به نام خدا
اختلالهای روحی و جسمی روانشناسی
اختلالهای جسمانی شکل انواع اختلالهایی را شامل می شوند که در آنها، تعارضهای روانی به مشکلات یا شکایتهای جسمانی ای تبدیل می شوند که پریشانی یا اختلالی را در زندگی فرد به وجود می آورند. هیچ نابهنجاری جسمانی وجود ندارد که بتواند شکایت جسمانی را توجیه کند.
اختلالهای جسمانی
خودبیمارانگاری عبارت است از اختلالی که در آن فرد اعتقاد زیادی دارد که مبتلا به یک بیماری جدی یا مرگبار است ، علی رغم این که معاینات و بررسی های کامل پزشکی ، هیچ مشکلی را نشان نمی دهند.
خودبیمارانگاری چیست؟
به این ترتیب خود بیمارانگار یا هیپوکند ریاک (hypochondriac)، در اصطلاح روان شناسی و روان پزشکی به شخصی اطلاق می شود که با وجود برخورداری از سلامت بدنی، خود را بیمار می داند و همواره از دردهای خیالی شکایت می کند.
این تصور خودبیمارانگارانه، زمانی بیماری تلقی می شود که حدود ۶ ماه از آغاز آن بگذرد و با وجود تایید سلامت بدن توسط پزشک، شخص هم چنان بر بیمار بودن خود اصرار ورزد و در نهایت، ترس از بیمار بودن، شخص را مدام به کلینیک ها و درمانگاه های مختلف جهت آزمایش و تجویز دارو بکشاند که به آن “سندرم بیمار خیالی” نیز می گویند.
چنین فردی معمولا در مورد بیماری ها، تشخیص و درمان آن ها اطلاعات زیادی کسب می کند، زیرا به پزشکان زیادی مراجعه می کند و تحت بررسی های زیادی قرار می گیرد. درعلم روانپزشکی به شخصی که از سلامت بدنی برخوردار است ولی خود را بیمار می انگارد هیپوکندریاک یا خودبیمارانگار گویند. تشخیص این حالت زمانی صورت می گیرد که شخص طی حداقل شش ماه علیرغم اطمینان خاطر از لحاظ پزشکی ، خود را متقاعد نموده که بیمار است و یا می ترسد که بیمار باشد .
ترس یا باور بیمارگونه مبنی بر ابتلا به یک بیماری جدی جسمی، که معاینات بالینی و نتایج آزمایشات چنین بیماری را تایید نمی کند.
میزان شیوع : در مردان و زنان یکسان است.
خودبیمارانگاری
هیپوکندریا یعنی نگرانی مفرط درباره سلامتی ، مانند هر تشخیص بالینی دیگر جدی است . برای تشخیص تنها رفع ظن بیماری جسمی کافی نیست بلکه وجود یک اضطراب اغراق آمیز هم باید در فرد تشخیص داده شود . شیوع آن در زنان و مردان یکسان است و در میان همه گروههای سنی و طبقات اجتماعی ممکن است ظاهر شود .در تمام سنین میتواند اتفاق بیفتد، اوج ابتلاء در مردان در سنین سی سالگی و در زنان در سنین چهلسالگی است.
هیپوکندریازیس غالباً نوعی پاسخ به حالتهای استرس و یا بیماریهای روحی مانند اضطراب و افسردگی است . هیپوکندریازیس در شرایط مختلف و بصورتهای کوتاه مدت و بلند مدت مشاهده می شود . بلندمدت بدین معنا که ، برخی افراد از زمان کودکی به آن مبتلا بودنده اند . این افراد از سنین کودکی دچار اضطراب بوده و برای آنها نگرانی از ابتلا به بیماری به عادتی تبدیل شده که مایه استرس است . آنها ندانسته بیماری را دستاویزی برای رهائی از کارهائی که باعث نگرانی شان می شود ، قرار می دهند و زمان و هزینه زیادی را برای دیدن متخصصین پزشکی صرف می کنند
ـ علل ممکن است روانزاد باشد، ولی بیمار ممکن است به شکل مادرزادی به عملکردها و احساسهای بدنی، حساسیت بیش از حد داشته باشد و آستانه تحملش برای درد یا ناراحتی جسمی پائین باشد. ـ پرخاشگری نسبت به دیگران از طریق قسمت خاصی از بدن، به سمت خود برمیگردد. ـ عضو مبتلا ممکن است معنای نمادین مهمی داشته باشد و بنابراین به گونه ای نمادی از بدن به سخن میآید و ابراز ناراحتی میکند.
سبب شناسی
علائم فیزیکی همیشه موجودند اما ممکن است عادی باشند ( مانند سردرد ، درد شکم ، سرگیجه ، بی اشتهائی و … ) که به غلط ، خطرناکتر از آنچه هستند تفسیر می شوند .
درمان : هر چند که احتمال طولانی شدن دوره درمان وجود دارد و تمایل به داشتن نگرانی مفرط از سلامتی ممکن است کاملاً از بین نرود . بهرحال ، بیمار مبتلا به هیپوکندریا می تواند دریابد که دچار اضطراب است و یک بیماری جسمی ندارد و بتدریج از اضطراب خود بکاهد . این اولین قدم است .
انواع موقتی هیپوکندریا معمولاً با مشاوره و گاه با مصرف داروهای ضداضطراب قابل درمان است . اما در نوع بلندمدت ، پزشکان از روند درمان آنها رضایت ندارند ، چرا که دائماً فهرستی از علائم را متذکر می شوند که آزمایشات ، عدم وجود بیماری مربوط به آنها را تایید می کنند و این اشخاص به هیچ وجه به اطرافیان اطمینان کامل از سلامتی خود را نمی دهند .
علائم بارز:
ـ درمان داروئی علایم؛ داروهای ضداضطراب و ضدافسردگی برای اضطراب و افسردگی؛ و داروهای سروتونرژیک برای افسردگی و اختلال وسواس فکری – عملی مفید هستند. مصاحبه با کمک دارو میتواند باعث پالایش (catharsis) و بهبودی بالقوه نشانههای بیماری شود، با این وجود، معمولاً این بهبودی، تنها موقتی است.
دارودرمانی:
شخص خودبیمارانگار، همیشه دچار یک نوع وسواس فکری و ترس از وجود یک بیماری جدی در خود است. افراد خودبیمارانگار، همیشه در مورد عملکرد بدن خویش، شک و تردید دارند و مسائل طبیعی مانند ضربان قلب و عرق کردن، و مسائل جزئی و غیرطبیعی مانند آب ریزش بینی، گلودردی ساده و یا جوش ها و دمل های کوچک را نشانه ی یک بیماری بد در خود می دانند.
علایم شایع
شکایت مداوم از وجود مشکل و علایمی در هر قسمتی از بدن، از نشانه های رایج این بیماری است. مشغولیت ذهنی در رابطه با احتمال ابتلا به بیماری قلبی یا سرطان در این افراد زیاد دیده می شود. علایم ممکن است تغییر کنند، اما اعتقاد فرد به این که یک بیماری جدی دارد، پا برجا می ماند.
علایم شایعی که در این بیماری، بیشتر از آن ها شکایت می شود عبارتند از: بی خوابی ، مشکلات جنسی و ناراحتی گوارشی مثل نفخ ، آروغ زدن و دل پیچه . علایمی که فرد از آن ها شکایت دارد، ممکن است تغییر کنند و بسیار اختصاصی ، عمومی یا مبهم باشند. خود بیمارانگار به شخصی اطلاق می شود که با وجود برخورداری از سلامت بدنی، خود را بیمار می داند و همواره از دردهای خیالی شکایت می کند.
علایم و نشانه ها :
بیماران معتقدند که به یک بیماری جدی که هنوز تشخیص داده نشده ، مبتلا هستند.
غالبا با افسردگی و اضطراب همراه است.
سبب شناسی :
تمایلات پرخاشگرانه نسبت به دیگران از طریق سرکوبی و جابه جایی به علایم جسمی تبدیل می شود.
رابطه اشکاری بین تشدید علایم و رویدادهای استرس زا وجود دارد.
درمان :
معاینات جسمی
درمان دارویی
گروه درمانی روش مناسبی در درمان این بیماران است0
اختلالات حافظه
Hyperamnesia
افزایش اغراق آمیز و غیر عادی حافظه
حافظه به طور غیر عادی کامل و زنده به نظر می رسد و جزییات غیر معمول و بی اهمیت هم به خاطر آورده می شود
در مانیا، پارانویا، کاتاتونی و وسواس
افزایش حافظه
Paramnesia
تحریف و جعل مطالب موجود در حافظه
در هم آمیختن واقعیت و خیالپردازی
تحریف
Amnesia
ناتوانی نسبی یا کامل در یادآوری تجربه ها و ادراکات قبلی فرد
به دلایل جسمی (ضربه مغزی، صرع) یا روانی
فراموشی
Confabulation
بیمار از وقایعی صحبت می کند که هیچگاه اتفاق نیفتاده
افسانه سرایی
De javu
بیمار اشیا، مکانها و افراد ناآشنا را آشنا می پندارد
آشناپنداری
Ja maisvu
بیمار با آنچه قبلاً دیده احساس بیگانگی می کند و آنها را به خاطر نمی آورد
بیگانه پنداری
ناتوانی موقت در یادآوری یا به کار گیری صحیح یک نام
lethologica
Attention
میزان تلاش برای تمرکز روی یک محرک
تمرکز (concentration)تداوم توجه است
توجه
اختلالات توجه
Decreased A.
کاهش توجه فرد نسبت به محرکها
به دلایل جسمی (دمانس) یا روانی (کاتاتونیا)
کاهش توجه
preoccupation
اشتغال دایم توجه به مساله ای خاص
اشتغال توجه
distractibility
نوسان زیاد و سریع توجه
هر محرک جدید بدون توجه به اهمیت و مفهوم موجب تغییر توجه می شود
ناتوانی در توجه و تمرکز
در مانیا
حواس پرتی
هوشیاری
Consciousness
آگاهی فرد از خود و محیط پیرامون
هوشیاری
اختلالات هوشیاری
Deliurium
آشفتگی در عواطف، آگاهی، حافظه، هوشیاری و تغییرات آشکار در خلق همراه با توهم و فریفتار
سرسام
از دست دادن پیشرونده اعمال هوشی و عاطفی
dementia
Clouding of consciousness
اختلال در ضبط خاطره، ادراک و آگاهی
ابر گرفتگی شعور
Confusion
کاهش هوشیاری منجر به اختلال در آگاهی از زمان، مکان و افراد
گیجی
عاطفه
Affect
حالت هیجانی بیرونی فرد
تظاهر خارجی محتوای هیجانی فرد
هیجانی که فرد ابراز می کند و دیگران می توانند در چهره فرد ببینند
عاطفه
درک از خود: عاطفه بیانگر وضعیت هیجانی فرد است و فرد می تواند با قضاوت هیجانی عاطفه خود را بشناسد.
ارتباط: بیان احساسات توسط عاطفه منجر به شناسایی آنها از سوی دیگران می گردد و و اکنش فرد به رویدادها ارتباط او را با دیگران شکل می دهد.
انگیزه: مثل احساس خشم و غضب که منجر به خشونت و رفتار تخریبی می گردد.
کارکرد عاطفه
اختلالات عاطفه
Inappropriate A.
زمانی که عاطفه ای بر خلاف انتظار در فرد دیده می شود
ابراز هیجان با موقعیت فرد متناسب نیست
عاطفه نامناسب
Ambivalence
فرد همزمان احساسات متضادی نسبت به یک موضوع دارد
در اسکیزوفرنی
دوگانگی عاطفه
Apathy
فقدان احساس، هیجان، علاقه و نگرانی
بی تفاوتی کامل نسبت به آنچه می گذرد
بی تفاوتی
Labile A.
تغییر سریع و ناگهانی احساس هیجانی بدون ارتباط با محرک خارجی
نبود ثبات عاطفی و نوسان بین بالاترین و پایین ترین حالت عاطفی
فرد به دلیل تغییر سریع افکار و احساسات واکنشهای عاطفی متغیری از خود بروز می دهد
عاطفه بی ثبات
blunted A.
کاهش شدید در احساس ابراز شده
ابراز عاطفه با شدت کمتر از انتظار
عاطفه کند
خلق
Mood
بافت درونی هیجان
هیجان نافذ مستمر و درونی که به طور ذهنی احساس می شود و شخص آنرا گزارش می نماید
خلق متعادل را euthymic mood گویند
خلق
اختلالات خلق
Elevated M.
خلق بالا همراه با اعتماد به نفس فوق العاده و نشاط و شادمانی و خوشحال زیاد
دارای مراتب خوشی، سرخوشی، وجد و خلسه
خلق افزایش یافته
Euphoria
احساس مثبت و سر حال بودن روانی و جسمی
خوشی
elation
انبساط خاطر و اعتماد به نفس بالا علاوه بر خوشی
افزایش فعالیت حرکتی
سرخوشی
exaltation
فراتر از سرخوشی
تجلی هذیانهای بزرگ منشی
وجد
ecstasy
اوج سرخوشی
احساس از خود بیخود شدگی
شادی درونی خاص و راه رفتن روی ابرها
خلسه
Disphoria
خلق ناخوشایندی که بدون علت خاصی و ناگهانی در فرد ایجاد می شود
فرد از برقراری ارتباط با دیگران پرهیز می کند و دوست دارد تنها باشد.
ملال و دلتنگی
irritability
فرد توان ارایه پاسخهای مناسب به محرکها را ندارد و گاه پاسخهای بسیار شدیدتر از حد معمول می دهد
تحریک پذیری
اختلالات درک
تعبیر و تفسیر از محیط پیرامون
در سایه تجربه
درک محرکها پیرو تجربه های قبلی فرد
پدیده ای انتخابی
آگاهی از کیفیت، کمیت، شباهتها و تفاوتهای اجزای محیط بوسیله اعضای حسی
درک perception
فریفتار Illusion
توهم Hallucination
اختلال در درک
خطای تعبیر و سوء تعبیر محرکها
درک اشتباه از محرکهای خارجی موجود
الزامی بر وجود بیماری نیست
با توجه از بین می رود
فریفتار
درک بدون حضور محرک
محرک وجود ندارد اما درک می شود
توهم
بینایی Visual
شنوایی Auditory
چشایی Gustatory
بویایی Olfactory
لامسه ای Tactile
کارکردی Functional
Synesthesia
انواع توهم
فرد چیزهایی را می بیند که دیگران نمی بینند
می تواند ابتدایی و ناقص (جرقه، برق، دود و شعله) و یا مرکب (مناظر، انسانها و حوادث) باشد
توهم بینایی
بزرگ بینی (macropsia): جزیی از محیط را درشت تر و بزرگتر از بقیه می بیند
ریزبینی(micropsia): جزیی از محیط را کوچکتر از بقیه می بیند
ریزانگاری(lilliputian): تمام دنیا در مقیاسی کوچک دیده می شود
انواع توهم بینایی
شایعترین توهم در اسکیزوفرنی
شنیدن صداهایی که دیگران نمی شنوند
تفسیر صدا بر حسب ماهیت بیماری
توهم آمرانه خطرناکترین نوع
توهم شنوایی
Teleologic H.
صداها به فرد دستور می دهند تا کاری انجام دهد یا از انجام کاری خودداری کند
تهدیدی برای سلامت و جان دیگران و خود
در صورتی که دستور منجر به آسیب به خود شود به آن نشانگان ونگوگ (Van Goge Syndrome) گویند
توهم آمرانه
نادر
احساس مزه بد در دهان
غیر قابل توجیه با مصرف دارو یا سایر حالتهای تغییر دهنده مزه دهان
توهم چشایی
نادر
همراه با توهم چشایی
استشمام معمولاً بوهای بد (گوشت گندیده، خاک، سم، غذای فاسد و…) همراه با احساس طعم آنها در دهان
به ندرت استشمام بوی خوب
توهم بویایی
لمس چیزهایی که وجود خارجی ندارند
formification: احساس راه رفتن مورچه زیر پوست در مصرف کوکایین
احساس حرکت کرمهای سبز رنگ روی پوست در مصرف الکل
توهم لامسه ای
محرک خارجی برای ایجاد توهم ضروری است ولی دریافت بهنجار محرک خارجی و توهم همزمان و در یک اندام حسی تجربه می شود
توهم کارکردی
توهمی که با سایر حواس تفسیر می شود
دیدن صدا یا شنیدن رنگ
توهمی که توسط سایر حواس به وجود می آید
Synesthesia H.
Hypnogogic: بروز توهمهای بینایی و شنوایی زمان به خواب رفتن، به این خاطر که کاهش فعالیتهای قشر مخ کندتر از کاهش سطح هوشیاری است
Hypnopompic: حالتهای بالا ولی در هنگام بیدار شدن از خواب
توهمهای طبیعی
اختلالات تفکر
جریانی از اهداف، نمادها و عقاید که در مقابل مساله ای آغاز و به نتیجه ای منطبق بر واقعیت ختم می شود
به کار بردن نیروی قضاوت، ادراک، تصور، استنباط و استدلال برای رسیدن به نتیجه ای منطقی
برای سنجش تفکر باید فرم، مالکیت، جریان و محتوای آن را سنجید
تفکر
انتزاعی abstract
عینی concrete
فرم فکر
فرد به طور ارادی می تواند مسیر افکارش را از یک وجه موقعیتی خاص به وجهی دیگر تغییر دهد، وجوه مختلف موقعیت را همزمان در ذهن نگه دارد، نکته های اساسی یک موضوع را با هم در نظر بگیرد و در ضمن قادر به تجزیه آن به اجزای کوچک باشد
تفکر انتزاعی
دو موضوع را با هم ربط داده با استنتاج و استدلال نتیجه گیری منطقی از آن داشته باشد که این نتیجه گیری بین افراد مشترک خواهد بود
فرد می تواند دو مطلب را با هم سنجیده شباهتها و تفاوتهای آنها را بیان کرده نتیجه گیری واحدی داشته باشد
توانایی تفکر انتزاعی از دوران بلوغ و با آموزش و کسب اطلاعات عمومی حاصل می گردد
تفکر انتزاعی
فرد فاقد قدرت تعمیم است و فقط آنچه را می بیند متوجه می شود
قادر به درک عمق واژه ها و مفاهیم درونی عبارات نیست و صرفاً بر حسب ظاهر آنچه روی می دهد قضاوت می کند
بچه ها در سنین پایین و قبل از بلوغ به طور طبیعی تفکر عینی دارند
تفکر عینی
برداشت فکر withdrawal: فرد فکر می کند تمام محتوای اندیشه اش بیرون کشیده است
کاشت فکر insertion: فرد ادعا دارد اندیشه من متعلق به فرد دیگری است و از راه دور در فکر من القا می شود
پخش فکر broadcasting: فرد فکر می کند رسانه های گروهی افکار وی را پخش می کنند
اختلال در مالکیت فکر
اختلال در جریان فکر
blocking
قطع ناگهانی جریان فکر و تکلم
بیمار ناگهان جمله خود را ناتمام رها کرده ساکت و مات و مبهوت می شود و وقتی دوباره شروع به صحبت می نماید موضوع بی ارتباطی با موضوع بحث را پیش می کشد
توقف ناگهانی قطار تفکر قبل از رسیدن به نقطه پایان
انسداد
در اسکیزوفرنی کاتاتونیک شایعتر
برخی معتقدند زمانی روی می دهد که بیمار در حین صحبت به جایی می رسد که برای وی از نظر روحی دردناک است
عده ای نیز آنرا حاصل هجوم افکار مختلف و ناتوانی بیمار در انتخاب یک جریان و رشته فکری می دانند
محرومیت فکری thought deprivation
انسداد
Magical thinking
شخص تصور می کند افکار، کلام، عبارتها و تداعیها به طریقی معجزه آسا می توانند برخی آرزوها را برآورده کنند
تفکر درباره موضوعی کافی است تا در دنیای خارج بدون دخالت عوامل موثر در آن موضوع تحقق یابد
واقعیت انگاشتن افکار
اعتقاد به اینکه صرف تفکر موجب تحقق می شود
در کودکان طبیعی
در افراد وسواسی بیمارگونه
تفکر جادویی
Incoherence T.
بین کلام و فکر ارتباطی وجود ندارد
کلام بیمار از کلمه هایی مجزا که ارتباطی با هم ندارند تشکیل یافته
انتخاب کلمات بیشتر اتفاقی است تا ارادی
بیمار به مساله ای فکر می کند اما در هنگام بیان آن فکر کلمات دیگری بر زبان می آورد که هیچ ارتباطی بین واژه ها وجود ندارد اما فرد از این گفته ها هدف دارد و می خواهد چیزی بگوید
تفکر بی ربط
فکر: من می خواهم با پزشکم صحبت کنم
بیان: من دیروز چرخ میوه فروشی بادبادک با پزشکم ماشین شرکت واحد سوار شو هوای سرد بیرون می خواهم رها شدن باد را ببینم و صحبت کنم
تفکر بی ربط
Circumstantiality
شرح جزییات نامربوط و غیر ضروری که به دور افتادن از موضوع اصلی منجر می گردد
هر نکته جزیی و بی اهمیت برای بیمار ضروری و مهم می نماید
گرچه فرد حاشیه پرداز قادر به تشخیص مطالب اصلی و ضروری از مطالب غیر اصلی و غیر ضروری نیست اما بالاخره به هدفی که در نظر دارد می رسد و در نهایت به موضوع اصلی صحبت باز می گردد
حاشیه پردازی
در حاشیه پردازی بین جملات ارتباط محکمی وجود دارد و در انتها نیز به هدف خود می رسد ولی تفکر بیمار روی خطی فرعی در مسیری مارپیچ همراه با جزییات نامربوط حرکت می کند
شایع در بیماران مانیک
حاشیه پردازی
حاشیه پردازی
Tangentiality
ناتوانی در رسیدن به هدف اصلی کلام به گونه ای که فرد مماس با دایره مورد بحث فکر کرده سخن می گوید اما هیچگاه وارد دایره اصلی نمی شود
چیزهایی مماس با قضیه مربوط بر زبان می آورد اما وارد بحث اصلی نمی شود
غیر بیمار گونه در سیاستمداران
بیمار گونه در اسکیزوفرنی
مماس گویی
مماس گویی
Flight of idea (F.O.I)
پریدن از یک فکر به فکری دیگر با توالی سریع و بدون رسیدن به هدف و مقصود فکر
فکر و کلام بیمار به سرعت از موضوعی به موضوع دیگری منقل می شود
قبل از اینکه رشته ای از افکار تکمیل شود رشته ای دیگر آغاز می شود
شایع در بیماران مانیک
پرش افکار
پرش افکار
Clang association
اختلال فکری که در آن وزن و آهنگ و نه مفهوم کلمات خط فکری جدیدی را پدید می آورد
مثلاً بیمار با شنیدن کلمه دنده در مورد رنده صحبت می کند
تداعی صوتی
فرد معتقد است که دچار نقص جسمی در تمام یا قسمتی از بدن خود شده است و یا یک عیب خفیف و جزیی در بدن خود را بزرگ می کند.
میزان شیوع : در زنان شایعتر از مردان
شایع ترین سن شروع : 20- 15 سالگی
اختلال بدریختی بدن
نگرانی
خودداری از نگاه کردن به آینه یا برعکس نگاه بیش از حد به آن
استفاده افراطی از آرایش به منظور استتار بدریختی خیالی
علایم و نشانه ها :
سبب شناسی :
علت اختلال نامعلوم است.
احتمال اختلال در فعالیت سروتونین وجود دارد.
درمان :
داروهای فلوکستین و کلومی پرامین در کاهش علایم موثر است.
بیمار فقط از درد یک یا چند جای بدن شکایت دارد که هیچ گونه دلیل طبی برای آن وجود ندارد.
شدت درد به حدی است که باعث ناراحتی یا اختلال چشمگیر در عملکردهای شغلی و اجتماعی می شود.
اختلال درد
علایم و نشانه ها :
سردرد
کمردرد
درد مزمن لگن
سبب شناسی:
از نظر روانکاوی، درد روشی برای کسب محبت ، مجازاتی برای گناه و جبرانی برای احساس شرارت است.
درمان :
داروهای ضد افسردگی
روان درمانی
بیماران مبتلا از یک اختلال خلقی عذاب آور مانند غمگینی شدید، سرخوشی و تحریک پذیری رنج می برند.
اختلالات خلقی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند :
اختلالات افسردگی
اختلالات دوقطبی
اختلالات خلقی
این گروه از اختلالات، شامل افسردگی اساسی و افسرده خویی است.
افسردگی از شایعترین اختلالات روانی می باشد و در زنان بیشتر از مردان مشاهده می شود.
اختلالات افسردگی
سبب شناسی :
از دیدگاه زیست شناختی :
فراهم بودن زمینه ژنتیک
کاهش فعالیت ناقل های عصبی
اختلالات هورمونی
از دیدگاه روان شناختی :
از دیدگاه روان کاوی : واکنش به فقدان
از دیدگاه رفتارگرایی : عدم تقویت
از دیدگاه شناختی :
چگونگی تفسیر افراد درمورد خود و جهان
از دیدگاه اجتماعی و فرهنگی :
افراد متعلق به طبقات پایین تر جامعه بیشتر به افسردگی مبتلا میشوند.
1) علایم هیجانی
2) علایم شناختی
3) علایم رفتاری
4) علایم جسمانی
علایم و نشانه ها :
داروهای ضدافسردگی
داروهای مهارکننده اختصاصی جذب مجدد سروتونین
داروهای ضدافسردگی سه حلقه ای
روان درمانی شناختی
درمان :
گاهی اختلالات خلقی ، به صورت دوره های سرخوشی (مانیا) به تنهایی یا به تناوب با دوره هایی از افسردگی رخ می دهد.
میزان ابتلا یک درصد است و زنان و مردان به طور یکسان به آن مبتلا می شوند.
اختلالات دوقطبی
سبب شناسی :
وجود زمینه ژنتیک
از نظر زیست شناختی : عکس افسردگی
علایم و نشانه ها :
در مرحله افسردگی : علایم افسردگی
در مرحله مانیا :
خلق بالا و تحریک پذیری
شاد ، پرانرژی و مملو از اعتماد به نفس
پرتوقع و غیرمنطقی
درمان :
لیتیوم : داروی اصلی
کاربامازپین ، والپروات ، لاموتریژین ، گاباپنتین
شوک الکتریکی : در موارد حاد
درمان های روان شناختی
اختلال در رفتارهای کلامی
Neologism
ابداع کلمات تازه یا ترکیبی از ادغام چندین کلمه برای ابراز یک فکر یا عقیده
بیمار در این حالت واژه ای تازه می سازد یا واژه های معمول را با معنایی جدید به کار می گیرد
در بیماران اسکیزوفرن شایع
واژه سازی
Word Salad
به کار گیری مخلوطی از کلمات و عبارات غیر قابل درک و نامفهوم و نامربوط
کلمات بی هیچ ارتباطی پشت سر هم ردیف می شوند
بیمار از بیان کلمات هیچ هدفی ندارد
سالاد کلمات
فکر:
بیان: من دیروز چرخ میوه فروشی بادبادک با پزشکم کشک بادمجان ماشین شرکت سیزده بدر واحد هوای سرد بیرون رها شدن تنها در خانه عمو جان ای داداش
سالاد کلمات
Logorrhea
صحبت زیاد و مهار نشدنی
بیمار بی وقفه در حال صحبت است
وراجی
شایع در بیماران مانیک
پرحرفی
Pressure of speech
صحبت تند، شتابزده و روان که به زحمت می توان انرا قطع کرد
بیمار بین جملات مکثی می کند نفس بلندی می کشد و بعد دوباره به سرعت رشته کلام را آغاز می کند و بدون اینکه فرصت تداخل و صحبت را به شنونده بدهد جملات را به هم متصل می نماید و بی وقفه حرف می زند
از علایم مهم مانیا
فشار کلام
Echolalia
تکرار بیمار گونه کلمات یا عبارات دیگران توسط بیمار
تکرار طوطی وار کلمات
پژواک کلام
Loosening Association
به کار گیری کلمات بر حسب شباهتهای درونی و آهنگی
قافیه سرایی
Preservation
تکرا مصرانه یک فکر یا کلام ساده در پاسخ به انواع پرسشها
تکرار پاسخ کلامی اولین محرک به محرکهای بعدی
بیمار به اولین پرسش جواب می دهد و این جواب را برای پرسشهای بعد تکرار می کند
در بیماران کاتاتونیک
درجا زدن
اختلال در رفتارهای حرکتی
Over activity
فعالیت دایم
نیروی پایان ناپذیر فعالیت به صورت حرکت، صحبت، آواز خواندن، لطیفه گفتن و…
شایع در مانیا
فعالیت هدفدار اما بی حاصل چون هنوز کاری به اتمام نرسیده کار بعدی شروع می شود
بیش فعالی
فعالیت مداوم در بچه ها همراه با رفتار خلق الساعه، حواس پرتی، تحریک پذیری و…
Hyper activity
Psychomotor retardation
کند شدن فعالیتهای روانی-حرکتی
کندی بیمار در شروع و ادامه حرکت
در افسردگی
می تواند به بیحرکتی کامل (catalepsy) منجر شود که در بیماران کاتاتونیک دیده می شود
کندی روانی-حرکتی
Waxy flexibility
قرار گرفتن بیمار در هر وضعیت و قالب
تداوم بدون تغییر وضعیت داده شده
در کاتاتونیا
انعطاف پذیری مومی
Echopraxia
تکرار بیمار گونه رفتار دیگران از سوی بیمار
پژواک رفتار
stereotypy
تکرار بیمار گونه یک رفتار از سوی بیمار
در اسکیزوفرنی نوع آشفته
رفتار کلیشه ای
Mannerism
انجام ادا و اطوارهای خاص
در اسکیزوفرنی نوع آشفته
شکلک سازی
Negativism
مقاومت بدون انگیزه در برابر حرکات و دستورها
بیمار گونه در بیماران کاتاتونیک
طبیعی در بچه های 6-3 ساله
منفی کاری
Compulsion
میل غیر قابل اجتناب برای انجام اعمال تکراری
تسرس وسواس از فکر به عمل
انجام اعمال تکراری و بی مفهوم بر اساس افکار وسواسی یا مقررات خود ساخته
اجبار
حرکات یا صداهای غیر عادی، ناگهانی، سریع، بازگشت کننده، ناموزون و کلیشه ای
مثل پلک زدن، حرکات پرشی گردن، بالا انداختن شانه ها، صاف کردن گلو، سرفه و…
Tic
از دست دادن قوام عضلانی تحت تاثیر هیجانها
cataplexy
وضعیت غیر عادی و نامتناسب ارادی در بدن برای مدت طولانی
در کاتاتونیک
posturing
اختلال در محتوای فکر
رویا پردازی Phantasy
وسواس Obsession
هذیان Delusion
اختلالات محتوای فکر
سلسله تصاویر ذهنی یات توالی رویدادهایی ساختگی که منجر به تحریف زیانبار واقعیت می شود
تفکر کاملاً رویایی است و تمام اتفاقات بر اساس رویا سنجیده می شود
رویا پردازی
عقیده، هیجان یا تکانه ای که مصرانه و مکرر بر خلاف میل فرد وارد هوشیاری وی می شود و با اضطراب همراه است
فرد به بی معنی بودن این فکر واقف است و در برابر آن مقاومت می نماید
وسواس تداوم بیمارگونه و مقاومت ناپذیر فکر، احساس، تصویر و… در ذهن است
نشخوار فکری (rumination)
وسواس
شمارش وسواسی (O. Counting): میل غیر قابل مقاومت برای شمردن تمام چیزها
تردید وسواسی (O. Doubt): تردید دایم در مورد انجام دادن یا ندادن عمی خاص
تصور وسواسی (O. Imaging): یادآوری جبری خاطرات دردناکی که بیمار قصد فراموش کردن آنها را دارد
انواع وسواس
عقیده باطلی که با منطق قابل اصلاح نیست و با فرهنگ فرد نیز هماهنگ و سازگار نمی باشد
هذیان
هذیانهای افسردگی Depressive D.
هذیانهای بزرگ منشی grandiose D.: فرد باور دارد حالتها و تواناییهای خاصی دارد که دیگران فاقد آن هستند
هذیانهای گزند و آسیب Persecutive D.
انواع هذیان
هذیان پوچ گرایی (Nihilistic D.)
هذیان فقر (Poverty D.)
هذیان خود بیمار انگاری (Hypochondriac D.)
انواع هذیانهای افسردگی
بیمار منکر وجود جسم، روان و دنیای پیرامون خود می گردد
فرد اعتقاد دارد به آخر خط رسیده و همه چیز در حال متلاشی شدن است و 3-2 روز بیشتر زنده نیست
برخی نیز پا را فراتر گذاشته ادعا می کنند مرده اند
هذیان پوچ گرایی
بیمار معتقد است دار و ندار خود را از دست داده و سرنوشت او، خانواده و حتی تمام مردم مرگ بر اثر قحطی و گرسنگی است
هذیان فقر
از برداشت اشتباه بیمار در مورد سلامت جسمی یا روانی فرد ناشی می شود
بیمار باور دارد که به بیماری کشنده ای مبتلا شده یا تمام یا قسمتی از بدن او از کار افتاده
وجود نگرانی مفرط بدنی و توجه بیمار گونه به جزییات اعمال بدن
نگرانی مبالغه آمیر در مورد سلامت جسمانی بدون مبنای عضوی
هذیان خود بیمار انگاری
هذیان اختراع (Invention D.)
هذیان دگرگون سازی (Reformation D.)
هذیان ثروت (wealth D.)
انواع هذیانهای بزرگ منشی
بیمار معتقد است که اختراع و کشف بزرگی کرده
هذیان اختراع
بیمار ادعا می کند اندیشه دگرگونی و اصلاح دنیا را پیدا کرده
تلاش بیمار برای ساماندهی دنیای بیرون در حقیقت بازتاب آشفتگی دنیای درونی وی است
هذیان دگرگون سازی
بیمار اعتقاد دارد صاحب خزاین و داراییهای بیشماری است و تمام چیزهای با ارزش را متعلق به خود می داند
هذیان ثروت
هذیان انتساب (Reference D.)
هذیان تاثیر (Influence D.)
هذیان محرومیت (Deprivation D.)
هذیان جادو و خسارت (Damage & Ensorcellment D.)
هذیان اتهام (Accusation D.)
هذیان حسادت (Jealously D.)
هذیان شهوانی (Erotic D.)
هذیانMisidentification
انواع هذیانهای گزند و آسیب
عقیده ثابت و غلطی مبنی بر اینکه تمام چیزها ارتباط مستقیمی با فرد دارد
تمام حرکات، حرفها و اشاره های سایرین اشاره به فرد دارد
بیمار همه چیز را به خود می گیرد
به عقیده بیمار همه در مورد او صحبت می کنند، در مورد او به ایما و اشاره سخن می گویند و به او می خندند به همین خاطر گاه از خانه بیرون نمی ایدو از وسایل نقلیه عمومی استفاده نمی کند
هذیان انتساب
عقیده بر اینکه شخص با رفتار و حرکات دیگران تحت تاثیر و نفوذ قرار دارد
بیمار اعتقاد دارد رفتارش زیر نفوذ دیگران است
هذیان تاثیر
عقیده باطلی مبنی بر اینکه شخص دایم از سوی دیگران غارت می شود
در سنین پیری شایعتر
فرد فکر می کند اموالش از سوی اطرافیان سرقت می شود، لباسهایش را می پوشند، حقوقش را می برند، دار و ندارش را تخریب کرده اند
هذیان محرومیت
بیمار فکر می کند که سحر و جادو شده و از این راه خسارت می بیند
خود را قربانی سحر و جادوی دیگران می بیند
هذیان جادو و خسارت
بیمار اطرافیان خود را متهم می کند که اتهامهایی به او می زنند و او قادر به اثبات بی گناهی خود نیست
هذیان اتهام
باور غلطی ناشی از حسادت بیمار گونه مبنی بر اینکه شخص مورد علاقه یا همسر بیمار به وی خیانت می کند
فرد از نظر خود مدارک و دلایل غیر قابل خدشه ای برای این خیانت دارد
نشانگان اتللو Otello Syndrome
در مردان شایعتر
هذیان حسادت
بیمار فکر می کند یکی از شخصیتهای بزرگ اجتماعی، سیاسی، ورزشی, هنری و… به شدت عاشق او شده ولی به خاطر موقعیت و ترس از رسوایی از بیان عشق ناتوان است اما عشقش را غیر مستقیم ابراز می کند
Erotomania
تقریباً همیشه در زنان دیده می شود
هذیان شهوانی
فرد هویت افراد، مکانها و اشیا را اشتباه تعبیر می کند
هذیان Misidentification
حافظه
Memory
جریانی روانی که فرد را قادر به ذخیره کردن تجربه ها، اطلاعات و ادراکات و یادآوری مجدد آنها می کند.
حافظه
ثبت (registration): دریافت و ثبت اطلاعات توسط یکی از اعضای حسی
نگهداری (retention): حفظ و ضبط اطلاعات در ذهن
یادآوری (recall): جریان فعال سازی اطلاعات ذخیره شده
مراحل کار حافظه
فوری (immediate): مطالب و وقایع 5-3 دقیقه پیش
نزدیک (recent): مطالب چند روز پیش
گذشته نزدیک (past recent): رخدادها و اطلاعات چند ماه گذشته
دور (remote): رویدادهای مربوط به چند سال پیش
سطوح حافظه
انجمن روان پزشکی آمریکا. راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی 5-DSM. ترجمهٔفرزین رضایی، علی فخرایی، آتوسا فرمند، علی نیلوفری، ژانت هاشمی آذر، فرهاد شاملو. تهران: ارجمند. 253. شابک ۴-۳۸۷-۲۰۰–۶۰۰-۹۷۸.
راهنمای تشخیصی و آماری اختلال های روانی- ویرایش پنجم، انجمن روان پزشکی آمریکا، ترجمه دکتر فرزین رضاعی و همکاران، انتشارات ارجمند، سال 1393
هارولد کاپلان و بنیامین سادوک. چکیدهٔ روانپزشکی بالینی. نصرت الله پورافکاری. چاپ سوم. تهران: آزاده،
"Depression". NIMH. May 2016. Retrieved 31 July2016.
Richards, C. Steven; O'Hara, Michael W. (2014). The Oxford Handbook of Depression and Comorbidity (in English). Oxford University Press. p. 254. ISBN 978-0-19-979704-2.
Lynch, Virginia A.; Duval, Janet Barber (2010). Forensic Nursing Science (in English). Elsevier Health Sciences. p. 453. ISBN 0-323-06638-0.
منابع
با تشکر از توجه شما