کف پا وزن را بطورنسبی تقسیم مینماید
قوسهای کف پا ضربات وشوکهای وارد بر کف پا را بطورمناسبی تقسیم مینماید
قوس طولی داخلی وخارجی ،قوسهای عرضی قدامی وخلفی(4 قوس)
شکل
حرکات پا
دورسی فلکشن وپلانتار فلکشن ،اینورشن واورشن
عضلات عمل کننده در پلانتار فلکشن :دوقلو ،نعلی،کف پائی ،نازک نی کوتاه ،نازک نی بلندطرفی وساقی خلفی
عضلات عمل کننده در دورسی فلکشن:بازکننده مشترک انگشتان ،بازکننده مخصوص شست ونازک نی طرفی
اینورشن (حرکت کف پا به داخل ):ساقی قدامی وخلفی
اورشن(حرکت کف پا به خارج)نازک نی بلند طرفی ،نازک نی کوتاه وطرفی
انحراف پا
یکی از انحرافات پارشد بیش از حد استخوانهای پا است
انحراف سر دیستال (دور)استخوانهای اول وپنجم
عوامل ایجاد کننده :ارثی،وزن زیاد ،بدراه رفتن ،کفش نامناسب،بددویدن ،عدم رعایت نکات بهداشتی
ابتدااستخوانهایی که در مجاورت یکدیگر قراردارند تشکیل مفصل را داده برروی هم فشرده میشوند ،درنهایت باعث ایجاد توده سخت میدهد
استفاده از پد وکفش مناسب
شست کج Hallux valgus
علائم اولیه:
تورم مزمن
تغییر رنگ ( قرمز)
درد
بر اثر فشار به دررفتگی ناقص دچار می شود
درمان :
کفش مناسب
پد
مالش در آب گرم و نمک
بانداژ و حمایت
شکل
انگشتان چکشی ((Hammer toes
علل
1- مادرزادی
2- کفش کوچک
علائم
ایجاد پینه و درد
درمان
بانداژ
استفاده از کفش مناسب
شکل
آسیب قوس های پا
آسیب وارد بر قوسها در سه مرحله اتفاق می افتد
مقدار ناچیزی کوفتگی در قوس احساس می شود
تورم مزمن و قرمزی در ناحیه و مقدار ناچیزی کاهش قوس
قوس کاملا کاهش یافته واز تحرک آن مقدار زیادی کاسته می شود
استرین قوس طولی
آسیب به رباط پاشنه ای- ناوی و عضله درشت نی خلفی
علائم
درد زیر قوزک داخلی
انتقال درد به مفاصل پاشنه ای – ناوی و میخی – ناوی
آماس پرده ضریع استخوان پاشنه
پاشنه پا توسط لایه ضخیمی از بافت چربی وپوست حمایت میشود
تحمل ضربات سخت وفشارهای ناگهانی را ندارد
درمان:
24 ساعت استراحت
استفاده از سرما
استفاده از گرما در سه روز بعداز آسیب
حمایت وبانداژ
شکستگی قاپ
براثر پیچیدگی
ضربات شدید
ضربه به ساق پا
تورم ودرد شدید
شکستگی پاشنه
شکستگی استخوانهای کف پا
پایان