وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
معاونت تحقیقات و فناوری
دانشگاه علوم پزشکی زنجان
دانشگاه علوم پزشکی گلستان
دانشگاه علوم پزشکی تهران
دانشگاه علوم پزشکی ایران
دانشگاه علوم پزشکی لرستان
دانشگاه علوم پزشکی گیلان
آشنایی با سامانه ملی زیست پزشکی و سلامت
معرفی
سامانه ملی مدیریت علم و فناوری (بخش سلامت) برنامه ای برای ایجاد دسترسی به تمام اطلاعات علمی و پژوهشی کشور در زمینه پزشکی از یک درگاه واحد است. این برنامه شامل راهکارها، ابزارها، شیوه نامه ها و استانداردهایی برای شناسایی و کد بندی سازمان ها و افراد تولید کننده یا استفاده کننده از اطلاعات، راهکارهای ورود سریع و امن اطلاعات به شبکه، تامین امنیت و دسترسی مجاز، بررسی و تامین تجهیزات و زیر ساخت مورد نیاز، آموزش و فرهنگ سازی برای مشارکت سازمان ها و افراد در گسترش اطلاعات شبکه و استفاده از شبکه است.
اهداف
ایجاد بانک جامع اطلاعات علمی کشور به صورت خودکار و مداوم
افزایش سرعت دستیابی به داده های علمی و پژوهشی کشور برای پژوهشگران داخلی و خارجی
هدایت و راهنمایی پژوهشگران برای دستیابی به داده های مورد نیاز
تقویت همکاری بین پژوهشگران مراکز علمی و پژوهشی کشور
بررسی و رتبه بندی خودکار منابع اطلاعاتی و افراد با توجه به شاخص های تعریف شده
جلوگیری از انجام طرح ها و تحقیقات موازی و دوباره کاری در مراکز مختلف
جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی مانند ارایه یک طرح یا مقاله به مراکز مختلف
آموزش و ترغیب مراکز تولید کننده محتوای علمی به رعایت استانداردهای انتشار و تبادل داده ها
امکان آمارگیری و داده کاوی در محتوای اطلاعاتی گردآوری شده و کمک به تصمیم گیری مسوولان
خروجی ها
پایگاه مرکزی شبکه علمی ایران به عنوان درگاه مدیریت و دسترسی به افراد و اطلاعات
شیوه نامه ها، دستورالعمل ها و استانداردهای جمع آوری و ورود اطلاعات در شبکه علمی ایران
خروجی های یکپارچه شده اطلاعات، قابل ارایه در پایگاه های مختلف و پست الکترونیک افراد
امکان جستجو در بانک اطلاعات جامع علمی و پژوهشی برای محققان و پژوهشگران
پایگاه های اقماری ارسال کننده و دریافت کننده اطلاعات (پایلوت)
روش کلی کار
اعلام استانداردها و شیوه نامه ها به مراکز علمی و پژوهشی کشور (دانشگاه ها، نشریات، کنفرانس ها، انجمن ها …)
ثبت نام نمایندگان مراکز در پایگاه مرکزی و دریافت کد کاربری و رمز عبور برای هر مجموعه دیجیتال (برای هر دانشگاه، نشریه، کنفرانس …)
ورود اطلاعات مراکز به پایگاه مرکزی توسط نماینده آنها، در قالب استانداردهای اعلام شده
بررسی و تایید اطلاعات توسط ناظر ارشد پایگاه مرکزی
نمایش اطلاعات وارد شده در پایگاه و ایجاد خودکار سیستم جستجو، مرور، دسته بندی و بایگانی
ارایه خدمات تخصصی (مشاوره های تخصصی، خروجی های یکپارچه اطلاعات و …) به مراکز
روش گردآوری داده ها
برای گردآوری داده ها چند دیدگاه قابل طرح است:
الف- تولید دستی فایل های XML: که به دلیل سرعت پایین و امکان بروز خطای انسانی پیشنهاد نمی شود.
ب- تولید XML با کمک فرم های ورود اطلاعات: هزینه پایین و سرعت بالای تهیه نرم افزار در این روش مطلوب بوده و در بخش هایی از کار قابل کاربرد است. اما از آنجا که روش مذکور کاربرد دیگری ندارد در نهایت به افزایش هزینه نهایی منجر خواهد شد.
ج- تولید XML توسط میان افزارها از بانک های اطلاعاتی موجود: در صورت وجود اطلاعات سازماندهی شده می توان نرم افزارهایی را برای استخراج داده های مورد نظر از بانک های اطلاعاتی توسعه داد.
د- تولید XML توسط نرم افزارهای کاربردی: بهینه ترین روش ارایه اطلاعات، تولید خروجی های لازم توسط ماژول های اضافه شده به برنامه های کاربردی موجود در دانشگاه هاست. به عنوان مثال نرم افزاری که بتواند دریافت، داوری الکترونیک، رهگیری و انتشار مقالات را انجام دهد و در نهایت بتواند خروجی XML لازم را نیز به صورت خودکار تهیه کند می تواند باعث افزایش سرعت و کاهش هزینه های انجام کار گردد. به این ترتیب می توان سرمایه گذاری اولیه برای توسعه یا خرید نرم افزارهای کاربردی موثر را توجیه نمود.
داده های هدف
داده های هدف در گام اول عبارتند از:
اطلاعات سازمانی اصلی
داده های کتاب های نشر یافته توسط دانشگاه
نشریات منتشر شده در دانشگاه+ مقالات نشریه
طرح های پژوهشی اجرا شده در دانشگاه
کنفرانس های برگزار شده در دانشگاه + مقالات کنفرانس
شرح حال علمی اعضای هیات علمی و پژوهشگران دانشگاه
پایان نامه های انجام یافته در دانشگاه و مراکز وابسته
امکانات نرم افزار به شرح زیر است:
تبعیت از سند نظام کددهی به اقلام اصلی علمی و پژوهشی کشور (با تایید وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی)
امکان تعریف انواع اقلام پژوهشی (کتاب، نشریه، طرح پژوهشی، کنفرانس، شرح حال علمی، پایان نامه )
کاهش فرآیند ورود اطلاعات با استفاده مجدد از اطلاعات وارد شده در بخش های مختلف نرم افزار
امکان ورود داده های علمی و پژوهشی با کمک فرم های ورود اطلاعات
امکان ورود داده های علمی و پژوهشی با کمک فایل های XML
امکان تهیه گزارش های خروجی از اطلاعات به فرمت XML
امکان ارسال خودکار اطلاعات به سامانه ملی پژوهش – بخش سلامت بر اساس دسترسی های تعریف شده
امکان دسترسی به اخبار، اطلاعات و منابع موجود در سامانه ملی پژوهش – بخش سلامت بر اساس دسترسی های تعریف شده
توسعه ماژول های مورد نیاز برای ایجاد بانک اطلاعاتی اقلام علمی و پژوهشی دانشگاه
توسعه میان افزارها یا ایجاد راهکارهای لازم برای دسترسی به بانک های اطلاعاتی موجود
ایجاد خروجی های یکپارچه آمار و اطلاعات پژوهشی دانشگاه برای جستجو، مشاهده در وب، چاپ یا دریافت خودکار
امکان ایجاد ارتباط بین پژوهشگران و اعضای هیات علمی و تبادل اسناد و اطلاعات بین آنها
امکانات نرم افزار
نمایش اقدامات انجام شده
بخش های کامل شده
دسترسی به داده های زیر به صورت XML در برنامه یکتاوب تکمیل شده است:
سامانه شماره گذاری عناصر و محصولات پژوهشی
اطلاعات اصلی سازمانی
اطلاعات اصلی نشریات
اطلاعات مقالات نشریات و کنفرانس ها
اطلاعات طرح های پژوهشی و پایان نامه ها
اطلاعات کتاب های نشر یافته
اخبار و اطلاعات و مطالب سازمانی
بخش ورود اطلاعات CV نیز با عنوان ماژول اعضای هیات علمی تکمیل گردیده است.
اقدامات اجرایی لازم
الف – شناسایی کامل کلیه نرم افزار های موجود در دانشگاه:
نرم افزارهای در حال توسعه یا در دوره پشتیبانی:
با شناسایی نرم افزارهای مذکور می توان امکانات خاص مانند گزارش گیری های اختصاصی یا امکان خروجی XML را به قرارداد اضافه نمود تا در هزینه های بعدی صرفه جویی شود.
نرم افزارهای بدون پشتیبانی دارای امکان دسترسی به بانک اطلاعاتی
تولید میان افزارهای لازم برای ایجاد خروجی و تبدیل اطلاعات از نرم افزارهای تحویل داده شده و بدون پشتیبانی
نرم افزارهای بدون پشتیبانی فاقد امکان دسترسی به بانک اطلاعاتی
توسعه یا خرید نرم افزارهای جدید برای ورود اطلاعات، ایجاد بانک داده و ایجاد خروجی
ب- برنامه ریزی برای ورود، بازبینی، رفع نواقص و تایید داده ها با کمک روش های فوق
نمونه فرم شناسنامه نرم افزار کاربردی
عنوان نرم افزار: یکتاوب
شماره قرارداد:
تاریخ قرارداد:
کاربرد: مدیریت سایت نشریه علمی دانشگاه
شرکت / فرد طراح: آرین نوین رایانه
نماینده شرکت:
نماینده دانشگاه:
زمان تحویل قطعی نرم افزار: 1/1/1386
زمان اتمام قرارداد پشتیبانی: 1/1/1388
دسترسی به منبع (سورس) کدها: خیر
دسترسی به بانک اطلاعاتی و فایل های داده ای: بله
امکان توسعه برنامه : بله
امکان تهیه خروجی XML: بله
داده های وارد شده: اطلاعات سازمانی، اخبار، کتب، CV
کیفیت داده های وارد شده: قابل استفاده
محل ذخیره داده ها: آمریکا
کارشناسان آشنا به نرم افزار در دانشگاه:
زبان برنامه نویسی: PHP، JS
سیستم عامل موجود: لینوکس
سیستم عامل قابل استفاده: لینوکس، ویندوز، …
نوع سرویس دهنده بانک داده: MySQL
سرویس دهنده وب موجود: Apache2
سرویس دهنده وب قبل استفاده: Apache1و2 ، IIS
تاریخ بررسی:
بررسی کننده نرم افزار:
نتیجه بررسی:
تصمیم اتخاذ شده:
آشنایی با شرکت یکتاوب افزار شرق
یکتاوب دستاورد سال ها پژوهش و تجربه برای برپایی پایگاه های اینترنتی در محیط های علمی و دانشگاهی است. فرآیندهای مختلف دانشگاهی پس از بررسی و بهینه سازی به افزونه ها یاماژول های موجود در مجموعه یکتاوب تبدیل گردیده اند و محصول نهایی بارها در بوته آزمایش سنجیده شده است.
برخی از افتخارات شرکت یکتاوب:
طراحی و توسعه اولین سیستم مدیریت یکپارچه نشریات علمی کشور
راه اندازی و مدیریت نزدیک به 200 پایگاه اینترنتی علمی شامل نشریات، کنفرانس ها، انجمن های علمی و دانشگاه ها
کمک به طراحی و پیاده سازی سامانه ملی مدیریت اطلاعات علم و فناوری
ارایه خدمات به وزارت خانه های علمی کشور (نشریات و پایگاه های وزارت علوم و وزارت بهداشت)، پژوهشگاه اطلاعات و مدارک علمی ایران، کتابخانه ملی ایران، اخذ رتبه ISI و فهرست شدن نشریات تحت پوشش در پایگاه های معتبری مانند PubMed
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری
سامانه فقط یک نرم افزار نیست.
برای فراهم کردن دسترسی اعضای هیات علمی و پژوهشگران به اطلاعات علمی و پژوهشی دانشگاه چه فکری کرده اید؟
آیا می خواهید نتایج یافته ها و تولیدات علمی خود را بر روی پایگاه اینترنتی دانشگاه منتشر کرده و آنها را به روز نگه دارید؟
آیا می خواهید امکان جستجوی پیشرفته و یکپارچه به تمام داده های خود را برای کاربران پایگاه فراهم کنید؟
آیا می خواهید در ارایه اطلاعات به نحوی از سیستم شماره گذاری قاعده مند و سیستم نامگذاری نظام مند استفاده کنید، تا دیگران نیز بتوانند از داده های شما استفاده کنند و بانک های اطلاعاتی محلی خود را به روز کنند؟
آیا میخواهید با تکیه بر استاندردهای تبادل اطلاعات نتایج سایر مراکز تولید داده را دریافت کنید و آنها را در شبکه خود ذخیره کنید، برای آنها سامانه جدید طراحی کنید و حتی کار داده کاوی ویژه خود را بر روی مجموع داده ها انجام دهید؟
آیا با پذیرش تفکرات "دسترسی آزاد به اطلاعات" و "یکپارچگی اطلاعات به جای جزیره سازی" خود را برای ورود به دنیای جدیدی از شبکه در هم تنیده اطلاعات آماده کرده اید؟
آیا بین سیستم های ناهمگون نشریات، طرح های پژوهشی، CV اعضای هیات علمی، کتاب ها و پایان نامه های خود پل زده اید یا هرکدام برای خودشان کار می کنند؟
آیا با ایجاد دسترسی برای کاربران و پژوهشگران خود امکان مشارکت آنها در تولید اطلاعات دیجیتال را فراهم نموده اید؟ یا هنوز به شیوه های سنتی گردآوری و ورود متمرکز اطلاعات عمل می کنید؟
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
سامانه مدیریت اطلاعات علمی و فناوری بخشی از برنامه کلان سامانه ملی مدیریت اطلاعات علمی و فناوری – بخش سلامت می باشد با هدف ساماندهی اطلاعات علمی و پژوهشی دانشگاه ها و سازمان های علمی و فراهم کردن امکان ارزیابی مداوم فعالیت ها و نیز امکان دسترسی پژوهشگران به داده های علمی طراحی شده است. برای استفاده از این زیرسیستم ابتدا در بخش تنظیمات، متغیرهای مربوطه تنظیم می شوند. سپس با کمک فرم های موجود در هر یک از بخش های این ماژول یا فایل های XML مربوطه، سایر اطلاعات را وارد نمایید.
نظام کد دهی سامانه:
در سامانه از نوعی روش کد گذاری داده ها استفاده شده است تا حجم تبادلات داده ای کم شود و نیز روند یکسانی در ذخیره داده ها (مثل تعیین نوع مقالات یا نام سازمان ها) حاکم گردد.
در جاهایی که استانداردهایی وجود داشته اند سعی شده است از آنها استفاده شود. برای مثال کشور ها مطابق استاندارد ISO 3166-1-alpha-2 code elements کددهی شده اند:
http://www.iso.org/iso/english_country_names_and_code_elements
همچنین کدهای سه حرفی زبان متناسب با استاندارد iso639-2 استفاده شده اند:
http://www.loc.gov/standards/iso639-2/
برای مواردی که استاندارد مشخصی وجود نداشته است، کدهای دو یا سه حرفی پیشنهاد گردیده است. برای مثال انواع مقالات به صورت زیر کددهی شده اند:
ORI : پژوهشی اصیل : Original Article
CRP : گزارش مورد : Case Report
REV : مقالات مروری : Review Article
استفاده از کدهای دو یا سه حرفی به جای اعداد می تواند گویاتر باشد و نیز امکان تغییرات آتی در متغیرهای سامانه را فراهم سازد.
بخش های زیر سیستم سامانه داده های پژوهشی
تنظیمات سامانه
فهرست سازمان ها
فهرست مدیران و معاونان
فهرست نشریات
فهرست نسخه های نشریات
فهرست مقالات نشریات
فهرست نویسندگان مقالات
فهرست کنفرانس ها
جداول و تبدیل گر Excel
جستجو در میان داده ها
فهرست طرح های تحقیقاتی
فهرست پایان نامه ها
فهرست اختراعات
فهرست جوایز و رتبه ها
فهرست محصولات و تولیدات
فهرست کمیته ها و شوراها
آمارهای خروجی
جداول و تبدیل گر Excel
جستجو در میان داده ها
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
نمونه ای از عناصر قابل تنظیم در برنامه
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
امکان ارسال خودکار داده ها به سامانه مرکزی
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
بخش مدیریت طرح های تحقیقاتی
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
فرم افزودن طرح پژوهشی جدید
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
فرم افزودن طرح پژوهشی جدید
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
فرم افزودن طرح پژوهشی جدید
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
نمونه صفحات خروجی
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
فرم افزودن طرح پژوهشی جدید
آشنایی با نرم افزار یکتاوب – زیرسیستم سامانه مدیریت اطلاعات علم و فناوری – ادامه
نمونه کارهای انجام شده (سامانه های نصب شده)
سامانه مرکزی وزارت بهداشت:
http://system.hbi.ir/
سامانه دانشگاه علوم پزشکی تهران:
http://rds.tums.ac.ir/
سامانه دانشگاه علوم پزشکی زنجان:
www.zums.ac.ir/rds/
سامانه دانشگاه علوم پزشکی گلستان:
www.goums.ac.ir/rds
سامانه دانشگاه علوم پزشکی گیلان
سامانه دانشگاه علوم پزشکی لرستان