نکاتی مفید برای طراحی بیمارستان ضوابط مقرراتی

نکاتی مفید برای طراحی بیمارستان (ضوابط مقرراتی)
1- طراحی مدولار :
هم در USA و هم در UK برای تحت کنترل داشتن هزینه ها از سیستم طراحی مدولار استفاده می شود. در بریتانیا DHHS هزینه طرحهای استاندارد مربوط به همه بیمارستانها را تامین می کند.
2- روش مهار
حوزه دپارتمان براساس مدول طراحی معمولی m15، که برای تامین نیازهای عملی لازم است، می باشد. این حوزه برحسب رابطه فونکسیونی صحیح جهت مهار کردن منطقه جوامع و خدمات گروه بندی شده است.
3- هسته
از تکامل روش مهار حاصل می شود. هسته واحد اولیه 300 تخت خوابی سرویس شده را طی توسعه مرحله ای تامین می کند.
4- بهترین خرید
عبارت از طراحی است استاندارد برای بیمارستان که در آن واحد کاملی برای 600 تخت DCH تامین می شود.
5- مقیاس های زمانی برای طراحی بیمارستان
گروه های پروژه با تخصص های مختلف گزارش درازی را تهیه می کنند. راحت بودن کار و طرح شماتیکی و مراحل کار اجتناب ناپذیر است. زمین شروع کار ساخت بیمارستان تا زمان فروش آن ممکن است 20-10 سال طول بکشد: بنابراین، بسیاری از بیمارستان های جدید از نظر استفاده کنندگان قدیمی به حساب می آیند. برای هر چه کوتاهتر کردن مرحله قبل از قرار داد، آرشیتکت باید یک جدول زمان بندی دقیق تهیه کرده و قبل از آغاز کار با گروه خود به توافق برسد.
به محض تمام شدن کار ساخت بیمارستان لازم است یک کتابچه در مورد وظایف بیمارستان تهیه شده و در اختیار استفاده کنندگان قرار گیرد. در این کتابچه باید نحوه استفاده از بیمارستان توضیح داده شده و دستورالعمل های مربوط به استفاده و نگهداری بیمارستان باید درج شده باشد در صورت امکان، اطلاعات سازندگان نیز باید در کتابچه یا مانوئل مذکور درج شود. این کتابچه باید همراه با روند کار ساخت بیمارستان تهیه شود، زیرا در این صورت برنامه ریزی کار تسریع شده و از انتقادهای استفاده کنندگان کاسته می شود.

6- وسایل فرار، حفاظت در مقابل آتش سوزی، موارد خسارت بار
بیشتر مقررات ساختمانی دارای بندهایی است که در آن حداقل فاصله میان ساختمانهای مجاور و همچنین نوع ساختمانی که از نظر مقاومت به آتش سوزی قابل قبول است مشخص شده است، البته منظور از مقاومت در مقابل آتش سوزی در فاصله های زمانی معین مطرح است. بعضی از این بندها، فواصل و شرایط راههای فرار را توضیح می دهند.
600 بیمار باید در کمتر ازدو ساعت از دو طبقه ساختمان بیمارستان بتوانند تخلیه شوند، و در مورد چهار طبقه این زمان باید کمتر از 4 ساعت باشد: تمرینات طاقت فرسا برای گروه نجات ضرورت دارد. همه ساختمانهای بهداشتی و درمانی که دارای جمعیت بستری، ناتوان و بیماران ذهنی هستند باید ارتفاع کمی داشته باشند و بهتر است که محل بیماران به دو طبقه همکف و اول محدود گردد. ساختمان های مرتفع باید به زمین هایی که در آن راه حل دیگری وجود دارد محدود شوند.
اکنون بیمارستانهای (ساختمانهای بهداشت) UK به خاطر مسایل ویژه خود مجهز به سیستم حفاظتی دقیقی در مقابل آتش سوزی هستند که براساس شرایط بخش ها تامین شده است: در این سیستم، با حرکت دادن بیماران به فاصله کوتاهی و در صورت لزوم در روی تخت شان، می توان آنها را به قسمتهایی که نسبت به دود و آتش کاملاً درزبندی شده منتقل نمود. این قسمت ها در مقابل آتش مقاوم هستند.
مقررات مربوط به اندازه قسمتهای ضد آتش و زیر قسمت ها با حداکثر طول قابل قبول برای مسیرهای فرار در بخشها، سالن های عمل جراحی، آزمایشگاه و غیره را می توان از روی کتب رسمی به دست آورد. مطالب زیر به عنوان یک راهنمای کلی است:
7- قسمت های ضد آتش
مقررات UK:
ساختمان یک طبقه نباید بزرگتر از m3000 باشد.
ساختمان چند طبقه نباید مساحتی بیش از m2000 داشته باشد.
فاصله افقی تا مسیرهای متناوب نباید از m64 تجاوز کند.
فاصله افقی جهت خروج در یک جهت نباید از m15 تجاوز کند.
فاصله مورد پیمایش در راه پله های فرار نباید بیش از m45 باشد (البته این فاصله براساس گام پله ها است).
8- زیرقسمت های ضد آتش (محوطه های بیماران)
مساحت کف نباید از m750 بیشتر باشد.
فاصله افقی تا مسیرهای متناوب alternative نباید متجاوز از m32 باشد. فاصله افقی تا مسیر خروجی یک جهته نباید از m15 بیشتر باشد.
بالاترین تعداد بیماران 40 نفر است.
9- مواد خسارت بار یا مضر
بعضی از تجهیزات و مواد مورد استفاده در آزمایش، تشخیص و درمان بیماران، از نوع رادیواکتیو، انفجاری و یا قابل اشتعال هستند. توجه داشته باشید محلی که این تجهیزات و مواد استفاده می شوند باید دارای طرح، ساختار و جزئیات و تاسیسات خدماتی ویژه و مطابق با مقررات شرایط خاص خود باشند.
در مورد مواد مضر سلامتی و مقررات آتش سوزی قبل از اتخاذ هر تصمیمی به نشریات رسمی در این زمینه رجوع کرده و با مراکز بهداشتی مربوطه مشورت کنید.
نکات لازم در سیستم USA در شکلهای 4-1 نشان داده شده است. برای هر پروژه طراحی، توجه به کدهای محلی و ایالتی مربوطه ضرورت دارد.

10- ظرفیت پرسنل بیمارستان:
ظرفبیت در بیمارستانها موضوع بنیادی و مهمی است که طرح معماری وابسته به آن، تغییر نموده و سطح زیربنای ساختمان بیمارستان را مشخص می نماید.
تعداد تخت های بستری عادی، نرسری نوزادان، اورژانس، مراقبت ویژه ICU و CCU، اعمال جراحی، اعمال زایمان طبیعی و سزارین، رادیولوژی، سی تی اسکن. ام.آر.ای. M.R.I، سونوگرافی، EEG و ECG، انژیوگرافی، انژیوپلاستی، اندوسکپی محاسبه شده و از آن تعداد پرسنل به غیر از پزشکان 3-2 نفر به ازاء هر تخت و تعداد پزشکان به ازاء هر 3-2 تخت یک پزشک لازم است.
بنابراین در بیمارستان مورد نظر طراحی تعداد پرسنل و تعداد پزشکان به قرار زیر می باشند:
تعداد پرسنل لازم به غیر از پزشکان 550 الی 400 = 3~2*200
تعداد پزشک لازم بین 58 الی 88 نفر 70 الی 100 = 3~2÷200

11- برآورد نیاز به تخت بیمارستانی و پزشک:
با مراجعه به آمار نتیجه گیری می شود که در سال 1376 تعداد بیمارستانها و موسسات پزشکی 681 و تعداد تخت ثابت بیمارستانی 96148 و تعداد تخت فعال بیمارستانی 82588 تخت که در جمع 178736 تخت بوده و نتیجه گرفته می شود که در ازاء 000‚000‚65 نفر جمعیت به ازاء هر تخت بیمارستانی 363 نفر جمعیت وجود دارد، بنابراین با جمعیت فعلی ایران در سال 1381 که 000‚000‚65 نفر می باشد و با در نظر گرفتن رشد توسعه تعداد تخت به ازاء هر 100 نفر جمعیت یک تخت بیمارستانی لازم خواهد بود یعنی 000‚650=100÷000‚000‚65 تخت بیمارستانی و اگر فرض بر این باشد که بیمارستانها 200 تختخوابی باشند در حال حاضر تعداد 3250 بیمارستان 200 تختخوابی لازم می باشد که نشانگر این است که 2569 بیمارستان 200 تختخوابی کمبود وجود دارد.
جمع کل پزشکان اعم از دکترای تخصصی و پزشک عمومی و پیراپزشکان 172028 نفر می باشد که به ازاء هر سه تخت بیمارستانی یک پزشک لازم است بنابراین بیش از 000‚216=3÷000‚650 نفر پزشک فعال برای رفع نیازهای بهداشتی و درمانی لازم بوده که حدود 000‚45 نفر پزشک در حال حاضر کمبود است.

به این ترتیب برای دستیابی به معیار مناسب برای هر نفر جمعیت می بایست 84/0 مترمربع زیربنای ساختمانی بیمارستانی به عنوان شاخص منظور نمود که با احتساب 000‚000‚65 نفر جمعیت 000‚600‚54 مترمربع زیربنای ساختمانی بیمارستان لازم می باشد.
12- مطالعه و تحقیق به روی بیمارستانهای احداث شده:
برای تحقیق و دستیابی به استانداردهای روز در مورد مساحت زیربنای بیمارستانها، تحقیق و بررسی و مقایسه بر روی تعدادی از بیمارستانها صورت گرفت که از آن جمله بیمارستان دکتر شریعتی، بیمارستان بانک ملی و بیمارستان دی و بیمارستان کلینیک تهران در ایران و تعداد یازده بیمارستان دیگر در خارج از کشور را مورد بررسی قرار داده تا با مقایسه، سرانه تخت در مورد بیمارستانهای آموزشی را به دست آورم.
از میان این بیمارستانها: دکتر علی شریعتی، لینکلن رویال لندن، سن توماس لندن، خوئن تایلند، ناین ولز اسکاتلند، لومالیندا کالیفرنیا، مک مستر اونتاریو آموزشی و سطح سرانه زیر بنا بیمارستان به ازاء هر تخت از 128 مترمربع تا 175 مترمربع متغیر می باشد و دیگر اینکه از میان این بیمارستانها: بانک ملی، دی، کلینیک تهران، اتوبی کوک تورنتو، ماریین ژلسن کرچن آلمان، لیستر انگلستان، مرکز پزشکی بالتیمر، ایردال یورکشایر، بیمارستانهای عمومی بوده و سطح سرانه زیربنا بیمارستان به ازاء هر تخت از 46 مترمربع تا 91 مترمربع متغیر می باشد.
این در حالی است که سطح سرانه زیربنای بیمارستان 200 تختخوابی مورد نظر در برنامه به میزان 6/80 مترمربع به نسبت کل زیربنا بیمارستان می باشد که با مقایسه با بیمارستان های مورد تحقیق به ازاء هر تخت از 15 تا 48 مترمربع زیربنا به ازاء هر تخت کمتر است، که باعث اقتصادی شدن طرح از نظر هزینه ساخت، و کارآیی از نظر علمی برای بالا بردن کیفیت کارکرد خدمات پزشکی و آموزشی خواهد بود.
11-3- ویژگی های چند بیمارستان داخلی
11-3-1- ویژگیهای بیمارستان دکتر علی شریعتی:
بیمارستان دکتر علی شریعتی واقع در خیابان کارگر شمالی و سال 1353 افتتاح شده و در آن زمان، بیمارستان آموزشی و درمانی برای 250 تخت بستری بوده، این بیمارستان شامل کلیه رشته های پزشکی بغیر از گوش وحلق و بینی و چشم می باشد، تعداد اتاقهای عمل در این بیمارستان 12 و تعداد ورودیهای مستقل بلوک اصلی بستری 4 ورودی است.
روش طراحی این بیمارستان از نوع گسترده خطی است و در زمینی به مساحت 000‚170 مترمربع با سطح زیربنائی به مساحت 000‚35 مترمربع احداث گردیده، یعنی به ازاء هر تخت 680 مترمربع زمین که کاملاً استاندارد در زمان افتتاح بوده و با گنجایش 250 تخت بستری و در حال حاضر به ازاء هر تخت 5/261 مترمربع زمین موجود است، این بیمارستان به ازاء هر تخت 140 مترمربع زیر بنا در زمان افتتاح داشته و اکنون به ازاء هر تخت 8/53 مترمربع با گنجایش 650 تخت بستری را دارا است.
تعداد طبقات بیمارستان 7 طبقه و دو بلوک اصلی بستری و اورژانس و اعمال جراحی در آن طراحی و احداث گردیده و ساختمان اداری- تاسیسات- رختشویخانه- کتابخانه، بلوکهای مستقلی را دارند. این بیمارستان شامل دو عدد آسانسور است که با توجه به بزرگی بیمارستان تعداد آن کم می باشد.
بیمارستان شریعتی دارای یک سالن آمفی تاتر بزرگ با گنجایش حدود 700 نفر می باشد. نوع اسکلت ساختمان بتونی است.
سیستم تاسیسات ابزوروبشن و هواساز و خارج از ساختمان اصلی با کیفیتی مناسب در نظر گرفته و احداث شده است. از محاسن این بیمارستان بزرگی سطح زمین و امکان توسعه به صورت خطی است.
بیمارستان دکتر علی شریعتی با 1200 نفر پرسنل و حدود یکصد استاد پزشک و 300 رزیدنت.
یکی از بزرگترین بیمارستانهای آموزشی درمانی است و در آن به ازاء هر 6/1 تخت بستری یک پزشک فعالیت دارد و به ازاء هر تخت بستری حدوداً 2 نفر پرسنل درمانی و غیردرمانی مشغول فعالیت برای گردانندگی کار بیمارستان هستند.
11-3-2- ویژگیهای بیمارستان بانک ملی:
بیمارستان بانک ملی واقع در خیابان فردوسی جنب ساختمان مرکزی بانک ملی است. عملیات ساختمانی آن در سال 1345 آغاز و در سال 1352 افتتاح گردیده و شامل بخشهای داخلی، قلب، دیالیز، CCU، کودکان، زنان، مغز و اعصاب، عفونی، نوزادان، جراحی، ارتوپدی، گوش و حلق و بینی، چشم، جراحی ترمیمی و جراحی عمومی و ICU و درمانگاه می باشد. تعداد تختهای بستری در این بیمارستان 234 بزرگسال و 33 نوزاد است تعداد اتاقهای عمل 6 اتاق به علاوه یک اتاق عمل در بخش اورژانس است.
تعداد طبقات ساختمان بیمارستان بانک ملی 9 طبقه است در طبقه زیرزمین فضاهای تاسیسات آشپزخانه- انبار مرکز استریل- فیزیوتراپی- پاتولوژی- آزمایشگاه- رادیولوژی- سی تی اسکن- ایزوتوپ- رختشویخانه- سونوگرافی- مرکز انتقال خون و مرکز تغذیه است در طبقه همکف ورودی اصلی، توزیع شماره درمانگاه، مرکز تلفن سانترال درمانگاهها و اورژانس، در طبقه اول درمانگاهها، مدیریت، مدارک پزشکی، دبیرخانه، حسابداری، بایگانی پزشکی، معاونین بیماستان:
در طبقه دوم: اتاقهای عمل، بخش بستری جراحی، ریکاوری، ICU، اتاقهای عمل و جراحی، مغز و اعصاب اورولوژی.
در طبقه سوم: بخش بستری جراحی، اورتوپدی، گوش و حق و بینی، چشم، جراحی ترمیمی، جراحی عمومی.
در طبقه چهارم: بخش اعمال زایمان و بستری نوزادان و زنان و زایمان.
در طبقه پنجم: بستری داخلی، کودکان، بستری مغز و اعصاب و عفونی است.
در طبقه ششم: بستری داخلی، قلب، دیالیز و CCU.
در طبقه هفتم: تریا، سلف سرویس سرپرستاری، سالن کنفرانس، اتاقهای آسانسور، رختکن پرستاران، خوابگاه پرستاران، دفتر تاسیسات و دفتر کاخداری است.
تعداد پرسنل بیمارستان 256 نرس و بهیار، 39 پرستار لیسانس طرح و 11 تکنسین است که حدوداً یک نفر به ازاء هر تخت بستری خواهد بود، تعداد پزشکان 79 نفر یعنی به ازاء هر 3 تخت بستری یک پزشک مشغول به فعالیت درمانی می باشد.
سطح زیربنا کل بیمارستان 10800 مترمربع یعنی به ازاء هر تخت 44 مترمربع زیربنا در نظر گرفته و به اجراء در آمده است، نوع اسکلت ساختمان بیمارستان بانک ملی بتونی و سیستم تاسیسات آن ابزروبشن- هواساز وفن کوئل می باشد و ژنراتور برق اضطراری برای مواقع قطع برق پیش بینی شده است. سیستم گاز اکسیژن و ساکشن مرکزی و مجهز به سیستم نجاروی مرکزی و آسانسورهای مخصوص غذا- استریل و آن استریل، ملاقاتی، بیمار، پرسنل و رختشویخانه است.
کلینیک بیمارستان بانک ملی شامل رشته های جراحی عمومی، ارتوپدی، جراحی مغز و اعصاب، اورولوژی، زنان، گوش و حلق و بینی، چشم پزشکی، اپتیومتری، داخلی (عمومی)، عفونی، جهازهاضمه، رماتیسم، نفرولوژی، قلب، ریه، اعصاب و روان، پوست، کودکان، طب فیزیکی، دندان پزشکی، خون، غدد و اورژانس می باشد.
11-3-3- ویژگیهای بیمارستان کلینیک تهران:
بیمارستان کلینیک تهران واقع در خیابان بخارست می باشد و در سال 1351 افتتاح گردیده، بیمارستان شامل بخشهای جراحی مغز و اعصاب، ارتوپدی، کودکان، عمومی، قلب، جراحی عمومی، جراحی زنان و زایمان است.
کلینیک بیمارستان بسیار فعال و اکثر رشته های پزشکی را داراست مدت زمان ساخت بیمارستان 7 سال اعلام شده و برجی شکل است.
تعداد تختهای بستری در این بیمارستان 150 تخت تعداد اتاقهای عمل و 5 تعداد اتاقهای زایمان 4 عدد است.
بخش جراحی مغز و اعصاب، اورتوپدی و کودکان شامل: اتاق 3 تخته کودکان، یک اتاق 4 تخته زنان، 2 اتاق 4 تخته مردان و 7 اتاق خصوصی و 5 اتاق دو تخته است، این بخش شامل فضای پرستاری و چارت نویسی تریتمنت، سلوس، انبار، انبارتی شوی می باشد.
حمام وان دار و آبدارخانه و رختکن نرس دیگر فضاهای این بخش می باشد.
بخش عمومی شامل اتاقهای دو و یک تخته است در این بخش یک فضای بزرگ برای چند تخت دیالیز نیز در نظر گرفته شده، جمعاً این بخش 15 اتاق بستری دارد. فضاهای دیگر مانند تریتمنت، فضای پرستاری و چارت نویسی، سلوس، انبار، انبارتی شوی، حمام وان دار و آبدارخانه و رختکن نرس دیگر فضاهای این بخش می باشد. جمع تعداد تخت این بخش 27 می باشد.
بخش جراحی عمومی شامل: 8 اتاق یک تخته، 4 اتاق دو تخته و دو اتاق چهارتخته، بخش ICU با 5 تخت در این بخش قرار گرفته است. ICU شامل فضای واشینگ مستقل و یک انبار دارو می باشد. دیگر فضاهای این بخش فضای پرستاری و چارت نویسی فضای تریتمنت، سلوس، انبار، انبارتی شوی و آبدارخانه و رختکن نرس است. جمع تعداد تخت این بخش 25 تخت می باشد.
بخش قلب با 27 تخت و شامل دو اتاق 4 تخته، شش اتاق دو تخته و 7 اتاق یک تخته می باشد، CCU با 4 تخت در این بخش قرار گرفته است.
این بخش نیز شامل فضاهای پرستاری و چارت نویسی، تریتمنت، سلوس، انبارتی شوی و انبار می باشد. CCU نیز با یک مانیتور 8 کانالی مشغول به فعالیت است.
11-3-4- ویژگیهای بیمارستان دی:
بیمارستان دی واقع در خیابان ولیعصر خیابان شهید عباسپور می باشد و در سال 1372 افتتاح گردیده، بیمارستانی عمومی است و شامل بخشهای بستری جراحی، داخلی، زنان و زایمان و کودکان می باشد.
کلینیک بیمارستان دی، کلینیکی بسیار فعال با مراجعه کننده زیاد می باشد و اکثر رشته های پزشکی را دارا می باشد بیمارستان دی از نوع برجی شکل متمرکز، به علت محدودیت سطح زمین است.
تعداد تختهای بستری در این بیمارستان 200 تخت، تعداد اتاقهای عمل 7 اتاق که از این میزان دو اتاق عمل در اورژانس تعبیه شده است.
تعداد پرسنل به غیر از پزشکان حدوداً 3 نفر به ازاء هر تخت یعنی 530 نفر و تعداد پزشکان 72 یعنی به ازاء هر حدوداً 3 تخت بستری یک پزشک فعالیت دارد.
میانگین تعداد مراجعه کنندگان روزانه حدود 40 الی 50 نفر است.
سطح زمین بیمارستان 2500 مترمربع یعنی به ازاء هر تخت 5/12 مترمربع زمین موجود است.
سطح زیر بنای بیمارستان 18200 مترمربع یعنی به ازاء هر تخت 91 مترمربع سطح زیربنا احداث گردیده تعداد ورودیهای بیمارستان 6 ورودی و تعداد طبقات 5/9 طبقه است که از آن میزان شش طبقه بالاتر از همکف است.
تعداد آسانسورها 5 عدد است یکی برای بخش اعمال جراحی دو عدد برای غذا و دو عدد برای بیمار و نفر.
نوع اسکلت ساختمان بیمارستان دی فلزی و کف طبقات تیرچه بلوک با بار 1500-1200 کیلوگرم بر مترمربع می باشد.
سیستم تاسیسات با کیفیت خوب و نوع سیستم حرارتی و برودتی فن کوئل می باشد همراه با ژنراتور برق اضطراری و سیستم بخار 400 درجه برای مرکز استریل به طور مجزا. سیستم اکسیژن و ساکسن مرکزی می باشد.
از معایب این بیمارستان وجود تنها یک پلکان دسترسی برای کلیه طبقات است و پلکان فرار نیز تنها یکی است. در بخش اعمال جراحی راهرو تمیز و راهرو کثیف مجزا نشده است.
اتاق آماده کردن بیماران برای اعمال جراحی در نظر گرفته نشده و بیماران در اتاقهای بستری آماده برای جراحی می شوند و دیگر اینکه برای پنج اتاق عمل جراحی تنها یک اسکراب منظور شده است.
بخش جراحی زنان و زایمان شامل 3 اتاق چهار تخته و 3 اتاق دو تخته و هفت اتاق یک تخته و یک سوئیت می باشد. جمعاً تعداد تختهای بستری این بخش 26 می باشد این بخش نیز شامل فضاهای پرستاری و چارت نویسی، تریتمنت، سلوس، انبارتی شوی و انبار و حمام وان دار می باشد، ساختمان یک بیمارستان کلینیک تهران 5/12 طبقه است در طبقه زیرزمین دوم تاسیسات، زیرزمین اول، انبارها، آشپزخانه، رختشویخانه، رادیولوژی، سونوگرافی و اندسکوپی قرار گرفته است، در طبقه همکف سالن ورودی اصلی، پذیرش، آزمایشگاه، اورژانس، مدیریت، فیزیوتراپی، اداری، داروخانه و کلینیک اطفال، در طبقه اول بخش کلینیک یک، مطب پزشکان قرار گرفته در طبقه دوم نیز بخش کلینیک 2، مطب پزشکان.
در طبقه سوم بخش اعمال جراحی و اعمال زایمان و مرکز استریل.
در طبقه چهارم تاسیسات هواساز.
در طبقات پنجم بخش جراحی زنان و زایمان.
در طبقه ششم بخش قلب و CCU.
در طبقه هفتم بخش جراحی عمومی.
در طبقه هشتم بخش جنرال و دیالیز.
در طبقه نهم بخش مغز و اعصاب و ارتوپدی و کودکان قرار گرفته اند و در نیم طبقه آخر انبار مستقر شده است. تعداد پرسنل به غیر از پزشکان در این بیمارستان 450 نفر یعنی 3 نفر به ازاء هر تخت میانگین تعداد مراجعه کنندگان روزانه 20 الی 15 بستری و ترخیص می باشد، سطح زمین بیمارستان 900 مترمربع یعنی 6مترمربع به ازاء هر تخت و سطح زیربنای کل بیمارستان 8200 مترمربع یعنی 6/54 مترمربع به ازاء هر تخت بستری است نوع اسکلت بتونی و سیستم تاسیسات ابزربشن، هواساز و فن کوئل می باشد و مجهز به ژنراتور برق اضطراری برای مواقع قطع برق است تعداد ورودیهای بیمارستان 4 ورودی یکی برای اورژانس یکی برای سرویس و دو ورودی اصلی یکی پیاده و یکی همراه با رامپ برای حمل تخت و ویلژر و ورودی کلینیک می باشد.

12- مطالعه و تحقیق بر روی بیمارستانهای احداث شده
– بیمارستانهای خارجی
– بیمارستان آموزشی ماستریخ
1- مقدمه
این گزارش در مورد مرکز آموزش پزشکی در ماستریخ (MAASTRICHT) می باشد. مجموعه تشکیل شده از بیمارستان دانشگاهی ماستریخ (AZM) و دانشکده علوم پزشکی و یک مرکز علوم بهزیستی دانشگاه ایالتی لیمبورگ (LIMBURG) که به اختیار به آنها (FAG / FAGW) اطلاق می شود. این ساختمانها با آنکه توسط سیستمهای اداری مختلف و در زمانهای متفاوت ساخته شده است ولی با این همه بصورت واحدی به یکدیگر تعلیق دارند. در نقشه ها این ساختمانها بشکل یک کلیت واحد جدا نشدنی که دانشجویان پزشکی را در خود جای می دهد فرض شده است و این همان فلسفه فرموله شده در آغاز ساختمان آنها بوده است.
در این فلسفه اساسی ایجاد یک فضای مشترک و ممتد (AGORA) بشکل یک محل کار مشترک برای بیمار و پزشک، استاد و دانشجو، پرستار و ملاقات کننده که در آن یک دیگر را تلاقی نمایند اجتناب ناپذیر می باشد. این به دلیل ارتباط متقابل و همبستگی به یک دیگر است. به این دلائل طرح از این پس بصورت یک کلیت واحد تفکیک ناپذیر مورد بحث قرار خواهد گرفت.
2- زمینه شهری
نقشه های این بیمارستان دانشگاهی در مقابل بافت نرم مرکز قدیمی شهر ماستریخ خشن بنظر می رسید. در یک مرحله ابتدائی تصمیم بر آن شد که موقعیت بیمارستان در نقشه شهر جدید که برای ناحیه راندویک (RANDWIJCK) تهیه شده بود مشخص شود. این نقشه شهر در طول عمر کوتاه خود فازهای مختلفی را تجربه کرده است.
در فاز اول مشخصه اصلی این ایده بود که بافت شهری باید در اطراف تعدادی از عناوین که شرح آن در زیر داده می شود رشد نماید.
این عناوین عبارتند از:
1- فونکسیونهای متنوع و مهم که مرکز ثقل ناحیه را تشکیل می دهند.
2- محورهای شهری با فرض اینکه در درون عملکردها توسعه خواهد یافت.
3- ترکیبی باشد که از نظر بافت و شکل قبلاً پیشنهاد و یا تعیین نشده و صرفاً در پی بررسی ها و بحثهای کافی به وجود آید.
این اندیشه ها عمدتاً از ایده آلهای لوون لانو (LOUVAIN LA NEUVE) بلژیکی الهام گرفته شده است که در پی یک مفهوم جدید شهری بود.
کلید موارد در یک روش عمومی طراحی شهری یک به یک بطور رسمی نگاشته شد و شرح ضمیمه ای که اصول فوق الذکر را بیان می کرد به آن الحاق شد.
توسعه شهر راندویک برای مدت مدیدی براساس این طرح هدایت می شد.
همراهی و همکاری بیمارستان دانشگاهی ماستریخ (AZM) و دانشکده علوم پزشکی و مرکز علوم بهزیستی (FAG/FAGW) بیانگر این واقعیت است که تصمیم گیریها براساس اهداف شکل گرفته است.
در یک مرحله بعدی شهرداری ماستریخ نقشه های مشخص تری از ترکیبهای شهری تهیه نمود. در این نقشه ها به زمینه های ترافیک عمومی و تسهیلات پارکینگ و فضای سبز و غیره و نیز به زیبائی های مجموعه های شهری و ترکیب آن توجه شده است.
با کمال تعجب توسعه اطراف مرکز آموزش پزشکی تا حد زیادی از معماری آن ناشی شده است.
این نقشه شهر که با دستهای آقای ماتیاس آنگرز (MATTHIAS UNGERS) تهیه شده است امروزه اغلب بعنوان یک الزام در توسعه ها توسط شهرداری ماستریخ بکار می برد.

3- کارفرما
وزارت آموزش (O&W) را می توان بعنوان گرداننده اصلی این مجموعه تلقی نمود. این وزارتخانه کلیه بیمارستانهای دانشگاهی در هلند ایجاد نموده و برآنها نظارت می کند. بعنوان مدیر اصلی و تامین کننده نیاز مالی آنها عمل کرده است.
هیئت مدیره و مدیران در حین طرح و اجرا و کار بیمارستان بعنوان استفاده کنندگان تلقی شده و در مراحل بعد بتدریج مالکیت آن را از وزارتخانه به خود انتقال داده اند. اگرچه در مورد FAG/FAGW موقعیت بخصوص از نظر تاریخچه مالی فرق می کرد ولی می توان گفت که نقش شرکت کنندگان مشابه آنچه در فوق اشاره شد بود. وزارت آموزش مالک یک سایت در راندویک و در مرکز آن AZM و FAG/FAGW قرار داشت که دارای امکانات توسعه به اطراف بودند.
در یک جبهه، ورودی AZM در جهت محور فعال نقشه شهر قرار گرفته و در جبهه دیگر، ورودی FAG/FAGW در جهت محور اصلی ارتباط پیاده دانشگاه قرار داشت. در آن زمان مطالعه ای برای امکانات توسعه مجموعه و یا احداث ساختمانهای جدید یا عملکرد مشابه در سایت O&W هرگز انجام نشده بود. رشد اجتماعی در اوایل دهه 1980 کمتر احتیاجات قابل انتظار را ارائه می نمود.
نبرد کاهش هزینه ها و صرفه جوئی بعنوان عکس العمل مسئولین در برابر طرحهای ممتاز بیشمار برای آینده در طی سالهای بعد هر نوع فلسفه از این نوع را در اندیشه کارفرما تضعیف می نمود.
4- برنامه
از سالهای پیش وزارت آموزش (O&W) در امر توسعه و ساختمان بیمارستانهای آموزشی و دانشکده های پزشکی دارای تجربه است.
شروع عملی این تجربه از زمان فرمان پرفسور و ستروزیر وقت مبنی بر تهیه برنامه احتیاجات بیمارستان دانشگاهی به منظور ایجاد آنها در چند نقطه هلند می باشد. وستراین کار را در سال 1966 شروع و در سال 1977 به اتمام رسانید. این برنامه را باید بعنوان یک عکس العمل در برابر بیمارستانهای کوچک هلند که در آن زمان متداول بود بشمار آورد.
این برنامه که بطور عمده برای مراقبت منظم از بیمار اهمیت اساسی داده است در واقع رد بیمارستان کوچک (بدون رزیدنت) بشمار می رفت. در حالیکه وستو مشغول تهیه این برنامه مدرن بود ساختمان اولین بیمارستانهای دانشگاهی که از این اصول پیروی می گردند در واقع شروع شده بود و تجربه زیادی آموخته شد.
نتایج کار در سال 1977 منجر به برنامه قطعی وستو شد. در این برنامه استاندارد تاکید بر انطباق برنامه با نیازهای محلی شده است.
این موضوع باعث شد که یادداشتی مبنی بر تغییرات متناسب با واریانتهای خواسته شده به برنامه اصلی اضافه شود. این پروسه در مورد AZM نیز مصداق دارد. بایدتوجه نمود که این تغییرات می تواند برای بدست آوردن اهداف سیاسی نیز بکار رود. در ماستریخ یادداشت فوق الذکر حاوی کاهش در برنامه استاندارد بود. تعداد تختها و نیز زیر بنای اختصاص یافته کاهش داده شد. در نتیجه اعتبار مالی می بایستی متناسب شود. خوشبختانه هم اعتبار مالی و هم برنامه در ماستریخ به واقعیت عملی گرائید. خلاصه برنامه بشرح زیر است:

متراژ برنامه
متراژ اجرا شده
مراقبت از بیمار
16156
17957
معاینه و درمان
10722
10722
کارکنان
3700
2497
خدمات پزشکی
2534
2500
آزمایشگاه
6414
6496
بخشهای سرپائی
4746
4657
خدمات غیرپزشکی
9716
10220
آموزش
836
764
آموزشی
6238
10604
تحقیق
19039
32366

5- موقعیت و منطقه بندی
موقعیت و منطقه بندی مجموعه از موارد زیر مشتق شده است:
1- ترافیک نقلیه موتوری به AZM و FAG/FAGW از جنوب قابل دسترسی بوده و نقشه های راندویک امکان دسترسی از شمال را نمی دهد. بعلاوه راه خروجی به بزرگراه A2 در جنوب مجموعه قرار گرفته است.
2- ایستگاه قطار جدید راندویک در شمال مجموعه قرار داد. از آنجا وسائط حمل و نقل عمومی بیماران و ملاقات کنندگان را به بیمارستان حمل می کنند. مسیر حمل و نقل عمومی از غرب مجموعه عبور نموده و در آنجا محل توقف ورودی با هم ادغام می شوند.
3- از غرب به شرق زمین تغییر می کند. در غرب رودخانه ماس در مرکز ناحیه راندویک قرار داشته و در شرق بزرگراه و مسیر قطار با سر و صدای متعلق به آنها و نیز منظره زیبای جنوب لیمبورگ قرار دارد.
4- نقشه راندویک تا ارتفاع محدودی به ساختمانها اجازه بنا می دهد. بدیهی است که تسهیلات پارکینگ بایستی در جنوب مجموعه و الزاماً در کل عرض ساختمان قرار گیرد تا امکان ایجاد ورودیهای متعدد به مجموعه بوجود آید.
بعلت سر و صدا بهتر است قسمت بیماران در شرق واقع نشود و این محل به دانشجویان اختصاص داده شود.
توسعه های اصلی باید در جهت شمال باشد. به این ترتیب ایده طرح مجموعه بدست می آید. در نقشه ها سه منطقه را می بینیم:
I مراقبت پرستاری- بیماران
II تشخیص- پزشکان و کارشناسان
III تحقیق- دانشمندان
IV آموزش- دانشجویان
این منطقه بندی توزیع روشن قسمتهای مختلف مجموعه را بدست داد و راه حل مسائل معماری را نشان داد که بعداً ذکر خواهد شد.
بطور قطعی از منطقه بندی عمودی اجتناب شده است. روی هم قرار دادن عملکردها و انباشتن آنها روی یکدیگر طراحی سخت و پیچیده ای را بدسد می دهد که بطور معمول نیز در عملکردهای مختلف بیمارستان وجود دارد. بخصوص از قراردادن بستریها در بالای یک بلوک فرعی که اغلب در طرحها مشاهده می شود بعلت محدودیت ارتفاع در نقشه شهرسازی اجتناب شده است.
جنبه های مختلف ترافیک و دسترس حاکم بر کلیه ملاحظات و تصمیم گیریها بوده است. به اعتقاد ما یک ساختمان عمومی بخصوص بیمارستانی باید در حد و درجه بالائی دارای دسترسی آسان و راحت باشد.

6- ایده طرح
امکان دسترسی متقابل عملکردها به یکدیگر در بیمارستان باید بوضوح در طرح آن و ارتباطات فیزیکی آن دیده شود. در نقشه ضمیمه "نردبام" نشان داده شده اساس ارتباط مجموعه را بیان می کند. این سیستم اهداف دوگانه دارد:
1- بعنوان "تقسیم کننده" سطوح پلان طبقات را در جائیکه عملکردهای مختلف می توانند قرار گیرند تقسیم می کند.
2- بعنوان متصل کننده کلیه راهروهای بخشها را که به این سیستم تخلیه می شوند بهم متصل می کند و بصورت "توزیع کننده اصلی" عمل می نماید. این "سیستم نردبامی" باید آنچه را که در شهرها فضاهای عمومی نامیده می شود نمایش دهد.
بنابراین سیستم باید دارای کلیه مشخصات لازم به منظور قابل استفاده بودن و خوانا بودن یک فضای عمومی برای استفاده کنندگان باشد.
در یک شهر این فضای عمومی بوسیله معابر و میادین و خیابانها و معابر عمومی پیاده تامین می شود. در مورد این طرح به فضای عمومی شکل خاصی داده شده است. سیستم نردبام در نهایت دسترسی به فضاهای وسیع را که در آن پله ها و آسانسورها قرار گرفته تامین می کند که کاملاً در دسترس و معرض دید عموم واقع شده است.
گذر از این نردبام مناظر جالب توجهی در فضای داخلی مجموعه بزرگ بدست داده و همزمان جهت صحیح و تصویر لازم برای پیدا کردن مسیر را به شخص داده و شخص خود را در محیط خانه احساس می کند. درست مانند شهر- در تهیه نقشه ها این اصل "هدایت کردن" همواره در اندیشه ما بوده است.
برای طرح این بافت نردبامی استاندارد در دست بود. طرح بافت توسط کارفرما و استفاده کنندگان پس از بحث و مطالعه کافی بعنوان طرح تقسیمات فضائی مورد تصویب قرار گرفت.
عبارت "طرح بافت" بصورت غیر معمول در محتوای این مجموعه بکار رفته است. این طرح بیشتر مشخصات یک طرح جامع را دارد. به این معنی که عملکردهای برنامه پس از جانمائی در طرح و پذیرش توسط استفاده کنندگان دیگر نمی توان توزیع فضاها را به ترتیبی که پذیرفته شده تغییر داد. در تصاویر شماتیک ضمیمه طرح بافت نشان داده شده است.
عملکردها با رنگهایی که طبق برنامه پرفور وستو می باشد مشخص شده اند:
مراقبت (فسفری)
معاینه و درمان (زرد)
کارکنان (قرمز)
خدمات درمانی (بنفش)
آزمایشگاهها (سبز)

7- پیشرفت کار
در دسامبر 1982 طبق یک قرارداد همه جانبه دفتر ما وسیله یک کمیته عهده دار تهیه نقشه ها شد. پس از آن کمیته های مختلفی به ترتیب و پی در پی در طی مراحل کار تشکیل شد. کار شامل کلیه کارهای معماری که در ضوابط معماری آلمان مندرج است می باشد. کلیه نقشه ها به تصویب ارگانهای ذیربط رسید و برآورد هزینه ساخت آنها بعمل آمد و براساس این اسناد به مناقصه گذاشته شد. اسناد مناقصه شامل برنامه بودجه مالی (توسط معمار تهیه شده بود) و فهرست مقادیر و هزینه های ساختمانی بوده و از پیمانکاران پیشنهاد کتبی در مورد برآورد درخواست شده بود.
پس از مطالعه کافی زمینه انتخاب پائین ترین پیشنهاد فراهم شد. در این مدت معمار به تهیه مشخصات فنی قسمتهای مختلف پرداخت و بنابراین فرصت کافی برای بحث در جزئیات نقشه ها با مشارکت استفاده کنندگان و اعمال نظر آنها در جزئیات نقشه در کلیه قسمتها و بخشها فراهم شد. این پیشرفت کار مدیون موافقت کلیه شرکت کنندگان با پروتکل مربوطه بود.
کارفرما نقش مهمی ایفا نمود و یک دفتر طرح تاسیس کرد. براساس پروتکل مذکور طرح را نظارت نموده و الزاماً نقش سرپرست را به عهده گرفت دفتر طرح ارتباط بین سایر شرکت کنندگان را بعمل آورد. مشارکت کنندگان عمده عبارت بودند از: استفاده کنندگان، کارشناسان، خدمات و پرستاران و غیره درخواستهای استفاده کنندگان محدود به چهارچوب برنامه پروژه و الزامات و محدودیتهای مالی و پیمانی بود. دفتر طرح جزئیات طرح را بدینوسیله مدون نموده و هر نوع افزایش بودجه را تحت نظر دقیق قرار داد.
بدین ترتیب معمار موظف بود تحت چهارچوب الزامات اولیه و بودجه مالی محدود پروژه را به انجام رساند. با این روش برنامه ریزی و طر احی و ساخت در هم آمیخت. مناقصه ع مومی در سال 1984 و تحویل کار در سپتامبر 1990 انجام شد. در آوریل 1991 بهره برداری از بیمارستان آغاز گردید. بدیهی است که انجام کلیه این مراحل همکاری عوامل بسیاری را لازم داشت.
معمار با دفاتر مشاور زیادی کار نمود و بدین ترتیب سرپرست طرح با مشاورین زیادی در تماس بود. در مرحله اجرائی این گروه دامنه کار خود را به عوامل اجرائی گسترش دادند. برای نمونه تعدادی از آنها در آخرین صفحه این گزارش درج شده است.

8- اجرای پروژه
سیستم منطقه بندی قوی مجموعه نتیجه زیر را بدست آورد. قسمتهایی از ساختمان که عوامل سازه ای در آن قرار گرفته بوداز بتن ساخته شد.
این قسمتها اصلی تلقی شده و ساختمان بین این قسمتهای اصلی قسمتهای فرعی به حساب آمد. که به صورت سازه های سبک فلزی اجرا شد. که: پوشش ها- پلها- پله ها آسانسورها- و فضاهای در بر گیرنده تاسیسات می باشد.
این نقطه قوت یعنی تفکیک ساختمان به دو قسمت اصلی و فرعی نتایج معماری مهمی بدست داد. و در معماری ساختمان نقش عمده ای را ایفا نمود.
با این محتویات زمینه تصمیمات فنی امکان پذیر گشت.
در نقشه این نقطه نظر دیده می شود: نشان داده شده که یک طبقه بعنوان سرویس فلور که در بیمارستان های امریکائی فراوان است وجود ندارد.
نقطه نظر این است که: شفت های لوله ها در طبقه بام و زیرزمین مرتبط خواهد شد. از طریق این شفت ها کلیه بخشها به وسیله لوله ها و کانالها تغذیه خواهند شد.

9- مطالعات آینده
قبل از تهیه نقشه ها مطالعه سیستماتیکی از تعدادی شرایط و مسائل طراحی و تکنیکی به عمل آمد. این مطالعات در حجم زیادی تهیه شده و به عنوان یادآوری در مراحل بعدی بکار رفت مطالعات مربوط بودند به:
1- تخمین ابعاد- 2- طرح شفت ها- 3- اتاقهای خدمات/ اتاقهای معمولی/ میزهای پذیزش/ گنجه ها/ اتاقهای انتظار: این مطالعات به صورت اوراق مرجع به عنوان یادآوریهای طراحی و یا فضاهائیکه می تواند به برنامه اضافه شود یا شرایط دیگری که طرح باید جوابگو باشد بکار می رود.
بطور خلاصه این مطالعات عبارت بودند از:
1- شبکه انتخاب شده عبارتست از باندها یا منطقه های 20 و 10 سانتی متری: دیوارها در منطقه 20 سانتی و فولاد کفهای بتن در منطقه 10 سانتی قرار دارند. بدین معنی که سوراخهایی با عرض 18+ سانتی می توانند با مته در کفها سوراخ شوند تا عبور لوله هائیکه از دیوار می آیند تامین کننده به این ترتیب دیوارها می توانند حرکتهایی 30 سانتی داشته باشند.
در ضمائم شماتیک نردبام ابعاد بین دیوارها و نیز استفاده عملکردی آن نشانه داده شده است: همچنین استفاده عملکرد آن: اتصال دیوارها وستون از چند طریق امکان پذیر است. دیوار در کنا ستونها قرار خواهد گرفت تا از برجستگی های ناراحت کننده در راهروها جلوگیری شود. در ماستریخ شبکه ابعاد 7.20 متر بوده و این کمتر از 7.80 متر می باشد که برای بیمارستانهای دانشگاهی قبلاً انتخاب شده بود و اقتصادی است.
2- دو مورد مهم در طراحی شفت عبارتست از:
آیا شفت اجازه توسعه تاسیسات را بدست می دهد.
آیا ابعاد شفت ها و مکان آنها بگونه ای است که توسعه پلانهای طبقات را مانع شود.
مواد زیر در مورد تاسیسات قابل توجه است:
سیستم اصلی تاسیسات در منطقه بام و در منطقه زیرزمین قرار دارد. در آنجا کلیه تاسیسات جمع آوری کننده یا شرایط دهنده برای کلیه موارد قرار دارد.
سیستم فرعی تشکیل شده از ارتباط طبقه با زیرزمین همچنین شاخه های فرعی سیستم کانالها و لوله ها بالای سقف.
سیستم سوم در رابطه با ارتباط شفت ها با بخش می باشد.
سیستم چهارم عبارتست از لوله های قرار گرفته در دیوارها و تقسیم کننده ها که به دستگاهها و تجهیزات متصل می شوند. ابعاد شفت ها با انواع قرارگیری کانالها و لوله ها مطالعه شده و تعدادی از آنها تیپ شده است. پس از مطالعات وسیع معلوم شده است که شفتها تنها در بعضی مناطق می توانند تعبیه شوند و بعلاوه محدوده های حریق باید در نظر گرفته شود.
در انتها دو طرح مورد مطالعه قرار گرفت و به عنوان امتحان بخشهای مهم طراحی شد و طرح نهایی شفت ها بدست آمد.
3- مطالعه سوم مربوط می شود به تیپ کردن طرح اتاقها به منظور:
اتاقهای خدمات
میزهای پذیرش
گنجه ها
ملافه ها
اتاقهای انتظار
اتاقهای بهداشتی و نظافت
در گزارشها الزامات این مطالعات فراهم شده است.
10- اوراق مرجع
مطالعات فوق الذکر تعدادی شرط لازم برای طراحی مرحله بعد ایجاد کرد.
یک چک لیست به صورت اوراق مرجع برای تیم طراحی نقشه طبقات و جزئیات طرح تهیه شده است.
این اوراق مرجع محتوی نتایج مطالعات قبلی به شکل ارائه نقشه های پیشین و نتایج بدست آمده از آنها بودند.
این برای تهیه نقشه های طبقات و بخشهای مختلف بسیار مفید بود.
برنامه احتیاجات فضایی براساس متد وستر حاوی خلاصه احتیاجات خالص یک فضا برای اجرا بود. در آن بطور غیر اختصاصی اشاره به کلیه قسمتهای ساختمان شده است.
11- پلان طبقات
در صفحات بعدی پلان طبقات اول تا پنجم داده شده است.
در فهرست فضاها اشاره به مهمترین فضا شده است. بطور قطع بیمارستان تشکیل شده است از انبوه اطاقهای نسبتاً کوچک در مورد این پروژه در حدود 5000 چهارچوب این گزارش اجازه نمی دهد تمام اتاقهای را با نام ذکر کنم به استثنای برخی بخشها که عبارتند از:
بخش مراقبت بستری
بخش مراقبت ویژه
یک قسمت از واحد پرسنل
مرکز پشتیبانی بین بخشهای بستری
رادیولوژی در طبقه 3
لابراتور در طبقه 5
ما از خواننده دعوت می کنیم که به وسیله فهرست فضا و مسیرهای داده شده نحوه کار در بخشهای مختلف را برای خود تجسم کند.

12- معماری
یکی از مسئولیتهای مهم معماری عبارتست از ایجاد سیستم ساختمانی مناسب برای قسمتهای مختلف یک ساختمان و نه یک ترکیب شکلی ثابت، بلکه اختراع و ابداع راه حل منطقی ناشی از استدلال و نتیجه گیری درست با توجه به کلیه جنبه های بدین معنی که کلیه ملاحظات مربوط به اجرا و عملی بودن آن و هزینه مصرف نرژی فرم و ابعاد و غیره جنبه های ارزش کار را بدست می دهد. این عقیده قاطع ما است. که اگر چنین کار شود. زیبایی با ارزش و نتایج اجتماعی و معمارانه بدست خواهد آمد.
با این زمینه فکری نمونه های ارائه شده قابل درک خواهد بود:
1- نمای بتن آرمه بصورت لایه پوشش نهایی روی اسکلت بتن
2- پوشش دهانه های بزرگ فضاهای باز با اسپین فریم
3- نمای داخلی حیاط های داخلی
13- بررسی فعالیت های موجود در بیمارستان
با توجه به بخشهایی که در بیمارستان طراحی شده وجود دارد، می توان فعالیت ها را در این بیمارستان بررسی نمود. در اینجا اشاره ای به این بخشها می کنیم:
– اورژانس- بخش اداری- خدمات تشخیصی و آزمایشگاهی- بخش خدماتی و بخش جراحی. سایر قسمت ها هم فضاهای بستری بیماران می باشند که شامل: بستری جراحی مردان و جراحی زنان در طبقه اول، بخش داخلی و گوارش در طبقه دوم، بخش بستری کودکان و گوش و حلق و بینی و چشم در طبقه سوم، بخش بستری مغز و اعصاب و ارتوپدی در طبقه چهارم، بستری عفونی و سوختگی هم در طبقه پنجم می باشند. I.C.U و C.C.U (مراقبت های ویژه) در طبقات اول و دوم واقع شده اند.
بنابراین یک سری از فعالیت ها بصورت روتین درین طبقات در جریان خواهد بود که مستقیماً مرتبط به مکان هر کدام از فعالیت های موجود می باشد.
اما در اینجا به توضیحاتی راجع به وظایف پرستاران- پزشکان (هرچند بسیار مختصر) می پردازیم.
وقتی بیماری با وضعیت حاد وارد اورژانس می شود، با توجه به ظاهر وی، نوع درمان مورد نیازش تعیین می شود. اگر بیمار وضعیت خطرناکی نداشته باشد، بصورت سرپایی درمان شده و در نهایت ترخیص می گردد. اما اگر وضعیت بد بود، ابتدا در قسمت های احیا و یا تحت نظر بستری شده و درمان فوری روی او انجام می گردد و اگر وضعیت بیمار همانند بیماران تصادفی بسیار خطرناک بود بلافاصله به اتاق عمل اورژانس متصل شده و تحت عمل جراحی قرار می گیرد. و بعد از آن به منظور بستری به بخش بستری خواهد رفت. پس لازم است که در بخش اورژانس دسترسی به اتاق عمل بسیار سریع باشد و حمل و نقل و انتقال بیمار به قسمت های مختلف، بسیار آسان.
در اورژانس همواره تعدادی پرستار و کادر پرستاری و تعدادی پزشک کشیک در حال کار می باشند. پزشک ها وظیفه ویزیت بیماران را دارند و باقی کارها برعهده کادر پرستاری می باشد.
پزشک ها یا پزشک عمومی بوده و یا از دانشجویان پزشکی فارغ التحصیل بوده که در مقطع گذران طرح خود می باشند. طرح این پزشکان 5/2 سال طول می کشد. در این مدت طبق برنامه ریزی بیمارستان در طول هفته، شیفت کاری مشخص دارند. برنامه ریزی این پزشکان و سایرین برعهده دفتر پرستاری و با کنترل ریاست بیمارستان است.
علاوه بر اورژانس سایر بخشهای بیمارستان هم پزشک طرح و پزشک کشیک دارد. که طبق برنامه زمان بندی مشغول بکار می باشند.
پزشکان متخصص فقط بصورت روزانه و طی ساعتهای مشخص که از قبل مشخص شده است به بیمارستان آورده و به تجویز دارو برای بیماران بستری پرداخته و در برخی مواقع هم در بخش جراحی به اعمال جراحی می پردازند. پس این پزشکان مدت زیادی را در بیمارستان سپری نکرده و نیازی به اتاق مخصوص خود ندارند. این موضوع در طراحی بیمارستان مورد توجه قرار گرفته است.
در اینجا به نحوه استفاده دانشجویان پزشکی از محیط بیمارستان می پردازیم.
دانشجوی پزشکی پس از ورود به دانشگاه به مدت 5 ترم، مباحث پایه پزشکی را در دانشکده پزشکی و بصورت تئوری مطالعه می کند. در 5 ترم بعدی دوره فیزیوپاتولوژی را که شامل مباحث تئوری و عملی است هم در دانشکده پزشکی و هم در بیمارستان مطالعه می کند. در حقیقت از اینجاست که داشنجویان وارد بیمارستان می شوند و به مصاحبه با بیماران پرداخته و شرح حال آنها را تهیه کرده به استاد خود ارائه می کنند. در حقیقت با معاینه بالینی آشنا شده، به همراه پزشک دور و بر تخت های بیماران رفته و کسب تجربه می کند. در این دوره معمولاً صبح تا ظهر را در دانشکده و بعدازظهرها را در بیمارستان سپری می کنند.
چهار ترم نهایی تحصیل دوران اینترنی پزشکان است که بصورت کشیک در بیمارستان بوده و فقط مباحث عملی آموزش داده می شود. در این دوران تمام وقت آموزش دانشجویان در بیمارستان بوده و بصورت کشیک شبانه روزی مشغول می باشند.
برای این دانشجویان در بیمارستان باید فضاهای آموزشی در نظر گرفته شود. این فضاها شامل کلاس درس و کتابخانه می باشند. البته ضریب اشغال این کلاسها توسط دانشجویان خیلی زیاد نیست مثلاً اینترنها صبح ها از ساعت 7 الی 9 به کلاس درس آمده، گروهی که شب قبل در بیمارستان مشغول کار بوده است، پرونده های پزشکی را آماده کرده برای کل کلاس و استاد خود ارائه می دهد.
همچنین امتحان های تئوری اینترنها در خود بیمارستان و در کلاسها برگزار می شود. معمولاً این کلاسها برای گروههای مختلف بصورت متصل استفاده می شود و با توجه به اینکه این گروهها در بخشهای مختلف مشغول هستند، بهتر است که کلاسها در کنار بخشهای مختلف قرار گیرند.
در بیمارستان کاشانی حدوداً 10 پزشک بصورت کشیک و در 3 دوره زمانی شبانه روزی کار می کنند. این دوره ها از 8 صبح تا 2 بعدازظهر، 2 بعدازظهر تا 8 شب و از 8 شب تا 8 صبح می باشند. در طول روز 6 نفر پزشک عمومی در 3 شیفت کار می کنند.
تعداد پزشکان متخصص جراح برای تخصص های مختلف تعین شده است که همانطور که قبلاً اشاره شد، در مواقع مشخص به بیمارستان آمده، عمل جراحی و معاینات را انجام می دهند.
بهرحال برای انجام فعالیت های فوق فضاهایی را باید به کارکنان به منظور خدمات رفاهی تخصیص داد. از جمله این فضاها، رختکن، سرویس های بهداشتی، غذاخوری و… می باشد. این فضاها برای کارکنان مختلف باید مستقل باشد. مثلاً دانشجویان پزشکی، کارکنان، کادر پرستاری هر کدام به تفکیک زن و مرد باید رختکن جداگانه داشته باشند.

جدول مقایسه بیمارستانهای عمومی و آموزشی در دنیا
نام بیمارستان
تعداد تخت های بستری
سطح زیربنا (مترمربع)
سطح زمین (مترمربع)
سطح سرانه تخت (زیربنا) مترمربع
سال افتتاح
توضیحات
محل
دکتر علی شریعتی
250
35000
17000
140
1353
آموزشی
تهران- ایران
بانک ملی
234
10800
–
46
1352
عمومی
تهران- ایران
دی
200
18200
2500
91
1372
عمومی
تهران- ایران
کلینیک تهران
150
8200
–
55
1351
عمومی
تهران- ایران
اتوبی کوک
500
38000
1/15 (هکتار)
76
1972
عمومی
ترونتو- کانادا
ماریین ژلسن کرچن
600
40800
–
68
1977
عمومی
آلمان
لیستر
543
40725
–
75
1972
عمومی
استواناژ- انگلستان
لینکلن رویال
843
143310
–
170
1976
آموزشی
لندن- انگلستان
سن توماس
630
100000
6/3 (هکتار)
158
1976
آموزشی
لندن- انگلستان
خوئن کائن
700
120000
–
171
1977
دانشگاهی
تایلند
مرکز پزشکی بالیتمر
400-600
42000
–
70
1966
عمومی
بالتیمر- ایالات متحده آمریکا
ناین ولز-دوندی
800
140000
–
175
1970
آموزشی
اسکاتلند
ایردال
600
42000
–
70
1971
عمومی
یورکشایر- انگلستان
لومالیندا
500
64000
–
128
1978
آموزشی
کالیفرنیا- ایالات متحده آمریکا
مک مستر
416
122720
–
295
1973
دانشگاهی
اونتاریو- کانادا

41