سیستم های شبکه ارتباطی
1. سیستم شعاعی
2. سیستم شطرنجی
3. سیستم حلقوی (رینگ سیستم)
شبکه ارتباطی شهر مشهد : سیستم شعاعی
شبکه ارتباطی شهر تهران : سیستم شطرنجی
شبکه ارتباطی شهر ایلام : سیستم شطرنجی
شبکه ارتباطی شهر کرد : سیستم شطرنجی
شبکه ارتباطی شهر همدان : سیستم حلقوی
نمونه ای از شبکه شطرنجی
نمونه ای از شبکه حلقوی
نمونه ای از سیستم انشعابی/ شاخه ای
نمونه ای از شبکه حلقوی
فراهم آوردن امکان جا به جایی برای وسایل نقلیه موتوری (نقش جایجایی )
فراهم آوردن امکان دسترسی وسایل نقلیه موتوری به بناهاوتاسیسات (نقش دسترسی)
ایجاد بستری برای ارتباطهای اجتماعی نظیر کار , گردش , بازی ,
پیاده روی , ملاقات و حفظ خاطره ها ( نقش اجتماعی )
شکل دادن به ساختار معماری ( نقش معماری شهری )
تاثیر در آب و هوای محیط اطراف راه ( نقش تاثیرات آب و هوایی )
تاثیر در اقتصاد شهر ( نقش اقتصادی )
وظایف مختلف راههای درون شهری
نقش جابجایی
نقش دسترسی
راههای شریانی درجه1
راههای شریانی درجه 2
خیابانهای محلی
اصلی
فرعی
تقاطع غیر همسطح
سهم هر یک از معابر در سیستمهای شبکه معابر درون شهری
سلسله مراتب شبکه ارتباطی از نظر وظیفه و اهمیت:
آزاد راه یا اتوبان: این راه برقراری ارتباط سریع بین شهرهای منطقه یا کشور را فراهم می سازد، چنین راهی دارای کنترل کامل دسترسی بوده و در طراحی آن دسترسی مستقیم به اراضی مجاور منظور نمی گردد. وجه تمایز عمده آزادراه9 در این است که آزاد راه در یک مسیر مجزا از دیگر جریانات ترافیک جریان داند.
بزرگراه یا اتوبان شهری: این راه برقراری ارتباط سریع بین مناطق عمده یک شهر را فراهم می سازد. تقاطع های این خیابان باید به صورت غیر هم سطح بوده و ورودی های آن معدود باشند، به طوری که فقط خیابان های اصلی به آن اتصال پیدا کنند تا بازده این قبیل مسیرها به علت ورودی و خروجی زیاد کاهش نیابد. چنانچه اتوبان شهری از مسیر جنگلی و یا تفریحی عبور کند آن را بیشه راه می نامند که واژه معادل آن park-way می باشد.
خیابان اصلی درجه یک عبوری یا شاهراه: این خیابان برقراری ارتباط بین بزرگراه و خیابان های جمع کننده و یا مراکز اصلی ثقل و محلات بزرگ یک شهر را فراهم می سازد. در یک چنین خیابانی امکان اتصال مستقیم به اراضی مجاور از طریق کندرو وجود دارد. چنین خیابانی مشمول اجرای مقررات کنترل پارکینگ و غیره بوده ، نوع مقاطع ها هم سطح است. با در نظر گرفتن سلسله مراتب شبکه جهت افزایش بازده این گونه خیابان ها لازم است کلیه تقاطع ها به چراغ راهنمایی مجهز لاشند و با استفاده از یک مرکز فرماندهی مشترک، امکان استفاده از " موج سبز" ایجاد گردد.
خیابان اصلی: این خیابان برقراری ارتباط بین بزرگراه و خیابان جمع و پخش کننده و مراکز ثقل و محلات شهر را برقرار می سازد. در این خیابان امکان دسترسی به کاربری های شهری به طور مستقیم وجود دارد و نوع تقاطع ها هم سطح و با رعایت سلسله مراتب شبکه می باشد. در شهرهای متوسط و کوچک ایران معمولا خیابان اصلی نقش خیابان اصلی درجه یک عبوری را بر عهده دارد.
خیابان جمع و پخش کننده: این خیابات برقراری ارتباط بین خیابان های اصلی و خیابان های فرعی و یا محله های مجاور را فراهم می سازد. این گونه خیابان ها ترافیک چند خیابان فرعی را جمع آوری نموده به خیابان اصلی و یا خیابان اصلی درجه یک عبوری منتقل می نمایند. امکان دسترسی مستقیم به کابری های شهری پیرامونی به طور مستقیم وجود دارد. نوع تقاطع ها همسطح بوده و در تقاطع با خیابان اصلی از چراغ راهنمایی استفاده می شود.
در ایران مرز میان خیابان های فرعی و جمع و پخش کننده به درستی مشخص نیست، این گونه خیابان ها به هیچ وجه نباید در اختیار ترافیک عبوری قرار گیرند.
خیابان فرعی بن باز و فرعی بن بست (محلی): این خیابان برقراری ارتباط بین واحدهای همجوار و همچنین امکان دسترسی به مناطق مسکونی، تجاری، صنعتی یا دیگر اراضی مجاور را فراهم ساخته و به خیابان اصلی یا جمع و پخش کننده مربوط می شود. امکان دسترسی مستقیم به کابری های شهری پیرامونی به طور مستقیم وجود دارد. نوع تقاطع ها همسطح است. خیابان فرعی محلی نباید در اختیار ترافیک عبوری قرار گیرد.
فرعی پیاده (ماشین رو): فرعی پیاده معبر کم عرضی می باشندکه در داخل بلوک های ساختمانی، جهت دستیابی اماکن مجاور مورد استفاده قرار می گیرند. این گونه معابر در مواقع اضطراری (اتومبیل های آتش نشانی، اورژانس) می توانند ماشین رو باشند. (حداقل عرض 3.5 متر)
دسترسی پیاده و دوچرخه: این مسیر فقط جهت عابر پیاده و دوچرخه در نظر گرفته می شود و در حریم یک خیابان سواره قرار ندارد، اغلب در این معبر در مورد تقاطع هایی که سواره را قطع میکند از رو گذر یا زیر گذر استفاده می شود. این گونه معابر از داخل پارک ها و فضای سبز عبور کرده و بلوک های مسکونی را به مرکز محلات (مراکز تجاری) مربوط میسازند.
سلسله مراتب شبکه ارتباطی که بیشتر جنبه غیر محلی دارد
آزاد راه (اتوبان)
بزرگراه (اتوبان شهری)
خیابان اصلی درجه یک (عبوری) شاهراه
خیابان اصلی
سلسله مراتب شبکه ارتباطی که بیشتر جنبه محلی دارد
خیابان جمع و پخش کننده
خیابان فرعی بن باز و فرعی بن بسته ( ارتباط مستقیم به واحدهای مسکونی)
فرعی پیاده ( ماشین رو)
سلسله مراتب دسترسی به صورت شماتیک
: ویژگیهای عملکردی خیابانهای درون شهری بر مبنای سلسله مراتب آنها
: ویژگیهای فیزیکی خیابانهای درون شهری بر مبنای سلسله مراتب آنها
مقطع عرضی
خیابان فرعی
مقطع عرضی
خیابان فرعی
مقطع عرضی
خیابان جمع و پخش کننده
مقطع عرضی
خیابان جمع و پخش کننده
مقطع عرضی
خیابان اصلی (درجه دو)
مقطع عرضی
خیابان اصلی (درجه دو)
مقطع عرضی
خیابان اصلی عبوری (شاهراه)
مقطع عرضی
خیابان اصلی عبوری (شاهراه)
مقطع عرضی
بزرگراه
مقطع عرضی
آزاد راه (اتوبان)
انواع خیابان هایی که جهت دسترسی به مناطق مسکونی مورد استفاده قرار می گیرد
محاسبه و تعیین سطح سرویس پیاده روها و حجم عبوری آنها
به منظور تعیین حجم عبوری پیاده روها ، بایستی به مدت یک دقیقه در نقاط مختلف پیاده روها ایستاد و تعداد عابرین پیاده ای که دراین مدت عبور می کنند را شمرد و برای محاسبه حجم عبوری در یک ساعت ، عدد به دست آمده را در 60 ضرب کرد و بر اساس تقسیم بندی سطح سرویس ها هر پیاده رو را به یک سطح سرویس اختصاص می دهیم. این تقسیم بندی در نقشه سطح سرویس پیاده روی کاملا مشهود است.
محل های توقف و تجمع عابرین پیاده
معمولاعابر پیاده در استفاده از فضا محدودیت چندانی برای خود قائل نبوده و به راحتی از فضایی به فضای دیگر وارد می شود ولی به علت عرض مناسب پیاده روها و عدم وجود موانع مختلف در سطح پیاده رو الگوی حرکت پیاده اغلب به صورت مستقیم و روان می باشد مگر این که ازدحام جمعیت در مسیر سبب تغییر جهت افراد گردد .
محل های مربوط به بادجه تلفن عمومی و ایستگاه اتوبوس سبب توقف افراد در پیاده رو می شود و جلو کاربری هایی مثل تالار شهر ، بانک مسکن و بانک ملی ، دکه فروش بلیط و ویترین مغازه ها تجمع عابرین پیاده را به وجود آورده است . این مطلب در نقشه نقاط تجمع و توقف عابر پیاده به خوبی مشهود است.
تحلیل پیاده در مطالعات دسترسی
ذکر این نکته ضروری است که معنای تجمع با توقف متفاوت است. مدت زمان توقف از تجمع کوتاهتر است. تجمع همانند خرید کردن است . افراد مدام حرکت میکنند و دوباره می ایستند.اما توقف اینگونه نیست و فرد هنگامی که کارش به اتمام می رسد ، محل را ترک می کند.
تداخل حرکت پیاده و سواره
در عبور از عرض خیابان ها به دلیل عدم وجود پیاده گذر و خط کشی مخصوص عابرپیاده ، میان عابر پیاده و سواره تداخل به وجود می آید که البته این موضوع به علت ایجاد ناامنی برای عابران از ضعف های منطقه مورد مطالعه محسوب می شود . تداخل معمولا در محل گره های ترافیکی بیشتر از باقی نقاط مشاهده می شود . تداخل حرکت پیاده با سواره در نقشه گره ها و ایستگاههای پنهان نمایش داده شده است.
تحلیل تحلیل سواره در مطالعات دسترسی
پارکینگ
پارکینگ پنهان و غیر مجاز
پارکینگ حاشیه ای در اطراف خیابانها
پارکینگ ها
گره های ترافیکی
در محل تقاطع ها گره هایی ایجاد می شود که سبب کند شدن جریان عبوری می شود. همچنین این گره ها باعث ایجاد ترافیک و آلودگی بصری نیز می گردند . براساس برداشت های انجام شده مشخص شده است که بیشترین محل تداخل عابرین پیاده و سواره ها در محل گره های ترافیکی است.
همچنین در این نقشه محل ایستگاههای اتوبوس و تاکسی و نیز محل تداخل عابر پیاده و سواره مشخص شده است.
نوع ترافیک عبوری
بر اساس مبدا حرکت وسایل نقلیه سه نوع جریان عبوری مختلف به وجود می آید ؛ این سه جریان عبارتند از :
ترافیک روان : بهترین نوع ترافیک عبوری است.
ترافیک آرام : به نسبت حالت اول در درجه دوم قرار دارد.
ترافیک کند : بدترین نوع ترافیک عبوری است.
هر یک از این 3 جریان با رنگ مخصوص در نقشه نوع و حجم ترافیک عبوری نشان داده شده است .
حجم ترافیک عبوری
به منظور به دست آوردن حجم ترافیک عبوری باید در نقاط مختلف محدوده ودر خیابانهای مختلف تعداد وسایل نقلیه را در یک دقیقه شمارش کرد و برای به دست آوردن تعداد وسایل نقلیه در یک ساعت آن را در 60 ضرب کرد. حجم ترافیک براساس همسنگ سواری به دست می آید ؛ به این معنا که وسیله نقلیه سواری معادل یک می باشد و باقی وسایط نقلیه بر اساس آن ( معادل همسنگ سواری ) محاسبه می شوند ؛ بنابراین ضرایب همسنگ سواری برای وسایط نقلیه مختلف به صورت زیر می باشد:
تاکسی : 2
اتوبوس واحد : 5
موتور و دوچرخه : 0.5
تعیین ساعت پیک و اوج ترافیک
به منظور تعیین ساعت پیک و اوج ترافیک در سه زمان مختلف ( 8 صبح ، 12 ظهر و 8 بعد از ظهر ) به مدت 5 دقیقه از خیابانها عکس برداری می شود و تعداد وسایل نقلیه شمارش می شود .
ترافیک مبدا
ترافیک مقصد
ترافیک عبوری
ترافیک ورودی
ترافیک خروجی
ترافیک عبوری منقطع
انواع ترافیک
برای مشخص نمودن کیفیت جریان ترافیک یا سطح سرویس یک مسیر در حالت کلی دو پارامتر سرعت سفر و نسبت حجم ترافیک موجود به ظرفیت مسیر را که از جمله پارامترهای تعیین کننده و قابل اندازه گیری می باشند در نظر می گیرند، برای سنجش کیفیت ترافیک شبکه معابر معمولاً شش وضعیت در نظر گرفته می شود. جدول نحوه تعیین کیفیت جریان ترافیک به روشهای مختلف و کیفیت هر سطح سرویس را نشان می دهد.
تعیین سطح سرویس بر اساس میزان نسبت حجم ترافیک موجود به ظرفیت خیابان یا سرعت
در مطالعات آمد و شد محدوده مورد مطالعه از روش میانگین مسافتی سرعت (میانگین سرعت) جهت تعیین سرعت متوسط گذرگاههای اصلی استفاده شده است در این روش که معروف به خودروی ناظر است از یک اتومبیل سواری که دارای سرنشینان تعلیم دیده هستند برای یادداشت اطلاعات لازم کمک گرفته می شود در این روش یکی از سرنشینان (راننده) مسئول تنظیم سرعت و رانندگی در شرایط متوسط گذرگاه و دو نفر مسئول ثبت شمارش خودروهای در مخالف جهت حرکت، خودروهایی که از خودروی ناظر سبقت گرفتند و تعداد خودروهایی که خودروی ناظر از آنها سبقت گرفته است می باشد علاوه بر آن تمام زمان توقف، علت توقف جهت محاسبه زمانهای تلف شده در تقاطعها یا راه بندانها ثبت شده و در مطالعات مورد استفاده قرار می گیرد.
ظرفیت عملی معابر / سرعت به توان دو = سطح سرویس معابر
فضا و سیمای خیابان
تاثیر جداره ها بر فضای خیابان
فضا و سیمای خیابان
تاثیر جداره ها بر فضای خیابان