اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی
واژه اسکیزوفرنی به معنای روان از هم گسیخته می باشد.
مورل1852
بلولر: (اسکیزو : شکاف و فرن: فکر و ذهن)
علائم اصلی (4 A)و فرعی
کورت اشنایدر: علائم درجه اول و درجه دوم
احتمال میزان بروز اسکیزوفرنی بین 1-1.5 در صد گزارش شده است. نسبت ابتلا زن و مرد مساوی است، در مردها زودتر از زنها شروع می شود. در قشر پایین جامعه بیشتر است و در مناطق شهری بیشتر از مناطق روستایی دیده می شود.
سن شروع در زنان و مردان:
مرگ و میر:
زاد و ولد:
عوامل فرهنگی اقتصادی و اجتماعی:
بستری در بیمارستان:
احتمال بستری مجدد:
به نظر می رسد این بیماران تقریبا 50درصد تخت های بیمارستانهای روانی را اشغال می کنند و تقریبا 16 درصد بیماران روانپزشکی که به نوعی تحت درمان هستند، مبتلا به اسکیزوفرنی می باشند.
اسکیزو فرنیا
سبب شناسی
اگر بخواهیم در یک کلام در مورد سبب شناسی اسکیزوفرنیا صحبت کنیم، باید بگوییم که علت این اختلال مشخص نیست ولی عوامل زیادی مثل عوامل ژنی، عوامل زیستی-شیمیایی، عوامی تعاملی و محیطی در ایجاد این بیماری نقش دارند.
مدل استرس آسیب پذیری
عوامل ژنتیکی
اگر هر دو والد مبتلا باشند احتمال بروز بیماری در فرزندان 40 درصد است اگر یکی از والدین مبتلا با شد احتمال 12 درصد می باشد
بازوهای بلند کروموزوم 5، 11، 18، کروموزوم 19 و کروموزوم X به عنوان مکانهای خاص ژنتیکی در انتقال بیماری مطرح می باشد.
سن پدر:
عوامل زیست شناختی
در حال حاضر نقش فیزیوپاتولوژیک برخی از نواحی مغز از جمله قشر پیشانی و هسته های قاعده ای در سبب شناسی بیماری شناخته شده است.
اختلالات ساختمانی مغز
در تعدادی از بیماران کاهش جریان خون لوب پیشانی و افزایش جریان خون لوب آهیانه دیده می شود.
کاهش حجم قشر مخ و آتروفی مخچه وجود دارد.
اختلالات نوروبیوشیمیایی
ازدیاد فعالیت دوپامینرژیک در سبب شناسی اسکیزوفرنی دخیل است.
در برخی بیماران کاهش سطح پرولاکتین و هورمون رشد و LH ,FSH وجود دارد.
عوامل روانی-اجتماعی
فرضیه سببیت اجتماعی
فرضیه رانده شدن به طرف پایین
مهاجرت
نظریه روانکاوی:
نظریه یادگیری:
نظریه مربوط به خانواده
ملاکهای تشخیصی اسکیزوفرنی:
هذیانها
توهمات
تکلم آشفته
رفتار آشفته یا کاتاتونیک
علائم منفی
B اختلال عملکرد اجتماعی یا شغلی
C طول مدت: نشانه های مداوم اختلال حداقل به مدت 6 ماه ادامه می یابد.
D رد اسکیزوافکتیو و اختلال خلقی
E رد کردن احتمال مصرف مواد
اسکیزوفرنی تیپ یک و دو
بیماران نوع یک دارای علائم مثبت می باشند. علائم مثبت شامل توهمات، هذیانات، رفتار ناملموس و درهم و تفکر مختل است. این بیماران به درمان دارویی به خوبی پاسخ میدهند.
بیماران نوع دو دارای علائم منفی بوده که علائم منفی عبارتند از کندی یا سطحی عاطفه، فقدان تکلم، فقدان آراستگی، فقدان انزوای اجتماعی و مردم گریزی. اصولا احتمال مزمن شدن این گروه بیشتر می باشد.
انواع اسکیزوفرنی
نوع پارانوئید(Paranoid type):
با اشتغال ذهنی با یک یا چند هذیان و همراهی توهمات شنوایی مشخص می شود. نوع پارانوئید معمولا با هذیان های سوء ظن و بزرگمنشی همراه است که در دهه سوم یا چهارم عمر شروع می شود. این بیماران معمولا هیجان زده، شکاک و محتاط می باشند. خشونت و پرخاشگری از ویژگی آنها است. از نظر اجتماعی، نسبت به سایر انواع وضعیت بهتری دارند. هوش آنها در زمینه هایی که با هذیان هایشان ارتباطی ندارد، ممکن است خوب بوده و آسیب ندیده باقی بماند.
نوع آشفته(Disorganizde type):
این نوع با پسرفت قابل ملاحظه رفتاری، بدون مهار و بی سازمان و فقدان علائم موجود در نوع کاتاتونیک مشخص شده است. بیمار معمولا بدون هدف بوده و درمان آن بسیار مشکل است. خنده های بی مورد، سبکسرانه و شکلک درآوردن از ویژگی های این بیماران است.
نوع کاتاتونیک(Catatonic type):
بیمار با علائمی نظیر بهت زدگی، منفی کاری، جمود، تحریک و تهییج ظاهر می شود.علائم منفی مشتملند بر رفتار کلیشه ای، ادا و اطوار و انعطاف مومی و لالی. مراقبت طبی به علت سوء تغذیه، تحلیل قوا، بالا رفتن درجه حرارت بدن یا زخم های ایجاد شده توسط خود بیمار ضرورت دارد.
نوع نامتمایز(Undifferentiated type):
فردی با اسکیزوفرنی نامتمایز دارای هذیانات و توهمات قابل توجهی است، شخص ناهماهنگ است، رفتار وی سازمان یافته نمی باشد، ولی معیار لازم برای اختلال نوع پارانوئید ، سازمان نیافته یا کاتاتونیک را ندارد.
نوع باقیمانده(Residual type):
این طبقه برای افرادی که یک دوره بیماری اسکیزوفرنی داشتند و در حال حاضر تابلوی بالینی آنها شامل هیچ علامت مهم و برجسته پسیکوتیک نیست، می باشد. خصوصیات مهم این طبقه فقدان هذیانهای بارز، توهم، بی ربطی و رفتار آشفته آشکار و تداوم اختلال با وجود دو یا بیشتر از علائم باقیمانده است.
سایر انواع اسکیزوفرنی
پارافرنیا: اسکیزوفرنی پارانوئید، سیستم هذیانی منظم، سیر تخریبی پیشرونده بیماری
اسکیزوفرنی ساده: انزوا از اجتماع و کناره گیری از موقعیتهای شغلی
تشخیص افتراقی:
اختلالات طبی و عصبی: مسمومیت با مواد، عفونت سلسله اعصاب، تشنج، بیماری اضمحلالی
اختلال اسکیزوفرنیفرم:
اختلال پسیکوتیک گذرا:
اختلال اسکیزوافکتیو:
اختلال هذیانی:
تمارض و اختلال ساختگی:
عقب ماندگی ذهنی:
سیر و پیش آگهی
معمولا پیش از شروع اسکیزوفرنی یک سلسله علائم مقدماتی مثل اضطراب،حیرت و منگی یا افسردگی به طور حاد یا خزنده وجود دارد.شروع بیماری بیشتر در سنین نوجوانی و اوائل دهه دوم عمر است.
حوادث هیجانی می تواند حمله های بیماری را در افراد مستعد برانگیزند. در سیر بیماری از شدت علائم سایکوتیک مثبت کاسته می شود ولی علائم باقیمانده منفی افزایش می یابد. میزان عود با شروع درمان دارویی 40 درصد و بدون درمان 80 درصد می باشد.
50 درصد بیماران خودکشی می کنند
10 درصد موفق می شوند.
طول عمر مورد انتظار دراین افراد کمتر از سایرین است.
درمان
دارودرمانی(آنتی سایکوتیک ها، ایندرال، بنزودیازپین، والپروات سدیم، کاربامازپین، لیتیوم)
مداخلات روانی-اجتماعی(رفتاردرمانی، روان درمانی گروهی و فردی خانواده درمانی، آموزش مهارت اجتماعی و توان بخشی)
بستری
الکتروشوک
اختلال هذیانی و اختلالات پسیکوتیک
اختلال هذیانی(پارانویا): هذیانی ثابت و غیر قابل تغییر و ممکن است هر محتوایی داشته باشد. عدم وجود دیگر مشخصه های اسکیزوفرنی
آمار 1 تا 3 مورد در 100هزار نفر
زنان بیشتر از مردان دچار می شوند.
سن شروع 20 تا 90 می باشد.
در افراد خانواده احتمال خطر اسکیزوفرنی و اختلال خلق وجود ندارد.
انواع اختلالات هذیانی
شهوانی(کلرامبو، اروتومانیا)
خودبزرگ بینی(مگالومانی)
حسادت(سندرم اتللو)
گزند و آسیب
نوع جسمی(هیپوکندریایی تک علامتی)
نوع مختلط
نوع نامشخص(کاپگراس، فرگولی، لایکانتروپی،کوتارد)
اختلال اسکیزوفرنی فرم
علائم شبیه به اسکیزوفرنی کمتر از 6 ماه بیشتر از 1 ماه طول می کشد.
شیوع آن کمتر از نصف شیوع اسکیزوفرنی است.
اختلال اسکیزوافکتیو
مشخص با وجود خصوصیات اسکیزوفرنی و اختلالات خلق
شیوع 1 درصد در طول عمر
در زنان و مردان مساوی است
در خانواده آنان اختلال خلق بالا است
پیش آگهی:
درمان: داروهای ضد افسردگی و لیتیوم و آنتی سایکوتیک و بستری در بیمارستان
اختلال سایکوتیک گذرا
علائم کمتر از یک ماه طول می کشد و با یک استرس آشکار پدید می آید.
اختلال شخصیت
اختلال خلقی در خانواده بیشتر است.
درمان: بستری فوری، روان درمانی،
اختلال سایکو تیک مشترک
سیستم هذیانی که در دو یا چند نفر مشترک باشد.
در زنان و معلولین جسمی بیشتر است.
در خانواده خطر اسکیزوفرنی زیاد است
درمان:
سایکوز پس از زایمان
همراه با افسردگی و هذیان
در 1 تا 2 زایمان در 1000 زایمان
در زنان اول زا مشاهده می شود.
2 تا 3 روز پس از زایمان مشاهده می شود.
سبب شناسی:
درمان:
هر چقدر هم که ضعیف باشی گاهی اوقات می توانی تکیه گاه باشی
بررسی بیمار مبتلا به اسکیزوفرنی
توصیف کلی:
خلق و عاطفه:
تفکر:
ادراک:
جهت یابی:
قضاوت و بینش:
تشخیص
توانایی بالقوه جهت تجاوز به خود یا دیگران به علت هذیان گزند و آسیب مشخص با پرخاشگری
تغییر در فرایند تفکر مشخص با هذیان
تغییر حسی-درکی مشخص با توهمات شنوایی یا بینایی
انزوای اجتماعی به علت فقدان اعتماد مشخص با تنها ماندن در اتاق
اختلال در مراقبت از خود مشخص با رعایت نکردن بهداشت فردی
اختلال در الگوی خواب به علت بیماری مشخص با بی خوابی
بیمار مادامی که در بیمارستان است به خود یا دیگران آسیب نرساند
بیمار تا موقع ترخیص تفکر هذیانی نداشته باشد.
بیمار بتواند تا هنگام ترخیص، واقعیت را تعریف و آزمایش کند و مانع بروز توهم شود.
بیمار تا موقع ترخیص، داوطلبانه به همراه سایر بیماران در فعالیت های گروهی بخش شرکت کند.
بیمار بهداشت فردی را بدون کمک رعایت نماید و بدون کمک غذایش را بخورد.
بیمار بدون نیاز به داروی آرامبخش حداقل شش ساعت در شب بخوابد.
پایان