مقاله دیابت و ورزش

 ) دیابت چیست ؟ 1
دیابت یک بیماری مزمن است که در ان پانکراس (لوزالمعده ),انسولین تولید نمی کند ویا بدن نمی تواندازانسولین تولید شده استفاده موثرکند. توقف تولیدانسولین یا استفاده نکردن ازانسولین هردوباعث افزایش گلوکز درخون می شود‏ .‏
طبق برآورد فدراسیون بین المللی دیابت ,درسال ‏2008 ‏,‏199 ‏میلیون دیابتی درسراسرجهان زندگی می کنندوتخمین زده می شودکه درسال ‏2025 ‏این تعدادبه ‏333‏میلیون نفربرسد‏.‏ باتوجه به این تخمینها می توان گفت که بالغ بر‏6/3 ‏درصدازجمعیت جهان بادیابت زندگی می کنند. درحال حاضردیابت چهارمین علت مرگ ومیردربیشترکشورهای توسعه یافته است. دیابت انواع مختلفی دارد.
‏ ) دیابت نوع 1 1-1
درافراد دیابتی نوع اول بدن مقدارخیلی کمی انسولین تولیدمی کنند و یا اصلا انسولینی هیچ انسولینی در بدن تولید نمی شود و لازم است که فرد دیابتی برای ادامه زندگی انسولین تزریق کند.این نوع دیابت بیشتردرکودکان و نوجوانان دیده می شود . دیابت نوع 1 حدود 5 درصد افراد دیابتی دنیا را تشکیل می دهد.
) دیابت نوع 21-2
دیابت نوع دوم یا دیابت غیر وابسته به انسولین که با افزایش مقاومت بدن نسبت به اثر انسولین در بافتها مشخص می شود. در این افراد بدن مقدار کمتری انسولین ترشح می کند و یا اینکه بدن سبت به انسولین ترشح شده مقاومت نشان می دهد در نتیجه انسولین نمی تواند به طور مطلوبی قند خون را پایین بیاورد. در دیابت نوع ۲ اکثر مبتلایان چاق می باشند و سن بروز ان بالای چهل سال می باشد.دراین نوع دیابت قرصهای تحریک کنند ترشح انسولین ویا کاهش دهنده مقاومت به نسولین مورد استفاده قرار می گیرد. ورزش وتغذیه دیگر رکنهای درمان این نوع دیابت می شوند. تعدادی از مبتلایان به دیابت نوع 2 بعد از چند سال مجبور به استفاده از انسولین می شوند.طبق آماربیشتر از‏90 ‏درصد افراد دیابتی به این نوع دیابت مبتلا می باشند.

دیابت نوع 3‏ )1-3
نوع سوم دیابت دربعضی موارد حاملگی اتفاق می افتد، اما معمولاپس از حاملگی برطرف می شود.‏
‏) عوامل ایجاد بیماری2
تا کنون علت دقیق بیماری قند شناخته نشده است، اما مهمترین عواملی که در ایجاد این بیماری دخالت دارند عبارتند از:
وراثت -1
-عوامل محیطی (تغذیه و تحرک بدنی)2
-عفونت های ویروسی3
چاقی (بیش از ۸۰ درصد از بیماران چاق هستند) -4
5-حاملگی (به بیان دیگر، خانم هایی که نوزادان با وزن زیاد به دنیا می آورند و یا سقط های مکرر داشته باشند.)

نشانه های بیماری قند یا دیابت ( 3
تظاهرات بالینی از فردی به فرد دیگر متفاوت است اما در اکثر بیماران با علائم افزایش قند خون مثل افزایش حجم ادرار، افزایش میزان مصرف مایعات – غذا، لاغری، نزدیک بینی، ضعف و خارش بدن خود را نشان می دهد . این علایم موقتی هستند و با پایین امدن مجدد قند خون نا پدید می شوند. نکته قابل توجه در مورد علایم بیماری دیابت این است که در بیماران دیابتی نوع دوم ممکن است این علایم حتی با گذشت چندین سال از شروع دیابت خود را نشان ندهند. اما معمولا در افراد دیابتی نوع یک بعد از چند هفته این علایم بروز می کند.

عوارض دراز مدت دیابت(4
دیابت تمامی اعضا بدن را تحت تاثیر قرار می دهد به طوری که در بیمارانی که قند خون به مدت طولانی بالا است با گذشت زمان قند در مویررگها رسوب می کند و به جداره انها اسیب می رساند. با اسیب دیدن مویرگها قسمتهای مختلف بدن درگیر عوارض دیابت می شوند. به طور کلی عوارض دیابت شامل این موارد می باشد: اختلال در بینایی و نابینایی ، اختلالات گردش خون، اسیب به کلیه ها، زخم پا، بیماریهای قلبی عروقی، سکته مغزی و اخلالات اعصاب محیطی.

راههای درمان (5
بیماران مبتلا به قند را می توان با ، ورزش منظم روزانه و تزریق به موقع انسولین و یا مصرف قرصهای کاهش دهنده قند خون وکنترل رژیم غذایی درمان نمود. منظور از رژیم غذایی، تنظیم مواد مصرفی مورد نیاز بدن است.بیماران دیابتی نیازمند رژیم غذایی خاصی نیستند و می توانند از همان غذایی که سایرین استفاده می کنند مصرف نمایند اما آنان باید از مصرف شیرینی جات و تنقلات خودداری نمایند. همچنین این بیماران نیاز دارند تا غذای مصرفی را به جای سه وعده در ۵ یا ۶ وعده تقسیم نموده و میل کنند. این کار موجب می شود تا قند خون آنان به یکباره بالا نرود. از سوی دیگر ورزش و فعالیت جسمانی موجب جذب قند بیشتری به بافت های عضلانی شده و در نتیجه قند خون پایین بیاید. در واقع می توان گفت که در درمان بیماری قند، ورزش نقش انسولین یا سایر داروهای پایین آورنده قند خون را ایفا می کند. البته ورزش و تغذیه زمانی اثر خود را نشان می دهد که با مصرف دارو همراه شوند.

پژوهشها ی انجام شده در ضمینه رابطه ورزش و دیابت (6
امروزه بروز دیابت در کشورهای جهان به موازات کاهش میزان فعالیت مردم و افزایش چاقی به طور فزاینده ای بیشتر شده است. با توجه به نقش ورزش در افزایش سطح فعالیت و کاهش وزن می توان به اهمیت آن در پیشگیری و درمان دیابت پی برد. اکثر افرادی که دیابت خود را کنترل می کنند کسانی هستند که به طور منظم ورزش می نمایند. در واقع ورزش یکی از سه پایه اصلی درمان دیابت را علاوه بر رژیم غذایی و داروها تشکیل می دهد
اخیرا پژوهشگران دریافته اند که استراحت برای درمان بیماران دیابتی ، کارنادرستی است . مطالعات نشلن داده که استراحت در تخت برای مدت حداقل 7 روز باعث اختلال در قند خون میشود.
محققان کانادایی اعتقاد دارند که تمرینات ورزشی در تثبیت سطح قند خون به بیماران دیابتی نوع دوم کمک می کند. بیشتر بیماران دیابتی به نوع دوم بیماری دیابت مبتلا هستند که ریشه این بیماری عوامل ارثی و کمبود ورزش و نوع تغذیه است. ورزش ، گلوکز و گلیکوژن را در داخل ماهیچه های بدن می سوزاند (این پدیده در صورتی رخ می دهد که دیابت کنترل شده باشد) و در حین و بعد از ورزش ، قند خون وارد ماهیچه ها میگردد وسطح گلوکز را به حد طبیعی می رسد.
مشخص شده است که تمرینات ورزشی به صورتی که فرد را در نفس کشیدن دچار مشکل نکند موچب کاهش عوارض دراز مدت دیابت نوع دوم می شود زیرا نه تنها باعث پائین آوردن قند خون و کاهش مقاومت به انسولین می شود، بلکه میزان فشار خون و کلسترول خون را نیز کاهش می دهد.از انجایی که پایین بودن میزان کسترول و فشار خون از میزان اسیب به سیستم قلبی و عروقی می کاهد، بروز بیماریهای قلبی عروقی در افرادی که ورزش می کنند به تعویق می افتد.
در حالی که مفید بودن انجام تمرینات سبک برای افراد دیابتی مورد تایید است، نسبت به سلامتی بدن در انجام دادن تمرینات سنگین تردید وجود دارد. دکتر رونالد سیگال از دانشگاه کالگاری و همکارانش در دانشگاه اوتاوا شرایط 251 بیمار مبتلا به دیابت نوع دوم را در گروه سنی 39 تا 70 سال را بررسی کردند که هیچ یک از انها تمرینات منظم انجام نمی داده اند. این محققان این بیماران را به چهار گروه تقسیم کردند ، گروه اول تمرینات ورزشی هوازی به مدت چهل و پنج دقیقه و هفته ای سه بار انجام دادند ، گروه دوم با تمام توان خود به انجام تمرینات مقاومتی پرداختند ، گروه سوم دو نوع تمرین گروه اول و دوم را به مدت یک ساعت و نیم و سه بار در هفته انجام دادند و گروه چهارم هم هیچ گونه تمرین اضافی انجام ندادند. دکتر سیگال می گوید شرکت کنندگان در این تحقیقات از دستگاههای ورزشی یا دوچرخه و یا از ابزار الات کاهش وزن در باشگاه سلامت استفاده کردند.و برای جلوگیری از کمبود وزن به انها رژیم غذایی مناسب داده شد و میزان قند خون ، کلسترل ، وزن و امار حیاتی دیگر انها را ثبت گردید. در سه ماه انجام تحقیقات متوسط قند خون در کسانی که یک نوع ورزش را انجام دادند نیم درجه پائین امد و در کسانیکه دو نوع تمرین ورزشی را انجام دادند یک درجه کاهش یافت. اگرچه در افرادی که تمرینات مقاومتی زیادی انجام می دادند کاهش یک درجه ای در قند خون مشاهده می شد اما این افراد نوسانات قند خون زیادتری را تجربه کرده بودند. نتیجه این تحقیقات نشان داد که ترکیب کردن تمرینات قدرتی مثل بلند کردن وزنه با ورزش های اروبیک یا هوازی بیش از هر یک از آنها برای کنترل قند خو ن سودمند است.
در پژوهش دیگری چند پژوهشگرنیوزلندی برای تعیین نوع ورزشی که ممکن است که بیشترین تاثیر را در کنترل قند خون داشته باشد، نتایج 27 مطالعه را که بر روی بیش از 1000 نفر انجام شده بود، مورد تجزیه و تحلیل قرار دادند تا تاثیر ورزش را بر هموگلوبین گلیکوژنه افراد دیابتی بررسی کند.(این معیار میانگین میزان قند خون افراد را در 3 ماه گذشته نشان می دهد). نتایج نشان داد که هر نوع ورزشی که 12 هفته یا بیشتر طول بکشد، باعث می شود میزان هموگلوبین گلیکوژنه این افراد به اندازه 0.8 درصد پایین بیاید. همچنین این نتایج نشان داد که ترکیب ورزش های قدرتی و هوازی تاثیر بیشتری از انجام هر یک از این ورزش ها موثر است.
اثرات مثبت ورزش در دیابت نوع 2 بسیار زیاد است. تحقیقات جدید بر این امر تاکید می کنند که ورزش منظم در دراز مدت نه تنها باعث بهبود کنترل دیابت نوع 2 خواهد شد بلکه حتی قادر است تا از بروز آن در افراد در معرض خطر نیز جلوگیری کند.نکته مهم دیگر در مورد نقش ورزش در کنترل دیابت نوع 2 اهمیت شروع زود هنگام آن است. در واقع هر چه قدر ورزش در مراحل اولیه دیابت و قبل ازاینکه نیاز به دارو در شخص مبتلا پیدا شود شروع گردد، اثرات آن در بهبود کنترل دیابت بیشتر خواهد بود.

اثرات ورزش در افراد دیابتی(7
کنترل بهتر قند خون (7-1
همانطور که می دانید یکی از علل عمده افزایش قند خون در دیابت نوع 2 مقاومت نسبت به عملکرد انسولین در بدن است. ورزش با کم کردن این مقاومت وافزایش اثر انسولین در بدن (یعنی افزایش ورود گلوکز به داخل سلولهای بدن مخصوصا سلولهای عضلانی) باعث کاهش قند خون می شود و این اثر خود را با کم کردن قند خون ناشتا و مقدار هموگلوبین گلیکوژنه که بیانگر وضعیت دراز مدت قند خون در طول 3-2 ماه گذشته است نشان خواهد داد. از آنجایی که این حساسیت ایجاد شده به انسولین 48 ساعت بعد از ورزش دوباره از بین می رود، تکرار ورزش در دوره های منظم برای کاهش مقاومت به انسولین در دیابت نوع 2 لازم است. ورزش همچنین از اثر هورمون های ضدانسولینی می کاهد و باعث بهبود کنترل گلوکز می شود. البته برای رسیدن به این حالت ، باید ورزش را با یک رژیم غذایی صحیح همراه کرد.
در ورزشهای دراز مدت مشاهده شده است که حساسیت سلولهل به انسولین افزایش می یابد . این امر در بهبود وضعیت دیابت بخصوص در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 بسیار با اهمیت است . ورزش اگر در شرایط مناسب صورت گیرد . ِیعنی قند خون بیمار تحت کنترول باشد غلضت گلوکز پلاسما را ثابت نگه می دارد . علت این پدیده توازن بین برداشت گلوکز توسط عظلات و تولید متقابل گلوکز در کبد است.

کاهش کلسترول خون (7-2
مطالعات زیادی نشان داده اند که ورزش منظم در کاهش کلسترول بد و افزایش کلسترول خوب بدن بسیار موثر است. اهمیت این موضوع به این خاطر است که در افراد دیابتی
عوارض دراز مدت دیابت با بالا بودن چربی خون به شدت افزایش می یابد. بنابراین باید چربی خون افراد دیابتی در حد مطلوبی قرار داشته باشد و بهترین وسیله برای رسیدن به این هدف داشتن برنامه مرتب ورزشی می باشد.

درمان چاقی و افزایش وزن (7-3
چاقی یکی از مهمترین عوامل بروز دیابت نوع 2 می باشد .زمانی که فرد دیابتی اضا فه وزن داشته باشد بدن باید بیشتر انسولین ترشح کند و این امر در دراز مدت سبب از کار افتادن لوزلمعده می شود.یک برنامه صحیح کنترل قند خون در افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین به کاهش وزن آنها کمک می کند . کاهش وزن ناشی از ورزش ، باعث کاهش بافت چربی می شود ودر کنترول دیابت موثر خواهد بود.

آمادگی عضلانی (7-4
ورزش مناسب توده عضلانی را افزایش می دهد و باعث حفظ توده عظلانی در حد مطلوب می شود در حین ورزش انقباضات عضلانی و عمل انسولین هر دو با هم مصرف گلوکز را افزایش می دهند.
نکته مهم این است که اگر کاهش وزن در افراد دیابتی فقط با رژیم غذایی انجام گیرد ، بیش از 25 % وزن از دست رفته از توده عضلانی خواهد بود .در حالی که هدف از کاهش وزن ، کاهش بافت چربی است نه از بین رفتن پروتین های بدن . بنابراین کاهش وزن با ورزش بهتر از کاهش بوسیله رژیم غذایی تنهاست.

پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 (7-5
پژوهشها نشان می دهد که افزایش فعالیت بدنی ، در پیشگیری از پیدایش دیابت نوع دو موثر است . این موضوع به ویژه در افرادی که بیشتر در معرض خطر ابتلا به دیابت هستند ، اهمیت بسیاری دارد . این افراد شامل افراد چاق ، فرزندان افراد مبتلا به دیابت و افراد با فشار خون بالا می باشند. بسیاری از افراد که در مرحله پیش دیابت هستند می توانند به وسیله ورزش از ابتلا به دیابت چلوگیری کنند.
تحقیقات جدیدی که روی بیماران مستعد دیابت( یعنی افرادی که قند خونشان کمی بالاتر از
حد طبیعی است امّا هنوز در حدّی نبوده که بعنوان دیابت فعّال طبقه بندی شود ولی خطر بروز دیابت در آنها خیلی زیاد است) انجام شده است،این مطالعات نشان می دهد افرادیکه حداقل 150دقیقه در هفته(روزانه30دقیقه بمدت پنج روز) ورزش کرده اند وحداقل 7-5 درصد وزن خود را از دست داده اند،احتمال بروز دیابت نوع 2 را در خود بمیزان 58% کاهش داده اند

-جلوگیری از عوارض دیابت(7-6
همان طور که می دانید بیماری های قلبی – عروقی (سکته قلبی، سکته مغزی، نارسایی کلیوی، فشار خون بالا و…) در افراد مبتلا به دیابت شایع تر از دیگران است. ورزش احتمال تصلب شرایین و بروز بیماری های عروق را کاهش می دهد و می تواند بر طول عمر افراد دیابتی بیفزاید. البته برای اینکه این نتیجه به دست آید، برنامه ی ورزشی باید در تمام طول عمر بیمار، حالت منسجم و منظم داشته باشد.
ورزش به دیابتی ها کمک می کند که از شر حمله های قلبی و نابینایی و آسیب های عصبی در امان باشند.افراد دیابتی وقتی که غذا می خورند سطح قند خونشان افزایش می یابد. هر چه بیشتر سطح خون افزایش یابد قند بیشتری به یاخته ها می چسبد. وقتی که قند به یاخته بچسبد دیگر نمی تواند از آن جدا شود و تبدیل به ماده ای زیان آور بنام سوربیتول می شود که این ماده می تواند باعث نابینایی و ناشنوایی و آسیب های مغزی و قلبی و نشانگان پاهای سوزان و… گردد.
کاهش فشار خون (7-7
فشار خون بالا یکی ازدلایل از کار افتادن کلیه ها می باشد در افراد دیابتی فشار زیادی به کلیه ها وارد می شود بنابراین باید از فشار خون بالا را کنترول کرد. فشارخون در اثر ورزش کاهش می یابد و حتی مشخص شده است که بیماری فشار خون در حد خفیف تا متوسط در اثر ورزش بهبود می یابد.

کاهش نیاز به دارو های خوراکی و انسولین (7-8
همراه با کنترل مطلوب قند خون و انجام تمرینهای ورزشی مرتب ، مصرف قرصهای خوراکی در برخی افراد دیابتی غیر وابسته به انسولین کم می شود .د ر بیماران دیابتی دریافت کننده انسولین نیز به علت بهبود عملکرد انسولین نیاز به ان کاهش می یابد. مطالعات نشان داده است که در ماههای اولیه شروع برنامه های ورزشی ، انسولین تزریقی گاهی تا 20در صد یا حتی بیشتر کاهش می یابد.

تحمل تنش های عصبی (7-9
فشارهای روحی و روانی یکی از دلایل افزایش قند خون می باشد. ورزش وسیله موثری برای مبارزه با تنش های عصبی است . هنگام ورزش موادی به نام آندروفین در خون ترشح می گردد که موجب تسکین درد و آرامش روانی می گردد.

( غیر وابسته به انسولین) 2غیر وابسته به انسولین( 8
از انجای که بیشتر این گروه از افراد در سنین بالا دچار دیابت می شوند معدل سنی انها بالا می باشد بنا براین ورزش در این بیماران از اهمییت بیشتری بر خوردار است. از طرف دیگر به علت استفاده از قرصهای پایین اورنده قند ، به نسبت مصرف کننده گان انسولین در این افراد افت قند خون در طول ورزش کمتر رخ می دهد، به همین دلیل است که ورزش در میان این گروه از بیماران دیابتیک بیشتر مورد استقبال قرار می گیرد. در این گروه از بیماران انجام ورزش همراه با رعایت رژیم غذایی ، سبب تسریع در رسیدن به اهداف درمانی مورد نظر می شود. از این رو ورزش باید جزئی از زندگی روزانه افراد مبتلا به این نوع دیابت باشد.

9) ورزش ودیابت نوع 1 (یا وابسته به انسولین)
افراد مبتلا به دیابت نوع 1 می توانند درتمام سطوح فعالیت ورزشی از آماتور تا حرفه ای شرکت کنند، البته به شرط اینکه دچار عوارض دیابت نشده باشند و کنترل قند خونشان در حد قابل قبولی باشد. تنظیم مقدار انسولین تزریقی و غذای مصرفی براساس شدت و زمان انجام فعالیت ورزشی مهمترین اصل در انجام ورزش در دیابت نوع 1 است و جایگاه مهمی در کنترل آن دارد. انجام آزمایش قند خون جهت اطلاع از چگونگی پاسخ بدن به ورزش نیز از اهمیت اساسی برخوردار است و باعث افزایش کارآیی و جلوگیری از حملات هیپوگلیسیمی می گردد.
ورزشهای منظم برای افراد دیابتی وابسته به انسولین بسیار سودمند است . پژوهشگران کانادایی طی 16-12 هفته ورزش دادن به بیماران دیابتی وابسته به انسولین ، بهبود مطلوبی را در غلظت قند خون ناشتا و هموگلوبین گلیکوزیله آنها مشاهده نمودند. در افراد دیابتی وابسته به انسولین ، تغییرات غلظت قند خون در طول ورزش بستگی زیادی سطح انسولین خون دارد . سطح انسولین خون نیز به میزان انسولین تجویز شده و مقدار جذب انسولین بستگی دارد. ازاینرو بهترین زمان پیشنهاد شده برای ورزش در دیابتی های وابسته به انسولین ، بعد از مصرف میان وعده بعد از ظهر و یا قبل از شام است.
هدف اصلی از انجام ورزش در دیابت نوع 1 (9-1
از انجای که در افراد دیابتی وابسته به انسولین ، انسولین به میزان کافی به بدن می رسد و در اکثر موارد به دلیل سن کم، بدن این افراد به انسولین مقاومت نشان نمی دهد ، در اینجا ورزش به اندازه دیابت نوع دوم حیاتی نیست. اصلی ترین هدف ورزش در این بیماران ایجاد یک حس اعتماد به نفس بالا در فرد است. البته فوائد دیگر ورزش که در مورد دیابت نوع 2 گفته می شود دراینجا نیز صادق است.

توصیه های جهت ورزش کردن (10
1مشورت با پزشک: افرادی دیابتی باید قبل از شروع به ورزش با پزشک خود مشورت نمایند. تا از میزان غذا ونحوه وزمان مصرف داروی خود مطلع شوند. در اکثر موارد میزان دارو کم شده و فرد نیاز بیشتری به مواد غذایی پیدا می کند.

1- نوشیدن مایعات فراوان :افراد دیابتی باید برای جایگزینی آبی که از طریق تعریق در طول ورزش طولانی دفع می شود. حدود ۲ ساعت قبل و بعد ازورزش اب بنوشند.

2- پوشیدن کفش و لباس مناسب: افراد دیابتی باید کفشهای را انتخاب کنند که دارای یک لایه نرم باشد و از نظر طول و پهنا به انگشتان پا فشار نیاورد و پاها کاملاً راحت باشند . جورابها نیز تا رطوبت پا را گرفته و پاها را خشک نگهدارد. برای مثال در هنگام دویدن و پیاده روی های طولانی باید از کتانی سبک استفاده کرد. استفاده از کفی های پلاستیکی مخصوص نیز از تاول زدن پاهایتان جلوگیری می کند. با این حال فرد دیابتی باید همیشه قبل و بعد از ورزش پاهای خود را معاینه کند و در صورت وجود تاول یا قرمزی حتماً پزشک تماس بگیرد.

3- استفاده کردن ازعلامت شناسایی کننده: بیماران دیاتی باید در حین ورزش یک دستبند ، برچسب شناسائی ویا پلاک به همراه خود داشته باشند تا در مواقع بروز بیهوشی نشان دهنده ی وضعیت فرد باشد. در این دستبند یا پلاک باید نوع بیماری و درمان ذکر شده باشد.

· 4- دانش و آگهی شخص از چگونگی پاسخ قند خون بدنش به ورزش: فرد دیابتی باید از نحوه واکنش بدن خود به فعالیت بدنی مطلع باشد. بعضی افراد با انجام فعالیت بدنی نیاز به کاهش قابل توجهی در میزان انسولین یا قرص پاین اورنده قند خود دارند. این در حالی است که بدن بعضی دیگر ازافراد دیابتی واکنش ملایم تری نسبت به فعالیت بندنی دارد.

5- تست قند خون قبل و بعد از ورزش: افراد دیابتی به خصوص بیماران وابسته به انسولین باید حتما از میزان قند خون خود در قبل و بعد از ورزش مطلع باشند.ممکن است قبل و بعد از ورزش لازم باشد بمنظور پیشگیری از افت قند خون(هیپوگلیسمی)،یک وعده کوچک خورده شود.مقدار این میان وعده به سطح قند بستگی دارد. بعد از ورزشهای سخت و طولانی افراد دیابتی ممکن است به کربوهیدارت اضافه تری برای جایگزینی کربوهیدرات سوخته شده در حین ورزش نیاز داشته باشند.در غیر این صورت ممکن است فرد دچار هیپوگلسیمی ( کاهش قند خون ) تاخیری شود. از انجایی که ورزش سبب افزایش حساسیت بدن نسبت به انسولین می شود فرد باید غذای بیشتری صرف کند در غیر این صورت این نوع کاهش قند خون چند ساعت بعد از اتمام ورزش خود را نشان می دهد . در کل با یک ساعت افزایش در مدت ورزش، خوردن 15 گرم کربوهیدرات اضافه تر قبل یا بعد از ورزش، نیاز می شود. برای ورزشهای پرشدت تر،خوردن 30 گرم کربوهیدرات در هر یک ساعت ممکن است ضروری باشد. البته بهتر است در طول ورزشهای طولانی هر 20 تا 30 دقیقه قند خون اندازه گیری شود.

6- مدت زمان ورزش کوتاه باشد: تحقیقات نشان می دهد که با افزایش تمرینات احتمال ترشح هورمونهای افزاش قند خون بالا می رود و در نتیجه فرد ممکن است دچار افزایش ناگهانی قند خون می شود البته این مورد بیشتر در افراد غیر وابسته به انسولین دیده می شود.

7-مدت و شدت برنامه ورزشی خود را بتدریج(ونه ناگهانی)افزایش دهید تا بتوانید آن را با غلظت گلوکز خون تنظیم نمائید: افراد دیابتی باید سعی کنند که ورزش خود را طوری تنظیم کنند که در ابتدا شروع فعالیت ورزشی دچار افزایش و کاهش ناگهانی در قند خون نشوند. ورزشهای مثل بنسازی یا دویدن سریع می تواند سبب افزایش ناگهانی قند خون شوند.

8- همرا داشتن مواد قندی: از انجایی که احتمال افت قند خون در افراد دیابتی بسیار بالاست این افراد همیشه باید در طول ورزش یک ماده غذایی حاوی کربوهیدرات مثل شکلات یا آبنبات همراه خود داشته باشند. ودرصورتیکه علائم پائین افتادن قند خون ( لرزش،تعریق،تپش قلب و. …) پدید آمدند،آنرا مصرف کنند.

افت قند خون در حین ورزش (11
یکی از خطرناکترین حوادثی که ممکن است در طول ورزش برای فرد دیابتی رخ دهد کاهش شدید قند خون می باشد. این موضوع زمانی بدتر می شود که فرد به دلیل عوارض دیابت علایم افت قند را از دست داده باشد در این حال فرد بهوش می شود بدون اینکه نشانه های از کاهش قند خون داشته باشد. افت قند خون می تواند به کما بینجامد. البته بیمارانی که انسولین استفاده می کنند به مراتب بیشتر احتمال افت قند در انها و جود دارد.
به همین دلیل بیماران دیابتی باید موارد زیر را به ذهن خود بسپارند تا دچار هیپوگلیسمی نشوند.
1- شروع ورزش 1-2 ساعت بعد از صرف غذا
2- مصرف 20 تا 40 گرم کربوهیدرات اضافی پیش از ورزش و هر یک ساعت در طول ورزش
3- پرهیز از ورزشهای سنگین در هنگامی که انسولین تزریق شده بیشترین اثر خود را اعمال می کند.
4- حرکت دادن قسمتهایی از بدن که انسولین در آنها تزریق نگردیده است و خوداری از حرکت دادن مناطقی که در انها انسولین تزریق شده مثلا اگر انسولین به پا تزریق می شود بهتر است از ورزشهای مثل دویدن یا فوتبال خوداری شود.
5- کاهش میزان انسولین تزریقی به میزان 30 تا 50 درصد در صورت کوهنوردی و ورزشهای طولانی
اغلب باید برای جلوگیری از هایپوگلایسمی ، دوزانسولین را مطابقت داد و این تطابق بیشتر در مورد ورزشی که 60-45 دقیقه طول می کشد، اهمیت پیدا می کند. در بیشتر افراد دیابتی، کاهش متوسط (تقریباً %20-10) دوزانسولین تزریقی، برای جلوگیری از هایپوگلایسمی کافی است. برای ورزشهای طولانی تر و شدیدتر کاهش بیشتری در کل دوزانسولین روزانه ممکن است نیاز شود. بطور کل کاهش انسولین بر حسب شدت ورزش بطریق زیر است.
10% برای ورزش یا فعالیت سبک
20% برای ورزش یا فعالیت متوسط
40-30% برای ورزش یا فعالیت شدید
و بر حسب مدت ورزش، کاهش دوزانسولین کوتاه اثر به طریق زیر است
30% کاهش برای ورزش کمتر از یک ساعت
40% کاهش برای ورزش 2-1 ساعته
50% کاهش برای ورزش 3 ساعته و بیشتر
6- بعد از ورزشهای طولانی قند خون کنترل گردد و مواد قندی اضافی مصرف شود .این عمل از افت قند خون که ممکن است بصورت تاخیری پدید آید جلوگیری میکند.

انتخاب و شروع ورزش ( 12
تمرین های هوازی مناسبترین نوع ورزش برای افراد دیابتی به شمار می رود. تمرین های هوازی به فعالیت هایی گفته می شود که با مصرف اکسیژن همراه باشند. از ویژگی های این نوع تمرین ها ، دویدن در مسافت های طولانی و با آهنگ آرام است. به طور کلی بیمار باید فعالیتی را انتخاب کند که به آن علاقه داشته باشد تا بتواند سال ها آن را انجام دهد.

یرای اینکه ورزش بیشترین اثر را روی بدن داشته باشد،باید حداقل 3-4بار در هفته و هربار در طول 30دقیقه انجام شود.
اگر بیمار مدتی است که ورزش نکرد ه اند باید به آهستگی برنامه ورزشی خود را شروع کند. بهتر است در ابتدا تنها روزی 5 دقیقه پیاده‏روی انجام شود هفته بعد روزی 8 دقیقه ورزش کفایت می کند . زمانی که بیمار توانست 8 دقیقه ورزش را براحتی انجام دهد می‏تواند طول مدت ورزش را به 11 دقیقه برساند. افزایش طول مدت ورزش به ترتیب می تواند افزایش پیدا کند.
نکته دیگر این است که حتی 3 بار ورزش 10 دقیقه ای در طول روز به جای یکبار ورزش 30 دقیقه ای، می تواند همان اثرات مفید را داشته باشد.
قبل از انجام ورزش، گرم کردن لازم است تا ماهیچه برای فعالیت ورزشی آمادگی پیدا کند. برای این کارباید به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه به انجام فعالیتهای متوسط و کششی پرداخت. برای نمونه قدم زدن در یک محیط مناسب می تواند راه خوبی برای گرم کردن بدن باشد.
باید قبل از شروع ورزش قند بدن را اندازه گرفت اگر قند خون زیر ۱۰۰ میلی گرم در دسی لیتر باشد یک خوراک سرپائی حاوی ۲۰ تا ۳۰ گرم کربوهیدرات قبل از شروع ورزش مصرف شود . اگر قند خون بالاست باید ورزش را تا هنگام پائین آمدن قند خون به تعویق انداخت شود. ·

ورزشهای مناسب برای افراد دیابتی ( 13
ورزشهای هوازی (13-1
ورزش های هوازی، ورزش هایی هستند که طی آن، تعداد زیادی از عضلات به کار گرفته شده و سبب افزایش ضربان قلب بدن می شوند. در ورزش های هوازی تنفس عمیق تر خواهد بود. انجام ورزش های هوازی به مدت 30 دقیقه و حداقل 4 تا 5 روز در هفته برای افراد دیابتی بسیار سودمند خواهد بود.
ورزشهای هوازی به دو نوع ورزش می پردازد یکی ورزشهایی که نیاز به تحمل وزن دارندو دیگری ورزشهایی که نیاز به تحمل وزن ندارند. ورزشهایی که نیاز به تحمل وزن دارند شامل: پیاده روی، فوتبال و…می شوند. اما ورزشهایی که نیاز به تحمل وزن ندارند شامل: شنا ، دچرخه سواری …. است.
ورزشهای هوازی تغییرات مثبت زیادی بر روی بدن می گذارد مثلا در طی انجام این تمرینات حجم خون افزایش پیدا می کند ، در نتیجه النتقال اکسیژن به سلولها بیشترشده و ظرفیت ششها
افزایش می یابد و در نهایت استقامت در فعالیتهای روزمره زندگی بیشتر می شود. به طور کلی ورزشهای هوازی بیشترین اثر را برآمادگی قلبی -عروقی افراد دیابتی دارد.

نمونه های از ورزشهای هوازی (13-1-1
پیاده روی (13-1-1-1
پیاده روی ورزشی سبک (از نوع تحمل کننده وزن) است که تقریبا هیج محدودیتی برای انجام ان وجود ندارد. اگر شما در طول روز در اطراف منزل یا حیاط قدم بزنید به سلامتیتان کمک کرده‏اید اما اگر پیاده‏روی منظم و پیوسته همراه با تنفس عمیق انجام دهید به سلامتی شما بیشتر کمک می‏کند زیرا همانطور که عضلات پا در حال فعالیت است قلب و ریه شما هم فعال‏تر می‏شوند
شاید مزیت پیاده روی آن باشد که انجامش برای هر کس بدون توجه به سن وجنس ودر همه جا و همه وقت میسر باشد اما نقطه ضعف پیاده روی آن است که برای کسب فایده ای معادل دویدن باید سه برابر وقت صرف شود.

ورزشهای ابی (13-1-1-2
این ورزشها معمولا نیاز به تحمل وزن ندارند از این رو مزایای خاص خود را دارد.
1-انعطاف پذیری: اگر شما نمی‏توانید بیرون از آب حرکت کنید و خم شوید، داخل آب می‏توانید به راحتی بدنتان را خم و راست کرده و حرکت بدهید.
2-تقویت عضلات: تمرین کردن در آب به قوی شدن بدن فرد دیابتی کمک می کند.
3- کاهش خطر صدمات: در این ورزشها بدن در آب شناور می‏شود و به این ترتیب فشار وزن از روی مفاصل برداشته می‏شود و از اسیب به ماهیچه پیشگیری می‏شود.
4-تازه شدن: بر عکس پیاده روی ، در ورزشهای ابی بدن در آب خنک می‏شود، بخصوص وقتی که بیماردر طول روز فعالیت بدنی زیادی انجام داده باشد.

دوچرخه سواری (13-1-1-3
افراد دیابتی می توانند در منزل و یا خارج از منزل (در خیابان) دوچرخه‏سواری کنند، به نسبت پیاده روی دوچرخه سواری به طور یکنواخت تر فشار را بین اعضای بدن تقسیم می کند

ورزشهای کششی (13-2
هدف از انجام ورزشهای کششی رسیدن به سطح مطلوبی از آزادی و انعطاف پذیری می باشد..از جمله حرکات کششی می توان به خم و راست شدن به طرفین و یا لمس انگشتان شست پااشاره کرد. ورزش های کششی باید بعد از ورزش استقامتی و قدرتی انجام شود یعنی وقتی که عضلات کاملاً گرم هستند.
برای انجام ورزشهای کششی زمان خاصی نیاز نیست، در خانه، سرکار، ایستاده می‏توان دستهای خود را به سمت سقف بکشید. این حرکات باید به آرامی انجام شود ونباید بدن را خیلی منقبض کرد که سبب ایجاد درد شود.
به طور کلی مزیت حرکات کششی به این ترتیب است:
1-حرکات کششی سبب نرمی مفاصل و عضلات بدن شده و از آسیب رسیدن به بدن در حین ورزش کردن جلوگیری می کند
2-جریان خون را در عضلات بهبود می‏بخشد.
3-از سفت و سخت شدن ماهیچه‏ها بعد از ورزش جلوگیری می‏کند.

یوگا (13-2-1
یک نوع ورزش کششی است که به افراد در انجام تنفس عمیق و خارج شدن از حالت استرس کمک می‏کند. برای انجام این ورزشها می‏توانید به مراکزی که تعلیم می‏دهند مراجعه کرد.
با توجه به اینکه دیابت بر متابولیسم عمومی بدن تاثیر می گذارد مشخص شده یوگا با تنظیم متابولیسم بدن یکی از بهترین ورزشها برای مبتلایان به دیابت می باشد . در عین حال مشخص شده که یوگا دو نقش مهم را نیز در بدن ایفا می کند که یکی از آنها کاهش استرس و رسیدن به آرامش عمومی از طریق تنفسهای منظم است و دیگری پایین اوردن قند خون با حرکات خاص می باشد.از آنجا که استرس نیز بر افزایش قند خون در بیماران دیابتی می افزاید این نوع ورزش می تواند برای مبتلایان مفید واقع شود.

ورزشهای قدرتی یا مقاومتی (13-3
این موارد به تناسب عضلات، ساخت توده عضلانی جدید، بهبود سلامت استخوان ها و کاهش خطر زمین خوردن کمک می کند. در یک برنامه ورزشی ایده آل باید تمامی گروه های عضلانی عمده حداقل دو بار در هفته درگیر شوند. انجام ورزش هایی مانند بلند کردن وزنه، استفاده از نوارهای ارتجاعی یا کار با دستگاه های بدن سازی هفته ای 2 تا 3 بار، سبب افزایش عضلات می شود. با انجام این ورزشها توده عضلانی بیشتر شده و چربی بدن کاهش می یابد. ورزش های قدرتی سبب می شود بیماران دیابتی کارهای روزانه را بهتر انجام دهند. همچنیناین این ورزشها به سلامت استخوان های بدن نیز کمک می کند.

ورزش های تعادلی (13-4
ساده ترین نوع این ورزش ایستادن روی یک پا است. این نوع تحرک به خصوص برای افراد مسن تر، اهمیت دارد، زیرا این افراد مستعد پوکی استخوان نیز می باشند و از طرفی زمین خوردگی، یکی از عوامل اصلی شکستگی لگن درافراد مسن است.
آیا هر نوع ورزشی را می توان انجام داد؟ (14
بیماران دیابتی اگر دچار عوارض دیابت شده اند باید انجام برخی از از فعالیت های ورزشی بپرهیزند زیرا این حرکات سبب تشدید مشکل انها می شود. بسیاری از عوارض دیابت ممکن است هیچ گونه نشانه ای نداشته باشد. بنابراین قبل از اقدام به هرگونه فعالیت ورزشی فرد دیابتی باید با پزشک خود مشورت کند.معمولا پزشک آزمایش های چک آپ را انجام می دهد، و بیمار را برای معاینه ته چشمی و معاینه قلبی ارجاع دهد، عملکرد کلیه های را با آزمایش میکروآلبومین بررسی می کند ودر نهایت پاها را نیز معاینه می کند.
در صورت مشاهده شدن عوارض دیابت نکات زیر باید مورد توجه قرار بگیرد
1-افرادی که به عارضه چشمی دیابت (رتینوپاتی ) مبتلا شده اند ، باید از ورزشهایی نظیرتکان دادن سر و یا ورزشهایی که سر در وضعیت پایین تر از بدن قرار می گیرند ، بپرهیزند .این حرکات سبب افزایش فشار داخل جمجمعه می شود . و خطر خونریزی داخل چشم را افزایش می دهد همچنین ورزش هایی که سبب بالا رفتن فشار در مویرگ های شبکیه چشم شود مانند بلند کردن وزنه سنگین، ممکن است مشکلات چشم را افزایش دهد.
2- افراد دیابتی که پاهایشان دچار نوروپاتی ( اختلال اعصاب محیطی ) گردیده و دچار بی حسی در پاها شده اند ، باید از دویدن خودداری کنند . ورزش مناسب برای این افراد دوچرخه سواری یا شنا است که به پاهای فرد فشار کمتری می آورد .
3-افرادی که رتینوپاتی دیابتی دارند باید از ورزشهایی که بطور واضح فشارخون را بالا می برند ( مانند وزنه برداری ) اجتناب نمایند.
4-اگربیمار دچار مشکلات قلبی عروقی باشد،نباید ورزش سنگین انجام دهد.
5- فعالیتهایی مثل صخره نوردی و یا غواصی به علت احتمال کاهش قند ( هیپوگلسیمی ) ممکن است خطرناک باشد.
افراد مسن یا کسانی که مدت طولانی از زمان ابتلای آنها به دیابت گذشته است معمولا دچار عوارض سیستم اعصاب خودکار بدن می شوند در نتیجه ضربان قلب در هنگام ورزش بخوبی تنظیم نمی گردد . این افراد باید ورزشی را انجام دهند که در حین ورزش هم احساس گرم شدن داشته باشند و هم بتوانند به راحتی و بدون نفس نفس زدن صحبت کنند.

خطرات ورزش برای افراد دیابتی (15
1-عوارض قلبی شامل مرگ ناگهانی
2-خونریزی در شبکیه چشم
3-نوسانات بیش از حد فشار خون
4-ایجاد زخم پا و آسیب های دستگاه اسکلتی بویژه در افرادی که به نوروپاتی محیطی مبتلا هستند
5- نوسانات قند خون
قند خون افزایش می یابد اگر
1-ورزش کردن در زمان پایان اثر انسولین تزریقی در بدن باشد.
2-ورزشهای سنگین انجام شود.
ورزشهای سنگین یا طولانی می تواند با ترشح آدرنالین و هورمونهای دیگر، با اثرات انسولین مقابله کرده و موجب بالا رفتن گلوکز خون گردند.درصورت شرکت بیماران دیابتی در ورزشهای سنگین و طولانی بایستی انسولین آنها توسط پزشک تنظیم گردد. اگر قبل از شروع ورزش قند خون بیشتر از 250 میلی گرم بود و در ادرار کتون وجود داشته باشد ، نباید ورزش کرد چون ممکن است به علت افزایش ترشح هورمون های ضد انسولین در طول ورزش، قند خون بیشتر بالا برود و بدن به سمت عارضه خطرناک کتواسیدوز دیابتی پیشرفت کند. اگر قبل از شروع ورزش قند خون بیشتر از 300 بود نباید ورزش کرد حتی اگر کتون ادرا منفی باشد.
قند خون کاهش می یابد اگر:
1-ورزش در مدت زمان طو لانی انجام شود.
2-بیش از 3 ساعت از صرف غذا گذشته باشد.
در افراد دیابتی که انسولین یا قرص گلی بنکلامید استفاده می کنند فعالیت ورزشی ممکن است سبب افت قند خون شود. افت قند خون ممکن است در حین ورزش، درست بلافاصله بعد از ورزش یا حتی 20 تا 60 ساعت بعد از ورزش (هیپوگلیسمی تاخیری) ایجاد شود.
بهترین زمان شروع ورزش (16
"ورزش قند خون بالا را بالاتر و قند خون پایین را پایین تر می آورد. بنابراین بهترین زمان ورزش، زمانی است که از قند خون از حالت طبیعی برخورداراست.
شروع ورزش ۱ تا ۲ ساعت بعد از غذا خوردن زمان مناسبی می باشد. باید از ورزش کردن در زمان به اوج رسیدن اثر انسولین اجتناب کرد. برای مثال افرادی که دارای دیابت نوع ۱ هستند باید از ورزش کردن در هنگام عصر تا آنجا که ممکن است بپرهیزند. زیرا در این زمان اثر انسولین به بیشترین حد خود می رسد. در مجموع رژیم غذایی و داروهای دیابت بهترین زمان ورزش را مشخص می کنند.

منابع
کتاب
1- هراتی، هادی. دیابت، راه درمان (چاپ سوم)
2- فردپور، مریم. دیابت و برنامه ریزی غذایی – مقدماتی (چاپ دوم)

اینترنت
http://dbase.irandoc.ac.ir/00629/00629418.htm
http://cffsd.org/fa/articles/printable/660.html
http://dbase.irandoc.ac.ir/00151/00151085.htm
http://diabetes-care.persianblog.ir/post/4
http://www.farstak.com/modules/news/article.php?storyid=472
http://www.gabric.ir/fa/sec/static_pages/163/Forbidden_Exercises.html
http://www.siterooz.com/view/000091.php
http://www.mydocument.ir/main/index.php?article=987
http://www.aftab.ae/articles/health_therapy/other/c13c1196252654p1.php
http://www.mydocument.ir/main/index.php?article=987
http://forum.iransalamat.com/showthread.php?p=33518
http://www.gabric.ir/fa/sec/static_pages/112/Importance_of_exerci.html
http://www.tbzmed.ac.ir/health%20information%20center/health/novagir/Diabet/pages/chapter-21.htm
http://aftab.ir/articles/sport/sport_knowing/c6c1200049460p1.php

فهرست مطالب
) دیابت چیست ؟ 1
‏ ) دیابت نوع 1 1-1
) دیابت نوع 21-2
دیابت نوع 3‏ )1-3
‏) عوامل ایجاد بیماری2
نشانه های بیماری قند یا دیابت ( 3
عوارض دراز مدت دیابت(4
راههای درمان (5
پژوهشها ی انجام شده در ضمینه رابطه ورزش و دیابت (6
اثرات ورزش در افراد دیابتی(7
کنترل بهتر قند خون (7-1
کاهش کلسترول خون (7-2
درمان چاقی و افزایش وزن (7-3
آمادگی عضلانی (7-4
پیشگیری از ابتلا به دیابت نوع 2 (7-5
-جلوگیری از عوارض دیابت(7-6
کاهش فشار خون (7-7
کاهش نیاز به دارو های خوراکی و انسولین (7-8
تحمل تنش های عصبی (7-9
( غیر وابسته به انسولین) 2غیر وابسته به انسولین( 8
9) ورزش ودیابت نوع 1 (یا وابسته به انسولین)
هدف اصلی از انجام ورزش در دیابت نوع 1 (9-1
توصیه های جهت ورزش کردن (10
افت قند خون در حین ورزش (11
انتخاب و شروع ورزش ( 12
ورزشهای مناسب برای افراد دیابتی ( 13
ورزشهای هوازی (13-1
نمونه های از ورزشهای هوازی (13-1-1
پیاده روی (13-1-1-1
ورزشهای ابی (13-1-1-2
دوچرخه سواری (13-1-1-3
ورزشهای کششی (13-2
یوگا (13-2-1
ورزشهای قدرتی یا مقاومتی (13-3
ورزش های تعادلی (13-4
آیا هر نوع ورزشی را می توان انجام داد؟ (14
خطرات ورزش برای افراد دیابتی (15
بهترین زمان شروع ورزش (16
منابع(17

3