به نام خدا
موضوع :
کنترل بیولوژیکی توسط عوامل مفید
زنبور Habro brakon hebetor) )
تعریف Biologyical control :
استفاده از یک موجود زنده به عنوان دشمن طبیعی بر علیه موجود زنده دیگری که آفت محسوب می شود .
دشمن طبیعی
1- عوامل بیماری زا
( پاتوژن ها )
2- شکارگرها یا
پرداتورها
3- انگل ها یا
پارازیتوئیدها
(Habro bracon hebtor)
مزایای مبارزه بیولوژیک:
کاهش مصرف بی رویه سموم شیمیایی و تلاش در جهت مبارزه غیرشیمیائی
جلوگیری از آلودگی محیط که توسط سموم شیمیایی ایجاد می شود.
کاهش خطرات ناشی از سموم شیمیایی که جامعه انسانی را تهدید می کند.
سموم شیمیایی ایجاد مقاومت می کند. (پس از مدتی) ولی عامل بیولوژیک به صورت طبیعی سیکل زندگی خود را طی می کند.
مبارزه IPM غالباً از چندین روش سازگار با هم در جهت کاهش جمعیت آفات و به دنبال آن کاهش میزان خسارت استفاده می شود.
محدودیتها:
عوامل بیولوژیک برای از بین بردن آفت مورد نظر نیاز به زمان دارند، مثلاً از مرحله تخم گذاری روی حشره میزبان تا بلوغ سیکل زندگی اش باید طی شود در حالیکه استفاده از سموم شیمیایی برای کشاورزان راحت تر و سریع تر است ولی استفاده از این سموم معایب زیادی دارد که مواد شیمیایی توسط بارندگی و آبشوری شدن وارد منابع زیرزمینی و آبهای قابل شرب را آلوده می کند و سلامتی جوامع انسانی را تهدید می کند.
عوامل مفید
حـشـرات آفـت
این زنبور با حمله به مرحله لاروی میزبان های خود باعث از بین رفتن آنها و جلوگیری از تذیه آنها می شود . این زنبور در کشورهای چین و شوروی سابق در سطح بسیار وسیع بر علیه کرم غوزه پنبه استفاده می شود
Habro bracon hebtor
هلیوتیس گوجه فرنگی
کرم غوزه پنبه
پیله خوار نخود
رده بندی زنبور Habrobracon hebetor :
خانواده : Braconidae
زیرخانواده : Braconinea
طبق امار سال 1990 در شوروی در سطح ، 9/18 میلیون هکتار همراه با بکارگیری زنبور تریکوگراما بوده است . اخیرا این زنبور به تنهایی مورد استفاده قرار نمی گیرد بلکه همراه با رها سازی زنبور تریکوگراما در مبارزه با افستیا استفاده می شود . به این صورت که تخم های پارارزیت شده توسط تریکوگراما تبدیل به لارو می شوند و لاروها مورد حمله زنبور براکون قرار می گیرند .
نتیجه
کاربرد توام زنبور برکوان و تریکوگراما بر علیه کرم غوزه پنبه 3/84 درصد کنترل ایجاد می شود و این در حالی است که در کاربرد تنها زنبور تریکوگراما این رقم به 3/37 درصد و در به کارگیری فقط زنبور براکون این رقم 1/66 درصد بوده است .
شکل شناسی :
زیست شناسی:
این زنبور زمستان را به صورت حشره کامل سپری می کند و پس از اینکه در بهار دمای هوا از حدود 12 درجه سانتیگراد بالاتر رفت فعالیت خود را در طبیعت روی میزبانهایش آغاز می کند.
زنبور پس از اینکه میزبانش را پیدا کرد ابتدا میزبان را با تزریق زهر فلج کرده پس روی آن تخم می گذارد. معمولاً بر روی هر میزبان چندین تخم به صورت تک تک یا دسته ای قرار می دهند. معمولاً تخم ها در عرض یک تا دو روز تفریخ می شوند. لارها نیز سن لاروی دارند، در عرض سه تا چهار روز سپری می کنند و در کنار میزبان تبدیل به شفیره می شوند. طول مدت شفیره گی چهار روز است از تخم تا حشره کامل حدود 9 روز طول می کشد.
عوامل موثر بر تولید براکون :
فاکتورها
دما
رطوبت
تغذیه
روشنایی
ماده ها در دمای 20 تا 27 درجه سانتی گراد تخم ریزی می کنند دما بر روی تولید زنبور های براکون نر ( نر زایی ) اثر دارد اما جنسیت نر یا ماده بودن را کروموزوم ها تعیین می کنند . پس دما بر روی نر زایی موثر است . دمای بالاتر از 27 درجه نرزایی را افزایش می دهد . تولید زنبور در رطوبت 70 درصد انجام می شود که محل تخم گذاری باید از نور کافی برخوردار باشد . 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی .
این زنبور میزبان های متعددی از حمله آفات انباری و آفات صحرایی دارد .
Ephestica spp پروانه آرد
Plodia interpunctella شب پره هندی
Galleaia mellonella پروانه موم خوار
Batrochedra amydraulla میوه خوار خرما
Platyedra malvella کرم سرخ پنبه
میزبان های عمده زنبور
Habrobracon hebetor
پروانه آرد
Ephestica spp
پروانه موم خوار
Galeria lla mellonella
زندگی زنبور براکون روی دو میزبان لارو پروانه موم خوار و لارو پروانه آرد ( افستیا ) زمانی که بر روی لارو پروانه موم خوار پرورش می دهیم 24 تا 15تخم ماده و 20 تخم نر بیرون می آید . تقریبا 150 تخم تشکیل می شود که 63 درصد در مراحل لارو از بین می روند و 3/7 درصد به مرحله شفیدگی می روند . زمانی که بر روی لارو پروانه آرد ( افستیا ) پرورش می دهیم 200 تخم بیرون می آید که 36 ماده و 31 نر ایجاد می شود .
پارازیت لارو میزبان توسط زنبور براکون
این زنبور با نیش زدن لارو آخر باعث فلج شدن میزبان می شود که بر گشت ناپذیر است . میزبان فلج شده می تواند تا چندین روز به همین صورت زنده بماند و لیکن قادر به حرکت و تغذیه نیست . این زنبور قادر است تا تعدا زیادی لارو آفت را فلج کند . که این پدیده از نظر مبارزه بیولوژیک و کارایی زنبور در مبارزه اهمیت دارد . تعداد لاروهای میزبانی که این زنبور می تواند پارازیته کند 314 عدد ذکر شده است .
اثر برخی حشره کش ها بر روی زنبور
Habrobracon hebetor
اسپینوزاد
پروفنوفوزها
هگزافلومورن
هگزافلومورن :
اثرات منفی بر روی پارامترهای بیولوژیکی هابروبراکون هبتور می گذرد .
هیچ اثر کشنده ای بر روی زنبور بالغ ندارد
طول عمر زنبور را کاهش داد .
اسپینوزاد :
این حشره کش موجب تولید بالاتر جنس نر در جمعیت می گردد.
افزایش در سن ماده افزایش تولید جنس نر
هگزافلومرون و اسپینوزاد به ترتیب ، بیشترین و کمترین میزان نرخ ذاتی افزایش را در میان حشره کش ها داشت . تعداد تخم های گذارده شده ، به طور معنی دار تحت تاثیر حشره کش ها بوده
در مطالعاتی که شده است بعضی حشره کش ها اثرات منفی بر روی پارامترهای بیولوژیک گونه هابروبراکون داشته ولی اثر کشنده گی روی زنبور بالغ ندارند. نسبت جنسی در نوزادان هابروبراکون هبتور به طور معنی داری تحت تاثیر حشره کش ها بود، در تیمار شاهد ، این شاخص کمترین میزان(39/23) بود که این امر نشان می دهد که سهم ماده به نر بالاترین مقدار بوده (تقریبا دو برابر) و این میزان در آفت کش اسپینوزاد بالاترین مقدار بود و سهم نر به ماده بیشتر شد (59/94) پس اسپینوزاد موجب تولید بالاتر جنس نر در جمعیت می گردد در تمامی تیمارها اسپینوزاد افزایش در سن ماده ها را باعث شد که موجب افزایش تولید جنس نر گردید.
پایان