باغ ارم
باغ ارم یک باغ ایرانی تاریخی در شهر شیراز است و شامل چند بنای تاریخی و باغ گیاه شناسی می شود.
تاریخ ساخت و بنیان گذار اولیه باغ ارم شیراز، به درستی مشخص نیست؛ ولی توصیف هایی از آن در سفرنامه های متعلق به قرن دهم و یازدهم هجری آمده است. این باغ تنوع گیاهی بسیار بالایی دارد و گیاهان بسیاری از اقصا نقاط جهان در این باغ کاشته شده است؛ به شکلی که باغ در قالب یک نمایشگاه از انواع گل ها و گیاهان درآمده است. در حال حاضر این باغ در اختیار دانشگاه شیراز است؛ باغ گیاه شناسی آن در اختیار دانشکده کشاورزی و ساختمان باغ در اختیار دانشکده حقوق قرار دارد.
ویژگی بناها
عمارت وسط، هسته مرکزی این باغ محسوب می شود و جالب توجه ترین جنبه باغ است. این عمارت، از سه طبقه، با تزئینات فراوان تشکیل شده است.
اتاق های طبقه زیرین که تقریباً زیرزمین هستند، محلی است برای استراحت در روزهای گرم تابستان. تزئینات این اتاق ها، کاشی کاری های رنگین است. دو طبقه بالایی دارای ستون هایی است که از تخت جمشید الهام گرفته شده اند.
در پیشانی بنا، دو نیم دایره در دو طرف، و یک تابلو بزرگ در وسط قرار گرفته که از ۳ هلال روی هم تشکیل شده است. این تابلو، تصاویری از شاهنامهٔ فردوسی و نبرد شاهان قاجار را نشان می دهد.
باغ دلگشا
باغ دلگشا یکی از باغ های تاریخی شیراز بوده و در ناحیه آرامگاه سعدی قرار دارد.
جیمز موریه ساخت آن را به کریم خان زند نسبت داده ولی برخی اعتقاد دارند قدمت باغ دلگشا به دوران ساسانیان در قبل از اسلام می رسد. این باغ در دوران صفویه و زندیه از مراکز مهم تفریحی در شیراز بوده است.
مساحت این باغ ۵/۷ هکتار می باشد و بیشتر درختان آن را مرکبات مخصوصاً نارنج و پرتقال تشکیل می دهند. عمارت این باغ نیز به شکل سه طبقه با دو ورودی در دو طرف و ایوانی در طبقه میانی که مشرف به استخر مقابل عمارت است، خبر از روزگار شکوه و عظمت باغ می دهد. طی چند سال گذشته این بنا چندین بار دستخوش حریق شده و به شکل مخروبه درآمده است.
باغ دولت اباد
بنای این مجموعه به سال ۱۱۶۰ توسط محمدتقی خان بافقی که به خان بزرگ معروف بوده ساخته شده و در حدود ۲۶۰ سال قدمت داشته و محل اقامت حاکم وقت و معاصر با شاهرخ میرزا و کریم خان زند بوده است. این بنا که میبایست در اختیار نوادگان محمد تقی خان (بزرگ خاندان رحیمی)باشد، توسط میراث فرهنگی تملک شد و در حال حاضر زیر نظر محمد علی معزالدینی (داماد نماینده ولی فقیه) اداره می شود.(شجره نامه در کتاب جامع جعفری به چاپ رسیده است)
این مجموعه یادگاری است از دوره های افشاریه و زندیه که شامل عمارت سردر، ساختمان هشتی و بادگیر، عمارت بهشت آئین و تالار آینه، عمارت تهرانی، آب انبار دو دهانه و باغ ناصر است. فضای سبز باغ درختان میوه مانند انگور و سرو و کاج داشته و همچنین گل های محمدی و سرخ نیز در باغ دیده می شوند.
در اصلی این مجموعه در خیابان شهید رجایی قرار گرفته است و در دیگری که در بلوار دولت آباد قرار دارد ورودی نداشته و تقریباً در دست مرمت و بازسازی است. به همین علت تردد از در اصلی انجام می گیرد. هنگام ورود از یک هشتی نسبتاً بزرگ عبور می کنیم که محل ارائه و فروش صنایع دستی از قبیل سفال است. فضای داخلی باغ تقریباً سبز است و تا حدودی باغ فین کاشان را در ذهن بیننده تداعی می کند. با این تفاوت که باغ فین کاشان معمورتر جلوه می کند در حالی که باغ ناصر به رغم اینکه حتماً متولی دارد به نظر می رسد که از آبیاری خوبی برخوردار نیست و خشک دیده می شود.
پل زمانخان
پل تاریخی زمانخان در مجاورت شهر سامان در استان چهارمحال و بختیاری واقع شده است. تفکر اولیه ساخت پل در این مکان به دوره ساسانیان برمی گردد. این پل به دستور زمان خان یکی از سران ایل قشقایی که زمانی دامنه کوچ آنها تا منطقه می رسید بر روی رودخانه زاینده رود احداث گردید. دهکده سیاحتی زاگرس که دارای واحدهای اقامتی و مشرف به زاینده رود و پل زمانخان است در مجاورت این پل بنا شده است. قرار گرفتن این پل بر روی آبهای زاینده رود و وجود مناظر طبیعی چشمگیر اطراف در کنار اقدامات عمرانی انجام شده، این منطقه را به یکی از قطب های گردشگری استان چهارمحال و بختیاری تبدیل کرده است.
چهلستون
ساختمان چهلستون از بناهای تاریخی استان اصفهان در ایران است. باغ چهلستون که بالغ بر ۶۷۰۰۰ متر مربع مساحت دارد، در دوره شاه عباس اول احداث آن آغاز شد و در وسط آن عمارتی ساخته شده بود. در سلطنت شاه عباس دوم،ساختمان تکمیل شد و در ساختمان موجود مرکزی، تغییرات کلی داده شده است و تالار آینه، تالار ۱۸ ستون، دو اتاق بزرگ شمالی و جنوبی تالار آینه، ایوانهای طرفین سالن پاد شاهی و حوض بزرگ مقابل تالار با تمام تزیینات نقاشی و آئینه کاری و کاشی کاری دیوارها و سقفها افزوده شده است.
خصوصیات دیگر
۱. سال ساختمان کاخ چهلستون به موجب اشعاری که در جبهه تالار از زیر گچ خارج شده، مصراع: "مبارک ترین بناهای دنیا" می باشد که به حساب حروف ابجد سال ۱۵۰۷ هجری می شود، یعنی پنجمین سال سلطنت شاه عباس دوم.
۲. سنگ شیرها و مجسمه های سنگی اطراف حوض و داخل باغچه ها تنها آثاری است که از دو قصر باشکوه دیگر صفویه یعنی آئینه خانه و عمارت سرپوشیده باقی مانده و به این محل منتقل شده است.
۳. اگرچه انعکاس ستونهای بیست گانه تالارهای چهلستون در حوض مقابل عمارت، مفهوم چهلستون را بیان می کند ولی در حقیقت عدد چهل در ایران کثرت و تعدد را می رساند و وجه تسمیه عمارت مزبور به چهلستون به علت تعدد ستونهای این کاخ می باشد.
۴. در ابتدا ستونها با پوششی از آئینه کاری های زیبا تزیین شده بوده که در زمان حکومت ظل السلطان قاجار در اصفهان این آئینه کاری ها تخریب شده است و روی نقاشی های صفوی با گچ پوشانده شده است.
حمام وکیل
حمام وکیل در دوره زندیه توسط کریم خان زند ساخته شد. این حمام در مرکز شهر شیراز و نزدیک دیگر بناهای دوره زندیه همچون بازار وکیل و مسجد وکیل قراردارد. از قسمت های جالب توجه این حمام قسمتی بنام شاه نشین است که مخصوص استفاده شاه بوده است.
این بنا در غرب مسجد وکیل ساخته شده است. این حمام بزرگ از پیشرفته ترین اصول معماری زمان خود برخوردار بوده است. برای مثال، ورودی حمام کوچک است و با شیبی ملایم به هشتی ورودی که پایین تر از سطح زمین قرار دارد می رسد. ورودی به رختکن، زاویه دار ساخته شده و همه این ملاحظات برای این بوده است که از ورود سرما به داخل و از خروج گرما به خارج از حمام جلوگیری شود.
سربینه حمام یک هشت ضلعی منظم است که هشت ستون یک پارچه سنگی در وسط سقفی گنبدی قرار گرفته اند. گرم خانه با سنگ فرش پوشیده شده است اما جالب توجه این که در زیر این سنگ فرش دالان های کم عرض و باریکی ساخته شده که هوای گرم و بخار آب در آن جریان می یافته است تا کف حمام زودتر گرم شود. در جنوب گرم خانه، خزینه قرار دارد که دو دیگ بزرگ برای گرم کردن آب داشته است. در دو طرف محوطه گرم خانه دو شاه نشین و در دو طرف خزینه دو حاکم نشین ساخته شده است. در وسط هر حاکم نشین نیز حوضی از سنگ مرمر دیده می شود.
در زیر گنبد نقوش آهک بری زیبایی است که داستان های آنها از مذهب، سنت، علائق و رویاهای مردم این دیار سرچشمه می گیرد.
نقش رستم
نقش رستم نام مجموعه باستانی در استان فارس ایران است که یادمان هایی از عیلامیان، هخامنشیان و ساسانیان را در خود جای داده است. آرامگاه چند تن از پادشاهان هخامنشی (از جمله داریوش بزرگ و خشایارشا)، نقش برجسته هایی از وقایع مهم دوران ساسانیان (از جمله تاجگذاری اردشیر بابکان و پیروزی شاپور اول بر امپراتوران روم)، بنایی موسوم به کعبه زرتشت و نقش برجسته ویران شده ای از دوران عیلامیان در نقش رستم قرار دارد.
نقش رستم در فاصله ۶ و نیم کیلومتری از تخت جمشید واقع شده است و نام آن مانند نام های تخت جمشید، نقش رجب و بسیاری نام های مکان های تاریخی دیگر، ارتباط مستقیم تاریخی با آثار موجود در آن ندارد.
کاخ مرمر
کاخ مرمر کاخی سلطنتی است که در سال ۱۳۱۶ به دستور رضا شاه پهلوی در تهران ساخته شد. این کاخ در ابتدا محل سکونت رضاشاه پهلوی و پس از وی محمدرضاشاه پهلوی بود و در سال ۱۳۵۵ به کاخ -موزه تبدیل شد. کاخ مرمر از سمت شرق به ولیعصر، از سمت جنوب به خیابان سپه (امام خمینی)، و از سمت شمال به خیابان پاستور منتهی می گردد. زیر بنای کاخ ۲٬۸۷۰ متر مربع می باشد و در زمینی به وسعت ۳۵٬۴۶۲ متر مربع احداث شده است.
لاورستان
لاوَرِستان از روستاهای بخش بیرم شهرستان لارستان در استان فارس می باشد. این روستا دارای قدمتی دویست و هشتاد ساله بوده و در غربی ترین نقطهٔ بخش بیرم و در مجاورت شهرستان لامرد فارس واقع شده است. این روستا قدیمی ترین و پرجمعیت ترین روستای غربی بخش بیرم است. نام روستا از کلمه " لاور " که به معنای " دشت " و یا " پناهگاه " است و " -ستان" که پسوند مکان است تشکیل شده است. مردم این روستا که همگی شیعه ی اثنی عشری می باشند عمدتاً به کشاورزی و دامداری مشغول می باشند؛ بعضی از اهالی نیز برای امرار معاش به کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس مسافرت می نمایند.
نقش رجب
نقش رجب محلی است در ۳ کیلومتری شمال تخت جمشید که در آن شماری نقش برجسته از زمان ساسانیان برجای مانده است. این کنده کاری ها پیرامون اردشیر اول ، شاپور اول و کرتیر موبد هستند. آرایش و لباس آن دوره به وضوح مشخص هستند، اما نقش اهورامزدا و صورت شاهان ساسانی در حمله اعراب تخریب شده اند.
قلعه بهستان
قلعه بهستان یا کهن دژ در شهرستان ماه نشان در استان زنجان واقع می باشد. قدمت این دژ به دوره هخامنشیان بر می گردد. این دژ به شماره ۱۴۵۸ به نام قلعه بهستان در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است ولی در آستانه تخریب است.
مشخصات
فضای کلی قلعه به سه دسته شامل اتاق ها، دالان ها و راه پله ها تقسیم می گردیده است که گاه دارای سقفی تیزه دار و دارای محل هایی به شکل مثلث یا مدور روی دیوارها برای قرار گرفتن پیه سوز بوده است. این دژ دارای راه پله های زیگ زاگی در ضلع های غربی و شرقی است که روزگاری از پایینی ترین قسمت ضلع شمالی آن شروع می شده و حالا جز ویرانه ای تحمیل شده بر هسته اصلی قلعه به چیز دیگری شبیه نیست و به دلیل فرسایش طبقات زیرین آن، تردد در این مسیر خطرناک و تقریباً ناممکن است. راه پله های ضلع شمال غربی قلعه به عنوان یکی از مناطق دست نخورده و سالم دژ بهستان است که بالای این پله ها، اتاقی به شکل طاق محراب های مسجد دوران اسلامی تزئین شده متعلق به دوره اسلامی وجود دارد و راه پله های زیاد با عرض یک متر نیز اقتباس از این سبک معماری است. هم اکنون به دلیل تخریب زیاد تنها با عملیات کوهنوردی می توان بر بالای قلعه با تخته سنگهای عظیم مسطح آن رسید. قسمت بالای قلعه با گچ اندوده شده و داخل آن حوضی با ابعاد ۷ در ۳ متر و از جنس سنگ و ساروج قرار دارد که با استفاده از لوله های آب گلی نیم متری به اسم گنگ آب آن تامین می شده است.
قلعه زینل
قلعه زینل نام قلعه ای تاریخی در جنوب روستای الیاس آباد چمکلان، از توابع شهرستان دره شهر در استان ایلام است. این روستا با مرکز شهرستان ۱۵ کیلومتر فاصله دارد و رود سیکان از غرب آن می گذرد. ارتفاعات عظیم کبیر کوه بخش جنوب غربی و رودخانه سیمره مرز طبیعی شرقی چمکلان را تشکیل می دهد. قلعه زینل در حد فاصل این پدیده های شاخص جغرافیایی ایجاد شده است. محدوده اثر تپه ماهوری است و فرسایش طبیعی آب نقش مهمی در توپوگرافی منطقه داشته است. قلعه زینل همانند دیگر قلاع محدوده زاگرس بر روی تپه ای نسبتاً بلند ساخته شده است. این تپه باستانی نسبت به زمین های اطراف حدود چهار متر ارتفاع دارد و شواهد روی تپه نشان می دهد تپه باستانی است و قدمت لایه های آن، دوره قدیمی تری را نشان می دهد.
تاق بستان
طاق بستان مجموعه ای از سنگ نگاره ها و سنگ نبشته های دوره ی ساسانی است که در شمال غربی شهر کرمانشاه در غرب ایران واقع شده است. وجود کوه و چشمه در این مکان، آن را به گردشگاهی روح فزا تبدیل نموده که از زمان های دیرین تا به امروز مورد توجه بوده است.
طاق بستان در زبان بومی (کردی) طاق وسان گفته می شود. "سان" به معنی سنگ می باشد و به این ترتیب طاق بستان طاق سنگی معنی می دهد. این مجموعه در قرن سوم میلادی ساخته شده است. شاهان ساسانی نخست نواحی اطراف تخت جمشید را برای تراشیدن تندیس های خود برگزیدند، اما از زمان اردشیر دوم و شاهان پس از او طاق بستان را انتخاب کردند که در بین راه جاده ی ابریشم قرار داشت و دارای طبیعتی سرسبز و پر آب بود.
طاق بستان شامل سنگ نگاره ی تاج گذاری اردشیر دوم و دو طاق میباشد که طاق کوچک تر شاهپور دوم و سوم و طاق بزرگ تر خسرو پرویز را به تصویر کشیده است. در سمت راست طاق کوچک تر و در بیرون از طاق سنگ نگاره ای تراشیده شده که تاج گذاری اردشیر دوم را نشان میدهد.
در این تصویر شاه در میان و در سمت راست وی فروهر (FARAVAHAR) قرار دارد.
برابر آیین ایرانیان باستان هر کس که می خواست شاه باشد لازم بود دارای شایستگی شاهی و فر کیانی (ایزدی) باشد. از نیروی این فر کیانی است که شخص به کمالات روحانی و نفسانی آراسته می گردد و از سوی خداوند برای راهنمایی مردم برگزیده می شود. در آیین زرتشتیان، هر کس که مورد خشنودی پروردگار باشد خواه پادشاه، خواه پارسا یا خواه دانشمند، دارای فر ایزدی است.
چغازنبیل
چُغازَنبیل نیایشگاهی است باستانی که در زمان ایلامیها و در حدود ۱۲۵۰ پیش از میلاد ساخته شده است. چغازنبیل بخش به جا مانده از شهر دوراونتش است.
این سازه در ۱۹۷۹ در فهرست میراث جهانی یونسکو جای گرفت.
جایگاه
چغازنبیل در جنوب غربی ایران و در استان خوزستان بنا شده است. این سازه در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر باستانی شوش در طول جغرافیایی ۴۸ دقیقه و ۳۰ ثانیه و پهنای جغرافیایی ۳۲ دقیقه می باشد.
منبع : www.wikipedia.org
12