بسم الله الرحمن الرحیم
مدیریت وبرنامه ریزی خدمات بهداشتی درمانی
موضوع ارائه
فهرست
مفهوم سازمان ومدیریت
مزایا واصول تفویض اختیار
وظایف اصلی مدیریت درسازمان
چرخه برنامه ریزی بهداشتی
مراحل یاگام های کلی ارزشیابی
مراحل برنامه ریزی نیروی انسانی بهداشتی درمانی
مدل های برآورد نیروی انسانی بهداشتی
مفهوم سازمان ومدیریت
سازمان مجموع روابط منظم وعقلانی بین افرادی است که برای رسیدن به اهداف مشترک خاصی وظایف پیچیده ومتعددی راانجام میدهند وتعدادآنها به قدری است که نمیتوانند باهم درتماس مستقیم باشند
نظریه هنری مینتزبرگ
یک سازمان بزرگ دارای پنج سطح یابخش اساسی است
1)مدیریت عالی که مسولیت نهایی اداره امورسازمان رابرعهده دارد.
2)مدیریت میانی که برکارواحدهانظارت میکند.
3)بخش عملیاتی که که مسولیت تولید کالا ها وخدمات رابر عهده دارد.
4)بخش فنی که ازکارشناسان وصاحب نظرات فن تشکیل میشود.
5)ستاد پشتیبا نی که خارج از جریان فنی تولید قراردارد.ونقش فراهم ساختن منابع تولید رابرعهده دارد.
وظیفه هرسازمانی تبدیل درون داد هاوفرآوری محصول یا محصولاتی است که برون دادها نامیده میشود
درون داد ها همان منابعی هستند که درسازمان به کارمیروند ودریک دسته بندی کلی عبارتنداز
نیروی انسانی – تاسیسات وتجهیزات –پول – اطلاعات – فن آوری ووقت
مدیریت علم وهنر واستفاده ی بهینه ازمنابع سازمان، هماهنگ ساختن کاروتلاش کارکنان آن برای رسیدن به هدف های تعیین شده است.
مدیریت درهرسطحی که باشد وقتی میتواند کارکنان راهماهنگ وازسایرمنابع به طورکامل استفاده کندکه امکان واختیارتصمیم گیری راداشته باشد.
سازمان هرقدرتوسعه یافته ترباشد تمرکزاختیارناممکن تروتفویض اختیارناگزیرترمیشود.تاجایی که ادامه حیات سازمان بدون تفویض اختیارمیسرنخواهد بود
مزایای تفویض اختیار
افزایش بازدهی کار
ازدیاد علاقه نسبت به انجام وظیفه
تقویت همکاری دسته جمعی
تکامل فردی
جلوگیری ازاتلاف وقت
اصول تفویض اختیار
بعضی ازاختیار ها قابل تفویض نیستند به عنوان مثال شرکت درجلسه هیات دولت یاامضای لایحه
تفویض کل اختیاربه معنی سلب صلاحیت است .بنابراین تمام اختیارقابل تفویض نیست مدیرفقط قسمتی ازاختیار خودرامیتواند تفویض کند.
باید بین اختیارومسولیت تناسبی وجودداشته باشد به عبارت دیگربه هرکس بایدبه همان اندازه ای که لازم است اختیارداده شود.
وظایف اصلی مدیریت درسازمان
برنامه ریزی
سازمان دهی وهماهنگی
انگیزش ورهبری
کنترل
مدیریت خدمات بهداشتی درمانی
دریک موسسه تولیدی مثل یک کارخانه باید ازمنابع وامکانات استفاده کرده وسودبیشتری بدست آوردومدیرلایق دریک واحدتولیدی مدیری است که سودمالی بیشتری برای واحدکسب کند اما درخدمات بهداشتی چنین نیست زیرا داده های آن قابل مشاهده ولی برون داد های آن قابل مشاهده نیست.مثلادربیمارستان ها سلامت به بیماران برگردانده میشود برای محاسبه این سلامت چگونه باید اقدام کرد؟آیا میتواند برمیزان ترخیص بیماران از بیمارستان باشد؟آیا تمامی افرادی که از بیمارستان ترخیص میشوند سالم اند؟
تفاوت هایی که بین خدمات بهداشتی درمانی وسایرخدمات وجودداردچیست؟
نتیجه یا محصول خدمات بهداشت درمانی برای مردم سلامت است که قابل اندازه گیری نیست درحالی که درصنایع یاتجارت محصول یک شی است که کاملا قابل اندازه گیری است.
دربسیاری ازبرنامه های بهداشتی درمانی حصول نتیجه دیررس است ومثل نتایج کنترل موالید یا واکسیناسیون وکم شدن موارد بیماری یااثرات واکسنی که ممکن است برای بیست سال بعد قابل اندازه گیری نسبی باشد.
نیازها وتقاضا های بهداشتی
هدف ازبرنامه ریزی بهداشتی براورده نمودن نیازها وتقاضا های بهداشتی مردم است.نیاز های بهداشتی این چنین تعریف میشود(کمبود هایی که به اقدامات پیشگیرانه، درمانی، کنترلی یا ریشه کنی نیاز دارند)نیاز به مراقبت های بهداشتی – آب آشامیدنی سالم – تغذیه کافی وواکسیناسیون وتنظیم خانواده همه نیاز های بهداشتی جامعه به شمارمیرود .
برنامه
برنامه فعالیت های طبقه بندی شده ای است که برای اجرای سیاست ها ودستیابی به اهداف طراحی میشود .برنامه ریزی به تنظیم یک برنامه ختم میشودبرنامه شرح جزئیات روش کاراست برنامه رویکردی قدم به قدم دراختیارگذاشته ومارا به سوی راهکارلازم برای دست یابی به هدفی ازپیش تعیین شده سوق میدهد برنامه ها باید مطابق بااهداف باشد .برنامه ها از پنج جزتشکیل شده است *اهداف *سیاست ها* برنامه ها *جدول زمانی *وبودجه برنامه*
چرخه برنامه ریزی
1) تحلیل شرایط بهداشتی
2)تعیین اهداف جزئی واهداف نهایی
3)ارزیابی منابع
4)تعیین اولویت ها
5)نوشتن برنامه تفصیلی
6)برنامه ریزی واجرای طرح
7)نظارت
8)ارزشیابی
تحلیل شرایط بهداشتی
اولین قدم دردربرنامه ریزی بهداشتی است که جمع آوری وبرآوردوتعبیراطلاعات رابه ترتیبی که تصویری واقعی ازشرایط بهداشتی دراختیارقراردهد شامل میشود.
جمعیت وساختارسنی وجنسی آن .آمارابتلا به مرگ ومیر توزیع جغرافیایی واپیدمیولوژی بیماری های مختلف .تسهیلات مراقبت بهداشتی مانندبیمارستانها .نیروی انسانی فنی دررده های مختلف وعقایدجامعه دربیماری و……حداقل نیازهای ضروری برای برنامه ریزی بهداشتی هستند
تعیین اهداف جزئی واهداف نهایی
برای هدایت فعالیت هاوجود اهداف جزئی ونهایی لازم است.اگرهدفی وجودنداشته باشددرفعالیت ها هرج ومرج به وجودآمده بودجه هابه درستی صرف نشده ونحوه اجراضعیف خواهدبود درهمه سطوح حتی کوچکترین واحدسازمانی باید هدف تعریف شود.درسطوح بالاتراهداف کلی ترهستند.درسطوح بسیارکوچکتر این اهداف اختصاصی ترودقیق تر میشوند.واهداف ممکن است طولانی یاکوتاه مدت باشدودرتعیین این اهداف زمان ومنابع عوامل تعیین کننده ای هستند. واهداف نه تنها راهنمای عملی بلکه معیاری برای اندازه گیری کارانجام شده هستند
ارزیابی منابع
واژه منابع به معنای نیروی انسانی .پول .مواد .مهارتها دانش وفنون مودنیازیاموجودبرای اجرای برنامه های بهداشتی است این منابع بایدارزشیابی بشوندوبین آنچه نیاز است وآنچه موجوداست ویااحتمالا موجودخواهدبود تعادلی برقرارمیشود.
تعیین اولویت ها
تعیین اولویت ها مهمترین قدم میباشد که تدوین اولویت ها براساس اهمیت یا وسعت آنها میباشدزیرا منابع همواره کمتر ازنیازها هستند درتعیین اولویت هابایدبه محدودیت های مالی.اطلاعات مربوط به ابتلامرگ ومیروبیماری هایی که میتوان آنهاراباکمترین هزینه کنترل کرد.نجات زندگی مردم جوانکه سرمایه گذاری زیادی روی آنها شده است بایدتوجه زیادی روی آنها شود.
نظارت
نظارت«پیگیری روزبه روزفعالیت هادرزمان اجرابه منظورتضمین پیشرفت آنهابراساس برنامه وجدول زمان بندی است.نظارت روندی مستمرازمشاهده .ثبت وگزارش فعالیت های سازمان یاپروژه است.بنابراین نظارت به مفهوم دنبال کردن فعالیت هاوشناسایی انحرافات وانجام اقدامات تصحیحی درصورت انحراف شدید است.
ارزشیابی خدمات بهداشتی
خدمات بهداشتی خدمات پیچیده هستند.نگرانی درمورد عملکرداین خدمات هم درکشورهای توسعه یافته وهم درکشورهای درحال توسعه روبه افزایش است.
سوالاتی درموردکیفیت های مراقبت پزشکی.به کارگیری وسطح پوشش خدمات بهداشتی.فوایدسلامت جامعه ازنظرکاهش نرخ ناتوانی ومرگ ومیروبهبودسطح سلامت افرادی که ازاین خدمات بهره مند میشوند مطرح شده است .وبدین گونه مطالعه ارزشیابی به این گونه موضوعات میپردازند.
گام های کلی ارزشیابی
2)تعیین استاندارد ومعیار
3)تعیین روش
4)جمع آوری اطلاعات
5)تحلیل نتایج
6)اقدام کردن
7)ارزشیابی مجدد
1)تعیین این که چه چیزبایدارزشیابی شود
الف)ارزشیابی ساختار
ب)ارزشیابی فرایند
ج)ارزشیابی نتایج
اجزاء ارزشیابی
مرتبط بودن
کفایت
قابلیت دسترسی
مقبولیت
اثربخشی
کارایی
برنامه ریزی نیروی انسانی بهداشتی درمانی
نیروی انسانی سنگ بنای هرسیستم بهداشتی است . کشورهاهرگزنمیتوانندبه سطحی ازبهداشت که ضامن سلامت مردم برای زندگی حاصلخیزباشددست یابند.مگرآنکه شیوه های توسعه نیروی انسانی آنان متناسب بانیازهای مردم وشرایط اجتماعی باشد(دکترماهلر).توسعه بخش های اقتصادی-اجتماعی کشورها باکمک نیروی انسانی کارآمدوکارآفرین که بتوانندمعضلات راحل کرده وبرموانع غلبه کنندورهگشاوپیشروباشند میسرمیشود.نیروی انسانی فرهیخته.ماهر.بااخلاص ودرستکاراهرم رشدوتوسعه ملی است.اکنون کشورهای درحال توسعه باتوجه به تمام مشکلات سرمایه گذاری در نیروی انسانی پی برده اند که علت عقب ماندگی آنها تنها کمبود سرمایه فیزیکی نیست بلکه کمبود سرمایه های انسانی مانند مهارتهای علمی.پژوهشی.فنی وحرفه ای نیزعامل مهمی درتوسعه اقتصادی است.زیرا کمبود منابع سرمایه انسانی به کاهش ظرفیتها وتوانمندی فرآوری اقتصادی منجر میشودواقتصاد قادرنخواهد بود ازسرمایه های فیزیکی موجودبه خوبی بهروری کند.بدین جهت به عقیده بسیاری از صاحب نظران اقتصادی تمرکزسرمایه انسانی عامل مهمتری ازتمرکز سرمایه مادی وفیزیکی درجریان توسعه اقتصادی کشورهای روبه توسعه است
مراحل فرایند برنامه ریزی نیروی انسانی بهداشتی درمانی
مرحله اول«ایجادحرکت برای شروع برنامه ریزی»
مرحله دوم «تجزیه وتحلیل وضعیت موجوددرطرح برنامه ریزی»
1)برآورد مقدماتی زمینه برنامه ریزی
2)مطالعه اولویت هاومحدودیت ها
3)طرح برنامه ریزی
4)بررسی مقدماتی اطلاعات موجود
5)تشریک مساعی سازمانهاونهادهای زیربط وعموم مردم
مرحله سوم «جمع آوری وتجزیه وتحلیل اطلاعات»
مرحله چهارم«سیاست گزاری وتنظیم طرح وارتباطات»
1)مطالعه راه حل های ممکن
2)بررسی بازده اقتصادی
3)مشاوره بامسئولین کشورجهت اتخاذتصمیم وسیاست لازم
4)سیاست گزاری وتنظیم طرح
5)ارتباط تصمیمات باسایربخشهای ذیربط
مرحله پنجم«تکمیل واجرای طرح»
1)برنامه ریزی وتنظیم طرح
2)برنامه ریزی مدیریت
3)اجرا
4)پایش
مرحله ششم«ارزشیابی طرح»
1)آیاسیاست های اتخاذ شده قابل اعتماد بوده است؟
2)آیاتصمیمات وبرنامه های اجراشده کارایی لازم راداشته است؟
3)آیانتایج رضایت بخش بوده است؟
نیازهای اطلاعاتی دربرنامه ریزی نیروی انسانی بهداشتی
1)اطلاعات جمعیت شناسی
2)اطلاعات اقتصادی
3)خصوصیات ونیازهای بهداشتی درمانی وتوزیع جغرافیایی
4)استفاده مردم ازمراقبت های بهداشتی درمانی
5)عرضه نیروی انسانی بهداشتی درمانی
6)آموزش نیروی انسانی بهداشتی درمانی
مدل های برآورد نیروی انسانی بهداشتی
1)پیش بینی نیرو انسانی موجود(درحال ویاآینده)
2)پیش بینی نیروی انسانی موردنیاز(درحال وآینده)
مدل عرضه
مدل عرضه به پیش بینی نیروی انسانی موجودمی پردازد به بیان دیگرتعداد نیروی انسانی شاغل وفعال درزمان حال ویاآینده رانشان میدهد .عرضه نیروی انسانی در هرزمان تحت تاثیر عوامل مختلفی است که میتوان آنهارا دردودسته کلی ورود وخروج قرارداد
تعدادنیروی انسانی فعال درحرفه
خاص
فارغ التحصیلان رشته مربوطه
مهاجرت فارغ التحصیلان رشته مربوطه به داخل
بازنشستگی
شاغلین
مرگ شاغلین
تغییرحرفه شاغلین
ازکارافتادگی شاغلین
ریزش فارغ التحصیلان
عوامل ورود
عوامل خروج
مدل عرضه
مدل های محاسباتی
دراین مدلها نیروی انسانی موردنیازباتوجه به حجم خدمات برآورد میگردد. محاسبات با توجه به حجم خدمات بهداشتی درمانی دریک مقطع زمانی خاص معمولایکسال.وازسوی دیگرمتوسط زمان کارمفیدنیروی انسانی ارائه دهنده این خدمات درهمان مقطع زمانی انجام میشود.درواقع فرمول به کاررفته درتمامی آنهادرشکل کلی خودیکسان است.
حجم خدمات دریک مقطع زمانی خاص متوسط زمان کارمفیدنیروی انسانی موردنظردرهمان مقطع زمانی
تعدادنیروی انسانی موردنیاز
=
حجم خدمات
=
زمان ارائه خدمت درمجموع دفعات ارائه خدمات
مدل محاسباتی
منابع
کتاب اصول وکلیات خدمات بهداشتی –تالیف دکتر تیمورآقاملایی
تشکرازحسن توجه شما