پپتیدوگلیکان
آتزیم ترانس پپتیداز
B-Lactames ( Pen., Ceph., Imip.)
–
ارگسترول
ضد قارچ
–
30s
50s
Tet. , Amin.
–
Mac.
–
Quin. , Flu.
–
DNA gyrase
Rifa.
DNA polymerase
–
Sulf.,Trim.
Acid Folic
–
آنتی بیوتیک ها :
باکتریوسید
باکتریواستاتیک
m-RNA
t-RNA
آنتی بیوتیک های بتا لاکتام
الف) پنیسیلین ها :Penicillin's
دارای حلقه تیازولیدون و بتالاکتام در ساختمان خود می باشند
وجود حلقه بتا لاکتام برای ایجاد اثرات لازم است
بعضی میکروب ها باترشح آنزیم بتالاکتاماز ( پنی سلیناز ) باعث باز شدن حلقه و ازبین رفتن اثر
پنی سلین ها می شوند
باز شدن حلقه باعث ایجاد اسید پنی سیلوئیک می شود ( نور و حرارت نیز این ماده را میتواند تولید نماید)
اسید پنی سیلوئیک عامل اصلی بروز حساسیت نسبت به پنی سلین ها می باشد
انواع پنی سلین ها: توسط قارچ ها تولید شده و باکتریوسید می باشند
پنی سلین های طبیعی G , V :
Pen.G. Benzatine(1/200/000), Pen.G.Procaine(400/000),(800/000)
Pen.G.K+,Na+(1/000/000),(5/000/000)
Pen.G.(6.3.3) (600/000Ben.,300/000Pro.,300/000Na+,K+)
پنی سلین G بر روی گرم مثبت ها موثر و بر گرم منفی ها کمتر اثر دارد ، خوراکی نیست
پنی سلین V بر گرم مثبت ها موثر و بر گرم منفی ها اثر کمتر ی نسبت به پنی سلین G دارد و خوراکیست
پنی سلین G داروی انتخابی بر روی استرپتوکوکها ، استافیلوکوکها ، پنوموکوکها ، گنوکوکها ، مننگوکوکها
و باسیلویهایی می باشند که مولد آنزیم پنی سلیناز نباشند
پنیسلین G بر تک یاخته ، ویروس ، انگل و قارچها اثری ندارد
مثال:
Pen. G. Ben. (1/200/000iu) داروی انتخابی جهت درمان فرنژیت ناشی از استرپتوکوک بتا همولتیک
و جلوگیری از تب های روماتیسمی است
پنی سلین V در عفونت ها ی خفیفتر فارنژیت ، برونشیت و اوتیت بکار می رود
2) پنی سلین های مقاوم به پنی سلیناز: Cloxacilline
این دارو در برابر بتالاکتامازها مقاوم می باشد
3) پنی سلین های وسیع الطیف : Amoxicilline , Ampicilline
طیف اثر از پنی سلین های طبیعی بیشتر
آموکسی جذب گوارشی بهتر عارضه اسهال کمتر و جهت درمان عفونتهای فارنژیت ، اوتیت ، برونشیت
و سینوزیت بیشتر استفاده می شود
آمپی سیلین همچنان در عفونت ادراری و مننژیت اطفال بکار می رود
4) کو-آموکسی کلاو : Co-Amoxiclave
این دارو ترکیبی از آموکسی سیلین و کلاولانیک اسید می باشد
کلاولانیک اسید ماده ای است که سبب بی اثر شدن و ازبین رفتن آنزیم پنی سلیناز می گردد
بنابراین این دارو بیشترین طیف اثر در این خانواده رادارد
عوارض پنیسلین ها :
حساسیت مهمترین عارضه پنی سلین ها می باشد که مربوط به جزء اسید پنی سیلوئیک است
حساسیت از خارش ، کهیر و قرمزی در پوست تا شوک های آنافیلاکسی را در بر می گیرد
حساسیت به سابقه قبلی تزریق پنی سلین ارتباط ندارد و با هر دوزی از دارو ممکن است ایجاد شود
عفونت اضافه : این عارضه با پنی سلین های با طیف اثر بالا دیده می شود که باعث بر هم خوردن فلور
میکروبی روده شده و میکروب های فرصت طلب و پاتوژن جایگزین می شوند ( اسهال و دردهای شکمی )
سوسپانسیون های خوراکی و تزریقی پنی سلین ها بمدت 24ساعت در دمای اتاق و بمدت 2 هفته در
یخچال قابل نگهداری می باشند
سوسپانسیون های کوآموکسی کلاو سریعتر تجزیه می شوند ( چند ساعت در دمای اتاق)
ب ) سفالوسپورین ها : Cephalosporin's
توسط قارچ ها تولید شده و باکتریو سید می باشند ودر مقابل بتالاکتاماز ها نیز مقاومند
انواع سفالوسپورین ها
سفالوسپورین های نسل اول : Cephalexine , Cefazoline
این داروها بر گرم مثبت ها اثر مناسبی داشته و بر گرم منفی ها کمتر موثرند
سفالکسین در عفونت های خفیفتر مولد پنی سلیناز و آیسه ها بکار می رود ( نظیر استافیلوکوک طلایی)
سفازولین داروی انتخابی در پروفیلاکسی قبل از جراحی ها می باشد
2) سفالوسپورین های نسل سوم : Cefotaxime , Ceftazidime , Ceftriaxone, Cefixime
این داروها نسبت به نسل اول بر گرم مثبت ها کمتر اثر داشته ولی بر گرم منفی ها بسیار موثرند
همچنین نفوذ پذیری مناسبی به سیستم اعصاب مرکزی دارند
پس داروی انتخابی در جریان مننژیت ها ، سپتی سمی ها وعفونت های مقاوم بیمارستانی میباشد
سفکسیم از این گروه تنها بصورت خوراکی قابل استفاده می باشد و مابقی تزریقی هستند
عوارض :
حساسیت با این داروها نسبت به پنی سلین ها بسیار کمتر بوده ولی وجود دارد
افرادی که با پنی سلین ها دچار شوک آنافیلاکسی شده اند نباید این داروها را بصورت تزریقی استفاده کنند
سمیت کلیوی با این داروها دیده شده و چنانچه با آمینوگلیکوزید ها مصرف شوند تشدید می شود
عفونت اضافه
ج) ایمی پنم :Imipenem
این دارو از نظر ساختمان شیمیایی با پنی سلین ها و سفالوسپورین ها متفاوت بوده ولی جز بتالاکتام هاست
اثر مناسبی بر گرم منفی و گرم مثبت ها داشته و نفوذ پذیری مناسبی دارد
آخرین خط درمان در عفونت های وسیع و مقاوم ( سوختگی ها )
تتراسایکلین ها :Tetracycline , Doxycycline
اتصال به جزء 30s ریبوزوم و باکتریواستاتیک ( مهار سنتز پروتئین ها و آنزیم ها)
این داروها ر گرم مثبت ها و گرم منفی ها اثر مناسبی دارند
این دارو ها جهت درمان عفونت های وبا و شبه وبا انتخابی می باشند و جهت درمان عفونت های کلامیدیایی
( تراخم ) و عفونت های ریکتزیایی ( تیفوس و تب Q ) بکار میروند در تب مالت زمانی بکار می رود که
داروهای ردیف اول موثر نباشند در درمان آکنه نیز بکار می روند
عوارض :
اختلالات گوارشی با این دارو ها شایع بوده و با غذا نیز جذب آنها مختل می شود ( خصوصا تتراسایکلین )
تتراساکلین همچنین با ترکیبات دو ظرفیتی نظیر آهن ، کلسیم و… کمپلکس شده وجذب آن مختل می شود
بنابر این همراه غذا ، شیر و داروهایی نظیر آنتی اسید ها قابل استفاده نمی باشد ( 2 ساعت فاصله)
داکسی تداخل کمتر ی دارد ضمنا داکسی دفع صفراوی داشته و در بیماران دارای مشکلات کلیوی ارجح
می باشد( اکثر آنتی بیوتیک ها بصورت دست نخورده از کلیه دفع می شوند)
این داروها با کلسیم موجود در بدن کمپلکس شده و با رسوب در استخوان ها سبب ناهنجاری های استخوانی
در جنین ویا بد رنگ شدن دندانها می شوند بنابراین مصرف این داروها در زنان باردار ، شیرده و کودکان
کمتر از 8 سال ممنوع می باشد
سندرم فانکونی : با تتراسایکلین های تاریخ گذشته اتفاق می افتد
علائم : سردرد ، بی حالی ، هزیان ، عطش زیاد ،پلی اوری، آلبومین اوری ، گلوکزاوری و هماچوری
آمینوگلیکوزیدها : Aminoglycosides
Pramomycin , Neomycin , Streptomycin , Amikacin , Gentamicin
اتصال برگشت ناپذیر به جزء 30s و باکتریوسید
این داروها جذب گوارشی ندارند( قطبیت زیاد)
استفاده از نئومایسین بصورت خوراکی جهت کاهش فلورمیکروبی روده قبل از جراحی های شکم می باشد
استفاده از پارامومایسین بصورت خوراکی جهت درمان آمیبیاز روده ای می باشد
این داروها بر گرم مثبت ها و گرم منفی ها اثر مناسبی دارند ولی بدلیل عوارض بالا کمتر استفاده می شوند
در عفونت های گرم مثبت پنی سلین ها ارجح بوده و عوارض کمتری دارند
در عفونت های گرم منفی این داروها تاحدی هنوز هم بکار می روند
داروی استرپتومایسین در درمان تب مالت همراه با تتراسایکلین ها زمانی بکار می رود که داروهای
ردیف اول نظیر کوتریموکسازول و ریفامپین موثر نباشند این دارو در درمان سل نیز بعد از ریفامپین در
ردیف دوم درمان قرار دارد
داروهای آمیکاسین و جنتامایسین در درمان عفونت ها ی گرم منفی ( خصوصا ادراری ) بکار می روند
آمیکاسین از جنتامایسین قویتر می باشد
عوارض :
الف) کلیوی : 20% افرادی که بمدت 1 هفته از این داروها استفاده می کنند دچار سمیت کلیوی می شوند
این سمیت برگشت پذیر بوده ولی باعث تجمع دارو در بدن می شود ( تشدید سایر سمیت ها )
نئومایسین بیشترین سمیت و استرپتومایسین کمترین سمیت را دارد
ب ) گوشی :
شنوایی : برگشت ناپذیر ( کری دائم) نئومایسین بیشترین و جنتا و استرپ کمترین( صدای زنگ در گوش)
تعادلی : برگشت پذیر استرپتومایسین از همه بیشتر و با آمیکاسین وجود ندارد ( سردرد شدید)
ج) عفونت اضافه
سولفانامید ها : Sulfonamides
سولفانامید ها توسط قارچها تولید نمی شوند این ترکیبات اولین بارقبل از جنگ جهانی اول و قبل از پنی سلین
در آزمایشگاه تهیه شده و بنابراین بکار بردن لفظ آنتی بیوتیک در مورد آنها صحیح نمی باشد
این داروها بر گرم منفی و گرم مثبت ها اثر بسیار مناسبی داشتند که بمرور زمان نسبت به آن مقومت ایجاد شد
این داروها بجای PABA وارد مسیر سنتزاسید فولیک شده و ماده ای ناکارامد تولید می نماید( باکتریواستاتیک)
ُسولفاستامید Sulfacetamide)) بصورت قطره چشمی در درمان تراخم بکار می رود
تریپل سولفاTriple sulfa) ) Sulfathiazole+Sulfacetamide+Sulfabenzamide
ترکیبی از سه سولفونامید می باشد و بصورت قرص و کرم واژینال در درمان واژینیت بکار می رود
سیلور سولفادیازین و مافنید Silver sulfadiazine , Mafenide
بصورت کرم موضعی در درمان عفونت های ناشی از سوختگی ها بکار می رود
کوتریموکسازول Co-Trimoxazole ( Sulfamethoxazole + Trimethoprim )
ترکیبی از یک سولفونامید و یک غیر سولفونامید است و اثر باکتریواسید دارد این دارو در درمان عفونت های
ادراری و گوارشی و سینوزیت ، اوتیت و برونشیت بکار می رود
اسهال های مسافرتی و اسهال ناشی از آمیبیاز و شیگلوز ( داروی انتخابی )
عفونت های سالمونلایی ( حصبه و تیفوئید ) ( داروی انتخابی )
سولفا سالازین : ( ( Mezalazine)) Sulfasalazine
جزء سولفونامید ها بوده ولی ضد میکروب نیست پس از استفاده خوراکی در در روده تجزیه میکروبی شده و
5 – آمینوسالیسیلیک اسید آزادمی کند که دارای اثرات ضد التهابی می باشد ( درمان کرون روده ای)
(
عوارض :
در افراد دارای نقص ژنتیکی کمبود آنزیم G6PD بدلیل ایجاد آنمی همولیتیک ممنوع می باشد
این داروها درادراربا PH اسیدی و حتی خنثی کریستالیزه می شوند بنابراین جهت جلوگیری از ایجاد
سنگهای ادراری و آسیب رسیدن به کلیه باید با آب فراوان مصرف شوند
بثورات جلدی و حساسیت پوستی عارضه شایع این داروها می باشد
مصرف سولفانامید ها در دوران بارداری ممنوع می باشد چون با اتصال به پروتئین های پلاسما در بدن
جنین باعث آزاد شدن بیلی روبین شده و بیلی روبین بدلیل کامل نبودن سد مغزی خونی جنین وارد مغز
جنین شده و بارسوب در اعصاب مرکزی باعث ایجاد نوعی عقب ماندگی ذهنی به نام کرنیکتروس می شود
تری متوپریم Trimethoprim
این دارو با مهار آنزیم دی هیدرو فولات ردوکتاز از فعال شدن اسید فولیک جلوگیری بعمل می اورد
وبه تنهایی در درمان عفونت های ادراری می تواند بکار رود ( باکتریواستاتیک)
Nalidixic Acid کینولون ها :
از باز شدن رشته های آن و نسخه برداری از ژن ها جلوگیری بعمل DNAgyrase این دارو با مهار
می آورند درغلظت کم باکتریواستاتیک بوده و با غلظت های معمول باکتریوسید می باشند
در درمان عفونت های گرم منفی ادراری و گوارشی بسیار موثر می باشند
عوارض : اختلالات گوارشی و حساسیت به نور با این داروها شایع می باشد
Ciprofloxacin , Ofloxacin فلوروکینولون ها
این داروها شبیه دسته قبلی بوده ولی نفوذ پذیری و قدرت اثر بالاتری دارند و جهت درمان عفونت های
گوارشی ، ادراری ، تنفسی و پوستی ( خصوصا گرم منفی ها) بکار می روند این داروها حتی بصورت خوراکی برپسودوموناس موثر می باشند
عوارض : اختلالات گوارشی و حساسیت پوستی با این داروها دیده می شود
مصرف این داروها در افراد کمتر از 18 سال و زنان باردار بدلیل خورده شدن سطح مفاصل ممنوع است
Erythromycin , Azithromycin ماکرولید ها
ریبوزومها متصل شده با دوزکم باکتریواستاتیک و با دوز معمول باکتریوسید می باشند50s به جزء
بوده وداروی انتخابی درموارد حساسیت نسبت به پنی سلینهاست G طیف اثراین گروه شبیه پنیسلین
همچنین در درمان عفونتهای کلامیدیایی ( تراخم ) و پنومونیهای مایکوپلاسمایی و دیفتری انتخابی است
در درمان آکنه نیز این دارو بکار میرود
آزیترومایسین طولانی اثر تر بوده و قدرت آن نیز بیشتر است
عوارض : حساسیت های تاخیری بصورت تب و دردهای عضلانی و ضایعات جلدی
آنتی بیوتیک های متفرقه :
Clindamycin 1) کلیندامایسین :
مکانیسم آن شبیه تتراسایکلین ها بوده و باکتریواستاتیک است در عین حال این دارو بر میکروبهای
بیهوازی موثر بوده و به دلیل نفوذ پذیری مناسب و بی خطری در جنین جهت درمان عفونتهای بیهوازی
جنین و اطراف آن بکار می رود این دارو نیز در درمان آکنه استفاده می شود
عوارض : کولیت با غشاء کاذب ( نوعی عفونت اضافه توسط کلستریدیم دیفیسیل ) که بصورت اسهال و
دردهای شکمی دیده می شود
Metronidazole 2) مترونیدازول :
دارای اثر باکتریوسید در میکروبهای بیهوازی است DNA این دارو با برهم زدن ساختمان مارپیچی
این دارو همچنین دارای اثر ضد انگل می باشد
ازا ین دارو جهت درمان ژیاردیا و آمیبیازکبدی و عفونت ناشی از آبسه ها استفاده میشود
در درمان عفونت های بیهوازی پس از جراحی های شکم نیز کاربرد وسیعی دارد
در ردمان عارضه عفونت اضافه سایر آنتی بیوتیک ها نیز بکار می رود
عوارض : زرد شدن انتهای زبان ، ایجاد طعم فلزی در دهان و تحریک گوارشی
Nitrofurantoine 3) نیتروفورانتوئین :
این دارو پس از جذب سریعا توسط کلیه دفع می گردد و جهت درمان عفونتهای گوارشی و ادراری بکارمیرود
این دارو برگرم منفی ها بصورت باکتریواستاتیک موثر می باشد
عوارض : اختلالات گوارشی و حساسیتی
بدلیل ایجاد آنمی همولتیک ممنوع استG6PD مصرف این دارو در افراد دارای نقص ژنتیکی کمبود آنزیم
داروهای ضد قارچ :
مکانیسم اثر این داروها بجز گریزوفولوین از طریق اتصال به اورگسترول های غشایی و برهم زدن نظم غشاء
در کنترل فشاراسمزی و ورود وخروج مواد است
Ketoconazole,Itraconazole,Fluconazole الف) ایمیدازول ها : نسل جدید
Clotrimazole , Miconazole نسل قدیم
این داروها بیشترین قدرت اثر را داشته وبر کاندیدا و کاندیدای مزمن و درماتوفیت ها موثراند
نسل جدید اثر بخشی بیشتری داشته و بصورت خوراکی قابل استفاده می باشد
نسل قدیم بدلیل عوارض گوارشی شدید ( تهوع) بصورت خوراکی استفاده نمی شود ( بصورت موضعی )
Griseofulvin ب) گریزوفولوین :
این دارو با اتصال به میکروتوبولها مانع از انجام تقسیم میتوز و رشد قارچها می شود این دارو نیز بر کاندیدا
و درماتوفیت ها موثر بوده وبخوبی در پوست ، مو و ناخن تجمع می یابد
عوارض : حساسیت پوستی و عوارض خونی
Nystatin ج) نیستاتین :
این دارو تنها برکاندیدا موثر بوده و جذب گوارشی ندارد مصرف خوراکی آن جهت حذف کاندیدا در دستگاه
گوارش می باشد(برفک دهان)
Tolnaftate د) تولنفتات :
این دارو تنها بر درماتوفیت ها موثر بوده و بصورت موضعی استفاده می شود