آنژیوگرافی (Angiography)
بر اساس آخرین آمارها بیشتر مرگ و میر انسانی حاکی از بیماری های قلب و عروقی و بیماری های عروق مغزی است
بنابراین تجهیزاتی که بتواند وضعیت قلبی را به صورت تصویر گویا بر روی فیلم یا مانیتور به پزشک گزارش نماید نقش مهمی در تشخیص و درمان این بیماری ها دارد
آنژیوگرافی روندیست که دقیق ترین اطلاعات ممکن از عروق در اختیار پزشک می گذارد.واژه آنژیوگرافی از دو کلمه ی آنژیو به معنای رگ و کلمه ی گرافی به معنای ثبت کردن است
مقدمه :
تاریخچه
این روش در ابتدا روی حیوانات آزمایشگاه انجام شد و برای اولین بار توسط ورنر فورسمن بر روی انسان صورت گرفت.هدف فورسمن ابداع روشی برای رساندن مستقیم داروها به درون قلب است و امروزه به عنوان یک روش تشخیصی استفاده می شود.
امروزه سالانه بیش از یک میلیون انژیو گرافی برای اهداف تشخیصی و درمانی انجام می شود.
تجهیزات اصلی یک سیستم آنژیوگرافی:
Catheterization table 1- تخت آنژیوگراف
C-ARM stand 2- سی آرم
Ceiling suspension 3- نگه دارنده های سقفی
4- انژکتور اتوماتیک مواد حاجب
Film changer 5- فیلم چنجر
یک لوله ی کوچک در داخل سیاهرگ برای تزریق مایعات و داروها
مشاهده ی مستمر تعداد ضربان و ریتم قلب (چسب الکترود)
موی ناحیه ای که کاتتر وارد می شود را تراشیده و شسته و تمیز
بدن با پوشش استریل پوشانده شده
ارامش بخش خفیف داده می شود
بی حسی موضعی در قسمتی که کاتتر وارد می شود
لوله ی تو خالی به داخل سرخرگ وارد می شود
سیم راهنما و کاتتر وارد لوله می شود
ماده ی رنگی حاجب تزریق
فیلم برداری بوسیله اشعه ایکس شروع می شود
کرونری آنژیوگرام :
اصول عملکرد :
سپس پرتوهای ایکس از قسمت بالایی دستگاه سی آرم به سمت ناحیه هدف تابانده می شود و رسپتورهایی در قسمت پایین دستگاه سی آرم وجود دارد که این پرتوها را جذب می کنند.
پس از این فرایند، تصویری واضح و دقیق از رگ و قسمت های مختلف آن بر روی عکس یا فیلم ظاهر می شود.
چرا ماده حاجب؟
در هنگام عکسبرداری بعلت اینکه بافت عروقی بدن جزء نسج نرم بوده و تراکم کمی دارد بنابراین اشعه به راحتی از همه آنها عبور کرده و بر روی فیلم نمی توانیم هیچ تصویری داشته باشیم.
به همین علت جهت مشخص کردن ساختمان و وضعیت عروق بدن از موادی با عدد اتمی بالا مانند اوروگرافین و آمنیو پاک و غیره استفاده می کنند که این مواد را اصطلاحاً مواد حاجب گویند و در لحظه عکسبرداری این مواد را به داخل عروق هدایت کرده و همزمان عکسبرداری انجام می شود.
خطرات آنژیوگرافی کرونر
پیدایش مواد ترمبوتیک در عروق کرونر و عروق مغزی
آریتمیهای خطرناک
آمبولی مغزی
آنفاکتوس حاد
واکنش به مواد حاجب
محدودیت ها در آنژیوگرافی :
1- محدودیت در دوز مواد حاجب
2- ریسک میکروبی شدن و نیز تولید ترومبوز در هنگام عبور کاتتر
3- ریسک بروز شوک
4- خطر دوز نسبتاً بالای پرتو ایکس هم برای بیمار و هم برای پزشک و پرسنل
مزایا :
تشخیص وجود یا رد بیماری عروق کرونر
نقشه ی کامل از عروف کرونر بیمار و تعیین محل ضایعه
اندازه و کیفیت رگ بعد از قسمت تنگی
وضعیت قدرت انقباض بطن چپ و تعیین محل انقباضات غیرطبیعی منطقه ای
تشخیص عوارض انفاکتوس
اندیکاسیون آنژیو گرافی :
مواردی که تصور می شود بیمار احتیاج به عمل قلب باز دارد
درد سینه در بالغین که تشخیص ایسکمیک قلب را نتوان رد کرد
نوار قلب غیرطبیعی در افرادی که شغل حساس دارند
تست ورزش غیرطبیعی یا اسکن غیرطبیعی
انفارکتوس
مسئله سن :
در بیماران مسن باید علایم نسبتا بیشتری وجود داشته باشد که آنژیوگرافی تجویز شود
اگر به منظور جراحی آنژیوگرافی صورت گیرد در افراد مسن ریسک بیشتر است
جراحی در افراد بالای 70 سال در صورت مجود علایم شدید
در افراد بالای 80 سال به ندرت صورت می گیرد
آنژیوپلاستی
تکنیک آنژیوگرافی فلوئورسئینی :
تکنیک مفیدی برای مطالعه ی گردش خون شبکیه و بررسی بیماری های کورویید و مشیمیه در آمده است
اطلاعاتی که این تکنیک در اختیار ما قرار می دهد شامل:
مشخصات جریان خون در رگ را نشان می دهد
جزییات ته چشم را نشان می دهد
تشکیلات کوچک را به صورت نورانی نشان می دهد
بیمار را به طور راحت در جلوی دوربین عکسبرداری از چشم می نشانیم و یک سرنگ 10 سی سی از محلول فلوئورسین با سوزن نمره 21 تزریق می کنیم
باید دقت داشته باشیم که سوزن در ورید قرار بگیرد زیرا اگر از ورید خارج شود باعث درد شدید می شود
تزریق ماده رنگی :
عوامل موثر بر کیفیت:
قسمت اعظم آنژیوگرافی عکس برداری است و کیفیت نقش مهمی دارد
عوامل موثر بر کیفیت عکسبرداری:
گشادی مردمک
کدورت عدسی
همکاری بیمار
سرعت تزریق ماده رنگی
عوامل جانبی دیگر از قبیل:
وجود گرد وغبار در دوربین و بر رروی فیلم
نقائص ایجاد شده هنگام چاپ نگاتیوها
نفائص ایجاد شده به وسیله ی الکتریسیته ی ساکن
عوارض آنژیوگرافی فلوئورسئینی:
رنگ تیره موقتی پوست
تغییر رنگ ادرار
سرگیجه
تهوع
گاهی استفراغ
خارج شدن ماده رنگی از ورید باعث درد شدید در دست می شود
Thank You