موضوع آسیب شنوایی
ناشنوایی در کودکان
شنوایی طبیعی برای رشد گفتار و زبان، حداقل در ۶ ماها اول زندگی، حیاتی است، چرا که این دوران، برای فراگیری گفتار و زبان بسیار حساس و مهم است. کودک شنوا، اصوات محیطی خصوصاً اصوات گفتاری را به بهترین نحو دریافت کرده و با بهره گیری از این توانایی، در او مهارت های گفتاری و زبانی به طرز مناسبی شکل می گیرد
او اشتباهات تلفظی و گفتاری خود را بواسطا شنیدن کامل و مناسب، اصلاح می کند و با افزایش سن، مهارت های زبانی، گفتاری، تلفظی و دامنا واژگان، برقراری ارتباط با محیط و سازگاری با آن و… گسترده می شود. لذا، شناسایی بموقع افت شنوایی در کودک مانع از عدم رشد گفتار، زبان شفاهی، مشکلات اجتماعی، عاطفی، هیجانی، شغلی، ارتباطی و اقتصادی می شود.
عواملی که شنوایی کودک را به خطر می اندازد؟
الف) بدو تولد تا ۸۲ روزگی:
▪ وجود فرد مبتلا به افت شنوایی در خانواده.
▪ عفونت های مادرزادی که ایجاد آسیب شنوایی می کنند، مانند سرخچه.
▪ شکلهای غیرطبیعی سر و صورت، مانند: شکل های غیرطبیعی لاله و مجرای گوش، نداشتن شیار عمودی در قسمت میانی لب بالا.
▪ وزن کمتر از ۰۰۵۱ گرم در بدو تولد.
▪یرقان شدید نوزادی که نیاز به تعویض خون باشد.
▪ داروهایی که بر گوش اثر سمی دارند (اتوتوکسیک) مانند: جنتامایسین، استرپتومایسین
▪ مننژیت باکتریایی
▪ آپگار ۴- در دقیقا اول، یا ۶-۰ در دقیقا پنجم بعد از تولد.
▪ استفاده از تنفس مصنوعی به مدت ۰۱ روز یا بیشتر
▪ ابتلاء کودک به سندرم هایی که همراه با افت شنوایی هستند. مانند: سندرم واردنبرگ
، سندرم آشر
ب) ۹۲ روزگی تا ۲ سالگی
▪ هرگونه شک والدین در ارتباط با وضعیت شنوایی، گفتاری، زبان و یا تاخیر رشد کودک.
مننژیت باکتریایی
▪ عوامل خطرزای دورا نوزادی که می تواند همراه با افت شنوایی باشد. مانند: ابتلاء مادر به عفونت، سرخچه، نیاز نوزاد به تنفس مصنوعی طولانی مدت
▪ ضربه سر، خصوصاً استخوان گیجگاهی، توام با بیهوشی.
▪ داروهایی که بر گوش اثر سمی دارند. مانند: جنتامایسین، استرپتومایسین.
▪ بیماریهای عفونی دوران کودکی که همراه با افت شنوایی می باشند، مانند: اوریون، سرخک و…
▪ عفونت های پایدار یا عودکننده گوش میانی همراه با ترشح که ۳ ماه یا بیشتر طول بکشد.
▪ ابتلاء کودک به سندرمهایی که همراه با افت شنوایی هستند. مانند: سندرم واردنبرگ و…
وقتی کودک شما مشکل شنوایی دارد
در این صورت شنوایی شناس مجرب این توانایی را دارد که نوع مشکل شنوایی کودک شما را تشخیص داده، او را برای انجام اقدامات درمانی به پزشک متخصص ارجاع دهد و یا دربارا اقدامات توانبخشی شامل مشاوره، انتخاب، ارزیابی، تنظیم و کنترل سمعک ها، آموزش های ویژه مانند، تربیت شنوایی، گفتارخوانی، زبان آموزی، خدمات متخصصین گفتار درمانی، استفاده از کلاسهای مخصوص ناشنوایان، بعنوان مدیر و هماهنگ کنندا تیم توانبخشی شنوایی، راهنمایی های لازم را بنماید.
توانبخشی شنوایی
توانبخشی شنوایی یکی از شاخه های تخصصی شنوایی شناسی است که پس از اقدامات پزشکی لازم و ارزیابی های ادیولوژیکی آغاز می شود.
کوشش های لازم در این حیطا آموزشی بستگی به نیازهای فردی است که دچار آسیب شنوایی شده است که در مجموع شامل ارزیابی و انتخاب سمعک مناسب و مراقبتهای پیگیر، آموزش های مفاهیم زبان، تربیت شنوایی، گفتارخوانی، زبان اشاره، اصلاح تلفظ و… می باشد.
راههای پیشگیری از کم شنوایی یا ناشنوایی کودکان
شنوایی یکی از حواس برتر انسان است . محروم بودن از حس شنوایی فقط به مفهوم نشنیدن صدا نیست، بلکه ماحصل این محرومیت ، موجب عدم دستیابی به بسیاری از تجربیات مفید و امید بخش زندگی فردی و اجتماعی می شود تا جایی که ممکن است فرد را از مسیر موفقیت دور نماید . توجه به این مسئله ، که صحبت کردن امری اکتسابی است وانسان از راه شنیدن، زبان محیط اطراف خود رافرا گرفته و سپس قادر به تکلم می گردد، اهمیت ویژه این حس را نشان می دهد . لذا بدون شنیدن، گفتار به وجود نخواهد آمد و به همین علت ، کودکان و افراد ناشنوا قادر به تکلم نیستند.اما نکته قابل تامل این است که چطور می توانیم از ایجاد کم شنوایی و به دنبال آن عدم تکلم جلوگیری وپیشگیری کنیم .
پیشگیری از کم شنوایی
والدین باید قبل از بچه دار شدن ، این مساله را درنظر بگیرند و نسبت به آن اطلاعات و آگاهیهای لازم را کسب کنند ؛ آنها می توانند با رعایت موارد زیر، احتمال تولد فرزند کم شنوا یا سخت شنوا را کاهش دهند :
1- انجام مشاوره ژنتیکی قبل از ازدواج
2- انجام آزمایشات خونی و بررسی عامل "RH".
3- مشاوره با پزشک قبل از بارداری در صورت ابتلاء به بیماری مزمن یا خاص .
4- مصرف نکردن دارو ، بدون تجویز پزشک در دوران بارداری .
5- جلوگیری از ضربات فیزیکی و مکانیکی در دوران بارداری.
6- مراقبت جهت پیشگیری از ابتلاء به بیماریهای مختلف در دوران بارداری .
7- مبادرت به زدن واکسن سرخجه قبل از بارداری و
عوارض ناشی از وجود کم شنوایی دائم
عوارض ناشی از وجود کم شنوایی دائم"
اگر کودک شما یا هر فرد دیگری مبتلا به کم شنوایی باشد و برای تشخیص ، درمان و توانبخشی آن اقدام نکنید ، پس از گذشت زمان کمی به عوارض ناشی از کم شنوایی نیز مبتلا می شود . این عوارض عبارتند از :
تاخیر در رشد طبیعی گفتار و زبان، اختلالات تولیدی گفتار ، اختلال در روان بودن گفتار، اختلال در صرف و نحو زبان، اختلال در ارتباط گیری، اختلال عاطفی- رفتاری، اختلال در تفکر، تاخیر در رشد اجتماعی- فرهنگی ، اختلال در یادگیری و افت تحصیلی، اختلال خواندن و نوشتن ، اختلال در حافظه شنیداری ، بروز ناتوانیهای درکی – شنیداری، کاهش ذخیره لغات
درمان و توانبخشی
پس از ارزیابی شنوایی ، متخصص شنوایی شناسی ، درباره وضعیت شنوایی کودکتان با شما صحبت خواهد کرد . برخی اختلالات شنوایی ، مانند اوتیت گوش میانی و گوش خارجی به وسیله دارو قابل درمان است ، اما برخی دیگر از اختلالات شنوایی ، مانند کاهش شنوایی حسی – عصبی قابل درمان دارویی نیست و فرد باید در پروسه توانبخشی قرار گیرد . در تعریف، توانبخشی عبارت است از مجموعه خدمات پزشکی، اجتماعی ، روانی ، حرفه ای و آموزشی که به منظور باز توانی فرد اجرا می شود تا کارایی فرد به بالاترین حد ممکن برسد و بتواند به طور مستقل در جامعه زندگی کند .
با پیشرفتهای به عمل آمده در زمینه فن آوری ، در سالهای اخیر، فراهم آوردن اطلاعات گفتاری به وسیله سمعک ، حتی برای کودکانی که مبتلا به شدیدترین میزان نقص شنوایی باشند نیز ممکن گردیده است .
سمعکها موثرترین راهکار و بهترین تدبیر درمانی برای اغلب افراد مبتلا به کم شنوایی می باشند .
خصوصیات الکترواگوستیکی سمعک ، باید با خصوصیات باقی مانده شنوایی فرد مبتلا به کم شنوایی ، تطبیق داده شده و سمعک برای گوش آن فرد تنظیم شود . لذا فرد مبتلا به کم شنوایی نمی تواند هر سمعکی را استفاده نماید ، بلکه برای تجویز و تنظیم سمعک باید به متخصص ادیولوژیست مراجعه کند .
ناشنوایی و اختلال در شنوایی
شرح بیماری ناشنوایی و اختلال در شنوایی عبارت است از کاهش توانایی یا ناتوانی کامل در شنیدن . ناشنوایی می تواند به علت مشکل در استخوان های کوچک موجود در گوش میانی که صدا را انتقال می دهند یا مشکل در شاخه های عصب هشتم مغزی که صدا را به مغز انتقال می دهند باشد. بنابراین دو نوع ناشنوایی وجود دارد: ناشنوایی انتقالی ، که در آن استخوان های کوچک موجود در گوش میانی تخریب می نوشند و صدا را انتقال نمی دهند (اتواسکلروز). ناشنوایی حسی ـ عصبی ، که در آن عصب هشتم مغزی (عصب شنوایی ) اغلب به دلایل ناشناخته آسیب می بینید. ناشنوایی مختلط ، شامل هر دو نوع ناشنوایی انتقالی و حسی ـ عصبی
علایم شایع در شیرخوار: پاسخ ندادن به صداهای محیط ، خصوصاً صداهایی که قاعدتاً باید شیرخوار را از جا بپرانند. در افراد مسن : مشکل داشتن در افتراق (گوش دادن انتخابی به ) صداهای محیط اطراف وزوز گوش ، سرگیجه ، درد بلند کردن صدای رادیو یا تلویزیون
علل مادرزادی در اثر توارث ژنتیکی غالب یا مغلوب عفونت های مزمن گوش میانی یا گسترش عفونت به گوش داخلی تولید موم گوش به مقدار زیاد اختلالات رگ های خونی ، از جمله بالا بودن فشارخون صدمه به سر تومور لخته های خونی که به رگ های کوچک تغذیه کننده عصب شنوایی می روند. مولتیپل اسکلروز (ام .اس ) سیفلیس اختلالات انعقاد خون عفونت ویروسی مثل اوریون قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صداهای 85 دسی بل یا قوی تر بالا رفتن سن . اکثر افراد بالای 65 سال در شنیدن صداهای زیر (با فرکانس بالا) مشکل دارند.
عوامل افزایش دهنده خطر سابقه خانوادگی ناشنوایی مادرزادی یا اکتسابی مصرف داروهایی مثل ضد التهاب های غیراستروییدی ، سیس پلاتین ، اریترومایسین ها، جنتامایسین ، استرپتومایسین ، توبرامایسین ، کینین ، فوروسماید، اسید اتاکرینیک ، یا دوزهای بالای آسپیرین ، و سایر داروها افرادی که در مشاغلی مشغول به کار هستند یا تفریحاتی دارند که سطح صدا در آنها بالا است ، مثل نواختن موسیقی های سنگین یا کارگرانی که با مته های بادی قوی آسفالت خیابان را می کنند.
پیشگیری از مصرف طولانی مدت یا مصرف مقادیر بالاتر از دوزهای طبیعی داروهایی که باعث ناشنوایی می شوند خودداری کنید. در صورت وجود بیماری های زمینه ساز ناشنوایی ، خصوصاً عفونت های گوش و مشکلات آلرژیک و تنفسی ، به پزشک مراجعه کنید. از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صدای بلند خودداری کنید. اگر چاره ای نیست ، از محافظ های مناسب گوش استفاده نمایید. عواقب مورد انتظار بعضی از موارد ناشنوایی انتقالی را می توان با جراحی درمان کرد. ناشنوایی ناشی از قرار گرفتن طولانی مدت در معرض صدای بلند نیز گاهی با حذف صدا برطرف می شود. اما سایر انواع ناشنوایی معمولاً دایمی هستند.
درمان اصول کلی شنوایی سنجی و آزمون های شنوایی با یک دیاپازون (آزمون رینه ) برای تشخیص اختلالات شنوایی . با کمک این بررسی ها می توان شدت و الگوی هرگونه مشکل شنوایی و نوع ناشنوایی (انتقالی یا حسی ـ عصبی ) را تعیین کرد. با انجام کارهای نسبتاً ساده مثل در آوردن موم گوش یا ترمیم پارگی پرده گوش ممکن است مشکل شنوایی برطرف شود. اگر ناشنوایی به داروها مربوط باشد، تغییر در دوزاژ با قطع مصرف دارو ممکن است کمک کننده باشد. گاهی جراحی برای ناشنوایی از نوع انتقالی اگر ناشنوایی دایمی یا ناتوان کننده باشد: زبان علامتی با دست و مهارت های لب خوانی را فرا بگیرید. در صورت توصیه ، از سمعک استفاده کنید و کار با آن را یاد بگیرید. در صورت لزوم ، گفتار درمانی و بازتوانی گفتاری در صورت امکان ، از وسایل مخصوص برای تلفن خود استفاده کنید. وسوسه گوشه گیری اجتماعی به خاطر مشکل شنوایی را از خود دور کنید. انزوا باعث بیشتر شدن مشکلات ارتباطی و سَرخوردگی می شود، و سازگاری را نیز مشکل تر می کند.
داروها آنتی بیوتیک ها، اگر عفونت وجود داشته باشد. داروهای دکونژستان برای سایر عفونت های گوش درمان استرویید برای ناشنوایی حسی ـ عصبی ناگهانی و بدون علت مشخص فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری محدودیتی برای آن وجود ندارد. رژیم غذایی رژیم خاصی توصیه نمی شود. درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟ اگر احتمال می دهید که دچار مشکل در شنوایی شده اید، خصوصاً اگر تازگی ها مجبور شده اید مرتباً از دیگران بخواهید که گفته های خود را تکرار کنند یا اعضای خانواده تان مرتباً از شما می پرسند که آیا خوب می شوید یا خیر. اگر یکی از اعضای خانواده تان علایم ناشنوایی را پیدا کرده باشد.
با تشکر