بسم الله الرحمن الرحیم
اخلاق در آموزش دندانپزشکی
معرفی مورد
بیماری 15 ساله با ضایعه ای نادر در مخاط فک بالا و بهداشت بسیار بد به بخش بیماریهای دهان مراجعه کرده است.
1) بیمارفرزند یکی از اساتید دانشکده پزشکی وازدوستان استاد بیماریهای دهان بوده وپدرش نیز همراه او میباشد.
2) بیمار به همراه پدر کارگرش ازمنطقه ای دور آمده است.
نوع برخورد استاد – دانشجو و بیماردر هنگام معاینه
حیطه عمل اخلاق پزشکی
ارایه خدمات سلامت
پژوهش های پزشکی
آموزش پزشکی
اهداف
از دانشجوانتظار می رود در پایان کلاس بتواند:
کاربرد اصول چهارگانه اخلاق پزشکی را در حیطه آموزش دندانپزشکی تشریح کند.
به عنوان یک دانشجوی در حال تحصیل، این اصول را در هنگام مواجهه خود با بیماران به کار بندد.
بر اساس نوع اقدامات مورد نظر، سطح توان مندی های خود و شرایط بیمار، در مورد نوع مشارکت خود در انجام اقدامات تشخیصی- درمانی برای بیماران تصمیم گیری نماید.
بتواند در موارد مواجهه با خطای تیم درمانی به شکل صحیح اقدام نماید.
از چه خواهیم گفت
تبیین اصول اخلاق پزشکی
بررسی چالش های اخلاق پزشکی در محیط آموزش بالینی
ارایه راهکار در خصوص آموزش پزشکی مناسب در چارچوب اصول اخلاق پزشکی
عملکرد دانشجویان در موارد خطای دندانپزشکان
مروری بر چند مورد
حلقه مفقوده
فاکتورهای دخیل در آموزش پزشکی مبتنی بر اخلاق
استاد
دانشجو
بیمار
موضوع آموزشی
محیط آموزشی
شیوه آموزش
اصول اخلاق پزشکی
مفید بودن (Beneficence)
مضر نبودن (non- maleficence)
احترام به حق انتخاب بیمار (autonomy)
رعایت عدالت (justice)
مفید بودن Beneficence
The obligation of health care providers to help people in need
ما وظیفه داریم اقداماتی که بیشترین فایده را برای بیمار در بردارد انجام دهیم.
مفید بودن
این اصل هم برای تک تک بیماران و هم برای کل جامعه موضوعیت دارد
مفید بودن بر پیشگیری و رفع آسیب دلالت دارد
رساندن بیشترین سود به بیمار نیازمند برخورداری از توانایی تجزیه و تحلیل نتایج و تعیین بهترین حاصل ممکن برای بیماراست
به این منظور پزشک موظف است در مورد هر اقدام پزشکی نسبت بین منافع و مضار را بسنجد و در نهایت در مورد ضرورت اقدام مورد نظر تصمیم بگیرد.
مفید بودن
فایده اصلی مشارکت بیماران در امر آموزش پزشکی خدمت به جامعه و نسل آینده است
با این وجود مشارکت سطوح مختلف فراگیران در ارایه مراقبت از بیماران می تواند دارای منافع مستقیم برای بیماران نیز باشد.
میزان رضایت بیمار به دنبال مشارکت فراگیران در روند مراقبت از ایشان کاهش پیدا نمی کند.
بی ضرر بودن nonmaleficence
اولین وظیفه تیم پزشکی آسیب نرساندن به بیمار است
اجتناب کامل از هر گونه درد و ناراحتی بیمار
کسی نباید نیت آسیب رساندن داشته باشد
این ضرر شامل خسارات جسمی، روانی و مالی می باشد
مضر نبودن
مشارکت فراگیران در مراقبت از بیماران نباید ضرری را متوجه ایشان نماید.
خودمختاری Autonomy
خودمختارکسی است که افکار و اعمال مربوطه را مستقل از اراده دیگران گزینش می نماید
احترام به حق انتخاب بیمار
هر انسان صاحب صلاحیتی حق دارد بدون قرار گرفتن تحت فشار، آزادنه و با در اختیار داشتن اطلاعات کافی در مورد اقداماتی که قرار است در مورد او صورت گیرد تصمیم بگیرد.
احترام به حق انتخاب بیمار
بررسی ها نشان می دهد که در روال جاری عملکرد مراکز آموزشی چندان توجهی به حق انتخاب بیمار نمی شود:
در یک مطالعه در ایالات متحده مشخص شد که تنها 38% بیمارستان ها به بیماران اشان اطلاع می دهند که دانشجویان در روند ارایه مراقبت ایشان حضور دارند.
مطالعات دیگر نشان می دهد که در موارد قابل ملاحظه ای اعضای هیات علمی یا خود دانشجویان موقعیت خود را به طور کامل برای بیمار تشریح نمی کنند.
احترام به حق انتخاب بیمار
نکته بسیار نگران کننده آن که مطالعات نشان می دهد میزان پای بندی دانشجویان به اصول اخلاق پزشکی در طول دوره آموزش بالینی افت می کند
مطالعات انجام شده روی بیماران نیز نشان می دهد که بیماران معتقدند اطلاعات کافی در مورد موقعیت فراگیران به آنها داده نمی شود.
احترام به حق انتخاب بیمار
اخذ رضایت آگاهانه از بیمار برای مشارکت در آموزش پزشکی امری ضروری است.
به این منظور بیمار باید از موقعیت کاری، سطح توان مندی کسانی که خدمات به او ارایه می دهند و مضار و منافع این مشارکت به خوبی آگاه باشد.
گرفتن یک رضایت کلی در هنگام بستری شدن در بیمارستان کافی نیست.
اگر انتخاب بیماربا استانداردهای درمانی در تضاد باشد درمانگر می تواند آن را انجام ندهد
عدالت Justice
تمام فضایل در رفتار منصفانه گرد آمده اند
مواجهه با بیمارانی که حوایج مشا بهی دارند به شیوه ای واحد بنیان اصل عدالت است
رعایت عدالت
همه بیمارانی که برابر هستند باید از امکانات خدمات سلامت یکسان برخوردار باشند.
این امر ناظر بر رعایت عدالت در توزیع منابع و امکانات محدودی است که در حوزه سلامت هزینه می شود.
نباید بار مشارکت در امر تربیت نیروی انسانی پزشکی به عهده گروه خاصی از مردم جامعه باشد.
رعایت عدالت
در ایالات متحده مطالعات نشان می دهد که قسمت عمده بیمارانی که در آموزش پزشکی مشارکت می کنند افراد غیرسفید پوست هستند
در مطالعه دیگر مشخص شده است که فرزندان پزشکان کمتر از فرزندان سایر اقشار جامعه توسط دانشجویان ویزیت می شوند.
چالش آموزش بالینی
مراقبت از بیماران
آموزش به فراگیران
چالش آموزش بالینی
بیماران باید محافظت شوند
فراگیران باید آموزش ببینند
تعادل
+
راهکارها
نظارت مناسب در حین انجام فعالیتها
مطلع ساختن بیمار
حصول اطمینان از رضایت بیمار
رعایت عدالت
استفاده از سیمولاتور-بیماران استاندارد شده
بررسی میزان ریسک برای بیمار
عوامل کلیدی موثر بر ریسک ذاتی یک پروسیجر
مرتبط با بیمار
وضعیت بالینی عمومی: نظیر stable بودن یا اورژانسی بودن
بیماری های همراه: نظیر چاقی یا دیابت
مرتبط با پروسیجر
میزان تهاجمی بودن پروسیجر
پیچیدگی تکنیکی پروسیجر
خطرات احتمالی در صورت شکست تلاش برای انجام پروسیجر
مثال هایی از انواع پروسیجر از نظر ریسک ذاتی
ریسک پایین: برداشتن ریشه شیری لق در شرایط بالینی غیراورژانس
ریسک متوسط: کشیدن مولر اول بالا در شرایط معمول
ریسک بالا:جراحی مولر سوم درخانم باردار
عوامل کلیدی در تعیین ریسک افزایشی
ریسک افزایشی عبارت است از ریسک اضافه ای که به خاطر انجام پروسیجر توسط یک فرد مبتدی ایجاد می شود.
عوامل اصلی تعیین کننده این نوع ریسک عبارتند از:
پایه علمی فرد
تجربه کاری وی
عملکرد فرد در پروسیجرهای مشابه
نحوه برخورد دانشجو با خطاهای پزشکی
مرگ سالانه ناشی از خطاهای پزشکی در ایالات متحده: 44000 تا 98000
دانشجویان نیز در طول دوره آموزشی خود با چنین تجربه ای مواجه می شوند.
در این شرایط آنان بر سر این دوراهی قرار می گیرند که آیا برای حفظ سلامت بیمار این موضوع را با بیمار که وظیفه سلامت او را برعهده دارند در میان بگذارند یا به کسی که حق استادی بر گردن ایشان دارند وفادار باشند.
نحوه برخورد دانشجو با خطاهای پزشکی
وظیفه دانشجو در ارتباط با اشتباهاتی که پزشکان معالج مرتکب می شوند چیست؟
وضعیت دانشجو یک وضعیت خاص است.
دانشجو ممکن است نتواند ابعاد اشتباه صورت گرفته را به درستی برای بیمار تشریح کند.
ممکن است پزشک معالج زمان را برای ارایه توضیحات به بیمار مناسب نداند.
نحوه برخورد دانشجو با خطاهای پزشکی
توصیه می شود در این شرایط دانشجو در مواجهه با سوالات بیمار در خصوص شرایط پیش آمده به بیمار بگوید که او با پزشک معالج بیمار صحبت خواهد کرد و از او خواهد خواست تا شرایط را برای بیمار توضیح دهد.
در هر حال دانشجو باید از این که واقعیت به بیمار گفته می شود اطمینان حاصل نماید.
نحوه برخورد دانشجو با خطاهای پزشکی
مهم ترین نکات در این زمینه عبارتند از:
طرح موضوع در غیاب دیگران،
پرهیز از طرح موضوع به صورت مقابله جویانه،
بیان این مطلب که بیمار از دانشجو خواسته است که در مورد وضعیتی که پیش آمده برای او توضیح دهد و او از پزشک معالج برای این کار کمک می خواهد.
معرفی یک مورد
شما به عنوان دانشجوی دندانپزشکی سال آخرقرار است کمک رزیدنت پریو برای جراحی لثه دندانهای قدامی بالا باشیدچون تا کنون جراحی نکرده اید از اوتقاضا می کنیداجازه دهد جراحی را شما انجام دهید او نیز می پذیرد وبرای کاری به بیرون رفته و شما را با بیمار تنها می گذارد.
معرفی یک مورد
بیماری با Cl l malocclusion دربخش ارتودنسی پذیرش شده است. دانشجو پس از گرفتن تاریخچه و معا ینات کامل کلینیکی دستور تهیه سفالوگرام و پانورامیک را می نویسد.همچنین به توصیه استاد برای آموزش بهتر دانشجویان یک سی تی اسکن نیز درخواست می شود.
هرم میلر
حلقه مفقوده
IQ + = ……………
سخن دل
متاسفانه آنقدر محیط دانشگاه را جدی و خشک گرفته ایم که انگارسخن لطیف گفتن و از دل گفتن فقط کار شاعران شوریده و نویسندگان رمانتیک است و درآموزش علوم پزشکی نباید از آن سخنی به میان آورد
مبادا که ……………
کونوا دعاه الناس بغیر السنتکم
مذهب و اعتقاد با گفتار نیست بلکه در کردار است و در این صورت عمل هر کس عامل تبلیغ خواهد بود
مهاتما گاندی
آن سخن کز دل بر آید
لاجرم بردل نشیند
دست و دلش به کار نمی رود
دل نمی سوزاند
دل به کار نمی دهد
کار کار دل است
کار دل است.کار خشت و گل نیست
نقش دل در آموزش اخلاق پزشکی
اخلاق پزشکی+آموزش پزشکی+ = =آموزش پزشکی اخلاق مدار
روح پدرم شاد که می گفت به استاد
فرزند مرا هیچ میاموز بجز عشق
فاکتورهای دخیل در آموزش پزشکی مبتنی بر اخلاق
استاد
دانشجو
بیمار
راه حل نهایی
تحلیل با مغز تصمیم با قلب
References
اشنایی با مبانی اخلاقی و حقوقی در دندانپزشکی(دکتر مرتضی طاهری)
اخلاق در دندانپزشکی (دکتر مهدی تبریزی زاده)
جزوه اخلاق پزشکی دانشکده پزشکی