نکاتی چند در مورد روشهای صحیح مطالعه



نکاتی چند در مورد روشهای صحیح مطالعه
بارها شنیده ایم که دانش آموز یا دانشجویی می گوید :
(( دیگرحال و حوصله خواندن این کتاب را ندارم )) یا ((آنقدرازاین کتاب خسته شده ام که قابل گفتن نیست)) ویا ((هرچقدرمیخوانم مثل اینکه کمتر یاد می گیریم)) ویا ((10 بار خواندم و تکرار کردم ولی بازهم یاد نگرفتم))به راستی مشکل چیست ؟ آیا برای یادگیری درس واقعا" باید 10 بار کتاب را خواند ؟ آیا باید دروس خود را پشت سرهم مرورکرد؟
وآیا بایددهها بار درس راتکرارکردتا یادگرفت ؟ مطمئنا" اگر چنین باشد ، مطالعه کاری سخت و طاقت فرسا است . اما واقعیت چیزی دیگر است . واقعیت آن است که این گروه از فراگیران ، روش صحیح مطالعه را نمی دانند و متاسفانه در مدرسه و دانشگاه هم چیزی راجع به چگونه درس خواندن نمی آموزند .
یادگیری و مطالعه، رابطه ای تنگاتنگ و مستقیم با یکدیگر دارند، تا جایی که می توان این دو را لازم و ملزوم یکدیگر دانست. برای اینکه میزان یادگیری افزایش یابد باید قبل از هرچیز مطالعه ای فعال و پویا داشت .
شیوه صحیح مطالعه ،چهار مزیت عمده زیر را به دنبال دارد:
1- زمان مطالعه را کاهش میدهد.
2- میزان یادگیری را افزایش میدهد .
3-مدت نگهداری مطالب در حافظه را طولانی تر می کند.
4- بخاطر سپاری اطلاعات را آسانتر می سازد.

برای داشتن مطالعه ای فعال و پویا نوشتن نکات مهم درحین خواندن ضروری است تابرای مرور مطالب،دوباره کتاب رانخوانده و در زمانی کوتاه ازروی یادداشتهای خود مطالب را مرور کرد .
یادداشت برداری ، بخشی مهم و حساس از مطالعه است که باید به آن توجهی خاص داشت . چون موفقیت شما را تا حدودی زیاد تضمین خواهد کرد و مدت زمان لازم برای یادگیری را کاهش خواهد داد. خواندن بدون یادداشت برداری یک علت مهم فراموشی است.

شش روش مطالعه :
خواندن بدون نوشتن خط کشیدن زیرنکات مهم حاشیه نویسی خلاصه نویسی کلید برداری خلاقیت و طرح شبکه ای مغز .
1-خواندن بدون نوشتن: روش نادرست مطالعه است . مطالعه فرآیندی فعال و پویا است وبرای نیل به این هدف باید از تمام حواس خود برای درک صحیح مطالب استفاده کرد. باید با چشمان خود مطالب را خواند، باید در زمان مورد نیاز مطالب را بلند بلند ادا کرد و نکات مهم را یادداشت کرد تا هم با مطالب مورد مطالعه درگیر شده و حضوری فعال و همه جانبه در یادگیری داشت و هم در هنگام مورد نیاز ، خصوصا" قبل از امتحان ، بتوان از روی نوشته ها مرور کرد و خیلی سریع مطالب مهم را مجددا" به خاطر سپرد .
2- خط کشیدن زیر نکات مهم :این روش شاید نسبت به روش قبلی بهتر است ولی روش کاملی برای مطالعه نیست چرا که در این روش بعضی از افراد بجای آنکه تمرکز و توجه بروی یادگیری و درک مطالب داشته
باشند ذهنشان معطوف به خط کشیدن زیر نکات مهم
می گردد .حداقل روش صحیح خط کشیدن زیر نکات
مهم به این صورت است که ابتدا مطالب را بخوانند و
مفهوم را کاملا" درک کنند و سپس زیر نکات مهم خط
بکشند نه آنکه در کتاب بدنبال نکات مهم بگردند تا زیر آن را خط بکشند .
3- حاشیه نویسی :این روش نسبت بدو روش قبلی بهتر است ولی بازهم روشی کامل برای درک عمیق مطالب و خواندن کتب درسی نیست ولی می تواند برای یادگیری مطالبی که از اهمیتی چندان برخوردار نیستند مورد استفاده قرار گیرد.
4- خلاصه نویسی : در این روش شما مطالب را میخوانید و آنچه را که درک کرده اید بصورت خلاصه بروی دفتری یادداشت می کنید که این روش برای مطالعه مناسب است و از روشهای قبلی بهتر می باشد چرا که در این روش ابتدا مطالب را درک کرده سپس آنها را یادداشت می کنید اما بازهم بهترین روش برای خواندن نیست .
5- کلید برداری :کلید برداری روشی بسیار مناسب برای خواندن و نوشتن نکات مهم است . در این روش شما بعد از درک مطالب ، بصورت کلیدی نکات مهم را یادداشت می کنید و در واقع کلمه کلیدی کوتاهترین، راحتترین ،بهترین وپرمعنی ترین کلمه ای است که با دیدن آن، مفهوم جمله تداعی شده و به خاطر آورده می شود .
6. – خلاقیت و طرح شبکه ای مغز: این روش بهترین
شیوه برای یادگیری خصوصا" فراگیری مطالب درسی
است .در این روش شما مطالب را میخوانید بعد از درک
حقیقی آنها نکات مهم را به زبان خودتان و بصورت
کلیدی یادداشت می کنید و سپس کلمات کلیدی را
بروی طرح شبکه ای مغز می نویسد ( در واقع نوشته
های خود را به بهترین شکل ممکن سازماندهی
می کنید و نکات اصلی و فرعی را مشخص می کنید)تا
در دفعات بعد به جای دوباره خوانی کتاب ، فقط به
طرح شبکه ای مراجعه کرده وبا دیدن کلمات کلیدی
نوشته شده بروی طرح شبکه ای مغز ، آنها را خیلی
سریع مرور کنید . این روش درصد موفقیت تحصیلی
شما را تا حدود بسیار زیادی افزایش میدهد و درس
خواندن را بسیار آسان می کند. و بازده مطالعه را
افزایش میدهد.

شرایط مطالعه

((بکارگیری شرایط مطالعه یعنی بهره وری بیشتر از مطالعه ))
شرایط مطالعه ، مواردی هستند که با دانستن ، بکارگیری و یا فراهم نمودن آنها ، می توان مطالعه ای مفیدتر با بازدهی بالاتر داشت و در واقع این شرایط به شما می آموزند که قبل از شروع مطالعه چه اصولی را به کار گیرید ، در حین مطالعه چه مواردی را فراهم سازید و چگونه به اهداف مطالعاتی خود برسید و با دانستن آنها می توانید با آگاهی بیشتری درس خواندن را آغاز کنید و مطالعه ای فعالتر داشته باشید :

1- آغاز درست :برای موفقیت در مطالعه ،باید درست آغازکنید.
2- برنامه ریزی : یکی از عوامل اصلی موفقیت ، داشتن برنامه منظم است .
3- نظم و ترتیب: اساس هر سازمانی به نظم آن بستگی دارد 4-حفظ آرامش: آرامش ضمیر ناخود آگاه را پویا و فعال می کند.
5- استفاده صحیح از وقت :بنیامین فرانکلین، ((آیا زندگی را دوست دارید؟ پس وقت را تلف نکنید زیرا زندگی از وقت تشکیل شده است .))
6- سلامتی و تندرستی: عقل سالم در بدن سالم است .
7- تغذیه مناسب: تغذیه صحیح نقش مهمی در سلامتی دارد.
8- دوری از مشروبات الکلی : مصرف مشروبات الکلی موجب ضعف حافظه می شود .
9 – ورزش : ورزش کلید عمر طولانی است .
10-خواب کافی: خواب فراگیری و حافظه را تقویت می کند.
11 -درک مطلب:آنچه در حافظه بلند مدت باقی می ماند ، یعنی مطالب است .

چند توصیه مهم که بایدفراگیران علم از آن مطلع باشند.
1- حداکثر زمانی که افراد می توانند فکر خود را بروی موضوعی متمرکز کنند بیش از 30 دقیقه نیست ، یعنی باید سعی شود حدود 30 دقیقه بروی یک مطلب تمرکز نمود و یا مطالعه داشت و حدود 10 الی 15 دقیقه استراحت نمود سپس مجددا" با همین روال شروع به مطالعه کرد.
2- پیش از مطالعه از صرف غذاهای چرب و سنگین خودداری کنید. و چند ساعت پس از صرف غذا مطالعه نمائید چون پس از صرف غذای سنگین بیشتر جریان خون متوجه دستگاه گوارش میشود تا به هضم و جذب غذا کمک کند و لذا خونرسانی به مغز کاهش می یابد و از قدرت تفکر و تمرکز کاسته میشود . از مصرف الکل و دارو هم خودداری فرمائید همچنین غذاهای آردی مثل نان و قندی قدرت ادراک و تمرکز را کم می کند نوشابه های گازدارهم همینطور هستند.
3- ذهن آدمی با هوش است اگر یادداشت بردارید خود را راحت از حفظ و بیاد سپاری مطالب می کند و نیز همزمان نمی توانید هم مطلبی را بنویسید و هم گوش دهید . پس در حین مطالعه لطفا" یادداشت برداری نمائید .
فنون موفقیت برای کنکور
از آن جایی که برای موفقیت در کنکور عوامل بسیار سهیم هستند در این فصل نکات مهم در روش مطالعه کنکور ارائه خواهد شد.
1- مثبت گرا باشید خود را فرد موفقی ببینید، به خودتان اطمینان دهید که موفق می شوید زیرا مثبت فکر کردن باعث اعتماد به نفس می شود و هیچ وقت جنبه های منفی را در نظر نگیرید زیرا باعث ناامیدی و د لسردی شما می شود اگر خود را باور نداشته باشید آن وقت چه انتظاری از دیگران دارید که برایتان قضاوت مثبتی داشته باشند.
کسی که خود را کم استعداد- کم حافظه می بیند و نوعی تصویر منفی از خود دارد ضربه محکمی بر ذهن خود وارد می کند.
پس من حافظه قوی دارم و می خواهم موفق شوم و حتما موفق می شوم.
2- اگر خود را برای کنکور آماده می کنید بیهوده وقت خود را تلف نکنید.
هرزمانی آمادگی لازم را داشتید، مطالعه را شروع کنید و دائما" وقت مطالعه را به عقب نیاندازید. زیرا کم کم به دنبال سپری شدن وقت خود احساس ناامیدی خواهید کرد و سعی کنید هیچ وقت به دنبال فرصت مناسب برای مطالعه نباشید. از همین فرصت موجود نهایت استفاده را ببرید و همه زمانها برای مطالعه ارزشمند باشد، زمان برای همه یکسان است. اما فقط تعدادی از افراد طرز استفاده صحیح آن را می دانند، و اینان هستند که در کنکور و مراحل مختلف زندگی موفقند.
– متخصصین امور مطالعه، اغلب محتوای یک کتاب را حرف ربط، حرف اضافه و مشابه آن ذکر کرده اند تا این که معنی و مفهوم خاصی را برداشته باشد. لذا همه محتوای یک کتاب مهم و مفید هستند که آنهم باید به صورت کلمات کلیدی یادداشت شوند.
– تعدادی از داوطلبان کنکور برای خواندن کتابهای درسی
– اینطور فکر می کنند که ابتدا باید کتاب را به طور کامل
– بخوانند و بعد سراغ کتاب دیگری بروند.
این روش خواندن صحیح نیست. در هرصورت باید این نکته را مدنظر داشته باشید که ابتدا کتاب های مورد علاقه تان را بخوانید و از طرفی در طول روز فقط یک کتاب خاص را نخوانید بلکه ساعات مطالعه را به چند قسمت تقسیم کنید و در هرزمانی یک بخش از کتاب را بخوانید. این روش در فرآیند مطالعه بسیار مهم و مفید است.
حتی المقدور سعی کنید یک کتاب تخصصی و یک کتاب عمومی مطالعه کنید، یعنی یک کتاب مربوط به تجزیه تحلیل و یک کتاب عمومی و یا حفظی.
– مطالعه دروس به ویژه اگر به منظور قبول شدن در کنکور باشد، نیازمند طرح یک برنامه جامع و مانع است که در آن از تمام شرایط به بهترین نحو استفاده شود. آنهایی که بدون برنامه شروع بهخواندن کتاب می کنند و نمی دانند که چه مدتی یا چند صفحه را می خواهند بخوانند، هیچ گونه اطلاعات اولیه ای نسبت به کتاب ندارند و به اصطلاح خودشان آن قدر می خوانند تا سه شوند، بدانند که بدترین شیوه مطالعه را انتخاب کرده اند و بعد از مدت کوتاهی مطالعه خستگی عارض گشته و حواس پرتی باعث کاهش راندمان خواهد شد. مانند معماری که ساختمان را بدون نقشه قبلی شروع کرده است. درهنگام برنامه ریزی دروس مهم تر که باید زمان مطالعه بیشتری را به آنها اختصاص دهید دروسی هستند که از ضریب بیشتر برخوردار هستند و یا در آنها ضعف بیشتری را درخود احساس می کنید، که در قسمت بعدی کتاب اهمیت و الویت دروس درج شده است.
– هرچند وقت یک بار برای خود یک آزمون آزمایشی ترتیب دهید. برای این منظور می توانید از تست های کنکور سال گذشته و کتاب های کمک آموزشی معتبر که به صورت تستی تهیه شده اند استفاده کنید. شرکت در آزمون های آزمایشی که از جانب سازمان های آموزشی معتبر برگزار می شوند نیز بسیار کمک کننده است و سعی کنید همه مواردی را که در کنکورهای آزمایشی تجربه می کنید فقط اطلاعات نباشند. طریقه تست زدن، دقت، سرعت و غیره
که در جلسه کنکور اصلی گریبانگیرمی شود را یاد بگیرید تاگرفتار عوامل جانبی نشوید.
– توجه به ضرایب مربوط به دروس عمومی و اختصاص را درنظر داشته باشید ضمنا" مطالعه دقیقی از چگونگی سهمیه های ورودی و دانشگاههای مورد نظر خود داشته باشید که قصد دارید به چه دانشگاه و چه رشته ای بروید مطالعه دانشگاههای روزانه، شبانه ، پیام نور، رشته ای خاص و … ضروری می باشد. تقریبا" 22 نوع دانشگاه داریم.
– بسیاری از داوطلبان ورود به دانشگاه و مراکز آموزش عالی چند روز مانده به برگزاری کنکور دچار اضطراب، بی خوابی، افسردگی و امثال آن می شوند و در نتیجه با وجود آگاهی های لازم و توانمندی و زحمات زیاد توفیق راه یافتن به دانشگاه را پیدا نمی کنند در حالی که برای درمان هر یک از عوارض زیان آور راه حل های علمی وجود دارد. یکی از سودمندترین راه ها برای غلبه یافتن به عوارض یاد شده استفاده از روش های آرامش دهی است. با انجام این کار
دو هفته قبل از امتحان می توان تا حدود زیادی مشکل را مرتفع نماید و با تولید انرژی مثبت از خود و کشیدن چند نفس عمیق با آرامش کامل خودتان را طوری تجسم کنید که در ساعت 8 صبح روز امتحان کنکور سرجلسه بر روی صندلی مورد نظر نشده اید و به تمام سئوالات بدون هیچ اشتباهی و با سرعت و اعتماد به نفس پاسخ می دهید و احساس خوبی دارید. این کار را به مدت دو هفته شب ها قبل از خواب انجام دهید حتما" نتیجه خوب آن را احساس
خواهید کرد و اگر با استفاده از قوه تخیل حالت دانشجو بودن خود را نیز مجسم کنید که مثلا" در رشته مورد علاقه تان قبول شده اید و به هر صورت اگر توان اجرای این اعمال را نداشته و احتیاج به اتخاذ تصمیم و همفکری در مورد هدایت تحصیلی و مواردی نظیر ترس از امتحان، اضطراب امتحان و روش های مطالعه صحیح و … دارید حتما" با یک مشاور یا روانشناس تماس بگیرید و با کمک او مشکل خودرا قبل از ورود به جلسه مرتفع نمایید.
– پیشنهاد می شود حدود دو هفته قبل از برگزاری کنکور، دیگر کتاب های درسی و کمک درسی را نخوانید و فقط به مرور یادگیری ها و یادداشت های خود که بصورت طرح های شبکه ای و به شکل سازمان یافته ای نوشته اید بپردازید.
این کار بسیار مهم تر از خواندن یک کتاب درسی جدید خواهد بود. و سعی کنید خودتان را در روزهای آخر بیش از اندازه خسته نکنید که باعث فشار روحی گردیده و عوامل منفی برای شما خواهد داشت، اگر برنامه ریزی دقیق داشته باشید خود به خود این مسئله حل شده است.
– هیچگاه به یک درس خاص بعنوان عامل منحصر به فرد قبولی خود تکیه نکنید زیرا در صورتیکه در آن درس خاص نمره خوبی کسب نکنید نخواهید توانست با دروس دیگر این نقیصه را جبران نمائید.
همچنین یک درس تضمین کننده قبولی شما نخواهد بود و برای قبول شدن هر سئوال می تواند برای شما ارزشمند و مهم و سرنوشت ساز باشد. همواره به یاد داشته باشید که در گروه آزمایشی، دروس اختصاصی و عمومی ضریب بالا عامل لازم برای موفقیت شما هستند ولی کافی نیستند، به خصوص اگر قصد داریددر یک رشته بالا یا ممتاز قبول شوید همه سئوالات برای شما مهم هستند.
شب قبل از برگزاری کنکور و امتحان مطالعه نکنید فقط استراحت کنید و تمامی وسایل مورد نیاز امتحان را آماده نمایید. در صبح روز امتحان کمی زودتر بیدار شوید با توکل بر خدا نماز خود را بخوانید و حتما" چند آیه از قرآن را تلاوت نمایید که عامل مهم برای آرامش شما خواهد بود.
صبحانه کاملا" مفصل و مقوی بخورید کمی قدم بزنید و یکساعت قبل از امتحان حرکت کنید که مبادا دیر شود و آْرامش شما مختل گردد. شاد و خوشحال باشید و با ذهن مثبت و تصویر مثبتی از خود به مراکز مورد نظر بروید
و سعی کنید با دوستان خود در مورد سئولات و درس ها اصلا" صحبت نکنید زیرا ممکن است یک سئوال را بلد نباشید و اعتماد به نفس خود را از دست بدهید. به محض اعلام ورود به جلسه با نام و یادخدا حرکت کنید و وارد جلسه شوید.
در جلسه امتحان به موقع بر روی صندلی خودتان بنشینید، خونسردی خود را حفظ کنید، چند نفس عمیق بکشید و با ذکر نام خدا و خواندن چند سوره کوچک از قرآن از آن نیرو بگیرید چرا که: یاد و نام خدا باعث آرامش شما می شود. به هیچ عنوان نگران مشکل بودن سئوالات نباشید و قبل از امتحان این را بپذیرید که احتمالا" پاسخ تعدادی از سئوالات را نمی دانید بنابراین اگر موقع امتحان نتوانستید به چند سئوال پاسخ دهید جای هیچ گونه نگرانی نیست. ولی ذهنیت شما این باشد که حتما" قبول می شوید و همان طور که اشاره شد ابتدا فقط به سئوالاتی که بلد هستید جواب بدهید مبادا روی یک سوال توقف نمائید و به ذهن خود فشار بیاورید راحت از سئوالی که بلد نیستید رد شوید، و در پایان با فرصت کافی به سراغ این گونه سئوالات بیائید.
در پاسخ به سئوالات تستی باید ابتدا به جمله بندی سئوالات دقیق شوید تا متوجه عبارات یا کلمات محدود کننده و مقید کننده "کدام پاسخ صحیح نیست؟" یا "کدام گزینه درست است؟" بشوید. حتما" سئوالات را به دقت بخوانید و ببینید که از شما چه میخواهد، سپس جواب ها را بخوانید.
بدین ترتیب بدون اینکه از همان ابتدا فوری به سراغ اولین و ساده ترین جواب بروید، پاسخ ها را جداگانه و با نگرشی یکسان بررسی کنید.
– شاید کامل ترین پاسخ در گزینه سوم یا چهارم باشد. در موقع حدس زدن معمولا" اولین حدس شما صحیح ترین است. بنابراین جواب را در صورتی عوض کنید که مطمئن باشید پاسخی را انتخاب کرده اید از پاسخ اول صحیح تر است.
– در شیوه صحیح تست زنی ملاک ترتیبی نیست بلکه ملاک گزینشی و انتخابی است. یعنی در این روش نباید به ترتیب به سئوالات پاسخ دهید. بلکه باید در مرحله اول به سئوالات ساده جواب داده به سئوالات نیمه مشکل در مرحله دوم و به سئوالات مشکل یا اصلا" جواب نمیدهید و یا آنکه در مرحله سوم و درصورت
داشتن وقت اضافی بر روی آن فکر کنید و بدون جهت و با احتمال شانس شروع به پاسخ دادن به سئوالاتی که بلد نیستید نکنید.
در کنکور تمام سئوالات مربوط به یک درس برخلاف سئوالات تشریحی که یک سئوال مشکل نمره بیشتری از یک سئوال ساده دارد از نظر نمره ارزش یکسانی دارند یعنی سئوالی که پاسخ آن فقط چند ثانیه طول می کشد با آن سئوالی که چند دقیقه وقت برای پاسخ دادن نیاز دارد هیچ تفاوتی ندارد. بنابراین برروی سئوالات مشکل خیلی فکر نکنید این طور نباشد که راه حل های گوناگون را امتحان کنید و بعد از مدتی فکر تفکر و حل کردن متوجه شوید که نمی توانید به جواب صحیح برسید. در این صورت هم وقت
را تلف کرده اید و هم از نظر ذهنی خسته شده اید و وقتی به ساعت نگاه می کنید متوجه می شوید که زمان زیادی گذشته و شما بیش از چند سئوال را پاسخ نداده اید. این امر باعث دلهره و اضطراب شما می شود و در نتیجه تمرکز کافی بر روی سوالات را
نیز از دست می دهید. بنابراین بار دیگر تاکید می کنیم که به سئوالاتی که مشکل هستند یا جواب صحیح آنها را نمی دانید وقت
نگذارید. صحیح پاسخ دادن مهم است نه پاسخ دادن به همه سئوالات.
– هرگز از امتحانات تستی هراس به خود راه ندهید. این گونه امتحانات بسیار ساده تر از امتحانات تشریحی هستند مخصوصا" اگر روش تست زنی را آموخته باشید. به خصوص در دروسی مانند ادبیات و معارف اسلامی و زبان و … که وجود گزینه در کنار تست
به علت تداعی مطلب با پاسخ مورد نظر انتخاب جواب درست را آسان تر می کند. تنها مطلبی که باید به دقت مورد بررسی قرار دهید دقت شما در خواندن تست و درک صحیح مطلب مورد سئوال
و کمبود وقت است. بنابراین سعی کنید با انجام تمرینات زیاد و دستیابی به سرعت های بالا در خواندن و رعایت نکاتی که در مورد
تست زنی صحیح ارائه شده توانایی های خود را افزایش دهید و بر
مشکل کمبود وقت فائق آیید.
– اضطراب و امتحان: اصولا" هر امتحان و آزمونی هیجان و اضطراب خاص خودر را دارد. همه هنر انسان در این است که با حداقل اضطراب از عهده بزرگترین امتحانات براید. انسان بالفطره موجود است که کمال طلب، تشویق پذیر و تنبیه گریز و بر این اساس دانش آموزان نیز همواره طالب آنند که رفتارهایشان مورد تائید و تشویق دیگران، بالاخص الگوهای مطلوب آنها واقع شود. همچنین این نیاز کاملا" فطری و طبیعی است که همه انسان ها به خصوص
کودکان و نوجوانان دوست دارند همان طور که هستند مورد توجه و تشویق دیگران قرار گیرند. لذا فرآیند ارزشیابی به هر صورتی که باشد چندان خوشایند نیست ولی اینکه نتیجه آزمون نتیجه ای خوشایندتر همراه داشته باشد انسان را خوشحال می کند به طور کلی انسان دوست ندارد رفتارها همواره مورد ارزیابی دیگران واقع
گردد، به همین دلیل هر زمان که در موقعیت امتحان و آزمون قرار می گیرد، به گونه ای مضطرب می گردد. التبه بدیهی است که وجود اضطراب به خودی خود امری غیرعادی نیست و مقداری از آن
لازمه کار است اما آنچه که می تواند به عنوان یک عامل آزاردهنده
و بازدارنده مورد توجه قرار گیرد، شدت هیجان زده گی و یا اضطراب فوق العاده است که به هنگام حضور در محافل اجتماعی یا شرکت در آزمون های مختلف دامن گیر بعضی از افراد می شود. بنابراین یکی از رسالت های مهم اولیا و مربیان و مشاوران توجه به عامل
اضطراب و اتخاذ تدابیر لازم برای کاهش آن در بین دانش آموزان می باشد چنین اضطرابی می تواند آثار زیستی – روانی زیانباری را همراه داشته باشد و زحمات چند ساله یک فرد را از بین ببرد.
اضطراب شدید، بر غدد درون ریز اثر گذاشته، با متاثر نمودن ذهن انسان زمینه فراموشی های زودگذر و خطاهای ادراکی را فراهممی آورد، به همین دلیل در بسیاری از موارد نتیاج حاصله در آزمون های انجام شده از دانش آموزانی که شدیدا" دچار اضطراب می شوند بیانگر فراموشی های آنی و خطاهای ادارکی آنهاست. در این میان دانش آموزان کمرو و خجالتی، در موقع امتحان بیش از دیگران دچار اضطراب می شوند. اضطراب ناشی از امتحان نه تنها
باعث می شود که دانش آموزان نتوانند با مهارت و سرعت مناسب و به طور کاملا" واضح فکر کرده و پاسخ های مطلوب را ارائه نماید، بلکه آرامش روانی آنها را نیز به مخاطره می اندازد. بسیاری از اختلالات روانی و بیماریهای جسمانی در کودکان و نوجوانان ناشی از یک منبع قوی اضطراب می باشد. اضطراب ناشی از امتحان در نزد دانش آموزانی که تجارب ناخوشایندی از شکست های پی در پی داشته یا همواره به دلایل عدیده انتظار کسب بهترین نمرات را دارند، فوق العاده چشمگیرتر است.
همچنین آن دسته که به لحاظ شیوه خاص تربیتی و نظام ارزشی حاکم بر خانواده و محیط زندگیشان احساس خود ارزشمندی و عزت نفس آنها صرفا" ناشی از موقعیت های آموزشگاهی است عمدتا" با اضطراب بیشتری مواجه هستند. در حقیقت سطح انتظارات خانواده زمانی که تناسبی با توان واقعی فرزندان نداشته باشد خود می تواند زمینه ساز اضطراب و نگرانی مستمر آنان باشد. همانطوری که قبلا" اشاره شد سعی کنید در امتحانات داخلی و کنکورهای آزمایشی تمام نواقص را رفع کنید تا در کنکور سراسری دچار مشکل نشوید.
برای کاهش اضطراب ناشی از امتحان علاوه بر داشتن انتظارات معقول از خود تشویق نقاط مثبت و توانمندی های آنها تقویت اعتماد به نفس ایشان و سرانجام فراهم ساختن آرامش خاطر آنان شایسته است بر تلاش هر چه بیشتر دانش آموزان در حد توانشان تاکید نمایید تا تسلط بیشتری بر موضوع مورد نظر داشته باشند.
بدیهی است هر قدر انسان با تسلط بر موضوع درسی آمادگی ذهنی و روانی بیشتری برای آزمون داشته باشد اضطراب او کمتر خواهد بود به عبارت دیگر آنگاه که دانش آموز تصویر روشنی از آینده خویش دارد در حد توان تلاش می کند و تسلط نسبی بر مطالب درسی پیدا می کند.
در این شرایط انتظاری که دانش آموز از نتیجه امتحان و آزمون دارد معقول است و لذا دچار اضطراب کمتری می شود. همچنین هرگاه دانش آموز قبل از جلسه امتحان چندبار در آزمون های فرعی و شرایط متفاوت شرکت کند در این زمینه تجارب متنوع و موفقیت آمیزی کسب می نماید و با رفع مشکلات از بهداشت روانی، اعتماد به نفس و احساس خودارزشمندی مطلوب تر و نگرشی مثبت و خوشایند نسبت به معلم و موضوع امتحان برخوردار می شود. لذا اضطراب به حداقل می رسد.
برای تغییر عادات مطالعه مراحل زیر را باید در نظر گرفت:
1. آگاهی (درباره موضوع)
2. علاقه
3. ارزیابی (ارزیابی اطلاعات بدست آمده با در نظر گرفتن موقعیتهای موجود)
4. آزمایش (بکار بستن فکر)
5. مطابقت خود با فکر تازه و اختیار و قبول آن
انواع روشهای مطالعه:

روش پس ختام
این روش یکی از مهمترین و معروفترین روشهای بهسازی حافظه است. نام این روش همانند نام انگلیسی آن (PQ4R) متشکل از

حروف اول شش مرحله آن است
.1مراحل پیش خوانی
در این مرحله کتاب یا مطلب بصورت یک مطالعه اجمالی و مقدماتی
مطالعه شود. از جمله موارد این مرحله خواندن عنوان فصلها ، خواندن سطحی فصل ، توجه به تصاویر ، بخشهای اصلی و فرعی
و خلاصه فصلها می باشد. هدف در این مرحله یافتن یک دید کلی
نسبت به کتاب و ارتباط دادن بخشهای مختلف کتاب با یکدیگر می باشد.
.2مرحله سوال کردن
پس از مطالعه اجمالی موضوعات و نکات اصلی ، به طرح سوال در

مورد آنها بپردازید. این کار باعث افزایش دقت و تمرکز فکر و سرعت

و سهولت یادگیری می گردد.
.3مرحله خواندن
در این مرحله به خواندن دقیق و کامل مطالب کتاب پرداخته ، که
هدف فهمیدن کلیات و جزئیات مطالب و نیز پاسخگوی به سوالات
مرحله قبل می باشد. در مرحله خواندن برای فهم بهتر مطالب
می توان از کارهایی مثل یادداشت برداری ، علامت گذاری و
خلاصه نویسی بهره جست.

.4مرحله تفکر
در این مرحله هنگام خواندن ، ساختن سوالها ، و ایجاد ارتباط بین دانسته های خود ، درباره مطلب فکر کنید. در این مورد نیز مهمترین اصل همان بسط معنایی است. بسط معنایی ممکن است در مراحل پنجم و ششم نیز یعنی در مراحل از حفظ گفتنی و مرور کردن نقشی داشته باشد.
.5مرحله از حفظ گفتنی
در این مرحله باید بدون مراجعه به کتاب و از حفظ به یادآوری مطالب خوانده شده پرداخته شود و بار دیگر به سوالاتی که خود فرد طرح کرده بود پاسخ دهد. در اینجا باید مطالب آموخته شده را در قالب کلمات برای خود کرده ، در غیر اینصورت لازم است که مجددا به خواندن مطالبی که آموخته نشده پرداخته شود. مرحله از حفظ گفتنی در پایان هر بخش انجام می گیرد و وقتی بخشهای یک فصل به اتمام رسید به مرحله بعد ، یعنی مرور کردن یا آزمون وارد
می شویم.
.6مرحله مرور کردن
این مرحله ، که مرحله آزمون نیز می باشد، در پایان هر فصل انجام می گیرد. در اینجا به مرور موضوعات اصلی و نکات مهم و نیز ارتباط مفاهیم مختلف به یکدیگر پرداخته و در صورت برخورد با موضوعات مورد اشکال به متن اصلی یا مرجع مراجعه شود. یکی از راههای کمک به این مرحله پاسخگوئی به سئوالات و تمرینات پایان فصل است: اجرای این مرحله می تواند مقداری از اضطراب امتحان را کاهش دهد.
روش دقیق خوانی
هدف از این مرحله این است که مطالب کامل و دقیق درک شده و بصورتی سازمان یافته و منظم در حافظه نگهداری شود. برخی از فنون موجود که می تواند به روش دقیق خوانی کمک کند عبارتند از:
.1تکنیک خلاصه برداری
به نوشتن عبارت ، مفاهیم و موضوعات کلیدی متن پرداخته ، بطوری که در مرور مطالب ، با نگاه کردن و خواندن خلاصه ها ، همه مطالب خوانده شده را یادآوری کند. یک روش بسیار مطلوب این است که از خلاصه ها نیز دوباره خلاصه برداری شود.
.2تکنیک سازماندهی مطالب
این تکنیک باعث افزایش درک و سرعت یادگیری و سهولت دربازیابی مطالب آموخته شده می شود. برای سازماندهی مطالب استخراج سه بخش از متن اصلی مورد مطالعه لازم است که عبارتند از:
الف .موضوع اصلی: موضوعی که تمامی مطالب را در بر می گیرد و بقیه مطالب حول و حوش آن می چرخد.
ب.نکته های اصلی: خطوط و اندیشه های اصلی و مهمهستند که در مجموع موضوع اصلی را می سازند و از صراحت بیشتری برخوردار است.
ج. نکات جزئی: اطلاعات جزئی تر هستند که بصورت مثالها ، نمونه ها ، عکس و تصویر اطلاعات واقعی مطرح می گردند.
تکنیک علامت گذاری در متن
در این تکنیک علامتهایی را بر روی متن اصلی انجام داده ، از قبیل علامت گذاری به شکلهای مختلف در متن ، خط کشیدن زیر عبارات مهم ، حاشیه نویسی و … ، این موارد بسته به صلیقه های افراد متفاوت می باشد. اما نکته مهمی که در هر نوع علامت گذاری حائز اهمیت است این است که ، بهتر است همانند تکنیک سازمان دهی ، مطالب را در سه دسته مجزا (موضوع اصلی ، نکته اصلی ،
موارد جزئی) قرار داده و آنها را با علامتهای مختلف نشان دهید.
در کنار روش مطالعه عوامل محیطی نیز در میزان یادگیری تاثیر دارد. یک محیط مناسب باعث توجه و تمرکز بهتر و بیشتری می شود.
حذف عوامل مزاحم فکری
مواردی هست که بخش عظیمی از وقت و فعالیت ذهنی را موضوعاتی به خود مشغول می دارند که هیچ رابطه با موضوع ندارند، موضوعاتی مانند: رفتار معلمان و استادان ، افزایش شهریه و نوع رفت و آمد و … برخی از موضوعاتی هستند که موقع مطالعه اگر به آنها فکر شود از کارایی مطالعه می کاهد. برخی حتی خیال پردازیهایشان را موقع مطالعه انجام می دهند؛ که به شدت فکر را آشفته کرده و تمرکز را از بین می برد. توصیه کلی این است که اگر ذهن خود را از افکار مختلف پاک کنید تا بر روی موضوع مورد مطالعه تمرکز کنید، مطالعه را کنار بگذارید و زمانی مطالعه را شروع کنید که سرحال ، علاقمند و متمرکز هستید.
فراهم کردن محیط مناسب
محل و مکانی که مطالعه در آنجا انجام می شود باید مناسب باشد. منظور از محل مناسب مکانی است که آرام ، ساکت و دور از عوامل مزاحم محیطی باشد، این باعث تمرکز بهتر روی موضوع مطالعه می شود. بعضی افراد محل و زمانی را برای مطالعه انتخاب می کنند که بسیار شلوغ و پر سرو صدا است و بعضی از افراد رختخواب را برای مطالعه انتخاب می کنند و توقع یادگیری سطح مطلوب را دارند، ولی از این حقیقت غافلند که این محلها بدترین محل برای مطالعه است.

برای آنکه مطلبی کاملا آموخته شده و با اندوخته های پیشین پیوند یابد، باید حتما معنا داشته باشد، در این صورت احتمال یادگیری بیشتر و احتمال فراموشی کمتر خواهد شد. بنابراین قبل از اینکه خود را محکوم کنیم به نداشتن استعداد درس خواندن ، کمبود هوش ، کمبود علاقه ، عدم تونایی و سایر موارد ، بهتر است نواقص خود را در مطالعه کردن بیابیم و به اصطلاح آنها بپردازیم.
در اینصورت به لذت درس خواندن پی خواهیم برد. اولین قدم در این راستا آن است با اندکی تفکر عادتهای نامطلوب خود را در مطالعه یافته و سپس عادتهای مطلوب جایگزین آن گردد.
جعبه یادگیری لایتنر
یکی از روش های موثر یادگیری مطالب ،استفاده از جعبه لایتنر است.
در اینجا نحوه کار با این جعبه را توضیح می دهیم و امیدواریم شما با استفاده از این ابزار ساده و سودمند ، بر یادگیری خود بیافزایید و در زمان محدودتر با کیفیت بهتر مطالب بیشتری را به خاطر بسپارید.
این وسیله توسط محقق اتریشی " سباستین لایتنر" طراحی شده و مطالب را از حافظه کوتاه مدت شما به حافظه بلند مدت منتقل می نماید. یادگیری به کمک این روش شما را از تکرار مطالب بی نیاز می سازد. همین امر یادگیری را شیرین و جذاب می کند.
بنا به روال گذشته مباحث علمی و زیر ساختی مقالات را با رنگ متفاوت می نویسم تا خوانندگان گرامی برای جلوگیری از اتلاف وقت از آن بگذرند. لیکن دانستن آن برای معلمان ، مشاوران ، برنامه ریزان آموزشی و درسی و کلیه کسانی که به مباحث روان شناختی و تربیتی علاقه مند خالی از لطف نیست.
اساس علمی
این وسیله بر اساس تجارب روان شناسی و تربیتی زیر طراحی شده است:
1. اگر انسان یک مطلب یا مفهوم را به خوبی فرا بگیرد بعد از یکروز تا یک هفته تقریباً 45% آن را فراموش می کند و بعد از یک ماه 80% آن فراموش می شود. به این ترتیب فقط 20% مطلب واردحافظه درازمدت می شود. جعبه لایتنر برنامه را به گونه ای تنظیم می کند تا با بیشترین تکرار در قسمت خطرناک منحنی فراموشی ، مطالب به حافظه دراز مدت هدایت شود.
2. قانون یادگیری اسکینر: بر اساس این قانون هرگاه بعد از هر عملی پاداش دریافت شود، انجام آن عمل تشدید خواهد شد. امتیاز بیشتر، پاداش موفقیت در بازی است. این امتیاز شما را علاقمند می کند تا کماکان، با شدت بیشتری به بازی ادامه دهید.
این خاصیت در جعبه یادگیری لایتنر استفاده شده است، یعنی فرد تنها زمانی به قسمت بعدی می رود که مطلب را آموخته باشد، این عمل درست مانند امتیاز دادن، فرد را به ادامه فرایند یادگیری تشویق می کند.
مزایای این وسیله:
1. از تکرارهای غیر ضروری جلوگیری می کند: شما برای آنکه مطلبی را از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت منتقل کنید نیازمند تکرارهای مکرر هستید. وقتی صفحه ای را برای چندمین بارمطالعه می کنید، مجبورید مطالبی را نیز که قبلا آموخته اید مجددا مرور کنید. در صورتی که دیگر لزومی به تکرار نیست و تکرار بی جهت آنها باعث اتلاف وقت و انرژی، بی حوصلگی و در نتیجه دل زدگی شما می شود. اما جعبه لایتنر فقط مطالب چموش و رام نشدنی را شکار کرده و ما را وادار به تکرار آنها می کند.
2. اگر شما روند یادگیری را برای مدتی رها سازید، هیچ اختلالی در کار یادگیری ایجاد نمی شود جز آنکه مجبور می شوید کارت ها را بار دیگر مرور کنید. البته توصیه ما این است که کار را به طور منظم ادامه دهید.
3. با گرفتن امتیاز و مشاهده پیوسته موفقیت ، یادگیری برای شما از عملی خسته کننده به یک بازی لذت بخش و دلنشین تبدیل می شود.
چگونه از جعبه لایتنر استفاده کنیم:
جعبه لایتنر یک قوطی در باز است که از پنج قسمت تشکیل می شود.
1
2
4
8
15

عرض قسمت های مختلف به ترتیب 15,8,4,2,1 واحد است. این جعبه را می توانید خودتان با مقوا، جعبه یا قوطی های پودر لباسشویی ، کفش و… درست کنید، یا اینکه از بازار تهیه نمایید.
این روش را می توانید برای یادگیری لغات زبان انگلیسی و فارسی و یا هر فرمول یا مطالب درسی فراری که می خواهید به خاطر بسپارید به کار گیرید.
هر موضوع یادگرفتنی را روی یک برگ کاغذ (فیش) بنویسید. دقت کنید که روی هر فیش تنها یک موضوع یادگرفتنی نوشته شود. یعنی لغت را در یک روی کاغذ و جواب آن را در روی دیگر برگه می نویسید.

مراحل کار:
1. روز اول: تعدادی از برگه ها را تکمیل می کنید و پس از اینکه هر دوروی برگه را یکی دو بار مرور کردید، برگه ها را در خانه اول جعبه قرار دهید. می توانید هر روز، ده پانزده یا تعداد بیشتری برگه آماده نمایید . شاید در بعضی روزها هم برگه ای تهیه نکنید.
2. روز دوم: ابتدا برگه هایی را که دیروز تهیه کرده بودید از خانه اول بردارید . سوالات را از روی برگه بخوانید و سعی کنید جواب ها را به خاطر بیاورید. آنهایی را که بلد نبودید، مجدداً در خانه اول قرار دهید و آنهایی را که بلد بودید، به خانه دوم منتقل کنید. پشت این برگه های خانه دوم یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار دهید.
در پایان، برگه هایی را که در روز دوم برای اولین بار تهیه کرده اید در خانه اول قرار دهید.
3. روز سوم: به برگه های خانه دوم دست نمی زنید زیرا خانه دوم هنوز تکمیل نشده است و ظرفیت دو گروه برگه را دارد. پس باز هم از برگه های خانه اول شروع می کنید و برگه هایی را که جواب سوالاتشان را بلد هستید به خانه دوم منتقل می نمایید و در پشت کاغذ رنگی قرار می دهید تا این برگه ها با برگه های روز گذشته مخلوط نشود. برگه هایی که پاسخشان را بلد نیستید به همراه برگه های جدیدی که امروز تهیه کرده اید در خانه اول قرار دهید.
4. روز چهارم:
الف. ابتدا از خانه دوم شروع کنید، زیرا خانه دوم ظرفیت دو گروه برگه را دارد و ظرفیت آن روز قبل تکمیل شده است. ولی فقط برگه های ردیف جلوتر را بر می دارید . ( یعنی برگه هایی که جلو کاغذ رنگی قرار دارند) سوالات روی این برگه ها را مطالعه می کنید و اگر جواب درست دادید برگه ها را در داخل خانه سوم و در ابتدای آن قرار می دهید و پشت این برگه ها یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار می دهید تا فاصله گذاری مشخص شود. ضمناً برگه های باقی مانده در خانه دوم را جلوتر می برید و کاغذ رنگی را در پشت این برگه ها می گذارید.
ب. سپس به خانه اول برگردید و برگه های آن را بردارید و آنهایی را که بلد هستید در خانه دوم و پشت کاغذ رنگی قرار دهید.
ج. برگه هایی که پاسخ آنها را بلد نیستید و همچنین برگه های جدیدی را که تهیه کرده اید در خانه اول می گذارید.
5 . خانه سوم برای چهار گروه برگه در نظر گرفته شده و باید چهار روز صبر کنید تا این قسمت تکمیل شود . البته هر روز پس از ورود برگه ها از خانه دوم به خانه سوم پشت این برگه ها یک کاغذ رنگی می گذارید تا قسمت سوم هم به تدریج و پس از چهار روز تکمیل شود.
6. خانه چهارم جای هشت گروه برگه را دارد و هشت روز پس از ورود اولین برگه ها پر خواهد شد. خانه پنجم جای پانزده گروه برگه را دارد و شانزده روز پس از ورود اولین برگه ها، این قسمت تکمیل می شود. یعنی اگر شما در کارتان وقفه ای نیاندازید سی روز طول خواهد کشید تا هر پنج قسمت جعبه لایتنر تکمیل شود. توجه دارید که بین هر دو گروه برگه یک کاغذ رنگی با ارتفاع بیشتر قرار می دهید تا برگه های مربوط به روزهای مختلف با یکدیگر مخلوط نشوند . از روز سی و یکم به تدریج برگه ها از داخل جعبه خارج می شوند و شما می توانید این برگه ها را بایگانی نمایید. زیرا پس از پنج بار تکرار موفقیت آمیز هر برگه در زمان های متفاوت، می توانید مطمئن باشید که آن موضوع را برای همیشه فرا گرفته اید و هیچگاه آن را فراموش نخواهید کرد.
به این ترتیب شما با روشی که شبیه بازی انفرادی است، در اوقات فراغت می توانید با کم ترین میزان اتلاف وقت آنچه را که یادگیری اش برایتان مشکل تر است بیشتر تکرار کنید و زودتر و برای همیشه به خاطر بسپارید و آنچه را که زودتر یاد می گیرید فقط با پنج بار تکرار برای همیشه فرا بگیرید.
نکته مهم: در هر مرحله که به سوال یک برگه نتوانستید جواب دهید باید آن را به اولین خانه برگردانید.

مهارت خود آگاهی با عناوین ذیل آشنا می شویم.

1 .اجزاء خودآگاهی

2. خود اگاهی جسمانی

3 .خود آگاهی روانی

4 .خود ارزیابی صحیح

5 .حیطه ویژگی های انسان
اهمیت اطرافیان در خود آگاهی ( اهمیت فعالیت های گروهی)

قوانینی برای برنامه ریزی
1- قانون تنبلی سازنده : میزان موفقیت شما در استفاده بهتراز وقت و کنترل زندگی فقط بستگی دارد به این که تا چه حد میتوانید از انجام کار هایی که در زندگی شما از اهمیت کمتری برخوردار هستند ، دست بردارید .

2- هر روز فعالیت تان را با مهم ترین کار آغاز کنید.
3- قانون 90/10 : 10 درصد برنامه ریزی برابر است با90 درصد صرفه جویی در زمان.
4- قانون20/80 : هشتاد درصد از نتایجی که شما به دست می آورید نتیجه بیست درصد از فعالیت های شماست.
5- قانون تمرکز: روی هر چیز تمرکز کنید در همان زمینه رشد می نمایید.
6- قانون تغییر: کاهش، افزایش، شروع و حذف
7- قانون جهانی: چنان زندگی کن که گویی هرعمل تو به یک قانون جهانی تبدیل شود .
8- اگر در حال بهتر شدن نیستید پس در حال بدتر شدن هستید.
9- بزرگترین سرمایه شما تفکرکردن است.
10- یادگیری مداوم شرط لازم موفقیت در هر زمینه ای است.
( برای تمام عمر در حوزه کاری تان یک شاگرد باقی بمانید)

11- در زندگی همیشه عاقلانه تصمیم گرفتن را تمرین کنید.

12- ویژگی مشترک انسان های موفق وخوشبخت آن است که همگی اهل عمل هستند.
13- برای شروع هرکار بزرگ آن را به قسمت های کوچکتر تقسیم کنید و خود را درگیر انجام آن کار نمایید.
14- پیامدهای هر کاری را قبل از شروع کار بسنجید.
15- توانایی ها و استعدادهای خود را بشناسید و آنها را تقویت کنید.
16- محدودیت های خود را بشناسید و برای تغییر آن برنامه ریزی کنید.
17- اگر کارها را مرحله به مرحله انجام دهید، می توانید بزرگترین و پیچیده ترین کار ها را به انجام رسانید.
18- قانون تطابق: دنیای بیرونی شما همیشه دنیای درونی تان را منعکس می کند. برای ایجاد هر تحولی در دنیای بیرونی باید کار را از درون خودتان آغاز کنید.

19- قانون پیچیدگی : درجه پیچیدگی هر کاری برابر است با مربع تعداد مراحل آن .

روش مطالعه PQRST
اغلب دانش آموزان، دانشجویان و علاقه مندان آموزشی از مربیان و استادان خود بارها پرسش می کنند که چگونه مطالعه کنیم تا مطالب را بهتر در ذهن سازماندهی کنیم؟
صبح زود مطالعه کنیم یا شب هنگام؟ با صدای بلند مطالعه کنیم یا به آهستگی مطالب را مرور کنیم؟ پیشکسوتان فرهنگی نیز با توجه به تجربیات و روش های علمی شیوه هایی را توصیه می کنند. مطلب زیر از کتاب زمینه روانشناسی "هیلگارد" تهیه شده که می تواند پاسخگوی برخی از پرسش های مربوط به شیوه های مطالعاتی باشد. با هم این مطلب را مرور می کنیم:اساس امر مطالعه و خواندن بدون فراموشی، یادگیری و حافظه است.

در این جا با تکنیک " PQRST" که مخفف آن در زبان لاتین،
" Preview " مرور اجمالی، " Question " سوال، " Read " خواندن، "Self-recitation" تلقین و تکرار " Test" آزمون است آشنا می شوید.

تمرین هایی برای تمرکز بیشتر
تمرین شماره ۱:

کتابی را انتخاب کنید، یک صفحه از آن را در نظر گرفته و تعداد کلمات موجود در هر پاراگراف را بشمارید. یک بار دیگر این کار را تکرار کنید تا مطمئن شوید که شمارش را درست انجام داده اید. در ابتدای کار با یک پاراگراف شروع کنید و هنگامیکه این تمرین برای شما آسان تر شد، تمام کلمات یک صفحه را بشمارید. شمارش را به طور ذهنی و با حرکات چشم هایتان انجام دهید.

سبک های یادگیری

با شناسایی سبک یادگیری خود و بکارگیری تکنیک های یادگیری ویژه مربوط به آن یادگیری خود را بهبود بخشید:

· سبک یادگیری دیداری

· سبک یادگیری شنیداری

· سبک یادگیری جنبشی-بساوایی

الگوی یادسپاری (Memorizing)

آیا دوران تحصیل خود را به یاد می آورید هنگامی که مجبور بودید در یک زمان کوتاه در درس جغرافیا اسامی شهرها، کشورها، پایتخت ها، کوه ها، رودها و محصولات و صنایع و آب وهوای شهرهای مختلف را به خاطر بسپارید و در درس تاریخ باید اسامی تمدن ها، سلسله ها، پادشاهان و رویدادها و سال های مربوط به آنها و در درس شیمی علامت اختصاری عناصر؛ فرمول ها و خواص مواد و در درس ریاضی فرمول ها و در درس ادبیات نام شاعران، نویسندگان و کتاب های آنها را حفظ می کردید. حفظ کردن این همه اسامی چقدر سخت بود و چه زود همه ی آنها را فراموش می کردیم. در همان زمان خود ما و برخی از دانش آموزان برای به خاطر سپردن این نام ها از شیوه های خاصی استفاده می کردیم مثلا˝ با به هم چسباندن حرف اول این اسامی کلمه معنی داری می ساختیم که با یادآوری این کلمه آن اسامی را نیز به خاطر می آوریم این الگو بر همین اساس پی ریزی شده است.

هدف: این الگو یک الگوی حافظه ای بوده و با استفاده از این الگو استعداد فراگیران در به یادسپردن مطالب تقویت می شود. همچنین قدرت تخیل دانش آموزان پرورش یافته و فراگیران مجبور به استفاده از قدرت ذهنی خود می شوند.
یکی دیگر از مهمترین نتایج این الگو آگاهی دانش آموزان از این موضوع است که آموختن یک جریان اسرارآمیز درونی نیست و با استفاده از این الگو فراگیران متوجه این مطلب می شوند که می توانند فعالیت های ذهنی خود را سازماندهی و کنترل کنند و بالاخره رشد توانایی یادسپاری به قدرت یادگیری را افزایش داده، در وقت صرفه جویی کرده و موجب ذخیره ی بهتری از اطلاعات می شود.

مراحل اجرای الگو
1- توجه به مطالب – در این مرحله فراگیر باید افکار خود را روی مطالبی که باید به خاطر سپارد متمرکز سازد و این مطالب را سازمان دهد اگر به چیزی توجه نکنیم آن را یاد نمی گیریم چگونه فراگیر باید مطالب را سازمان دهد؟ یک راه انجام این کار خط کشیدن زیر مطالب مهم است راه دیگر درست کردن مطالب است و بالاخره راه سوم مقایسه بین مطالب و پی بردن به ارتباط بین مطالب است.

2- برقراری ارتباط- در این مرحله فراگیر باید مهارت ها و فنونی را بیاموزد تا به کمک آنها بتواند مطالب جدید را به مطالب مربوط دیگری که قبلا˝ آموخته و یا به کلمات آشنا، عکس ها و غیره پیوند زند واما این فنون و مهارتها چه هستند؟
یکی از این مهارت ها استفاده از روش اتصال کلمه ای است در این روش باید ابتدا مطلب ناآشنا را به موردی آشنا پیوند دهیم و سپس این پیوند را معنی دار سازیم مثلا˝ هنگام فراگیری زبان های خارجی برای یادگیری لغت "کارتا" که یک کلمه اسپانیایی به معنی نامه ی پستی است ممکن است آن را به کلمه ی انگلیسی "کارت" اتصال دهیم (شبیه سازیم) و برای معنی دار کردن آن تصویر کارتنی که درون آن نامه ای است را در نظر بگیریم. ممکن است این مطلب به ذهن شما خطور کند که چرا باید برای
یادگیری یک کلمه این هم مطالب اضافی را به خاطر سپرد؟ جواب این است که این پیوندهای اضافی محتوای ذهنی را غنی تر می سازد و این جریان اتصال و این پیوندها سبب افزایش فعالیت شناختی می شود. هم چنین می توانید از یک تداعی مسخره و یا مبالغه آمیز استفاده کنید. ساخت یک داستان یا جمله ی کوتاه با مفاهیم مورد نظر- اتصال اول کلمات و ساخت یک کلمه ی رمز- ارتباط دادن مفاهیم به مکان یا زمان خاص- استفاده از تضاد- بزرگ نمایی و کدگذاری از دیگر فنون و راهبردهای روش یادسپاری است.
3- ارتباط با حواس مختلف- ما مطالبی را خیلی خوب به یاد می سپاریم که آن را نه فقط با یک حس بلکه با حواس مختلف پنجگانه خود به خوبی احساس کرده باشیم بنابراین باید از دانش آموز خواسته شود تا با بیشتر از یک حس خود کار کند و با ایجاد تصاویر حسی مختلف که ممکن است حالت مبالغه و طنزآمیز نیز داشته باشد به تقویت یادگیری خود بپردازد و این مرحله در واقع بسط تخیلات حسی می باشد.
4- تکرار و یادآوری – و بالاخره در آخرین مرحله فراگیر باید مطالب را تا زمانی که کاملا˝ آموخته شوند تمرین کند.
از این الگو نیز مانند سایر الگوها می توان برای سنین مختلف استفاده کرد البته برای بچه های کوچک تر باید اتصال ها توسط معلم ارائه شود و معمولا˝ خود آنها قادر به برقراری این پیوندها و اتصال ها نیستند.

راهبردهای به یاد سپاری

راهبردهای به یاد سپاری را می توان در سه دسته عمده زیر تقسیم بندی کرد
(1)راهبردهای به یادسپاری یا راهبردهای حفظ مطالب غیر معنی دار(روش حفظ طوطی وار)
(2)راهبردها یا روشهای یاد یار و
(3)راهبردها یا روشهای یادگیری مطالب معنی دار.
حفظ طوطی وار مطالب غیر معنی دار روش حفظ طوطی وارروش خاص مطالب غیر معنی داراست. هر چند که هدف عمده تحصیل علم و دانش در کلیه مقاطع و تمامی سن ها یادگیری مطالب معنی دار است با این حال یادگیرندگان گاهی ناچارمی شوند که برای رسیدن به این هدف مقداری مطالب غیر معنی دار را نیز حفظ کنند.مطالب غیر معنی دار به مطالبی گفته می شود که ذاتا معنی دار نیستند اما برای مطالب معنی دار پایه و چهار چوب به حساب می ایند مانند
اعداد 1تا10شماره جمعیت شهرها وکشورها و نظایر اینها.خوشبختانه حجم مطالب غیر معنی دار در قیاس با
مطالب معنی دار بسیار کم است و نباید درگسترش دادن انها افراط کرد.
ما احتمالا اعداد1تا10را به طور طوطی وار می اموزیم اما هیچ نیازی نیست که اعداد از 10 به بالا را این گونه یاد بگیریم زیرا با استفاده از اطلاعات مربوط به 10عدد اول سلسله اعدادمعنی دار کردن اعداد بزرگتر از 10 کار اسانی است.
یکی از راههای حفظ کردن مطالب غیر معنی دار بخش به بخش حفظ کردن انهاست.در این روش مقدار زیادی از اطلاعات مانند خدول ضرب یا جدول علایم عناصر شیمیایی به چند بخش تقسیم می شود و این بخشها به نوبت اموخته می شوند.برای مثال دانش اموزی که می خواهد علایم اختصاری عناصر شیمیایی را حفظ کند این عناصر را به چند بخش تقسیم می کند و به حفظ کردن هر یک از ان بخشها می پردازد.انتقال اطلاعات به حافظه دراز مدت نیاز به کوشش فراوان دارد.وقتی که مقدارزیادی اطلاعات به چند بخش کوچکتر تقسیم می شوند وان بخشها به طور جدا گانه اموخته می شوند انتقال انها به حافظه دراز مدت اسان تر انجام می گیرد.وقتی که ما می کوشیم تا یک فهرست طولانی از اطلاعات را یکجا حفظ کنیم در یاد اوری ان معمولا تنها ماده های اول و اخر فهرست را به یاد می اوریم اما ماده های وسط فهرست را فراموش می کنیم.به این پدیده اثر موقعیت زنجیره ای گفته می شود.تقسیم فهرستهای طولانی به چندین بخش از این مشکل جلو گیری می کند زیرا وقتی فهرست مطالبی که قرار است اموخته شود کوتاه باشد یادگیری همه انها امکان پذیر است.

تمرین پراکنده یا مطالعه با فاصله راه دیگر حفظ اطلاعات است.در این روش یادگیرنده به جای اینکه سعی کند تایکباره و در یک نوبت مقدار زیادی اطلاعات را حفظ کند وقت خود را تقسیم می کندو چندین بار ان را مرور می نماید.اگر یاد گیرنده سعی کند تادر یک نوبت همه مطالب را حفظ کند و تمام وقت خود را در همان یک نوبت صرف یادگیری ان مطالب نماید.
این امر باعث خستگی واز بین رفتن انگیزه در او می شود.علاوه بر این معمولا پس از پایان یافتن تمرین فراموشی صورت می گیرد.اگر یاد گیرنده چندین نوبت صرف مطالعه ومطلب کند انچه در نوبت قبل فراموش شده است در نوبت بعد به سرعت اموخته می ود.بنابراین دوراه عمده برای کمک به یادگیرندگان در حفظ کردن مطالب غیر معنی دار وجود دارند یکی از ان دو روش بخش به بخش ودیگری روش تمرین پراکنده یا مطالعه بافاصله است.
چنانکه بیشتر در بحث از فراموشی گفته شد یکی از عوامل عمده فراموشی گفته شد یکی از عوامل عمده فراموشی به ویزه در رابطه با یادگیری طوطی وار تداخل است.تداخل یادگیریهای قبلی در یادگیریهای بعدی را باز داری پس گستر و تداخل یادگیری هابعدی بر یادگیریهای قبلی را باز داری پیش گستر می گویند.
یکی از راههای جلو گیری از تداخل در یادگیری رعایت توالی مناسب مطالب است.توالی مناسب یعنی اینکه مثلا مطالب مشابه را به دنبال هم یاد نگیریم.برای نمونه به هنگام اموزش الفبای فارسی به نو اموزان زبان فارسی نباید حروف ب/پ/ت/ث را به دنبال هم اموزش دهیم.
راه دیگر جلو گیری از تداخل در یاد گیری پر اموزی است.پر اموزی یعنی یادگیری تا حد اشباع.برای این منظور پس از انکه یاد گیرنده به حد دلخواه به یادگیری یا عملکرد دست یافت باز هم برای مدتی بیشتر به تمرین و تکرار ادامه می دهد.زمانی گفته می شود که مهارتی به حد پر اموزی اموخته شده است که تمرین اضافی دیگر نتواند ان را بهبود ببخشد.علاوه بر اینکه معلوم شده است که پر اموزی از تداخل جلو گیری می کند همچنین نشان داده شده است که موجب انتقال یاد گیری نیز می شود.سیفرت(1991)در این باره گفته است اگر دانش اموزان تایپ کردن را در کلاس درس به حدی اموخته باشندکه تمرین بیشتر نتواند ان را بهبود ببخشداین مهارت می تواند به شرایط پر سر و صدا ومزاحمت بار دفتر کار انتقال یابد.اگر دانش اموزان مهارت نوشتن را در شرایط گوناگون پر اموزی کرده باشند به راحتی می توانند در شرایط اضطراب اور امتحانی در نوشتن انشا توفیق یابند.(ص187)
سیفرت (1991)دلیل اثر بخشی پر اموزی را چنین توضیح می دهد که این کار فرصت بیشتری برای تکرار همواره با بسط معنایی در اختیار یاد گیرنده می گذارد یعنی موجب می شود بین یادگیری تازه و یادگیریها و مهارتهای قبلی به خوبی اموخته شده ارتباط ذهنی بر قرار گردد
معنی دار کردن مطالب
مطالب معنی دار به مطالبی گفته می شود که یادگیرنده بتواند بین انها و مطالبی که قبلا اموخته است نوعی رابطه بر قرار نماید (ازوبل 1968).معنی داری یک مطلب را می توان بر حسب تعداد تداعیها یا ارتباطهای موجود برای ان مطلب تعریف کرد.به سخن دیگر مطالبمعنی دار مطالبی هستند که بتوان انها را طبقه بندی کرد مرتب نمود یا سازمان داد.
وقتی که ما صحبت از درک یا فهم به میان می اوریم منظورمان معنی دار کردن مطالب است.در درک و فهم یا معنی دادن به یک مطلب ما شباهتها و دیگر روابط بین ان مطلب و مطالب قبلا اموخته شده را شناسایی می کنیم.ارمرود(1995)برای معنی دار کردن مثالهای زیر را ذکر کرده است:
وقتی که دانش اموزان در کتاب تاریخ می خواند که جنگ جهانی دوم در دهم اگوست1945به پایان رسید با خود می گوید هی دهم اگوست روز تولد من است.
دانش اموز در درس حساب با یک تفریق تازه روبرو می شود:2=2-4با خود می گوید درست است.دو به علاوه دو می شود چهار و چهار منهای دو برابربا دو درست عکس ان است.(ص327)
برای معنی دار کردن مطالب می توان از راههای مختلفی به شرح زیر استفاده کرد:
استفاده از واسطه ها یکی از راههای تبدیل مطالب غیر معنی دار به مطالب معنی دار استفاده از واسطه ها یا میانجی هاست.از طریق واسطه ها می توان بین مطالب و مواد غیر مرتبط روابط معنی دار بر قرار کرد.پزوهشهای مربوط به یادگیری جفتهای متداعی اثر بخشی واسطه ها را به اثبات رسانیده اند.در این پژوهش به ازمودنی جفت های کلماتی مانندشانه-فنجان پا – صندلی چکش- ساعت داده می شود.به کلمات اول این جفتها
محرک و به دومین کلمات انها پاسخ می گویند.ازمودنی باید با دیدن یا شنیدن کلمه اول(محرک)به پاسخ بدهد(کلمه دوم را به یاد اورد).این نوع یادگیری برای کودکان عقب مانده ذهنی کاری دشوار است در حالی که کودکان بهنجار به خوبی از عهده ان بر می ایند.
دلیل این امر ان است که کودکان بهنجار به سرعت می اموزند تا برایمعنی دار کردن جفتهای کلمات از واسطه های ذهنی استفاده کنند.مثلا"شانه در لیوان است او پایش را روی صندلی گذاشته است یا او با چکش به ساعت کوبید.وقتی که به کودکان عقب مانده ذهنی این شیوه یادگیری اموزش داده می شود عملکرد انها در یادگیری جفتهای متداعی به میزان عملکرد کودکان بهنجار افزایش می یابد(گیج و بر لاینر 1992).
پیش سازمان دهنده پیش سازمان دهنده به مجموعه ای از مفاهیم مربوط به مطلب یادگیری گفته می شود که پیش از اموزش جزیئات تفصیلی مطلب در اختیار یاد گیرندگان گذاشته می شود (ازوبل 1968).نقش پیش سازمان دهنده این است که یادگیرندگان را با مطالبی که قرار است بیاموزند اشنامی سازد وبه انان کمک می کند تا اطلاعاتی را که بتوان مطالب جدید را به انها ربط داد به یاد اورند.بنابراین پیش سازمان دهنده یک بیان مقدماتی درباره موضوع یادگیری است که برای اطلاعات جدید یک چهار چوب
ذهنی فراهم می اورد و این اطلاعات جدید را به انچه یادگیرنده از قبل می داند ربط می دهد.
به عنوان نمونه ای ازپیش سازمان دهنده در یک پژوهش(ازوبل و یوسف 1963)از دانشجویان دانشگاه خواسته شد تا اطلاعاتی درباره دین بودائی بیاموزند قبل از خواندن مطلب درباره دین بودائی یک پیش سازمان دهنده که رابطه بین دین بودائی ودین مسیحیت را با هم مقایسه می کرد به گروهی از ازمودنیهاداده شد در حالی که به گروه دیگر چنین اطلاعی داده نشد.نتیجه این پزوهش نشان داد دانشجویانی که پیش سازمان دهنده را دریافت کرده بودند از انانی که ان را دریافت نکردند اطلاعات بیشتری درباره مطلب مربوط به دین بودایی یاد گرفتند.
دمبو(1994)به عنوان مثالی از پیش سازمان دهنده برای اموزش و یادگیری درس ادبیات الگوی شکل1-7را معرفی کرده است. یادگیرنده به کمک این شکل می تواند شباهتها وتفاوتهای بین صورتهای مختلف ادبی و نیز روابط درونی میان صورتهای هر یک از بخشهای ادبی را درک کند.

به طور کلی پیش سازمان دهنده می تواند به صورت طرح و الگو یا

خلاصه ای نوشتاری یا گفتاری باشد اما ویزگی مهم پیش سازمان دهنده و لذا تفاوت ان با خلاصه فصلهای معمول ان است که در مقایسه با مطالبی که قرار است اموخته شوند از لحاظ انتزاعی بودن کلیت و جامعیت در سطح بالاتری قرار دارد.
ساخت سلسله مراتبی مطالب یادگیری عناصر یا تکالیف یادگیری را می توان به صورت یک سلسله مراتب از ساده به دشوار مرتب کرد به نحوی که یادگیری هر عنصر یا تکلیف یادگیری به یادگیری تکالیف دیگر مربوط باشد.از این طریق می توان به مطالب مختلف معنی بخشید و با یادگیری هر مطلب در این سلسله مراتب یادگیری مطلب بعدی وابسته به ان را به راحتی امکان پذیر ساخت.فایده عمده مرتب کردن مطالب یادگیری به صورت سلسله مراتبی این است که یادگیرنده یادگیری خود را با مطالب ساده اغاز
می کند و با یادگیری هر مطلب پیش نیاز برای یادگیری مطلب بعدی امادگی کسب می کند و وجود پیش نیاز یادگیری برای هر مطلب تازه ان مطلب را برای یادگیرنده به حالت اشنا و معنی دار درمی اورد. سازمان دادن به مطالب یکی دیگر از روشهای معنی دار کردن مطالب سازمان دادن به انهاست.در نظریه خبر پردازی یادگیری تاکید شده است که سازمان دادن به اطلاعاتی که قرار است اموخته شوند برای بازیابی بعدی ان اطلاعات از حافظه ضروری است.چنانکه در فصل چهارم دیدیم باور و همکاران (1969)نشان دادند که وقتی مطالب یادگیری به صورت سازمان

یافته به یادگیرندگان ارائه می شوند از زمانی که به طور درهم وسازمان نیافته انها را دریافت می کنند بیشتر می اموزند و کمتر فراموش می کنند.
ما از طریق سازمان دادن به مطالب روابط و پیوندهای بین اجزای مختلف اطلاعات را بر قرار می نماییم وان گاه به جای اموختن جزءجزء اطلاعات کل ان را در ارتباط با یکدیگر می اموزیم. ارمرود(1995)به عنواننمونه ای از سازمان دادن به مطالب گفته است یاگیرنده ای که می خواهد اطلاعات پراکنده مربوط به نظام یاد را به طور سازمان یافته بیاموزدمی تواند انهارا نظیر انچه در شکل 2-7امده است به هم ربط دهد.

تدابیر یاد یار
علاوه بر روشهای بالا تدابیر دیگری برای کمک به حافظه وجود دارند که به تدابیر یاد یارمعروف شده اند.ما در اینجا سه نوع از این تدابیر یعنی تصویر سازی ذهنی روش مکانها روش کلمه کلید را مورد بحث قرار می دهیم.
تصویر سازی ذهنی تصویر سازی ذهنی یعنی بر قراری ارتباط معنی دار بین مطالب از طریق ایجاد یک رابطه ذهنی بین انها. شواهد موجود نشان می دهند که کارکردهای مربوط به تواناییهای رمز گردانی کلامی و تصویری در دو نیمکره مغز قرار دارند.مرکز صحبت کردن به طور عمده در نیمکره چپ مغز قرار دارد اما مرکز تصویر سازی ذهنی در نیمکره راست مغز جای دارد.برای رمز گردانی درون دادن حسی می توان از یک نظام دوگانه استفاده کرد.نظام تصویرسازی در پردازش اطلاعات عینی و فضای موثر
است در حالی که نظام کلامی برای پردازش اطلاعات انتزاعی و سازمان یافته مفیدتراست. وقتی که ما مواد کلامی را به تصاویر ذهنی و تصاویر ذهنی را به مواد کلامی ربط میدهیم در بازیابی اطلاعات از حافظه موفق تر هستیم.
از انجا که اکثر یادگیریهای اموزشگاهی ماهیت کاملی دارندباید به دانش اموزان یاد داد تا تصاویر ذهنی را به مواد کلامی ربط دهند. این تدبیر اموزشی یادگیری دانش اموزان را بهبود می بخشد.علت ان ممکن است تا حدودی این باشد که گنجایش اطلاعات تصویری ذهن یبیش از گنجایش مواد کلامی است.برای کمک به دانش اموزان در ایجاد تصویر ذهنی تا انجا که ممکن است باید از کلمات معرف پدیدهای عینی استفاده کرد .گفته شده است
که کلمات عینی مانند زرافه هم رمز تصویریتولید میکنند هم رمز کلامی در حالی که کلمات انتزاعی چون عدالت تنها رمز کلامی تولید می کنند.
بنابراین کلمات عینی را اسان تر می توان اموخت.
روش مکانها در روش مکانها که یک روش قدیمی برای حفظ کردن
مطالباست شخص هنگام یادگیری و یاد اوری مطالب مکان اشیا را در ذهن خود مجسم می کند. برای استفاده از این روش یاد گیرنده باید ابتدا به ترتیب موقعیت یا مکان را بیاموزید.ینعی نقشه انها را به خاطر بسپاردو هنگام یاداوری با طی این مراحل ذهنی به ترتیب انها را به یاد اورد. به عنوان مثال برای حفظ کردن مطلاب یک سخنرانیساختمانی را با تعدادی اتاق در ذهن خود مجسم کنید. در هر یک از اتاق ها وسائل مختلفی چون میز و مبل در نظر بگیرید. بعد مطالبی را که می خواهید
به حافظه بسپاریدبا این وسائل تداعینمایید.وقتی که میخواهید درباره مطلب مورد نظر صحبت کنید به طور ذهنی در داخل این ساختمان به قدم زدن بپردازید و از اتاقی به اتاق دیگر بروید و وسائلی را که مطالب با انها تداعی شده اندیکی بعد از دیگری از نظر بگذرانید و این کار را به ترتیب انجام دهید.
(مورگان. کینگ.ورابینسون.1984ص 168)
در ازمایشهایی که به منظور تاثیر استفاده از روش مکانها در یادگیری انجام گرفت(راس ولارنس 1968) ازمایشگران از تعدای دانشجو خواستند تا چندین فهرست از اسامی مختلف را که هر یک شامل40 کلمه بودند با ایجاد تداعی ذهنی بین کلمات و مکانهای اشنای موجود در پردیزه دانشگاه با استفاده از روش مکانها حفظ کنند. به دانشجویان برای یادگیری هر یک از
کلمات فهرست 13 ثانیه وقت داده شد.یاد اوری فوری کلماتنشان داد دانشجویان قادر بودند 38 کلمه از40 کلمه را به ترتیب به یاد اورند . یاد اوری یک روز بعد حاکی از توانایی دانشجویان در یاد اوری 34 کلمه از40کلمه فهرست بود. باور(1970) درباره این نتایج می گوید :در مقایسه با نتایج کاملا" استثنایی هستند.این گونه نتایج اهمیت زیاد این تدبیر یاد یار را به خوبی نشان میدهد.(500)

روش استفاده از کلمه کلیدی در این روش با استفاده از یک کلمه اشنا دو کلمه را به هم ربط می دهیم انها را به طور معنی دار به حافظ میسپاریم .

گیج و برلاینر(1992) مثال زیر را برای استفاده از روش کلمه کلید ذکر کرده اند:
فرض کنید شما{دانشجوی زبان انگلیسی} می خواهید یک کلمه خارجی مثلا" (لغت اسپانیایی به معنی نامه) را بیاموزید.با استفاده از روش کلمه کلید به شما گفته می شود که کلمه ای در زبان انگلیسی بیابید به نحوی که هر وقت شما را میبینید ان کلمه در ذهن شما زنده شود. فرض کنید ان کلمه انگلیسی { گاری دستی } باشد . بعد شما می اموزید که یک گاری دستی را که نامه ای در ان است در ذهن خود مجسم کنید . بعد ها
وقتی کسی می گوید شما تصویری در ذهن خود مجسم می کنید و می گویدروش کلمه کلید برای امزش کلمات زبانهای خارجی روش بسیار مفیدی است.
این روش از دو مرحله تشکیل می یابد . مرحله اول پیدا کردن کلمه
ای در زبان مادری است که با کلمه ای که می خواهید یاد بگیرید از لحاظ تلفظ شبیه است . در مثال بالا از نظر تلفظ بسیار به هم شبیه اند. مرحله دوم ایجاد یک تصویر ذهنی است که کلمه بیگانه را با کلمه زبان مادری ارتباطدهد.این امر سبب ایجاد یک رابطه معنی دار بین دو کلمه می شود برای یاد اوری معنی کلمه بیگانه( ) لازم است
ابتدا کلمه اشنا ( ) بازیابی شود بعد تصویر ذهنی که ان را به کلمه وصل میکند یعنی گاری حامل نامه در ذهن مجسم می گردد.
به طور خلاصهراهبردهای به یادسپاری یا یادگیری را می توان در سه دسته زیر خلاصه کرد (1)راهبردهای به یاد سپاری مطالب غیر معنی دار (2)راهبردها یا روشهای یادیار (3)روشها یا راهبردهای یادگیری مطالب معنی دار. راهبردهای به یادسپاری مطالب غیر معنی دار همان روشهای حفظ طوطی وارند که تنها در مورد مطالبی که ذاتا" غیر معنی دار هستند به کار می روند. این راهبردها یا روشها شامل بخش به بخش کردن و تمرین پراکنده یا مطالعه با فاصله است. روشهای معنی دار کردن تدابیری هستند

که به کمک انها مطالبی که قابل تبدیل به مطالب معنی دار ستند معنی دار می شوند. این روشها یا راهبردها عبارت اند از استفاده از واسطه ها پیش سازمان دهنده سا خت سلسله مراتبی مطالب یاد گیری و سازمان دادن به مطالب.
استفاده از تدابیریاد یار روش دیگر به یادسپاری مطالب است . این
تدابیر عبارتند از تصویر سازی ذهنی روش مکانها و روش استفاده از کلمه کلید.

معرفی روانشناسی خبر پردازی
از انجا که روشها و فنون جدید یادگیری عمدتا" در روانشناسی خبر پردازی ریشه دارند ابتدا کلیاتی دربارهء این نظریه جدید توضیح داده می شود و پس از ان روشهای یادگیری و مطالعه برخاسته از ان مورد بحث و بررسی قرار می گیرند. تازه ترین رویکردیا دید گاه روانشناسی یاد گیری رویکرد خبر پردازی یا پردازش اطلاعات نام دارد. این رویکرد مجموعه نظریه هایی را در بر می گیرد که وجه اشتراک همهء انها این است که یادگیری انسان را یک فعالیت مستمر پردازش اطلاعات می دانند. این نظرییه ها به مطالعه راههایی می پردازند که انسانها به توسط ان دانش را کسب ذخیره
و یاد اوری می کنند و مورد استفاده قرار می دهند. این نظریه های وابسته به روانشناسی خبر پردازی هم فرایندهای یادگیری بحث می شوند هم فرایندهای به یاد سپاری و هم فرایندهای یاد اوری.
در روانشناسی جدید خبر پردازی فرایندهای خبرپردازی در انسان با
فرایندهای خبرپردازی در کامپیوتر(رایانه) شبیه دانسته شده است. در تمام طول تاریخ روانشناسی همواره روانشناسان به دنبال الگویی بوده اند تا انسان را با ان مقایسه نمایند . در قرن هفدهم میلادی ساعت و دیگر ماشینهای ساده به عنوان الگویی برای شناسایی جهان و از جمله ذهن ادمی به کار می رفتند.
ان ماشینها الگوهای قابل دسترس و قابل فهمی برای درک

چگونگی کار کرد ذهن بودند (شولتز و شولتز1996 ص452) . در اواخر قرن نوزدهم و در اغاز پیدایش روانشناسی علمی نیز همین ماشینهای ساده برای روانشناسان اولیه الگوی ذهن انسان به حساب می امدند.
در نیمه اول قرن بیستم میلادی زمانی که رویکرد رفتارگرایی رویکرد
غالب در روانشناسی بود بود انسانها بیشتر به حیوانها شبیه دانسته می شدند
زیرا موضوعهای مطالعهء روانشناسان رفتارگرا عمدتا" حیوانها بودند. به همین سبب تاکید عمدهء این روانشناسی بر رفتاربود و فراینهای فکری و ذهنی چندان مورد توجه قرار نداشتند. در روانشناسی رفتارگرایی محیط مجموعه ای از محرکها به حساب می امد و چنین فرض می شد که یادگیری ایجاد پیوندهای تازهء محرک -پاسخ در نتیجهء شرطی شدن است.
در اغاز نیمه دوم قرن بیستم به تدریج روانشناسان به این نتیجه رسیدند که گرچه الگوهای رفتاری قادرند اصول و قوانین حاکم بر رفتار موجودات زنده از جمله انسان را توضیح وتبیین کنند اما نمی توانند صرفا" به کمک شبیه سازی انسان با حیوان فرایندهای پیچیدهء فکری و ذهنی را بیان نمایند.

از سوی دیگر ساعت نیز برای دیدگاه قرن بیستمی از ذهن انسان دیگر مثال مناسبی نبود. استعارهء تازه ای لازم بود و ماشین قرن بیستم یعنی کامپیوتر (رایانه) به صورت الگویی برای تبیین ذهن انسان به کهر رفته(شولتز وشولتز 1966 ص4522)
اغاز پیدایش نظریه های جدید خبر پردازی برخی از روانشناسان (از جمله میلر.گالانتر .و پریبرام.1960.به نقل بیگز و مور.1993) رفتارهای شناختی از جمله حل مسئله را بیشتر به کامپیوتر شبیه می دانستند .به توضیحات زیر در این باره که از کتاب مقدمه ای بر نظریه های یادگیری(هر گنهان والسون .1993.ترجمه یف.1376)نقل می شود توجه کنید:
هم کامپیوتر هم انسان اطلاعات از محیط می گیرند.کامپیوترها با استفاده ازوسائل کارت خوانی.نوارخوانی.و غیره این کار را انجام می دهند در حالی که انسانها از اندامهای حسی خود برای این منظور سود می برند. در درون کامپیوتر اطلاعات رسیده ازمحیط مورد دستکاری واقع می شوند به رمز در می ایند و با اطلاعات دیگری که از قبل در کامپیوتر ذخیره شده اند ترکیب می یابند . این کار به توسط فعال شدن ثبت کننده های الکترونیکی انجام می
گیرد. در درون انسان اطلاعات مورد دستکاری واقع می شوند به رمز در می ایند و با اطلاعات دیگری که از قبل در انسان ذخیره شده اند ترکیب می شوند.این کار توسط فعال شدن نورونها انجام میگیرد بالاخره کامپیوتر اطلاعات را از طریق تدابیر بون دادی نظیر دورنویس ها و چاپگرها بیرون می دهد.به همین قیاس انسان اطلاعات رااز طریق تدابیر برون دادی نظیر دهان و دستها بیرون می دهد.

بنا به گفتهء بیگزومور(1993)در دیدگاه روانشناسی خبر پردازی ذهن ادمی به یک جعبه سیاه مانند است.شما می توانید درون داد و برون داد را ببینید اما نمی توانید ببینید که چه به سر درون داد می اید .بعضی کسان باگفتن اینکه هم انسان سخت افزار و نرم افزار دارد و هم کامپیوتر شباهتبین این دو را فراتر برده اند.

* آیا تاکنون از خود پرسیده اید که چرا از امتحان می ترسید؟
* آیا تابحال به صورت عمیق به این موضوع فکر کرده اید
* که چه عواملی در ترس و اضطراب نسبت به امتحان موثر بوده اند؟
* آیا در زندگی تحصیلی راههایی برای کاهش این نوع اضطراب یافته اید؟
بدون تردید ترس از امتحان بین دانش آموزان و دانشجویان تقریبا همه گیر و رایج است و می توان گفت مهمترین علت این موضوع ، نتیجه ای است که از امتحان بدست می آید. نتیجه ای که مدرک قبولی یا مردودی محسوب گردیده و باعث ارتقاء ، تهدید ، تشویق و یا تنبیه می گردد. گاهی اوقات این نتیجه می تواند سرنوشت را نیز رقم زند. به همین علت هر چه نتیجه ، حساسیت و اهمیت بیشتری داشته باشد، به همان نسبت می تواند اضطراب و ترس از امتحان گردد، که برخی از آنها عبارتند از:
1. ترس از فراموش کردن مطالب خوانده شده.
2. سختگیری مدرسین در طی سال تحصیلی.
3. انتظار بیش از حد والدین.
4. عدم وجود خود باوری در فرد.
5. نامشخص بودن سوالات.
اکنون که برخی از عوامل ایجاد کننده ترس از امتحان مشخص شدند، لازم است عوامل کاهش دهنده این نوع ترس را نیز بدانیم. در خصوص روشهای کاهش ترس از امتحان نظرات مختلفی وجود دارد که مهمترین آنها به شرح زیر می باشند:
ایجاد محیطی آرام و به دور از تشنج
علاوه بر تلاش والدین برای ایجاد چنین محیطی برای مطالعه فرزندان ، فرزندان نیز بایستی کوشش نمایند.
تنظیم برنامه خواب و استراحت
برخی با این تصور که هنگام امتحانات برای مطالعه بیشتراصلا نباید خوابید و یا خیلی کم خوابید ، خود باعث خستگی ذهنی و در نتیجه فراموشی بیشتر در مطالب خوانده شده می گردند. کاهش زمان خواب در حد متعادل مطلوب است، اما افراط در آن هرگز مفید نخواهد بود.

پرهیز از کاهش تغذیه
افراط و تفریط در تغذیه اثرات نامطلوبی در بر خواهد داشت.
بایستی با خواب و استراحت کافی و نیز تغذیه مناسب ، از لحاظ روحی و جسمی ، خود را آماده امتحان کرد.
آماده شدن برای امتحان
داشتن برنامه ریزی صحیح جهت مطالعه در طول سال تحصیلی و رعایت روشهای صحیح مطالعه.
1. مطالب درسی را بتدریج و در طول زمان مرور کنید، نه اینکه در آخرین دقایق قبل از امتحان به مطالعه فشرده بپردازید.
2. از یادداشتهای خود ، یادداشتهای فشرده ای بردارید، تا بازسازی ذهنی ، رمز گردانی و مرور مطالب برایتان مفید واقع شود.
3. سعی کنید به نوع آزمون پی ببرید، تا بتوانید مطالعه خود را متناسب با آن پیش ببرید.
پرهیز از فشرده خوانی
فشرده خوانی با مرور کردن مطالب متفاوت است. فشرده خوانی متضمن کوششی است برای یادگیری مطالب تازه بلافاصله قبل از شروع امتحان. و یا به عبارتی آخرین کوششهای شخص در آخرین لحظات قبل از امتحان.
تاکید بیشتر بر مطالبی که انتظار دارید جزء سوالات
امتحانی باشد.
می توانید محدوده سوالاتی را که در امتحان مطرح خواهد شد، حدس زده و بیشتر به آنها پرداخته شود. برای این منظور سوالات امتحانی سالهای گذشته کمک خواهند کرد. همچنین توجه به مطالب و موضوعاتی که استاد و یا معلم در کلاس درس بیشتر روی آنها تکیه می کند.
شرکت در جلسات آخر درس
حتما در جلسات آخر درس پیش از امتحان در کلاس شرکت کنید. زیرا اغلب ، مطالب مهمی را احتمال بیشتری در طرح سوالات دارند، در جلسات آخر مرور و توضیح داده می شوند.
پرهیز از اضطرابهای متفرقه
مثلا شب امتحان مسابقات فوتبال را دنبال نکنید. اگر امتحان قبلی رضایت بخش نبوده است، به آن نیندیشید و تحلیل امتحان قبلی را به فرصت مناسب خودش موکول کنید.

داشتن تصور ذهنی مثبت از خود
بجای پرداختن به جنبه های منفی ، همواره یک تصویر ذهنی مثبت از خودتان داشته باشید و پس از تلاش کافی جهت مطالعه مطالب به موفقیت خود امیدوار باشید.
حال که برخی از عوامل کاهش ترس از امتحان مطرح شدند، بایستی مواردی را در جریان امتحانات و هنگام پاسخگویی به سوالات مد نظرمان باشد، که رعایت این موارد می تواند در موفقیت بیشتر و کاهش اضطراب نسبت به امتحان موثر باشد. برخی از این موارد عبارتند از:
* به موقع و سر وقت به جلسه امتحان بروید و پیش از آغاز امتحان با خاطری آسوده در جای خود مستقر شوید.
* کلیه وسایل و ابزارهایی که در امتحان مورد نیاز است همراه خود به جلسه ببرید.
* دستورالعملها را با دقت بخوانید و اگر دستورات شفاهی است، با توجه و التفات کامل به آن گوشدهید و عینا همان کاری را که از شما می خواهند انجام دهید. در مورد سوالات تستی ، اگر نمره منفی داشته باشند، حدس زدن کار عاقلانه ای نیست.
* به زمان بندی سوالات دقت کنید، تا با مشکل کمبود وقت مواجه نشوید.
* اگر زودتر از زمان تعیین شده سوالات را پاسخ دادید، عجله نکنید و مجددا مروری داشته باشید.
* خود را برای پاسخ گویی به هر گونه سوالی آماده سازید، اما نه با این برداشت که باید صد درصد سوالات را جواب دهید. برای پاسخگویی به سوالات به طرح چهار مرحله ای زیر دقت کنید:
1. ورقه سوالات را نسبتا با سرعت بخوانید و به تمام سوالات که پاسخ آنها برایتان روشن است جواب بدهید. برای این مرحله حداقل نیمی از وقت امتحان را در نظر بگیرید.
2. دوباره ورقه را بخوانید و به تمام سوالات که تا آن موقع پاسخشان به یادتان آمده است پاسخ دهید.
3. در نوبت سوم باید به تمام سوالاتی که باقی مانده پاسخ دهید.
4. در نوبت چهارم یکبار دیگر نیز کنترل کرده و ببینید که آیا سوالات را همانگونه که می خواستیم پاسخ داده ایم.
* برای پاسخ گویی به آزمون تشریحی پیشنهاد می شود، موضوع را بطور کامل یاد گرفته و پرسش را به دقت بخوانید. و قبل از اینکه شروع به نوشتن کنید، پاسخ خود را سازمان بندی کنید.
* برای پاسخگویی به آزمون تستی پیشنهاد می شود:
1. سوالات ساده را جواب داده و از سختها بگذرید.
2. وقتی به سوالات نیمه مشکل رسیدید، مقابل آن علامت (+) (در پاسخ نامه) به معنای قابل حل و در مقابل سوالات مشکل علامت (-) به معنای غیر قابل حل بگذارید.
3. وقتی تمام سوالات در یک درس خاص را پاسخ دادید، به سراغ سوالاتی بروید که جلوی آنها علامت (+) گذاشته اید و سپس به سوالاتی که علامت (-) دارند، پرداخته شود.
به دنبال مطالبی بگردید که فراموش کرده اید:
همه ما مطالبی را که فرا می گیریم فراموش می کنیم با این وجود فراگیری مجددانها وقت بسیار کمتری می گیرد هر چه بیشتر مطلبی را فرا گیریدو فراموش می کنید و دو باره فرا گیریدبعد ها احتمال فراموش کردن ان مطالب ضعیف تر می شود از دیگران بخواهید از شما امتحان بگیرند:
برای این منظور خود شما سوالاتی کوتاه و مستقیم طرح کنید اگر شما قادر باشید به تعدادی سوال مربوط به همه که کوتاه و مستقیم باشند پاسخ دهید خواهید توانست هر سوال تشریحی و بلند را با موفقیت پاسخگو باشید امتحانی را که دیگران از شما می گیرند می تواند پاسخی مفید و دقیق به این سوال باشد که کارم چطور پیش می رود .
هر زمان که می توانید با هم کلاسیهایی خود کار کنید:
وقتی به تنهایی کار می کنیدبا کمال تاسف این امکان وجود دارد که سا عتها پشت میز بنیشنید بدون اینکه فراگیری چندانی داشته باشیدزمانی که عضوی از یک گروه یادگیرنده فعال باشید امکان در رویا فرو رفتن به طور قابل ملاحظه ای کاهش می یابد هر وقت که موردی را برای یکی از همکلاسیهای خود تعریف می کنید خود شما هم یادگیری موثر و مفیدی خواهید داشت.
بهترین مکان مطاله ایا امکان مطلوبی برای مطاله در نظر دارید؟
پیش از انکه به خواندن مطلب حاضر ادامه دهید چند خصوصیت محیط ایده ال یادگیری شخصی خود را یادداشت کنید هنگامی که از افراد پرسیده می شود که بهترین مکان مطالعه چه محلی است؟بسیاری پاسخ می دهند در ((کتابخانه))((خانه))یا ((اتاق
مطالعه))داشتن یک مکان خاص برای مطالعه ممکن است برای شما بهانه ای شود که در هیچ یک از مکانهای دیگر به هیچ وجه هیچ گونه کاری انجام ندهید.
از مکانهای قدیمی استفاده کنید؟
فرض کنید یک ورق مهم از میان یاد داشتهای خود بر داشتید وشبانه با یک چتر وچراغ قوه برای پنج دقیقه به زیر باران رفتید مطالبی را که در ان پنج دقیقه یادمی گیرید برای مدت طولانی به خاطر خواهید داشت چرا که یادگیری شما با موقعیتهای بیاد ماندنی در اطراف واقعه مرتبط است.
به سقف خیره شوید:
یا از پنجره بیرون را نگاه کنید و نظایر ان این نوع گذیر را لذت ممنوع به حساب نیاورید بلکه به صورت یک ضرورت تلقی کنید ذهن ما برای تعمق درباره ی نظریه هایی که تازه به انها بر خورد کرده ایم به زمان نیاز داردولی وقت زیاد برای تعمق صرف نکنید.
از فرصتهای بسیار کوتاه بهرمند شوید:
حتی شلوغترین روزها لحظات اندکی از زمان تلف شده در جاهای مختلف دارند مانند قبل از غذا بین دو کلاس در راه و… .برخی از این فرصتهای کوتاه برای انجام کارهای کوتاه اما ضروری و مهم قابل استفاده اند.
برنامه ریزی کنید:
مشکل برنامه های درسی جدی و سخت در این است که دیر یا زود از دستیابی به انها مایوس می شوید واین باعث می شود که احساس سر گردانی و استیصال کنید برنامه های قابل انعطاف بهتر هستند این گونه برنامه ها برای شما این هدف را مشخص می کنند که تا اخر هفته چه کاری را باید انجام دهید اما قیقا"معین نمی کنند که چه ساعتهایی باید کار کنید.
برای تعطیلات برنامه بسازید:
تظاهر نکنیدکه روز عید مشغول به کار مطالعه هستید قبل از تعطیلات برای خود برنامه ریزی کنید و تعطیلات را جزو برنامه مطالعاتی خود قرار دهید وقتی احساس کنید
استحقاق تعطیلات را دارید و انها بخش از برنامه های شما هستید بیشتر لذت خواهید برد.

احساستان را از خود پنهان نکنید.
همیشه در مردم تمایلی برای نشان دادن ثبات.پایداری.
توازن.سر سختی.طاقت وجود دارد با وجودی که می خواهید احساستان را از دیگران پنهان کنید بهتر است خود شما با انها مواجه شوید مسئله ای نیست دگر احساس عصبانیت.بیهودگی.دلسردی.ضعف.غرور.هیجان.اشتیاق و جدیت کنید.
از انداختن تقصیر به گردن این و ان بپرهیزید.
در عمل ممکن است یک نشیب از شما ناشی نشده باشد و شخص دیگری مسبب ان باشدیا به علت ترکیبی ازشرایط نا مساعد که هیچ گونه گفته ای بر انها ندارید به وجود امده باشد به هر حال تفکر راجع به تقصیر و خطا مشکلی را حل نمی کند نعات:(((ای کاش فقط…))
نتیجه ای به دنبال ندارد حواس خود را بر انچه می توانید انجام دهید متمرکز کنید.کاری کنید که اساتید شما را بشناسند.
در کلاسهای پر جمعیت به خاطر سپردن همه ی اسامی و صورتها برای استاد کار بسیار مشکلی است اغلب اساتید تمایل دارند شاگردان کلاس خود را بهتر بشناسند وقتی که با انها صحبت می کنید نام خود را یاداوری کنید درباره ی سوالاتی که می نویسید به انها تحویل دهید نام خود را بنویسید.
اساتیدرا راضی نگه دارید؟
ردیف اخر کلاس ننشینید وبه بیرون خیره نشوید.بی تا بی نکنید و خمیازه نکشید بعضی اساتید با دانشجویانی که در ظاهر نظم و ارامش کلاس را به هم می زنند رفتار خصومت امیزی در پیش می گیرند.
سعی کنید از تجربیات و اشتبا هات دیگران استفاده کنید.
اشنا شدن با دانشجویان سالهای بالاتر مفید است انهامی توانند شما را راهنمایی کنند تا دچار مشکل نشوید.

رمز موفقیت و کامیابی
(زندگی کشیدن تصویر است نه جمع کردن ارقام)خدمت به هم نوع تنها یک وظیفه نیست بلکه فرصتی است تا بتوانیم بخشی از دین خود را به جامعه ادا کنیم.
چگونه یک فرد می تواند به دیگران کمک دل سالمندان را شاد و جوانان را به حرکت و فعالیت وا دارد؟
فرهیختگان پایتخت بر ان بوده تا افراد متخصص و دلسوز را که علاقمندبه همیاری مداوم به افراد مستعد و کوشای ایران اسلامی می باشند را دور هم جمع کند و از تجارب این بزرگواران جهت اعتلای علمی داوطلبان خود استفاده نماید.این مجموعه با فعالیت شبانه روزی تلاش می کند تا تغییری اساسی در زندگی افراد با انگیزه و داوطلبان عزیزی که عزم قبول شدن دانشگاه را دارند اما از امکانات کافی برخوردار نیستند ایجاد نماید.
فرهیختگان پایتخت تمایل دارد که شما هم نیروی خود را با او یکی کنید تا دست در دست هم به موفقیت نهایی دست یابیم.
برای راهنمای و همیاری به داوطلبان کنکور اطلاعات مقدماتی و اساسی لازم می باشد.
نکات کوچک و ساده ای وجود دارد که می تواند بلافاصله کیفیت زندگی هر کس را بهتر کرده و راه صحیح را به وی نشان دهد.
در افراد نا امید غالبا" لازم است که احساس نا امیدی این افراد را از بین ببریم و هویت تازه ای به انان بدهیم.
((تنها کسانی که نیروی خدمت ایثار گرانه و صمیمانه را اموخته اند عمیق ترین لذتهای زندگی و موقعیتهای واقعی را درک می کنند)).

اگر یک راهبه رهبر یا والدین که هیچ نیرویی به جز قدرت ایمان و تعهد و صداقت ندارد بتوانددر زندگی جمع کثیری از افراد اثر بگذارد پس مسلما"ما هم می توانیم شما را در حال مشکلاتی که در پیش رو دارید یاری نموده و استعدادهای بالقوه شما را شکوفا کنیم.
10نکته در باب مطالعه مفید:
1_ مطالعات خود را در مکانی انجام دهید که به ان محیط عادت کرده اید مطالعه خود را در همین مکانها انجام دهید زیرا مکانها ی جدید باعث می شوند حواس داوطلب به فضای اطراف معطوف گردد و شخص محیط پیرامون خود را برانداز می کند اما محیطی که بارها به ان رفته اید برای شما تازگی ندارد و همه تمرکز خود را جهت مطالعه دقیق تر بکار می گیرید.
2_ در مکانهایی مطالعه نمایید که خود به تنهایی حضور دارید وجود دیگران به هر عنوان باعث از بین رفتن تمرکز شما خواهد شد.
3_ در هنگام مطالعه به هیچ کاری غیر از مطالعه نپردازید.گوش دادن به موسیقی وخوردن تخمه ادامس و…
در هنگام مطالعه درس یادگیری و تمرکز حواس را به میزان قابل توجهی پایین می اورد.
4_ بلافاصله پس از صرف غذا مطالعه نکنید و سعی کنید غذای شما مخصوصا برای شب سبک ودر حد رفع ضغف و گرسنگی باشد.تجربه ثابت کرده افرادی که غذای سنگین می خورند تمایل به یادگیری انها پایین و میل به استراحت انها به حد زیادی افزایش می یابد و با این کار ممکن است ساعتهای مفیدی را برای مطالعه از دست بدهید و مدت زمان زیادی طول می کشد تا دوباره به شرایط ارمانی مطالعه برسید.
5_ پیش از مطالعه مبحثی که قرار است مطالعه کنید ان را به طور کلی و با یک دید کلی مورد بررسی قرار دهید.مثلا با ورق زدن .دیدن تیترها. فرمولها.جدولها. نمودارها.
شکلها…. و سعی کنید پیوستگی مطالب و ارتباط انها را باهم در ذهنتان تجسم کنید این دیدکلی باعث می شود مطالب را سریعتر مطالعه و یادگیری ان اسان تر باشد.
6_ حتما مطلب یا مبحثی را که برای مطالعه انتخاب می کنید به طور کامل یاد بگیرید سپس به سراغ درس و مبحث بعدی بروید و زمان مشخصی را برای هر درس در نظر نگیرید. زیرا این زمان در شما استرس ایجاد کرده و باعث می شود سرسری و بدون دقت و توجه به ان مطلب را بخوانید تا بتوانید در تایم زمانی مشخص ان را تمام کنید.
7_ در هنگامی که به مطالعه یک درس می پردازیدبایدبه تمام موارد زیر عمل نمایید تا یک مطالعه اصولی را پشت سر بگذارید.
الف) خواندن کتاب درسی
ب ) خواندن جزوه کنکوری
ج ) حل مسائل و تستهای مربوطه
د ) چک کردن جوابها
ه ) رفع اشکال از خود
و)بدست اوردن نمره وتراز
ز)ثبت صحیح مطالبی که اشتباه به انها پاسخ دادهاید در ذهن و حافظه .
8_سعی کنید پس از حل تست مخصوصا طرح شده از کنکور سراسری و ازاد سنوات گذشته ان تست را از جهات مختلف مثلا:حل دیگر طرح تست. نکات مهم .اجزا اصلی در تست .نکات انحرافی طرح شده در تست .فرمول یا فرمولهایی که می توان از ان به این سوال پاسخ داد و …
بررسی کنید تا این مباحث که اکثر در هر سال کنکور از انها سوال می اید و فقط نوع طرح و اعداد ان تفاوت میکند در ذهن شما نقش بسته تا سوالات کنکور امسال برای شما نا اشنا نباشد.
9_به نمودارها .خلاصه نویس ها .منحنی ها و شکلها در تست ها و مسائل مهم دقت کنید زیرا بسیاری از تست ها بدون راه حل و فقط از طریق مشاهده این موارد قابل حل هستند و یا حداقل کمک شایانی به داوطلب جهت پاسخگویی سریعتر به مسئله می کند و اطلاعات زیادی را در اختیار داوطلب قرار خواهد داد. شکلهای وجود در سوالات کنکور را فقط برای زیبایی طرح نکرده اند حتما از طرح شکل یا نمودار و … منظوری داشته اند به این امور دقت فراوان نمایید.
10_در اکثر درس ها مطالب به هم پیوستگی دارند( ریاضی .زبان . عربی . شیمی . فیزیک و …) و عدم یادگیری و فهم در یک مبحث ممکن است در مبا حث بعدی (به دلیل پیوستگی) برای شما مشکل ایجاد کرده و فهم مطالب بعدی را سخت و در مواردی غیر ممکن سازد.
بنابراین تا یک مطلب را بطور کامل نفهمیده اید به سراغ مطلب بعدی نروید و سعی کنید مطالب رااز جهات مختلف با فرمولهای متنوع .اشکال . نمودار به طور کامل یاد بگیرید تا مطالب بعد در صفحات بعدی برای شما نامفهوم نباشد.
اطلاعات مهم کنکور
علتهای ضعف در یادگی
نداشتن هدف:
هدف یعنی ایجاد انگیزه یعنی تضمین موفقیت. وقتی هدف با علاقه و مهارتها و امکانات و شرایط اجرای داوطلب تناسب داشته باشد یک علاقه کامل و جدی برای یادگیری داو طلب به وجود می اید . مطمئنا" اگر هدف نداشته باشیم نوعی سرگردانی در تفهیم مطالب ایجاد می شود و کوشش و میل و رغبت در مسیر مطالعه به کمترین مقدار می رسد.
یاد گیری به انگیزه نیاز دارد و انگیزه میل و رغبت برای رسیدن به یک هدف معین است . وقتی در یاد گرفتن هدف معین وجود داشته باشد فرد در راه انجام ان تلاش می کند.
پس یکی از دلایل ضعف در یادگیری نداشتن انگیزه است.

تمرکز و تاثیرات ان:
تمرکز یعنی ثابت نگه داشتن افکار و توجه . همهء ما می دانییم که مهمترین رکن در یادگیری و همچنین مهمترین عامل تمرکز فکر می باشد. اما چگونه می توان تمرکز فکر را بهبود بخشید. شما می توانید با تمرینهای منظم فکر را متمرکز کنید. باید بدانیم که تمرکز فکر از یک درسی تا درسی دیگر خیلی متفاوت است .
دلایل کم بودن تمرکز در بعضی از دروس یا همهء دروس:
_ نداشتن رغبت و تمایل در بعضی از موارد درسی .
_ نداشتن هدف و انگیزهء کافی جهت مطالعهء درسی .
_ دشوار و سنگین بودن مطالب درسی بخصوص از دید دانش اموزان .
_ اضطراب
_ مشغول بودن افکار
_ ارام نبودن خانه
_ بیماری جسمی
_ گرسنگی و سیری مفرط
_ عامل های تفریحی مثل مجله.کامپیوتر و …
_ عواملی مثل صدا .نورو درجه حرارت که بین فرستنده پیام(کتب)و گیرندهء پیام (محصلین) مانع عمیقی ایجاد می کنند.
_ تلقین منفی که ذهن را خسته و انرا از فهم درست دور می سازد.
_ رویایی بودن
یک داوطلب در درجه اول باید تلاش کند تا عدم تمرکز خود و دلایل ایجاد انرا بشناسد و در رفع ان اقدام نماید.
اثرات مثبت تمرکز:
_ تمرکز فکر.خواسته یا ناخواسته کارایی حافظه را تشدید می کند.
_ تمرکز فکر.ارامش درونی داوطلب را به نسبت بیشتر می سازد.
_ تمرکز فکر.افکار مزاحمرا کنترل می کند و توجه به موضوع را بیشتر می کند.
_ داوطلب اگر به فکر خود مسلط باشد. احساس و هیجان منفی را کنترل می کند.
_ تمرکز فکر. از اتلاف وقت جلوگیری می کند .
_ تمرکز فکر .یاد گیری را مفیدتر و موثرتر می کند .
_ مهمتر از همه اینکه تمرکز فکر سرعت یاد گیری را بیشتر می سازد .
چگونه می توان بر دلایل عدم تمرکز حواس غلبه نمود؟
کلید کار امد در مطالعه مفید تمرکز حواس است.
دلزدگی. به خواب و خیال رفتن و عدم علاقه سبب کاهش تمرکز حواس می شوند وبرای ایجادتمرکز در یک فرد بهترین راههای ممکن عبارتند از:
_ سوال کردن یک دبیر در حین تدریس توجه دانش اموز را به سمت خویش هدایت می سازد.
_ علامت گذاری و حاشیه نویسی خواننده را وا می دارد تا در مورد مطالب مورد مطالعه تصمیم اتخاذ کند.
_ سریع خواندن نیز تاثیر زیادی در تمرکز حواس دلرد. یعنی از طریق سریع خواندن.خواننده سرعت ذهن را بیشتر می کند و از دلزدگی جلو گیری می کند.
اگر به هنگام مطالعه تمرکز خود را از دست دادید این عدم چتمرکز می تواند به دلیل مشکلات شخصی . تحصیلی و اقتصادی باشد روی یک تکه کاغذ مشکلتان را یادداشت کنید و تاریخ رسیدگی ان را بنویسید و اگر باز نتوانستید تمرکز داشته باشید بهترین راه این است دست از مطالعه بردارید و به دنبال رفع مشکل خود برخیزید و بعد از ارامش خاطر و حل مشکل به مطالعه بپردازید.
ولی اگر عدم تمرکز شما به هنگام مطالعه به دلیل عوامل فیزیکی مثل سر و صدا . نور خیلی کم یا خیلی زیاد .
براقی کاغذ کتاب . سردی یا گرمی اطاق مطالعه است .
می توانید شرایط را به دلخواه خویش تغییر دهید و سپس به مطالعه بپردازید.
ولی گاهی مبحث مورد مطالعه . زیاد مورد علاقه داوطلب نیست که در این صورت می توان با روش سوال کردن که متذکر شدیم موضوع کسل کنننده درس را نسبتا جالب جلوه دهیم.
معرفی روشهای خواندن:
روش 1 : خواندن اجمالی
روش 2 : تند خواندن
روش 3 : عبارت خوانی
روش 4 : دقیق خوانی
روش 5 : خواندن تجسسی
روش 6 : خواندن انتقادی
روش 7 : خواندن برای درک زیبائی وجنبه های هنری مطلب
خواندن اجمالی :
هدف
هدف از خواندن اجمالی دست یافتن به نکات و مطالب مهم کتاب و کشف ساختمان مواد و مطالب در یک زمان کوتاه و با سرعت زیاد است.
سرعت تقریبی
سرعت تقریبی خواندن اجمالی 1000تا 40000 کلمه در دقیقه است.
فواید
فواید خواندن اجمالی عبارتند از :
الف_ کار امدی بیشتر ، از راه تخمین زدن اهمیت مطالب و طرح ریزی یک روش مناسب مطالعه .
ب_ بودجه بندی واقعیتر از زمان،از طریق کشف حجم ودشواری مطالب.
پ_ افزایش میزان درک مطالب و نگهداری انها در حافظه از راه کسب یک نظر اجمالی از کل مطالب پیش از خواندن جزیئات .
ت_ افزایش میزان دقت و تمرکز حواس از طریق بر انگیختن میزان علاقه .
تند خواندن
هدف
هدف از تند خواندن یا سریع خواندن یک کتاب کسب یک اشنایی کلی با مطالب کتاب از طریق مرور کتاب با یک سرعت فوق العاد زیاد است.
سرعت تقریبی
سرعت تقریبی تند خواندن 1500 تا 20،000 کلمه در دقیقه است .
فواید
الف _ کامل کرد ن روش خواندن اجمالی و افزودن به ارزش ان.
ب_ مرور کردن مطالبی که قبلا" خوانده اید.
پ_ جانشین ساختن این روش با روش مطالعه دقیق وکامل،هنگامی که درک کمتری از مطالب مورد نیاز است و وقت کمی موجود است.
ت_افزودن بر انعطاف پذیری و گسترش دامنه سرعتهای مطالعه .

عبارت خوانی
هدف
هدف عبارت خوانی افزایش سرعت مطالعه است، از طریق خواندن عبارات و جملات به عوض خواندن کلمات .
سرعت تقریبی
سرعت تقریبی عبارت خوانی بین 300 تا 1000 کلمه در دقیقه است .
فواید
الف_ افزایش سرعت مطالعه از طریق کاهش سریع کلمه به کلمه خواندن .
ب_ افزایش درک مطالب از طریق شناسایی اندیشه ها و مفاهیم و رابطه بین انها .
پ_افزایش تمرکز حواس و لذت حاصل از مطالعه از طریق هماهنگ کردن سرعت خواندن با سرعت فکر کردن .
دقیق خوانی
هدف
هدف دقیق خوانی درک کامل مطالب خوانده شده و نگهداری انها به طرزی منظم و منطقی در حافظه است، به طریقی که یاد اوری انها برای استفاده های بعدی میسر باشد .
سرعت تقریبی
سرعت تقریبی دقیق خوانی 100 تا 1000 کلمه در دقیقه است .
فواید
الف_ فهم بیشتر مطالب از طریق درک ساختمان مفاهیم و معانی.
ب_ نگهداری بیشتر مطالب در حافظه از طریق یک روش ساده مرور کردن ویادگیری جزئیات و ربط دادن انها با اصول ومفاهیم .
پ_ افزایش توانایی خواننده در پاسخ دادن به سوالات تشریحی،زیرا در این روش مطالعه مفاهیم به وسیله خواننده سازمان می یابد و به زبان وی بیان می شوند و صرفا" به حافظه سپرده نمی شوند.
ت_افزایش کسب لذت در نتیجه ایجاد اطمینان بیشتر حاصل از درک عمیق تر مطالب .
خواندن تجسسی
هدف
هدف خواندن تجسسی افزایش دامنه تمرکز حواس و درک عمیقتر معانی است.
فواید
الف_کمک به تمرکز حواس از طریق تحریک حس کنجکاوی.
ب_ غلبه بر تنبلی، حالت کسلی، و پرتی حواس از طریق شرکت فعالانه در مطالعه.
پ_ آمادگی بیشتر برای گذراندن موفقیت آمیز امتحانات و شرکت در بحثهای کلاسیک
ت_ افزایش زمان نگهداری مطالب در حافظه، از طریق کسب رضایت حاصل از دادن پاسخ درست به سوالات.
ث_افزایش آفرینندگی، از طریق نوع تفکری که هدفش همواره طرح پرسش و جستجو برای دادن پاسخ به پرسش است.
خواندن انتقادی
هدف
هدف از خواندن انتقادی دستیابی به قضاوت مستدل و درگیری عمیقتر با مطالب از طریق تجزیه و تحلیل معانی است.
سرعت تقریبی
سرعت تقریبی خواندن انتقادی 50 تا 600 کلمه در دقیقه است.
فواید
الف_فهم عمیقتر مطالب و درگیری بیشتر با مطالب در نتیجه تجزیه و تحلیل اهمیت انها.
ب_طولانی ساختن مدت نگهداری مطالب در حافظه از طریق شناسایی روابط بین مواد مختلف و روابط بین مواد و مطالب خواندنی دیگر و تجربیات شخصی.
پ_کسب اعتماد در مورد ارائه نظرات انتقادی، از راه مستدل ساختن عقاید.
خواندن برای درک زیبایی و جنبه های هنری مطلب
هدف
هدف از خواندن برای درک زیبایی افزایش آگاهی و لذت بردن از کارهای هنری است.
سرعت تقریبی
سرعت تقریبی خواندن برای درک زیبایی از چند دقیقه برای یک کلمه تا 400 تا 500 کلمه در دقیقه است.
فواید
الف_افزایش میزان درک و فهم از طریق کشف معانی عمیق یک نوشته .
ب_غنی کردن تجربیات شخصی از طریق صراحت بخشیدن به افکار و احساسات.
پ_بالا بردن سطح آگاهی نیست به زندگی از طریق شریک شدن در تجربیات و طرز فکر دیگران.
ت_بهره گیری بیشتر از استعدادهای شخصی از طریق بر انگیختن افکار ، ادراکات، و احساسات.

پایان

منابع:
روشهای یاد گیری و مطالعه(جلد یک)
تالیف و ترجمه:دکتر علی اکبر سیف،استاد دانشگاه علامه طباطبایی.
روشهای یاد گیری و مطالعه (جلد دوم)
تالیف :کی .پی بالدریج ،ترجمه : دکتر علی اکبر سیف
پیک طلایی (شمارهء یک )
مولف :محسن رجبعلی و مهندس علی معمار
پیک طلایی (شمارهء دو)
مولف :محسن رجبعلی و مهندس علی معمار

فهرست مطالب
نکاتی چند در مورد روشهای صحیح مطالعه ……………………………. 1
شیوه صحیح مطالعه ………………………………………………………. 2
شش روش مطالعه ………………………………………………………… 3
شرایط مطالعه …………………………………………………………… 6
چند توصیه مهم که بایدفراگیران علم از آن مطلع باشند……………. 7
فنون موفقیت برای کنکور …………………………………………………. 8
برای تغییر عادات مطالعه ………………………………………………… 20
انواع روشهای مطالعه …………………………………………………… 20
روش دقیق خوانی ………………………………………………………. 23
جعبه یادگیری لایتنر …………………………………………………….. 25
قوانینی برای برنامه ریزی ……………………………………………… 32
روش مطالعه PQRST …………………………………………………… 34
تمرینهای برای تمرکز بیشتر …………………………………………… 35
سبک های یادگیری …………………………………………………….. 36

الگوی یادسپاری (Memorizing) …………………………………….. 36
مراحل اجرای الگو ……………………………………………………… 37
راهبردهای به یاد سپاری ……………………………………………… 39
معنی دار کردن مطلب …………………………………………………. 43
دابیر یاد یار ………………………………………………………………. 48
معرفی روانشناسی خبر پردازی …………………………………….. 52
ایجاد محیطی آرام و به دور از تشنج ………………………………… 57
آماده شدن برای امتحان ………………………………………………. 58
برنامه ریزی کنید ……………………………………………………….. 64
رمز موفقیت و کامیابی ………………………………………………… 66
اطلاعات مهم کنکور ……………………………………………………. 72
تمرکز و تاثیرات ان ………………………………………………………. 74
معرفی روشهای خواندن ……………………………………………….. 76

دبیرستان :بادامچی

عنوان : روشهای مطالعه و یادگیری

دبیر راهنما :سر کار خانم نیکبخت

محققین : نرگس ریاحی و

زمستان 86

88