مبانی نظری سازگاری


سازگاری
مقدمه:
امروزه در دنیایی زندگی میکنیم که بیش از هر زمان دیگری نیازمند انعطافپذیری و سازگاری فردی و اجتماعی هستیم. این امر به علت تغییرات بسیار زیاد و چالشهایی است که در اثر پیشرفت تکنولوژی و گسترش زندگی مدرن ایجاد شده است. در چنین شرایطی بدون شک داشتن سازگاری و انعطافپذیری میتواند نقش بهسزایی در بهبود و سلامت زندگی افراد داشته باشد. سازگاری کمک زیادی به برآورده شدن نیازهای محیطی میکند. این امر با افزایش توانایی در کنترل تکانهها، هیجانها یا نگرشها انجام میشود. حال اگر به هر علتی فرد از برقراری ارتباط با دیگران و محیط اجتماعی خود ناتوان باشد. یا به عبارتی، جریان سازگاری مختل شود، رفتارهای ناسازگارانه یا اختلالات رفتاری بهوجود میآید (ثابتی و شهنیییلاق، 1377). از طرف دیگر، با توجه به نظریهی تکامل، آن دسته از افرادی که توانایی سازگاری بالاتری دارند میتوانند با محیط اطراف خود ارتباط بهتری برقرار کنند و بر تغییرات محیط غالب شوند. افراد سازگار، علاوه بر کنار آمدن با شرایط محیطی و تغییرات، به نفع خود بهرهبرداری میکنند. البته در نظریهی تکامل، این موضوع به این شکل شرح داده میشود که محیط به افراد سازگار اجازهی تکامل و گسترش نسل میدهد. باتوجه به تغییر شرایط در عصر جدید، بررسی سازگاری از جنبههای مختلف اهمیت مییابد تا افراد بتوانند متناسب با شرایط جدید سازگاری پیدا کنند (سیمونت1، 2010)، در جامعه بین 5 تا 20 درصد افراد دچار کم توانیهای مربوط با سازگاری هستند، این امر از اختلالات شخصیتی و ذهنی و یا رفتارهای آموخته شده نامتناسب با محیط ناشی میشود (سمپرینی، آندرتافاوا و سونینو2، 2010)، کمیتهی ملی تعلیم، آموزش و کار استرالیا (1990، به نقل از عربی و شاه ولی، 1380) مهارتهایی که فرد را برای برخورد با چالشها و سازگاری با تغییرات آماده میسازد، مهارتهای تفکر انتقادی، کنجکاوی، مهارت حل مسئله، ارتباطات موثر و مهارتهای شناسایی و بهکارگیری اطلاعات و مدیریت آنها میداند.

ناسازگاری
ناسازگاری تغییر یا برگشتی در رفتار یا هیجانات را گویند که در پاسخ به تغییر زیست- محیطی خاص در زندگی فرد بهوجود میآید. یک نوجوان به مسالهی تغییر با تلاش و کوشش واکنش نشان خواهد داد، زیرا با آنچه او به صورت نرمال در نظر میگیرد متفاوت است. به جهت عدم درک درستی که نوجوان میتواند از تغییر در حال وقوع داشته باشد، ناسازگاری به انواع و صورتهای گوناگون مثل اضطراب، افسردگی، پرخاشگری و یا رفتارهایی غیرعادی که مختص یک فرد در دوران بلوغ نیست دیده میشود. یک کودک یا نوجوان ناسازگار میتواند یک یا همگی این ویژگیها را از خود بروز دهد:
– آرام، تحریکپذیر، مضطرب و یا گوشهگیر به نظر میرسد.
– در برابر به خواب رفتن مقاومت میکند.
– اوقات تلخیهای مکرر در رفتار او دیده میشود.
– سیر قهقرایی در توانایی رفتن به توالت به صورت مستقل دارد.
– افزایش اضطراب جدایی در او مشاهده میشود.
– اقدام به ارتکاب رفتارهای غیرمعمول در میان جمع میکند؛ مانند ضربه زدن یا گاز گرفتن کودکان و همسالان دیگر (هولمن، وولف- کریستنسن، مولینز و ویزنیوسکی3، 2011).
ناسازگاریهای رفتاری و خودپنداره بیشتر در سالهای نوجوانی مشاهده شده و بههمین دلیل بیشتر زیر ذرهبین قرار میگیرد. این مساله به جهت ویژگیهایی مثل تغییرات ناگهانی و استرس در این سنین رخ میدهد. نوجوان تلاش میکند تا جواب سوالات خود و ساختن هویت خویش را دنبال کند. در این راه او رفتارهای اجتماعی را در بافتهای متفاوت اجتماعی ضبط و ثبت میکند. اگرچه اکثر نوجوانان در سالهای اول نوجوانی با دیدی مثبت به سوی جلو حرکت میکنند (اسگارد- برانت و آرملیوس4، 2004) و مشکلات عمیقی را تجربه نمیکنند، اما تعدادی از آنها با مسائل رفتاری و روانشناختی دست به گریبان میشوند (بونجرز، کوت، وندرانده و ورهولست5، 2003؛ بروبرگ6 و همکاران، 2001). مشکلات رفتاری متداول نوجوان در دو طبقهی وسیع مقولهبندی میشود: مسائل درونی و مسائل بیرونی (آچنباخ7، 1991). مشکلات بیرونی با رفتارهای برونریزی که آسیبزا به دیگران و از هم گسیخته میباشند مشخص میشود. این مشکلات همچنین پرخاشگری و تخلف و کوتاهی در انجام امور را نیز شامل میشود. مشکلات و ناسازگاریهای درونی شده، رفتارهایی نظیر حالات افسردگی، اضطراب، شکایات جسمانی و رفتارهای بازدارنده را دربر میگیرد (برانت8، 2008).
تعریف و اهمیت سازگاری
سازگاری، بهطور خاص توسط روانشناسان طرفدار نظریهی تکامل مورد بررسی قرار گرفته و بهصورت قدرت کنار آمدن با شرایط محیطی، با هدف زنده ماندن و تولید مثل تعریف شده است. بهطورکلی در نظریهی تکامل، سازگاری توانایی انعطاف نسبت به تغییر شرایط نیز تعریف شده است. همچنین از دیدگاه یادگیری اجتماعی سازگاری رفتاری است که شایستگی فرد و میانگین توانایی او را نسبت به گذشته خود و اطرافیان افزایش میدهد و چون محتوای یادگیری اجتماعی به صورت ژنتیکی نیست، رفتار مناسب فرد با پیامدهای اجتماعی پاسخ داده شده و انتخاب میشود. بهعبارت دیگر این رفتار تقویت شده و فرد میآموزد که با تکرار آن نتیجهی مطلوبی بهدست خواهد آورد (باربر9، 2010). در بعضی تعریفها هوش را به جای سازگاری به کار بردهاند و به صورت توانایی برخورد مناسب با دنیای درونی و بیرونی در نظر میگیرند که میتواند به سه صورت خود را نشان دهد: اول اینکه فرد خود را با محیط هماهنگ میکند. دوم، فرد محیط را به نفع خود تغییر میدهد و سوم، جاندار به محیطی مناسبتر نقل مکان میکند. افراد باهوشتر یا سازگارتر از این سه راهبرد برای بهبود زندگی خود به خوبی استفاده میکنند (ژانگ10، 2010).
یکی از مفاهیم مربوط به سازگاری، سازگاری هیجانی است که فرد به طور مستمر نشانههای مربوط به سلامت هیجانی را در موقعیتهای مختلف نشان میدهد. از علایم سازگاری هیجانی توانایی کنترل هیجانات و ارضای نیازها، برقراری روابط مناسب و درک دیگران، توانایی تحمل ناکامی و شکست است. افرادی که چنین توانایی دارند میتوانند با واقعیتهایی مانند ازدواج، طلاق و مرگ اعضای خانواده به خوبی کنار بیایند (ویج و جاسوال11، 2010).
یکی از نشانههای عدم سازگاری، هیجان خشم بهصورت کنترل نشده است که آثار زیانبار آن علاوه بر ناراحتی شخصی، اختلال در سلامت عمومی و روابط میان فردی است. به علت رابطهی بین شیوهی پاسخدهی به خشم و سازگاری فردی- اجتماعی، آموزش مدیریت خشم یکی از مولفههای مهارتهای زندگی قرار گرفته است. که طی آن خزانهی رفتاری فرد را برای انجام رفتاری سازگارانهتر نسبت به محیط غنیتر میکند (نویدی، 1387). یکی دیگر از موارد عدم سازگاری، بزهکاری است. افراد بزهکار نمیتوانند خود را در چهارچوب قوانین اجتماعی جای دهند و رفتارهای غیراخلاقی و ضداجتماعی از خود نشان میدهند. این رفتار میتواند ریشه در احساس عدم امنیت فرد و یا توانایی پایین او در درک دیگران داشته باشد که میتواند با آموزش مهارتهای اجتماعی، در امر پیشگیری و درمان آنها اقدام کرد (عطاری و همکاران، 1384).
دیدگاههای مختلف در مورد سازگاری
دیدگاه لازاروس
لازاروس12 (1984، به نقل از سیمونت، 2010)، سازگاری را بهصورت راهبردهای شناختی- رفتاری برای کنار آمدن و هماهنگ شدن با موقعیتهای زندگی، بهمنظور مدیریت استرس و شناخت عوامل ناتوانکننده در آن موقعیتها میداند. لازاروس و فولکمن13 (1984، به نقل از کاویانی، پورناصح، صیادلو و محمدی، 1386) اعتقاد دارند که آسیبپذیری و سازگاری فرد، به ادراک از استرس و منابع استرس بستگی دارد. مهارتهای مقابلهای در طول زمان تحول و تغییر پیدا میکند. آنچه در یک زمان به عنوان تکنیک مقابلهای، مفید است ممکن است در موارد دیگر سودمند نباشد. لازاروس (1961، به نقل از کرمی، دغاقله و حیدری زهراپور، 1384) بعضی روشهای مقابله را سازگارانه و بعضی را ناسازگارانه میداند. روشهای سازگارانه، استرس را کاهش میدهند و روشهای غیرسازگارانه نه تنها استرس را کاهش نمیدهند، بلکه باعث میشوند فرد موقعیت را به غلط بیش از حد فاجعهآمیز تفسیر کند یا نشانههای جسمی خود را در واکنش به آن موقعیت تهدیدکننده تعبیر کند. این در حالی است که روشهای سازگارانه به بازشناسی منابع فشار روانی کمک میکند.
دیدگاه آلپورت
آلپورت14 شخصیت را سازمانی پویا از ویژگیهای جسمی و روانی افراد در نظر میگیرد که تعیینکننده نحوهی سازگاری اختصاصی آنها با محیط میباشد (اسندروف و دنیسن15، 2006). وی بیان میکند که شخصیت چیزی بیشتر از عضویت در گروه اجتماعی نیست و نقشها، در واقع برای سازگاری انسان با محیط و موقعیت آنها است. همچنین وی بر این نکته تاکید کرد که رفتار علاوه بر اینکه انطباقی است بیانگر نیز میباشد. انسانها نه تنها با محیطشان سازگار میشوند، بلکه در مورد آن میاندیشد و طوری با آن تعامل میکنند که محیطشان نیز با آنها سازگار میشود (فراهانی، 1378). بر اساس دیدگاه آلپورت، هر صفت در انسان نسبت به عادتها، از ویژگیها پایدارتر، ثابتتر و عمومیتر برخوردار است. عادتها به گرایشهای محدودی اطلاق میشود که موقعیتهای محدودی آنها را برمیانگیزاند و پاسخی هم که به آنها داده میشود محدود است. مثلاً کودک عمل مسواک زدن را تکرار میکند و این عمل پس از مدتی به صورت عادت درمیآید. لیکن این عادتها (مانند مسواک زدن، حمام کردن و دیگر عادتهای مربوط به پاکیزگی) در مجموع پس از سالیان دراز، صفت تمیز بودن را تشکیل میدهند. بنابراین یک صفت محصول چندین عادت مشخص و محدود است و برای سازگاری به کار برده میشود (شاملو، 1384).
دیدگاه نظریهپردازان شخصیت
اهمیت سازگاری در شخصیت تاحدی است که در بعضی از تعریفهای شخصیت، برای پاسخ به ویژگیهای متناقض شخصیت، نظیر ثبات و پایداری و در عین حال تغییرپذیری و غیر قابل پیشبینی بودن رفتار انسان، از مفهوم سازگاری استفاده میشود (پورشهریار، رسولزاده، طباطبایی، خداپناهی و کاظمنژاد، 1387). اهمیت سازگاری در شخصیت به حدی است که نمیتوان این دو مفهوم را از یکدیگر جدا کرد (اُذِر و بنت- مارتینز16، 2006). سازگاری را میتوان به عنوان یک ویژگی شخصیتی و یا معادل و محصول ترکیبی از چند ویژگی شخصیتی و عوامل اجتماعی و خانوادگی در نظر گرفت (پورشهریار و همکاران، 1387).
دیدگاه مازلو
مازلو17 (2000) معتقد است وقتی احساس احترام درونی میکنیم و یا به خود احترام میگذاریم، احساس ایمنی درونی و اعتماد به خویش مییابیم و خود را ارزشمند و شایسته احساس میکنیم، نسبت به وقایع زندگی با سازگاری بیشتری برخورد میکنیم و سعی میکنیم به بهترین شکل با امور زندگی کنار بیاییم. زمانی که فاقد احترام به خود باشیم، در مقابله با زندگی، احساس حقارت، دلسردی و ناتوان میکنیم و نمیتوانیم با ناملایمات زندگی کنار بیاییم. برای دستیابی به احساس احترام به خود، باید خویشتن را خوب بشناسیم و بتوانیم نقاط ضعف و قوتمان را به روشنی و دقت تشخیص دهیم. اگر این نیازها را ارضا کنیم، آنگاه میتوانیم به سوی عالیترین نیاز، یعنی نیاز به تحقق خود پیش برویم. تحقق خویشتن در پرتو رابطهی موثر و مثبت با محیط اطراف و اطرافیانمان امکانپذیر است.
دیدگاه پیروان مذهب
رفتارها و عقاید مذهبی، تاثیر مثبتی در معنیدار کردن زندگی دارند. رفتارهایی از قبیل توکل به خداوند، عبادت، زیارت و… میتوانند از طریق ایجاد امید و تشویق به نگرشهای مثبت، موجب آرامش درونی فرد شوند. داشتن معنی و هدف در زندگی، احساس تعلق داشتن به منبعی والا، امیدواری به یاری خداوند در شرایط مشکلزای زندگی، بهرهمندی از حمایتهای اجتماعی و معنوی و… همگی از جمله روشهایی هستند که افراد مذهبی با دارا بودن آنها میتوانند در مواجهه با حوادث فشارزای زندگی، آسیب کمتری را متحمل شوند (رستمی، 1383). باور به اینکه خدایی هست که موقعیتها را کنترل میکند و ناظر بر بندگان است. تا حد زیادی، اضطراب مرتبط با موقعیت را کاهش میدهد، بهطوری که اغلب افراد مومن، ارتباط خود را با خداوند، مانند یک دوست بسیار صمیمی توصیف میکنند و معتقدند میتوان از طریق اتکا و توسل به خداوند، اثر موقعیتهای غیرقابل کنترل را به طریقی کنترل نمود (استراوبریدج، شما، کوهن و کاپلان18، 2001). همچنین داشتن نگاه مذهبی به وقایع زندگی، پذیرش ناملایمات زندگی را افزایش میدهد. به شکلی که در پژوهشها مشخص شده والدین مذهبی که فرزند خود را از دست داده بودند، نسبت به والدینی که چنین بینشی نداشتند، بهتر با این بحران کنار آمدند (مییر19، 2003). خلیلی (1379) نشان داد که بین اصول مذهبی اسلام و سازگاری فردی و اجتماعی دانشآموزان رابطهی مثبت و معنیداری وجود دارد.
مدل سازگاری رُی
مدل سازگاری رُی افراد و گروهها را بهصورت سیستمهای انطباقی در نظر میگیرد که رفتارشان در پاسخ به تغییر شرایط محیط است و برای بررسی تصمیمگیریها در سازمانها و ادرات مورد استفاده قرار گرفته است. این مدل سه نوع محرک محیطی را مشخص میکند که عبارتاند از: محرکهای کانونی، زمینهای و پنهان (باقیمانده)، که بهصورت نیروهای در حال تغییر، فرد و گروه را تحت تاثیر قرار میدهند. محرک زمینهای، محرکی است که در کنار سایر محرکها در فرد یا گروه تاثیر میگذارد. محرک پنهان عامل نامعلومی است که فرد یا گروه را تحت تاثیر قرار میدهد. وقتی محرک پنهان شناخته شد جزء محرکهای کانونی یا زمینهای قرار میگیرد. این محرکها مستقیماً با فرایندهای کنار آمدن ارتباط دارد. افراد از دو فرایند کنار آمدن نظمدهی و شناخت برای فیلتر کردن محرکهای محیطی استفاده میکنند. فرایند نظمدهی پایهی عصبی، شیمیایی و غددی دارد که بهصورت خودکار و ناآگاهانه رفتار را تنظیم میکند. فرایند شناختی کنار آمدن شامل چهار مسیر شناختی- هیجانی است که شامل فرایندی اطلاعاتی- ادراکی برای یادگیری، قضاوت و هیجان است، در مورد گروهها، نوع دیگری از فرایند برای فیلتر کردن محرکها به کار میرود که فرایند پایاساز و نوآور نامیده میشود. پایاسازی، فرایند فعالیت و پیشرفت در مسیری است که قبلاً در نظر گرفته شده است. این عمل بر اساس ساختار گروه، ارزشها و فعالیتهای معمول انجام میشود. فرایند نوآوری بر مکانیسمهایی متمرکز است که رشد گروه و تغییر و نوآوری را نشان میدهد (سیفگ- کرنک، 199320، 1993؛ لوئیس و فرایدنبرگ21، 2002).
دیدگاه جامعهشناسی
در دیدگاه جامعهشناسی به جای اصطلاح سازگاری از دو اصطلاح فرهنگپذیری و اجتماعیشدن نیز استفاده میشود. اصطلاح فرهنگپذیری، بهصورت توانایی فرد در شروع، گسترش و بهدست آوردن احساس تعلق به یک گروه، مذهب و یا نگرش نشان داده میشود. در این دیدگاه، سازگاری فرهنگی و اجتماعی ابعاد زیادی دارد که حالت مطلوب آن، رسیدن به یکپارچگی فرهنگی و اجتماعیشدن است. اجتماعیشدن نیازمند این امر است که فرد مدلها، ارزشها و نمادهای اجتماعی را درونی و یکپارچه کند و در ساختار شخصیت خود جای دهد. در این حالت فرد این برداشت را دارد که این باورها به خودش تعلق داشته و باید از آنها دفاع کند. البته سازگاری همیشه به معنی همرنگی با اطرافیان نیست، بلکه در موقعیتهایی هم به صورت نوآوری و ارائهی افکاری متفاوت در موقعیتهای خاص نمود مییابد. در واقع سازگاری عملکرد فرد را با بافت اجتماعی محیط تنظیم میکند. در یک موقعیت، هماهنگی با محیط مناسب است و در جایی دیگر شرایط محیطی جایی برای کنار آمدن باقی نمیگذارد و فرد باید با ابتکار خود محیط را تغییر دهد (سیمونت، 2010).
دیدگاه پیاژه
پیاژه22 چنین فرض میکند که همهی ارگانیسمها تمایلی ذاتی برای ایجاد رابطهی هماهنگ بین خود و محیطشان دارند. به سخن دیگر، همهی جنبههای ارگانیسم در جهت سازگاری بهصورت بهینه عمل میکنند. یکی از مفاهیم بنیادی نظریهی پیاژه تعادلیابی است که به تمایل ذاتی ارگانیسم برای سازمان دادن تجارب خود جهت سازگاری گفته میشود. بهطور کلی تعادلیابی را میتوان به عنوان کشش مداوم به سوی تعادل یا موازنه تعریف کرد. تعادلیابی مهمترین مفهوم انگیزشی پیاژه است که همراه با جذب و انطباق، برای تعیین رشد ذهنی پایدار کودکان به کار میرود. جذب به ارگانیسم امکان میدهد تا به موقعیت جاری مطابق با دانش قبلی پاسخ دهد. از آنجا که نمیتوان به جنبههای منحصر به فرد موقعیت، مطابق با دانش قبلی پاسخ داد. همین جنبههای تازه و منحصر به فرد سبب ایجاد اندکی عدم تعادل شناختی در فرد میشود و چون در ارگانیسم یک نیاز ذاتی برای تعادل وجود دارد، ساختهای ذهنی او تغییر مییابند تا این جنبههای منحصر به فرد را در خود جای دهد (هرگنهان و السون23، 1934، ترجمهی سیف، 1387).
دیدگاه تعاملی
خاستگاه اصلی مفهوم سازگاری، بهبعد زیستشناسانهی روانشناسی، یعنی روانشناسی تکاملی برمیگردد. در روانشناسی این دسته از محققان را کردارشناسان مینامند. در این دیدگاه، سازگاری به معنی سازگاری بودن برای تداوم حیات است، که شامل تواناییهای فرد برای زنده ماندن و تولید مثل بهتر است، زیرا این دو توانایی باعث بقای گونه است. توضیحی دقیقتر از سازگاری شامل سازوکارهایی است که به انتقال ژنهای فرد به نسل آینده کمک میکند. چنین سازوکارهایی میتوانند از سیستم ایمنی بهتر در برابر بیماریها گرفته تا سطح بالاتر ادراک، یادگیری و سایر تواناییهای روانشناختی باشند. در این نظریه، طبیعت بهطور خودکار افراد برتر یا سازگارتر را انتخاب میکند، که بهاین فرایند انتخاب طبیعی میگویند. این مسئله توسط زیستشناس معروف نظریهی تکامل، یعنی داروین مطرح شده و همواره جنبههای مختلف نظریهی خود او نیز در حال تکامل است. این نظریه همچنین اعلام میکند که ویژگیها و حالات عمومی گونهی بشر در حال تغییر است، که این امر در نتیجهی تاثیر انتخاب طبیعی است. مسئلهی بسیار مهم در سازگاری، انعطافپذیری در برابر شرایط محیطی است، جانداری که چنین تواناییای ندارد محکوم به نابودی است (سیمونت، 2010).
دیدگاه نظریهپردازان هوش
نظریهپردازان هوش، هوش را بهعنوان مهمترین مشخصهی سازگاری فرد در اجتماع در نظر میگیرند. به این ترتیب افرادی که هوش بالاتری دارند توانایی بیشتری برای برخورد با محیط دارند. یکی از ابعاد هوش، هوش اجتماعی و هوش هیجانی است که به فرد توانایی درک هیجانات و حالات خود و دیگران را میدهد. افرادی که هوش هیجانی بالاتری دارند متناسب با درک بالاتری که از حالات خود و دیگران دارند اعمال مناسب و آگاهانهای را در موقعیتهای مختلف انجام میدهند (گوتریه24و همکاران، 1998). در ابعاد مختلف هوش، دو بعد هوش بین فردی و هوش درون فردی، ارتباط زیادی با سازگاری فرد با محیط اطراف دارند. هوش درون فردی که شامل استعداد شخص برای خویشتنشناسی، درک احساسات، ترسها و انگیزههای خود است. اینگونه افراد میکوشند تا احساسات درونی، روابط خود با دیگران و نقاط قوت و ضعف خود را درک کنند. برخورداری از این هوش سبب میشود که شخص زندگی خود را بهگونهی موثری سازمان دهد. به سبب رابطهی نزدیک میان هوش بین فردی و درون فردی در بیشتر فرهنگها آنها را بهعنوان سازهی واحدی تلقی میکنند، اما از نظر علمی آنها مستقل از یکدیگرند. هوش بین فردی استعداد درک مقاصد، انگیزهها و احساسات دیگران و مهارت در ایجاد روابط با آنان است. افرادی که هوش بین فردی بالایی دارند، سعی میکنند برای درک بهتر امور افراد را از منظر خودشان احساس و ادراک کنند. آنها از استعداد سازماندهی و نفوذ در دیگران برخوردارند و در میان افراد گروه صلح و همکاری ایجاد مینمایند و برای ارتباط با دیگران از روشهای کلامی و غیرکلامی به خوبی استفاده میکنند (پاشا شریفی، 1384).
دیدگاه شناختی- رفتاری
این رویکرد با روش درمان شناختی- رفتاری به درمان بسیاری از بیماریها میپردازد که افسردگی و اضطراب از جملهی آنهاست. روش درمانی این رویکرد بر پایهی توجه به تفکرات غیرکارکردی است، که همراه خود اختلالات هیجانی را نیز بهوجود میآورند. بر اساس این رویکرد، تنها وقایع محیطی نیستند که هیجانات و تفکرات منفی را شکل میدهند. بلکه نوع نگاه فرد به محیط و برداشت او از موقعیت چنین احساساتی را در او شکل میدهند و با همین رویکرد نیز بیماریهای روانی را درمان میکنند (اسپریتو، اسپوریتو- اسمیتر، وولف و اوهل25، 2011).
در مدل درمانی الیس، به صورت مشابه نوع باورهای فرد در برداشت او از موقعیت بسیار مهم است و اختلالات سازگاری فرد را نتیجهی باورهای غیرمنطقی او میداند. بهطور مثال، این باور اشتباه که من نمیتوانم شکست را تحمل کنم، سازگاری فرد را در برابر ناملایمات زندگی کاهش میدهد. روش درمان شناختی بهاین صورت است که تفکر اشتباه را با یک تفکر سازگارانهتر جایگزین میکنند. در عمل این جایگزینی بسیار موثر بوده است، اما باید توجه داشت که سطح ناسازگاری در افراد باتوجه به نوع باورهایی که دارند و تاثیر آنها بسیار متفاوت است و میزان کارآمدی درمان را در هر فرد باید به صورت جداگانه بررسی کرد (اسپریتو، اسپوریتو- اسمیتر، وولف و اوهل، 2011)..
دیدگاه فراشناختی برای سازگاری در موقعیت تحصیلی
به عقیدهی پینتریچ26 (2004)، فراشناخت شامل آگاهی از فرایندهای تفکر و شناخت است و راهبردهای برنامهریزی، تنظیم و نظارت را دربرمیگیرد، که در ادامه بررسی میشوند. برنامهریزی شامل انتخاب هدف، مرور کلی موضوع، طراحی سوال و تحلیل تکلیف است. راهبرد برنامهریزی به فرد کمک میکند تا در انتخاب راهبرد شناختی مناسب تصمیم درستی اتخاذ کند، در ضمن برای یادگیری مطالب جدید دانش قبلی خود را فعال کند (شانک27، 2005).
راهبردهای تنظیم، ارتباط نزدیکی با راهبردهای نظارت دارند بهطوری که میتوان گفت تنظیم زیرمجموعه نظارت است. بهاین صورت که دانشآموزان عملکرد خود را بر اساس هدفها یا معیارهای خود کنترل و نظارت میکنند. بنابراین هنگامی که فرد احساس کند میزان یادگیری او پایین است در نتیجه از فرایندهای تنظیم استفاده کرده و شیوههای مطالعه و یادگیری خود را اصلاح میکند (زیمرمن28 و شانک، 2004).
راهبردهای نظارتی شامل تمرکز و حفظ توجه در هنگام مطالعه، پرسش از خود برای بررسی میزان یادگیری و نظارت بر سرعت مطالعه و تنظیم آن، با توجه به میزان یادگیری میباشد. تمام این راهبردها به فرد کمک میکنند تا همیشه هنگام مطالعه هشیار بماند و از میزان یادگیری و عدم درک مطالب آگاه شود (شانک، 2005).
عوامل موثر بر سازگاری اجتماعی
ایواتا و هیگوچی29 (2000) در مروری جامع، عوامل موثر بر سازگاری اجتماعی را به شش دسته عمده تقسیم کردند که هر یک از آنها به عوامل جزئیتر تقسیم شدهاند. این عوامل عبارتاند از:
الف) محرومیتهای جسمانی ناشی از نقص عضو، تغذیه نادرست، محرومیت از خواب و خستگی روانی، فرایندهای عاطفی آسیبزا و آسیبهای مغزی.
ب) عوامل روانی، اجتماعی و محیطی، تغییرات سریع و مهم اجتماعی نظیر بیکاری، جنگ، بلایای طبیعی، از هم پاشیدگی کانون خانواده، فقر و اعتیاد.
ج) عوامل تربیتی، نظیر الگوهای نادرست خانوادگی، فقدان رابطهی مناسب بین والدین و کودک، طرد کردن فرزندان، حمایتهای افراطی، محرومیتهای عاطفی، خودمختاری بیش از حد کودک، انتظارات و خواستههای غیرواقعگرایانهی والدین و کمبود ارتباط.
د) ساختار خانوادگی ناسازگار از جمله خانوادههای بیکفایت، از هم پاشیده، ضد اجتماعی و آسیبروانی اولیه در کودکی و عدم ثبات عاطفی و روانی والدین به خصوص مادر.
ه) فشارهای ناشی از زندگی جدید صنعتی، مانند رقابتهای ناسالم، تقاضاهای شغلی و تحصیلی و پیچیدگیهای زندگی جدید.
و) عوامل ژنتیکی و ارثی نظیر اختلالات جسمی، روانی و عاطفی که زمینه را برای رفتارهای بزهکارانه و ناسازگاری اجتماعی فراهم میکنند.

اهمیت هوش هیجانی در سازگاری
آنچه سازگاری فردی را افزایش میدهد بهبود هوش هیجانی افراد است. هوش هیجانی شامل شناخت و کنترل هیجانات خود است. بهعبارت دیگر شخصی که هوش هیجانی بالاتری دارد سه مولفه هیجان (شناختی، فیزیولوژیکی و رفتاری) را با یکدیگر تلفیق میکند. هوش هیجانی اصطلاح فراگیری است که مجموعهی گستردهای از مهارتها و خصوصیات فردی را دربرگرفته و معمولاً به آن دسته مهارتهای درونفردی و بین فردی اطلاق میشود که فراتر از حوزهی مشخصی از دانشهای پیشین، چون هوشبهر و مهارتهای فنی یا حرفهای است. هوش هیجانی از آخرین مباحث متخصصین در خصوص درک تمایز بین منطق و هیجان بوده و برخلاف مباحث مطرح در گذشته، فکر و هیجان بهعنوان موضوعاتی برای سازگاری و هوشمندی تلقی شده است (لوئیس و فرایدنبرگ، 2002).
راههای افزایش سازگاری با ارتقای هوش هیجانی
1) افزایش اطلاعات فرد دربارهی انواع هیجان، مثل شادی و غم، شجاعت و ترس، صبر و بیحوصلگی، عشق و تنفر و….
2) گفتگو در مورد احساسات خود، تا نسبت به آنها آگاهی بیشتری پیدا کرده و بتوانیم به صورتی آگاهانهتر با آنها برخورد کنیم.
3) آموزش فنون خوب گوش دادن و توجه به گفتهها و احساسات طرف مقابل.
4) مطالعهی داستانهای آموزنده، که در مورد هیجانات افراد و پیامدهای برخورد با آن هیجانات به فرد آموزش دهد.
5) آموزش مهارتهای اجتماعی که شامل برنامهی کنترل خشم و عصبانیت، همدلی، پی بردن به تفاوتها و شباهتهای مردم، حل مسائل و مشکلات، برقراری ارتباط موثر، ارزیابی پیامدهای تصمیمگیری و… میباشد (لوئیس و فرایدنبرگ، 2002).

منابع
احمدی، پروین، خادمی، عزت و فتاحی بیات، صدیقه (1388). بررسی آثار فنآوری ارتباطی جدید (اینترنت، بازیهای رایانهای و ماهواره) بر تربیت اجتماعی، با تاکید بر سازگاری دانشآموزان سال دوم دبیرستانهای تهران. اندیشههای نوین تربیت، دورهی 5، شمارهی 3، صفحات: 36-9.
ادیب، یوسف (1385). بررسی میزان دستیابی نوجوانان ایرانی به مهارتهای زندگی. فصلنامهی علمی- پژوهشی روانشناسی تبریز، سال اول، شمارهی 4، 25- 2.
ادیبی، شهاب الدین (1382). روانشناسی ارتباط والدین با فرزندان: روشهای کاربردی تربیت کودک، نوجوان و جوان. اصفهان: چهارباغ.
آذربایجانی، مسعود، سالاری‏فر، محمدرضا، عباسی، اکبر، کاویانی، محمد و موسویاصل، سیدمهدی (1382). روانشناسی اجتماعی با نگرش به منابع اسلامی. قم: انتشارات حوزه و دانشگاه.
ارونسون، الیوت (1991). روان شناسی اجتماعی. ترجمهی حسین شکرکن (1385). تهران: انتشارات رشد.
استور، آنتونی (1991). ویرانگری انسان: ریشه کشتار دسته جمعی و ستمکاری انسانی. ترجمهی پروین بلورچی (1373)، تهران: نشر روایت.
آقاجانی، مریم (1381). بررسی اثر آموزش مهارتهای زندگی بر سلامتروان و منبع کنترل نوجوانان. پایاننامهی کارشناسیارشد روانشناسی عمومی، دانشگاه الزهرا.
آقامحمدیان، حمیدرضا و حسینی، سیدمهران (1384). روانشناسی بلوغ و نوجوانی (روانشناسی رشد2). مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
اکبری، ابوالقاسم (1385). مشکلات کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات رشد و توسعه.
برومندفر، خدیجه، عابدی، محمدرضا و حسنزاده، اکبر (1381). بررسی نیازهای آموزشی دوران بلوغ در دانشآموزان پسر. مجلهی ایرانی آموزش در علوم پزشکی، دورهی دوم، شمارهی سوم، ص 20-15.
بساک نژاد، سودابه و غفاری، مجید (1386). رابطهی بین ترس از بدریختی بدنی و اختلالات روانشناختی در دانشجویان. مجلهی علوم رفتاری، دورهی 1، شمارهی 2، صفحات 187- 179.
بشارت، محمدعلی (1385). بررسی رابطهی هوش هیجانی با موفقیت تحصیلی دانش آموزان. مجلهی اندیشه های نوین تربیتی. دورهی 2، شماره ی 3 و 4، 84-73.
بهرامی، فاطمه (1385). کارایی آموزش حل مساله در کاهش پرخاشگری. مجلهی تربیت. سال دوم، 27-24.
پاشاشریفی، حسن (1384). مطالعهی مقدماتی نظریهی هوش چندگانه گاردنر، در زمینهی موضوعهای درسی و سازگاری دانشآموزان. فصلنامهی نوآوریهای آموزشی، شمارهی 1، سال چهارم، 25- 1.
پورشهریار، حسین، رسولزاده طباطبایی، کاظم، خداپناهی، محدکریم، کاظمنژاد، انوشیروان و خفری، ثریا (1387). بررسی رابطهی بین سطوح سازگاری و رگههای شخصیتی نوجوانان. مجلهی علوم رفتاری، دورهی 2، شمارهی 3، 106- 97.
ثابتی، فهیمه و شهنیییلاق، منیجه (1377). تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی در کاهش ناسازگاریهای اجتماعی دانشآموزان پسر ناسازگار دبستانی اهواز. مجلهی علومتربیتی و روانشناسی، شمارهی 3 و 4، 16- 1.
جلالی، مهدی، احمدی، سیداحمد و مولوی، حسین (1383). بررسی تاثیر جراتورزی گروهی به شیوههای شناختی- رفتاری و رفتاری بر رفتار جراتمندانه دانشآموزان کم جرات پسر دبیرستانی. تازهها و پژوهشهای مشاوره، جلد اول، شمارهی 9 و10، 82-60.
حاتمی، هادی، رضوی، مهدی، اردبیلی، ابراهیم، مجلسی، فرهاد، نوذری، محمد، پریزاده، جواد و همکاران (1385). متن کتاب سلامت عمومی، تهران: انتشارات وزارت بهداشت و آموزش پزشکی.
حاجییخچالی، علیرضا (1390). تاثیر آموزش فرایند حل مساله بر تفکر علمی، خلاقیت و نوآوری در دانشجویان دانشگاه شهید چمران اهواز. پایاننامهی دورهی دکترا، دانشگاه شهید چمران اهواز.
حبیبی، نسرین (1382). بررسی رابطهی بین مهارتهای اجتماعی و سازگاری فردی- اجتماعی در دختران دانشآموز دبیرستانی شهر تهران، پایاننامهی چاپ نشدهی کارشناسیارشد در تهران، واحد علوم تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی.
خداپناهی، کریم (1380). روانشناسی فیزیولوژیک. تهران: انتشارات سمت.
خسروپور، یوسف (1383). روانشناسی بلوغ و نوجوانی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
خلیلی، ترابعلی (1379). بررسی رابطهی بین نگرش مذهبی و سازشیافتگی اجتماعی دانشآموزان سال دوم متوسطه ناحیهی 2 شهرستان اراک. پایاننامهی تحصیلی کارشناسیارشد، دانشگاه تهران.
خوشکنش، ابوالقاسم، اسدی، مسعود، شیرعلیپور، اصغر و کشاورز افشار، حسین (1389). نقش نیازهای بنیادین و حمایت اجتماعی در سازگاری اجتماعی دانشآموزان مقطع متوسطه. فصلنامهی روانشناسی کاربردی، سال 4، شمارهی 1، 94- 82.
دادستان، پریرخ (1376). روانشناسی مرضی تحولی از کودکی تا بزرگسالی، جلد اول. تهران: انتشارات سمت.
درتاج، فریبرز، مصائبی، اسدالله و اسدزاده، حسن (1388). تاثیر آموزش مدیریت خشم بر پرخاشگری و سازگاری دانشآموزان پسر 15-12 ساله. فصلنامهی روانشناسی کاربردی، سال 3، شمارهی 4(12)، صفحات 72-62.
دلخوش، مرجان، مالکی، اکرم، حاجی امینی، زهرا، عبادی، عباس، احمدی، خدابخش و اجلی، امین (1389). تاثیر آموزش بهداشت بلوغ از طریق منابع موثق بر رفتارهای بهداشتی دختران. مجلهی علوم رفتاری، دورهی4، شمارهی 2، صفحات: 161- 155.
راهنمای آموزشی شیوهی زندگی سالم در نوجوانان برای استفادهی انجمن اولیا و مربیان در آموزش والدین با همکاری سازمان مرکزی انجمن اولیا و مربیان، تهران، 1387.
رایگان، نیلوفر، شعیری، محمدرضا و اصغریمقدم، محمدعلی (1385). بررسی اثربخشی درمان شناختی- رفتاری مبتنی بر الگوی 8 مرحلهای کش بر تصویر بدنی منفی دختران دانشجو. ماهنامهی دانشور رفتار، دورهی 13، شمارهی 19، 22-11.
رجبی، غلامرضا، چهاردولی، حجت اله و عطاری، یوسفعلی (1387). بررسی رابطهی عملکرد خانواده و جو روانی- اجتماعی کلاس با ناسازگاری دانشآموزان دبیرستانی شهرستان ملایر. مجلهی علوم تربیتی و روانشناسی، دورهی سوم، شمارههای 1و2، 128- 113.
رستمی، نادیا (1383). بررسی رابطهی وضعیت مذهبی با هوشهیجانی در دانشآموزان مقطع پیشدانشگاهی شهر تهران در سال تحصیلی 84- 83. فصلنامهی نوآوریهای آموزشی، شمارهی 10، سال سوم، 128- 116.
روشن، رسول (1379). چگونگی رفتار با نوجوانان. تهران: انتشارات سازمان نهضت سوادآموزی.
ریو، جان مارشال (2001). انگیزش و هیجان. ترجمهی یحیی سیدمحمدی (1382). تهران: موسسهی نشر ویرایش.
زاهدیفر، شهین (1375). ساخت و اعتباریابی مقیاس سنجش پرخاشگری و بررسی رابطهی آن با میگرن در دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شهید چمران A افسردگی، تیپ شخصیتی اهواز. پایاننامهی کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز.
زاهدیفر، شهین، نجاریان، بهمن و شکرکن، حسین (1379). ساخت و اعتباریابی مقیاسی برای سنجش پرخاشگری. مجلهی علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، دورهی سوم، سال هفتم.
سادوک، بنجامین و سادوک، ویرجینیا (2003). خلاصهی روانپزشکی. ترجمهی فرزین رضایی (1387). تهران: ارجمند.
ساعتچی، محمود، کامکاری، کامبیز و عسگریان، مهناز (1389). آزمونهای روانشناختی. تهران: نشر ویرایش.
سینها، ای، کی. بی و سینگ، آر. بی (1993). راهنمای پرسشنامهی سازگاری دانشآموزان دبیرستانی. ترجمهی ابوالفضل کرمی (1377). تهران: موسسهی روان تجهیز سینا.
شاملو، سعید (1384). مکتبها و نظریهها در روانشناسی شخصیت. تهران: انتشارات رشد.
شرفی، محمدرضا (1380). دنیای نوجوان. تهران: موسسهی فرهنگی منادی تربیت.
شوقی، حسن (1382). اثربخشی آموزش ابراز وجود بر روی پیشرفت تحصیلی، اضطراب اجتماعی، خصومت، افسردگی و کلام دانشجویان با قدرت بیان پایین مراکز تربیتمعلم استان. طرح پژوهشی. اهواز: طرح پژوهشی مراکز تربیت معلم اهواز.
صفوی، محبوبه، موسوی لطفی، سیده مریم و لطفی، رضا (1388). بررسی همبستگی بین هوش هیجانی و سازگاری عاطفی و اجتماعی در دانش آموزان دختر پیش دانشگاهی شهر تهران در سال تحصیلی 87-1386. مجلهی پژوهنده، جلد 14، شمارهی 5، صفحات: 261- 255.
طارمیان، فرهاد (1378). مهارتهای زندگی، تعاریف و مبانی نظری. مجلهی ژرفای تربیت، سال 1، شمارهی 4.
عباسنیا، محمد (1379). تاثیر آموزش قاطعیت بر میزان قاطعیتورزی و عزتنفس دانشآموزان کمجرات. پایاننامه جهت دریافت مدرک کارشناسیارشد. تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
عربی، قادر و شاهولی، منصور (1380). ایجاد سازگاری در دانشجویان مقطع کارشناسی ترویج و آموزش کشاورزی برای چالش با تحولات. مجلهی اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال نهم، شماره 34، 300- 281.
عسگری، پرویز (1388). راهنمای آزمونهای روانشناختی. اهواز: انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی اهواز.
عطاری، یوسفعلی، شهنیییلاق، منیجه، کوچکی، عاشورمحمد و بشلیده، کیومرث (1384). بررسی تاثیر آموزش گروهی مهارتهای اجتماعی در سازگاری فردی- اجتماعی نوجوانان بزهکار در شهرستان گنبدکاووس. مجلهی علومتربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران، دورهی 3، سال 12، شمارهی 2، 46- 25.
عظیمی، محمد (1376). علل پرخاشگری در دانشآموزان راهنمایی شهر قزوین با تاکید بر روشهای حل مسالهی استفاده شده در درمان این اختلال. طرح پژوهشی.
فراهانی، محمدنقی (1378). روانشناسی شخصیت (نظریه، تحقیق، کاربرد). تهران: انتشارات معاونت پژوهشی دانشگاه تربیت معلم.
فرهی، حسن و دل آذر، الهه (1389). چگونه با نوجوان رفتار کنیم. رشت: انتشارات سمام.
فروم، اریک (1977). آناتومی ویرانسازی انسان. ترجمهی احمد صبوری (1363). تهران: انتشارات آشیان.
قربان شیرودی، شهره، خلعتبری، جواد، تودار، رسول، مبلغی، نفیسه و صالحی، محمد (1390). مقایسهی اثربخشی روشهای آموزش مهارت ابراز وجود و حل مساله بر سازگاری و پرخاشگری دانشآموزان دختر سال اول متوسطه. یافتههای نو در روانشناسی، صص 24-5.
کاپلان، هارولد و سادوک، بنجامین (2003). خلاصهی روانپزشکی. ترجمهی نصرتالله پورافکاری (1388). تهران: انتشارات شهر آب.
کاویانی، حسین، پورناصح، مهرانگیز، صیادلو، سعید و محمدی، محمدرضا (1386). اثربخشی آموزش کنترل استرس در کاهش اضطراب و افسردگی شرکتکنندگان در کلاس کنکور. مجلهی تازههای علوم شناختی، شمارهی 34، 68-61.
کرامتی، محمدرضا، اسفندیاری مقدم، محمودرضا و محجوب، حسن (1388). تاثیر برنامهی آموزشی بهداشت بلوغ بر آگاهی، نگرش و سلامت عمومی نوجوانان. اندیشههای نوین تربیتی، دورهی 5، شمارهی 1، 50-35.
کرمی، فاطمه، دغاقله، عقیل و حیدری زهراپور، معصومه (1384). عوامل موثر بر استرس شهروندان تهرانی. فصلنامهی تحقیقات علوم اجتماعی ایران، دورهی 1، شمارهی 1، 54- 40.
کوهستانی، حمیدرضا، روزبهانی، نسرین و باغچقی، نیره (1388). تجارب دوران بلوغ در نوجوانان پسر؛ یک مطالعهی کیفی. نشریهی دانشکده پرستاری و مامایی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دورهی 22، شمارهی 57، صفحات 65-53.
گلپرور، محسن، خاکسار، سرور و خیاطان، فلور (1387). رابطهی بین باور به دنیای عادلانه و ناعدلانه با پرخاشگری. فصلنامهی روانشناسان ایرانی. شمارهی 18، 138- 127.
لطف آبادی، حسین (1380). رشد و تغییرات تفکر در نوجوانی و جوانی. تهران: نسل سوم.
لطفآبادی، حسین (1384). روانشناسی رشد. تهران: انتشارات سمت.
ماسن، پاول هنری کیگان، جروم، هوستون، آلتا کارول، وی، کلنجر، جان جین (2002). رشد و شخصیت کودک. ترجمهی مهشید یاسایی (1388). تهران: نشر مرکز.
مالکی، اکرم، دلخوش، مرجان، حاجی امینی، زهرا، عبادی، عباس، احمدی، خدابخش و اجلی، امین (1389). تاثیر آموزش بهداشت بلوغ از طریق منابع موثق بر رفتارهای بهداشتی دختران. مجلهی علوم رفتاری، دورهی 4، شمارهی 2، 161- 155.
محمدی، نورالله (1385). بررسی مقدماتی شاخصهای روانسنجی پرسشنامهی پرخاشگری باس- پری. مجلهی علوم اجتماعی و انسانی دانشگاه شیراز، 49، 150- 135.
محمدی، نورالله و سجادینژاد، مرضیه سادات (1386). رابطهی نگرانی از تصویر بدنی، ترس از ارزیابی منفی و عزتنفس با اضطراب اجتماعی. فصلنامهی علمی- پژوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال دوم، شمارهی 5، 70-55.
ملکی، صدیقه، فلاحی خشکناب، مسعود، رهگوی، ابوالفضل و رهگذر، مهدی (1390). بررسی تاثیر آموزش گروهی مهارت کنترل خشم بر پرخاشگری دانشآموزان پسر 15-12 سال. نشریهی دانشکدهی پرستاری و مامایی، دورهی 24، شمارهی 69، 35-26.
مهرابیزاده هنرمند، مهناز، نجاریان، بهمن و بهارلو، ربابه (1378). رابطهی کمالگرایی و اضطراب اجتماعی در دانشجویان. مجلهی روانشناسی، دورهی 3، شمارهی 3، صص 248- 231.
موسوی، سیده مریم، رئیسی، مرضیه و اصغرنژاد فرید، علیاصغر (1391). رابطهی هوش هیجانی و سازگاری آموزشی در دانشآموزان دختر مقطع پیشدانشگاهی شهر تهران. مجلهی تحقیقات علوم پزشکی زاهدان، دورهی 14، شمارهی 2، 96-91.
میلانیفر، بهروز (1383). روانشناسی کودکان و نوجوانان استثنائی. تهران: نشر قومس.
نادری، فرح، پاشا، غلامرضا و مکوندی، فرزانه (1386). تاثیر آموزش مهارتهای اجتماعی بر سازگاری فردی- اجتماعی، پرخاشگری و ابراز وجود دانشآموزان دختر در معرض خطر مقطع متوسطهی شهر اهواز. دانش و پژوهش در روانشناسی، شمارهی 33، صفحات 62-37.
نقدی، هادی، ادیبراد، نسترن و نورانیپور، رحمتالله (1389). اثربخشی آموزش هوش هیجانی بر پرخاشگری دانشآموزان پسر سال اول دبیرستان. فصلنامهی علمی- پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، سال چهاردهم، شمارهی سوم، ص 218- 211.
نوری قاسمآبادی، ربابه و محمدخانی، پروانه (1377). برنامهی آموزشی مهارتهای زندگی. تهران: واحد بهداشتروان و پیشگیری از سوء مصرف مواد.
نویدی، احد. (1384). ارزشیابی اجرای آزمایشی طرح تاسیس مجتمعهای آموزشی تربیتی کشور (طرح پژوهشی). تهران: پژوهشکدهی تعلیم و تربیت.
نویدی، احد. (1387). تاثیر آموزش مدیریت خشم بر مهارتهای سازگاری پسران دورهی متوسطه شهر تهران. مجلهی روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، سال چهاردهم، شمارهی 4، 403- 394.
هاشمیان، فاطمه، شفیعآبادی، عبدالله و سودانی، منصور (1387). اثربخشی آموزش مهارتهای کنترل خشم بر سازگاری فردی- اجتماعی دانشآموزان دختر سال اول متوسطهی شهرستان ماهشهر. دانش و پژوهش در روانشناسی، شمارهی 35و36، صفحات 14-1.
هرگنهان، بی، آر و السون، میتو، اچ (1387). نظریههای یادگیری. ترجمهی علیاکبر سیف. تهران: نشر دوران.
هورنای، کارن (1950). عصبیت و رشد آدمی: تلاش در باز یافتن خود. ترجمهی محمدجعفر مصفا (1383). تهران: انتشارات بهجت.
واحدی، شهرام و فتحیآذر، اسکندر (1385). آموزش کفایت اجتماعی در کاهش پرخاشگری پسران پیشدبستانی: گزارش 6 مورد. فصلنامهی بهداشتروانی، سال 8، شمارهی 31 و 32، صفحات 140-131.
منابع لاتین
Abraham, S., & O'Dea, J. (2001). Body mass index, menarche, and perception of dieting among peripubertal adolescent females. International Journal of Eating Disorders, 29, 23-28.
Achenbach, T. M. (1991). Manual for the youth self-report and 1991 profile. Burlington: University of Vermont, Department of Psychiatry.
Adeymo, D. A. (2005). The buffering effect of emotional intelligence on the adjustment of secondary school students in transition. Electronic Journal of Research in Educational psychology, 63(2): 79-90.
Albers, H. E. (2012). The regulation of social recognition, social communication and aggression: Vasopressin in the social behavior neural network. Hormones and Behavior, 61(3): 283-292.
American psychiatric Association. (2003). Diagnostic and statistical manual of mental disorders. Fourth Edition, Text Revision. Washington, DC.
Andersen, S. L., & Teicher, M. H. (2008). Stress, sensitive periods and maturational events in adolescent depression. Trends in Neurosciences, 31, 183-191.
Anderson, C. A., & Bushman, B. J. (2005). Human aggression. J Annu Rev Psychol. 53, 27-51.
Anderson, C. B., & Bulik, C, M. (2004). Gender differences in compensatory behaviors, weight and shape salience, and drive for thinness. Eat Behav, 5:1.
Angier, N. (1995). Does testosterone equal aggression? Maybe not. The New York Times, pp. A1, C3.
Asendorpf, J. B., & Denissen, J. A. (2006). Predictive validity of personality types versus personality dimensions from early childhood to adulthood: implications for the distinction between core and surface traits. Miller-Palmer Quarterly, 52(3): 486-513.
Atkinson, R. L., Atkinson, R. C., & Hilgard, E. R. (1983). Introduction to psychology (8th Ed.). New York: Harcourt, Brace, Jovanovich.
Averill, J. R. (1982). Anger and aggression: An essay on emotion. New York: Springer-Verlag.
Babakhani, N. (2011). The effects of social skills training on self- esteem and aggression male adolescents. Procedia – Social and Behavioral Sciences, 30, 1565-1570.
Bandura, A. (1973). Aggression: A Social Learning Analysis. Englewood Cliffs, NJ: Pretince- Hall.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action. Englewood cliffs, N. J: prentice-Hall.
Barber, N. (2010). Applying the concept of adaptation to societal differences in intelligence. Journal of Cross-Cultural Research, 44, 116-150.
Baron, R. A., & Richardson, D. R. (1994). Human aggression (2nd ed.). New York: Plenum.
Barron, R. A., & Byrne, D. (2004). Social Psychology: Understanding Human Interaction, (VthEnd). Boston: Allyn and Bacon.
Baumeister, R. F., Bushman, B. J., & Campbell, W. K. (2000). Self-esteem, narcissism, and aggression: Does violence result from low self-esteem or from threatened egotism? Current Directions in Psychological Science, 9, 26-29.
Beal, C. R. (1994). Boys and girls: The development of gender roles. New York: Mc Craw-Hill.
Bekker, M. H. J., & Boselie, K. A. H. M. (2002). Gender and stress: is gender role stress? A re-examination of the relationship between feminine gender role stress and eating disorders. Stress and Health, 18, 141-149.
Bender, K. (2010). Why do some maltreated youth becomes juvenile offenders? A call for further investigation and adaptation of youth. Journal of Children and Youth Services Review, 32, 466-473.
Bergeron, D. P. (2007). The relationship between body image dissatisfaction and psychological health: An exploration of body image in young adult men. Ohio State University, Ohio, 55-59.
Berkowitz, L. (1989). Frustration-aggression hypothesis: examination and reformulation. Psychological Bulletin, 106(1): 59-73.
Berkowitz, L. (2008). On the consideration of automatic as well as controlled psychological processes in aggression. Aggressive Behavior, 34(2): 117-129.
Bongers, I. L., Koot, H. M., van der Ende, J., & Verhulst, F. C. (2003). The normative development of child and adolescent problem behavior. Journal of Abnormal Psychology, 112(2): 179-192.
Brackett, M. A., Mayer, J. D., & Warner, R. M. (2004). Emotional intelligence and its relation to everyday behaviour. Pers Individ Dif, 36: 1387-1402.
Broberg, A. G., Ekeroth, K., Gustafsson, P. A., Hansson, K., Ha¨ gglo¨ f, B., Ivarsson, T., et al. (2001). Self-reported competencies and problems among Swedish adolescents: A normative study of the YSR. European Child and Adolescent Psychiatry, 10(3): 186-193.
Brooks-Gunn, D. K. (1984). A life-skills taxonomy: Defining elements of effective functioning through the use of the Delphi technique. Unpublished doctoral dissertation, the university of Georgia.
Brownell, K. (1991). Dieting and search for the perfect body: Where physiology and culture collide. Behavior Therapy, 22, 1-12.
Buchanan, C. M., Eccles, J. S., & Becker, J. M. (1992). Are adolescents the victims of raging hormones: Evidence for activation effects of hormones on moods and behavior at adolescence? Psychological Bulletin, 111(1): 62-107.
Buckholdt, K. E., Parra, G. R., & Jobe-Shields, L. (2009). Emotion regulation as amediator of the relation between emotion socialization and deliberate self harm. The American Journal of Orthopsychiatry, 79(4): 482-490.
Burnett, S., Thompson, S., Bird, G., & Blakemore, S. (2011). Pubertal development of the understanding of social emotions: Implications for education. Learning and Individual Differences, 21, 681-689.
Bushman, B. J., & Anderson, C. A. (2001). Is it time to pull the plug on the hostile versus instrumental aggression dichotomy? Psychological Review, 108(1): 273-279.
Buss, A. H. (1961). The psychology of aggression. New York: Wiley.
Buss, A. H., & Perry, M. (1992). The aggression questionnaire. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 452-459.
Canningham, N. J. (2000). A comprehensive approach to school community violence prevention. Journal of Professional School Counseling, 4, 118-126.
Cappella, E., & Weinstein, R. (2006). The prevention of social aggression among girls. Social Development, 15(3): 434-462.
Carol, S. Z., & Stearns, P. N. (1986). Anger: The Struggle for Emotional Control in American History. Chicago: University of Chicago Press.
Carole, L. E., & Carole, L. M. (1998). Health promotion. 4th end, Philadelphia. Mosby; P.558.
Cash, T. F. (2002). The management of body image problems. In C.G. Fairburn & K.D. Brownell (Eds.), Eating Disorders & Obesity: A comprehensive handbook (2ed., pp. 599-603). New York: Guilford Press.
Cash, T. F. (2002). The management of body image problems. In K.D. Brownell & C.G. Fairburn (Eds.), Eating disorders and obesity: A comprehensive handbook (2nd ed., pp. 599-603). New York: Guilford Press.
Cash, T. F., & Henry, P. E. (1995). Women's body images: The results of a national survey in the U.S.A. Sex Roles, 33, 19-28.
Cash, T. F., & Strachan, M. D. (2002). Cognitive-behavioral approaches to changing body image. In T.F. Cash & T. Pruzinsky (Eds.), Body image: A handbook of theory, research, and clinical practice (pp. 478-486). New York: Guilford Press.
Cash, T. F., Theriault, J. & Annis, N. M. (2004). Body image in an interpersonal context: adult attachment , fear of intimacy and social anxiety. Journal of Social and Clinical Psychology. Vol. 23; No.1; p.p. 89.
Cavanagh, S. E., Riegle-Crumb, C., & Crosnoe, R. (2007). Puberty and the Education of Girls. Social Psychology Quarterly, 70(2): 186-198.
Chen, H., & Jackson, T. (2008). Prevalence and sociodemographic correlates of eating disorder endorsements among adolescents and young adults from China. European Eating Disorders Review, 16, 375- 385.
Chen, H., & Jackson, T. (2009). Predictors of changes in body image concerns of Chinese adolescents. Journal of Adolescence, 32, 977-994.
Chen, H., Jackson, T., & Huang, X. (2006). Initial development and validation of the Negative Physical Self Scale among Chinese adolescents and young adults. Body Image, 3, 401-412.
Cisler, J. M., Olatunji, B. O., Feldner, M. T., & Forsyth, J. P. (2010). Emotion regulation and the anxiety disorders: An integrative review. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 32(1): 68-82.
Compas, B. E., Orosan, P. G., & Grant, K. E. (1993). Adolescent stress and coping: implications for psychopathology during adolescence. Journal of Adolescence, 16, 331-349.
D'Zurilla, T. J., Nezu, A. M., & Maydeu-Olivares, A. (2004). Social problem solving: theory and assessment. In E.C. Chang, T.J. D' Zurilla, & L.J. Sanna (Ed.), Social problem solving theory, research, and training (11-27). Washington, Dc: The American Psychological Association.
Davey, L., Day, A., & Howells, K. (2005). Anger, over-control and serious violent offending. Aggression and Violent Behavior, 10(5), 624-635.
Deloty, R. H. (1981). Alternative thinking ability of aggressive, assertive. cognitive the rap and research, 5, 306-312.
Derkzen, D. M. (2007). Impulsivity, social problem solving, and alcohol dependency as contributors to aggression in a sample of provincially incarcerated offenders. Unpublished master's thesis, University of Saskatchewan, Saskaton.
Dodge, K. A., & Crick, N. R. (1990). Social information processing bases of aggressive behavior in children. Personality and Social Psychology Bulletin, 15, 8-22.
Dohnt, H. K., & Tiggemann, M. (2006). Body image concerns in young girls: the role of peers and media prior to adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 35, 141-151.
Dollard, J., Doob, L. W., Miller, N. E., Mower, O. H., & Sears, R. R. (1939). Frustration and aggression. New Haven: Yale University Press.
Dong, Y., Hallberg, E., & Hassard, H. (2008). Effects of assertion training on aggressive behavior of adolescent. Journal of Counseling Psychology, 26(5): 459-461.
Donnellan, M. B., Trzesniewski, K. H., Robins, R. W., Moffitt, T. E., & Caspi, A. (2005). Low Self-Esteem Is Related to Aggression, Antisocial Behavior, and Delinquency. American Psychological Society, 16(4): 328-335.
Epstein, N. (1980). Social consequences of assertion, aggression, positive aggression and submission: situational and dispositional determinants. Behavior therapy, 11, 662-669.
Eysenck, H. J. (1983). The components of type a behavior and its genetic determinants. Personality and Individual Differences, 4, 499-505.
Falkner, N. H., Neumark-Sztainer, D., Story, M., Jeffery, R. W., Beuhring, T., & Resnick, M. D. (2001). Social, educational, and psychological correlates of weight status in adolescents. Obesity Research, 9, 32- 42.
Feingold, A., & Mazzella, R. (1998). Gender differences in body image are increasing. Psychological Science, 9(3): 190-195.
Felsten, G., & Hill, V. V. (1998). Aggression Questionnaire Hostility Scale Predicts Anger in Response to Mistreatment. Behavior Research and Therapy, 37(1): 87-97.
Fergusson, D. M., & Horwood, L. J. (2002). Male and female offending trajectories. Development and Psychopathology, 14, 159-177.
Feshbach, S. (1969). The function of aggression and the regulation of aggressive drive. Psychological Review, 71, 25 -272.
Fite, P. J., Raine, A., Loeber, R., Stouthamer-Loeber, M., & Pardini, D. A. (2010). Reactive and Proactive Aggression in Adolescent Males: Examining Differential. Aggression and Violent Behavior, 34-62.
Fite, P. J., Rathert, J., Colder, C. R., Lochman, J. E., & Wells, K. C. (2012). Proactive and Reactive Aggression. In R. J. R. Levesque (ed.), Encyclopedia of Adolescence (pp. 2164-2170). New York, NY: Springer.
Fite, P. J., Schwartz, S., & Hendrickson, M. (2012). Childhood Proactive and Reactive Aggression: Differential Risk for Substance Use? Aggression and Violent Behavior, 1-29.
Fives, C. J., Kong, G., Fuller, J. R., & DiGiuseppe, R. (2011). Anger, aggression, and irrational beliefs in adolescents. Cognitive Therapy and Research, 35(3): 199-208.
Franko, D. L., Cousineau, T. M., Trant, M., Rancourt, D., Ainscough, J., Chaudhuri, A., & Brevard, J. (2010). Teaching adolescents about changing bodies: Randomized controlled trial of an Internet puberty education and body dissatisfaction prevention program. Body Image, 7, 296-300.
Freud, S. (1933/1950). Why war? In Collected Works of Sigmund Freud (Vol. 16). London: Imagio.
Gang, L. & Akers, R. L. (1996). A longitudinal test of social learning theory: Adolescent smoking. Journal of Drug Issues, 26, 317-343.
Gilligan, C. (1997). Between Voice and Silence: Women and Girls, Race and Relationships, Harvard University Press.
Gil-Olarte, M. P., Palomera, M. R., & Brackett, M. A. (2006). Relating emotional intelligence to social competence and academic achievement in high school students. Psicothema, 18: 118-123.
Gowers, S. (2005). Development in adolescence. The Medical Publishing Company Ltd. 6-9.
Gowers, S., & Shore, A. (2001). Development of weight and shape concerns in the etiology of eating disorders. British Journal of Psychiatry, 179, 236-242.
Grange, P., & Kerr, J. H. (2010). Physical aggression in Australian football: A qualitative study of elite athletes. Psychology of Sport and Exercise, 11, 36-43.
Gratz, K. L., Rosenthal, M. Z., Tull, M. T., Lejuez, C. W., & Gunderson, J. G. (2006). An experimental investigation of emotion dysregulation in borderline personality disorder. Journal of Abnormal Psychology, 115(4), 850-855.
Grilo, C. M., Masheb, R. B., Brody, M., Bruke-Martindale, C. H., & Rothschild, B. S. (2005). Binge eating and self-steem predict body image dissatisfaction among obese men and women seeking bariatric surgery. Int J Eat Disord, 37(4), 347-351.
Gross, J. J., & John, O. P. (2003). Individual differences in two emotion regulation processes: Implications for affect, relationships, and well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 85(2), 348-362.
Guthrie, E., Black, D., Bagalkote, H., Shaw, C., Campbell, M., & Creed, F. (1998). Psychological stress and burnout in medical students: a five-year prospective longitudinal study. J R Soc Med, 91(5): 237-43.
Hamilton, S. S., & Armando, J., (2008). Oppositional defiant disorder. Am Fam Phusician, 78(7), 861-866.
Hampel, P., & Petermann, G. (2006). Perceived stress, coping, and adjustment in adolescents. Journal of Adolescent Health, 38, 409-415.
Hample, P., & Peterman, F. (2006). perceived coping and adjustment in adolescents. J Adolesc Health, 38(4): 409-415.
Harris, J. A. (1995). Confirmatory Factor Analysis of the Aggression Questionnaire. Behavioral Research Therapy, 33 (8), 991-993.
Hayward, C., & Sanborn, K. (2002). Puberty and the emergence of gender differences in psychopathology. Journal of Adolescent Health, 30S: 49−58.
Henderson, K. E. (2003). Functional analysis of binge eating in the obese, Dissertation for P.H.D in Psychology, Queens University.
Hullmann, S. E., Fedele, D. A., Wolfe-Christensen, C., Mullins, L. L. & Wisniewski A. B. (2011). Differences in adjustment by child developmental stage among caregivers of children with disorders of sex development. International Journal of Pediatric Endocrinology, 16, 1-7.
Humphreys, P., & Paxton, S. J. (2004). Impact of exposure to idealized male images on adolescent boys' body image. Body Image, 1, 253-266.
Ivarsson, T., Svalander, P., Litlere, O., & Nevonen, L. (2006). Weight concerns, body image, depression and anxiety in Swedish adolescent. Eating Behaviors. 7(2): 161-175.
Iwata, N., & higuchi, H. R. (2000). Responses of Japanese and American university students to the STAI items that assess the presence or absence of anxiety. Journal of Personality Assessment, 74, 48-62.
Jaffee, W. B., & D'Zurrilla, T. J. (2003). Adolescent problem solving, parent problem solving, and externalizing behavior in adolescents. Behavior Therapy, 34, 295-311.
James, C., Elayne, S., & Debra, S. (1988). Cognitive behavior therapy for negative body image. Behavior Therapy, 20(3): 393-404.
James, C., Pam, O., & Jeff, R. (1995). Cognitive behavior therapy for negative body image in obese women. Behavior Therapy, 26(1): 25-42.
John, O. P., & Gross, J. J. (2004). Healthy and unhealthy emotion regulation: Personality processes, individual differences, and life span development. Journal of Personality, 72(6): 1301-1333.
Johnson, F., & Wardle, J. (2005). Dietary restraint, body dissatisfaction, and psychological distress: a prospective analysis. Journal of Abnormal Psychology, 114, 119-125.
Kaltiala-Heino, R., Marttunen, M., Rantanen, A., & Rimpel, M. (2003). Early puberty is associated with mental health problems in middle adolescence. Social Science & Medicine, 57: 1055-1064.
Kearney-Cooke, A. (2002). Familial influences on body image development. In T. F. Cash & T. Pruzinsky (Eds.), Body image: A handbook of theory, and clinical practice (pp. 99-107). New York: Guilford.
Kellner, H., & Tutin, J. (1995). A school based anger management program for developmentally and emotionally disabled high school students. Health Source, 30(120): 1-8.
Kelly, M. J. (2000). Planning for education in the context of HIV/AIDS, UNESCO.
Keltikangas-Jarvinen, L. (2001). Aggressive behavior and social problem solving strategies: A review of the findings of a seven-year follow-up from childhood to late adolescence. Criminal Behavior and Mental Health, 11, 236-250.
Keltner, D., Ellsworth, P. C., & Edwards, K. (1993). Beyond simple pessimism: Effects of sadness and anger on social perception. Journal of Personality & Social Psychology, 64, 740-752.
Korkut, F. (2002). Problem solving skills of high school students. Hacettepe Üniversitesi Egitim Fakültesi Dergisi, 22, 177-184.
Kun, B., & Demetrovics, Z. (2010). Emotional intelligence and addictions: A systematic review. Substance Use & Misuse, 45(7-8), 1131-1160.
Leen-Feldner, E. W., Reardon, E. L., Hayward, C., & Smith, R. C. (2008). The relation between puberty and adolescent anxiety: theory and evidence. Journal of puberty and anxiety, 155- 179.
Lent, R. W., Brown, S. D., & Hackett, G. (2000). Contextual supports and barriers to career choice. Journal of Counseling Psychology, 47(6): 36-49.
Lerner, R. M., Orlos, J. B., & Knapp, J. R. (1976). Physical attractiveness, physical effectiveness, and self-concept in late adolescents. Adolescence, 11, 313-326.
Leung, F., Lam, S., & Sze, S. (2001). Cultural expectations of thinness in Chinese women. Eating Disorders, 9, 339-350.
Levine, M. P., & Piran, N. (2004). The role of body image in the prevention of eating disorders. Body Image, 1, 57-70.
Levine, M. P., & Smolak, L. (2002). Body image development in adolescence. Journal of Educational Psychology, 72, 419-431.
Levine, P., & Harrison, K. (2004). Media's role in the perpetuation and prevention of negative body image and disordered eating. Handbook of eating disorders and obesity. American Psychological Association, 695-717.
Li, Y. P., Hu, X. Q., Ma, W. J., Wu, J., & Ma, G. (2005). Body image perception among Chinese children and adolescents. Body Image, 2, 91-103.
Lin, Y. R., Shiah, I. S., Chang, Y. C., Lai, T. J., Wang, K. Y., & Chou, K. R. (2004). Evaluation of an assertiveness training program on nursing and medical students' assertiveness, self-esteem, and interpersonal communication satisfaction. Nurse Education Today, 24, 656-665.
Littleton, H., & Ollendick, T. (2003). Negative body image and disordered eating behavior in children and adolescents: What places youth at risk and how can these problems be prevented? Clinical Child and Family Psychology Review, 6, 51- 66.
Lopes, P. N., Salovey, P., & Straus, R. (2003). Emotional intelligence, personality and the perceived quality of social relationship. Pers Individ Dif, 35: 641-658.
Luca, M., Giannini, M., Gori, A., & Littleton, H. (2011). Measuring dysmorphic concern in Italy: Psychometric properties of the Italian Body Image Concern Inventory (I-BICI). Body Image, 8(3), 301-305.
Lundgren, J. D., Anderson, D. A., & Thompson, J. K. (2004). Fear of negative appearance evolution: Development and evaluation of a new construct for risk factor work in the field of eating disorders. Eating Behaviors. 5(1): 75-84.
Lyddon, W. J., & Slaton, K. D. (2002). Promoting a healthy body image among adolescent women. In C. L. Junteunen, & D. R. Atkinson (Esd), Counseling across the lifespan: Prevention and treatment (pp, 159-182). Thousand Oaks: Sage.
Malete, L. (2007). Aggressive and antisocial behaviors among secondary school students in Botswana: The influence of family and school based factors. Social Psychology International, 28(1), 90-109.
Margalit, B. A. & Mavyer, P. A. (1984). Cross-Cultural demonstration of orthogonally of assertiveness and aggressiveness: Comparison between Israel and the United States. Journal of Personality and Social Psychology, 46: 1414-1421.
Masheb, R. M., & Grilo, C. M. (2002). On the relation of flexible and rigid control of eating to body mass index and overeating in patients with binge eating disorder. International Journal of Eating Disorders, 31, 81-91.
Maslow, A. H. (2000). The Maslow Business Reader (D.C. Stephens ed.), John Wiley & Sons, New York.
McCabe, M. P., Ricciardelli, L. A., & Banfield, S. (2001). Body image, strategies to change muscles and weight, and puberty. Do they impact on positive and negative affect among adolescent boys and girls? Eating Behaviors, 2, 129-149.
McCabe, M. P., Ricciardelli, L. A., & Karantzas, G. (2010). Impact of a healthy body image program among adolescent boys on body image, negative affect, and body change strategies. Body Image, 7, 117-123.
Mchale, M., Freitage, K., Crouter, C., & Bartko, W. (1991). Connection between dimension of marital quality and school-age children of adjustment. Journal of Applied Developmental Psychology, 12, 1-17.
McKenzie, M. B. (2008). Effective teaching: The design and delivery of community lectures are integral to successful adult health education programs. NewYork: Maria Soper Press.
McVey, G. L., & Davis, R. (2002). A program to promote positive body image: a 1-year follow-up evaluation. The Journal of Early Adolescence, 22, 96-108.
McVey, G. L., Davis, R., Tweed, S., & Shaw, B. F. (2004). Evaluation of a school-based program designed to improve body image satisfaction, global self-esteem, and eating attitudes and behaviors: a replication study. International Journal of Eating Disorders, 36, 1-11.
McVey, G., Tweed, S., & Blackmore, E. (2007). Healthy schools-healthy kids: a controlled evaluation of a comprehensive universal eating disorder prevention program. Body Image, 4, 115-136.
Meeus, W., Iedema, J., Maassen, G., & Engels, R. (2005). Separation-individuation revisited: on the interplay of parent-adolescent relations, identity and emotional adjustment in adolescence. Journal of Adolescence, 28: 89-106.
Meier, A. M. (2003). Adolescents transition to first intercourse, religiosity and attitudes about sex. Social Forces, 81, 1031-1052.
Mendle, J., & Ferrero, J. (2011). Detrimental psychological outcomes associated with pubertal timing in adolescent boys. Developmental Review, 23, 43-64.
Mikolajczak, M., Petrides, K. V., & Hurry, J. (2009). Adolescents choosing self harm as an emotion regulation strategy: The protective role of trait emotional intelligence. British Journal of Clinical Psychology, 48, 181-193.
Mitchell, J. E., Devlin, M. J., Zwaan, M. D., Crow, S. J., & Peterson, C. B. (2008). Binge-eating disorder. New York London: The Guilford Press.
Moazzam, A., Mohammad-Ayaz, B., & Hiroshi, U. (2004). Reproductive health needs of adolescent males in rural Pakistan: An exploratory study. Tohoku J Exp Med, 204(1): 17-25
Mousa, T. Y., Mashal, R. H., Al-Domi, H. A., & Jibril, M. A. (2010). Body image dissatisfaction among adolescent schoolgirls in Jordan. Body Image, 7, 46-50.
Murray, K. M., Byrne, D. G., & Rieger, E. (2011). Investigating adolescent stress and body image. Journal of Adolescence, 34, 269-278.
Mussell, M. P., Binford, R. B., & Fulkerson, J. A. (2000). Eating disorders summary of risk facrors, prevention programming, and prevention research. The Counseling Psychologist, 28(6), 764-796.
Nakano, K. (2001). Psychometric evaluation on the Japanese adaptation of the Aggression Questionnaire. Behavior Research and Therapy, 39, 853-858.
Nangle, D. W., Erdley, C. A., Carpenter, E. M., & Newman, J. E. (2002). Social skills training as a treatment for aggressive children and adolescents: A developmental-clinical integration. Aggression and Violent Behavior, 7, 169-199.
Nasheeda, A. (2008). Life Skills education for young people: Coping with challenges. Journal of Counseling. Psychotherapy and Health, 4, 19-25.
Neumark-Sztainer, D., Paxton, S., Hannan, P., Haines, J., & Story, M. (2006). Does body satisfaction matter? Fiveyear longitudinal associations between body satisfaction and health behaviors in adolescent females and males. Journal of Adolescent Health, 39, 244-251.
Nota, L., & Soresi, S. (2003). An assertiveness training program for indecisive student attending an Italian University. Career Development Quarterly, 15(4): 47-63.
O'Dea, J. A., & Abraham, S. (2000). Improving the body image, eating attitudes, and behaviors of young males and female adolescents: A new education approach that focuses on self-esteem. International Journal of Eating Disorders, 28, 43-57.
Oldehinkel, A., Verhulst, F., & Ormel, J. (2011). Mental health problems during puberty: Tanner stage-related differences in specific symptoms. The TRAILS study. Journal of Adolescence, 34: 73-85.
O'leary, S., & Vidair, B. (2005). Marital adjustment, child-rearing disagreement, and overactive parenting: Predicting child behavior problems. Journal of Family Psychology, 19, 205-216.
Olweus, D. (1980). Familial and temperamental determinants of aggressive behavior in adolescent boys: A causal analysis. Developmental Psychology, 16, 644-660.
Ostgard-Ybrandt, H., & Armelius, B. A. (2004). Self-concept and perception of early mother and father behavior in normal and antisocial adolescents. Scandinavian Journal of Psychology, 45(5), 437-447.
Ostrov, J. M., Pilat, M. M., & Crick, N. R. (2006). Assertion strategies and aggression during early childhood: A short-term longitudinal study. Early Childhood Research Quarterly, 21, 403-416.
Ozer, D. J. & Benet-Martinez, V. (2006). Personality and the prediction of consequential outcomes. Annual Review of Psychology, 57, 401-421.
Park, R. D., & Slaby, R. G. (1983). The development of aggression. In P. H. Mussen (series Ed) and Hetherington (Vol. Ed). Handbook of Child psychology: 10, 4. Socialization, Personality, and social development (PP. 584-642). New York: Wiley.
Paterson, M., Green, Y. M., Basson, C. Y., & Ross, F. (2002). Probability of assertive behavior, interpersonal anxiety and self-efficacy of South African register dietitians. Journal of Hom Nutr. Diet, 15 (1): 9-17.
Patterson, G. R., Reid, J. B., & Dishion, T. J. (1992). Antisocial boys: A social interactional approach. Castalia Publishing Company, Eugene, OR.
Petrides, K. V., Frederickson, N., & Furnham, A. (2004). The role of trait emotional intelligence in academic performance and deviant behavior at school. Personality and Individual Differences, 36(2): 277-293.
Picklesimer, B. K., & Miller, T. K. (1999). Life skills development inventory college form: An assessment measure. Journal of college student development, 39, 100-110.
Pintrich, P. R. (2004). A conceptual framework for assessing motivation and self regulated learning in college students. Educational Psychology Review, 16(4), 385-407.
Presnell, K., Bearman, S. K., & Stice, E. (2004). Risk factors for body dissatisfaction in adolescent boys and girls: a prospective study. The International Journal of Eating Disorders, 36, 389-401.
Presnell, K., Bearman, S., & Stice, E. (2004). Risk factors for body dissatisfaction in adolescent boys and girls: A prospective study. International Journal of Eating Disorders, 36, 389-401.
Price, D. L., & Gwin, J. F. (2005). Thompson's pediatric nursing. 9th ed. USA: Elsevier Saunders.
Pruzinsky, T., & Cash, T. F. (1990). Integrative themes in body-image development, deviance, and change. In T. G. Cash, & T. Pruzinsky (Eds.), Body images: Development, deviance and change (pp. 338-349). New York: The Guilford Press.
Qualter, P., Witeley, H. E., Hutchinson, J. M., & POPe, D. J. (2007). Supporting the development of emotional intelligence competencies to Ease the transition from primary to high school. Educational Psychology in Practice, 23(1): 79-95.
Richardson, S. M., Paxton, S. J., & Thomson, J. S. (2009). Is Body Think an efficacious body image and self-esteem program? A controlled evaluation with adolescents. Body Image, 6, 75-82.
Roberton, T., Daffern, M., & Bucks, R. S. (2012). Emotion regulation and aggression. Aggression and Violent Behavior, 17, 72-82.
Rodriguez-Cano, T., Beato-Fernandez, L., & Belmonte-Llario, A. (2006). Body dissatisfaction as a predictor of self-reported suicide attempts in adolescents: a Spanish community prospective study. Journal of Adolescent Health, 38, 684-688.
Rogol, D., Roemmich, N., & Clark, M. (2002). Growth at puberty. Journal of Adolescent Health, 31: 192-200.
Romero, N. M. (2008). Femininity, feminine gender role stress, body dissatisfaction, and their relationships to bulimia nervosa and binge eating disorder. M. D, University of Virginia, 72-74.
Rones, M., & Hoagwood, K. (2000). School-Based Mental Health Services: A Research Review. Clinical Child and Family Psychology, 3(4), 223-241.
Rosen, J. C., Orosan, P., & Reiter, J. (1995). Cognitive behavior therapy for negative body image in obese women. Behavior Therapy, 26, 25-42.
Rosenberg, M., Schooler, C., & Schoenbach, C. (1989). Self-esteem and adolescent problems: Modeling reciprocal effects. American Sociological Review, 54, 1004-1018.
Sarwer, D. B., & Crerand, C. E. (2002). Psychological issues in patient outcomes. Facial Plastic Surgery, 18(1): 125-134.
Sarwer, D. B., Crerand, C. E., & Didie, E. (2003). Body dysmorphic disorder in cosmetic patient. Facial Plastic Surgery, 19(1): 7-18.
Saxton, T. K., Kohoutova, D., Roberts, C., Jones, B. C., DeBruine, L. M., Havlicek, J. (2010). Age, puberty and attractiveness judgments in adolescents. Personality and Individual Differences, 49: 857-862
Scherer, K. R., & Tannenbaum, P. H. (1986). Emotional Experiences in Everyday Life. Motivation and Emotion, 10(4), 295-314.
Schunk, D. H. (2005). Self-regulated learning: The educational legacy of Paul R. Pintrich. Educational Psychologist, 40, 85-94.
Schwartz, M. B., & Brownell, K. D. (2004). Obesity and body image. Body Image, 1: 43-56.
Seiffge-Krenke, I. (1993). Coping behavior in normal and clinical samples: More similarities than differences? Journal of Adolescence, 16, 285-304.
Semprini, F., Andrea Fava, G., & Sonino, N. (2010). The spectrum of adjustment of disorders: Too board to be clinically helpful. Journal of CNS spectrum, 15, 382-388.
Shaikh, T. B., & Rahim, S. T. (2006). Assessing knowledge, exploring needs: a reproductive health survey of adolescents and young adult in Pakistan. Eur J Contracept Peprod Health Care, 11(2): 132-137.
Sharp, S. (1996). Self-esteem, response style and victimization: possible ways of preventing victimization through parenting and school based training programmers. School Psychology International, 17(4): 347-357.
Simonet, G. (2010). The concept of adaptation: Interdisciplinary scope and involvement in climate change. Journal of Surveys and Perspectives Integrating Environment and society, 3, 1-9.
Sinha, A. P., & Singh, R. P. (1993). The Adjustment Inventory for School Students (AISS). Agra. National Psychological Corporation.
Sklar, E. M. (2008). The relationship of fear of intimacy, body image avoidance and body mass index. FIU, Florida, 15-19.
Smolak, L. (2004). Body image in children and adolescents: where do we go from here? Body Image, 1, 15-28.
Spence, S. H., Sheffield, J. J., & Donovan, C. L. (2003). Preventing adolescent depression: An evaluation of problem solving for life program. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 71, 3-13.
Spirito, A., Esposito-Smythers, C., Wolff, J., & Uhl, K. (2011). Cognitive Behavioral Therapy for Adolescent Depression and Suicidality. Child Adolesc Psychiatric Clin N Am, 20, 191-204.
Sprott, J. B., & Doob, A. N. (2000). Bad, sad, and rejected: The lives of aggressive children. Canadian Journal of Criminology, 42, 123- 133.
Stanford, J. N., & McCabe, M. P. (2005). Evaluation of a body image prevention program for adolescent boys. European Eating Disorders Review, 13, 360-370.
Stanford, J. N., & McCabe, M. P. (2005). Evaluation of a body image prevention program for adolescent boys. European Eating Disorders Review, 13, 360-370.
Stice, E. (2002). Risk and maintenance factors for eating pathology: a meta-analytic review. Psychological Bulletin, 128, 825-848.
Stice, E., & Bearman, S. K. (2001). Body image and eating disturbances prospectively predict increases in depressive symptoms in adolescent girls: a growth curve analysis. Developmental Psychology, 37, 597-607.
Stice, E., & Shaw, H. (2004). Eating disorder prevention programs: A meta-analytic review. Psychological Bulletin, 130, 206-227.
Stiffman, A. R., Stelk, W., Evans, M. E., Hopkins, F., & Atkins, A. (2010). A public health approach to children's mental health services: Possible solutions to current service inadequacies. Journal of Administrator Policy Mental Health, 37, 120-124.
Strawbridge, W. J., Shema, S. J., Cohen, R. D., & Kaplan, G. A. (2001). Religious attendance increases survival by improving and maintaining good health behaviors, mental health, and social relationships. Ann Behav Med, 23(1): 68-74.
Striegel-Moore, R. H., & Cachelin, F. M. (2001). Etiology of eating disorders in women. The Counseling Psychologist, 29, 635-661.
Sullivan, T. N., Helms, S. W., Kliewer, W., & Goodman, K. L. (2010). Associations between sadness and anger regulation coping, emotional expression, and physical and relational aggression among urban adolescents. Social Development, 19(1): 30-51.
Sumter, S. R., Bokhorst , C. L., Miers, A. C., Van Pelt, J., & Westenberg, P. M. (2010). Age and puberty differences in stress responses during a public speaking task: Do adolescents grow more sensitive to social evaluation? Psychoneuroendocrinology. 35: 1510-1516.
Suparp, J., Boonyathan, W., Kittipichai, W., & Chamroonsawasdi, K. (2010). Life skills development program to reduce bullying and to promote good practices among primary school students, samut-sakorn province, Thailand. Journal of Public Health, 40, 7-16.
Szasz, P. L., Szentagotai, A., & Hofmann, S. G. (2011). The effect of emotion regulation strategies on anger. Behavior Research and Therapy, 49(2), 114-119.
Tapia, M., & Marsh, G. E. (2006). The effect of sex and grade point average on Emotional intelligence. Psicothema, 18: 108-111.
Taylor, C. B., & Jones, M. (2007). Internet-based prevention and treatment of obesity and body dissatisfaction. In G. T. Wilson & J. Latner (Eds.), Self-help for binge eating and obesity (pp. 141-165). New York: Guilford Press.
Taylor, S., Koch, W. J., & Crockett, D. J. (1991). Anxiety sensitivity, trait anxiety, and the anxiety disorders. Journal of Anxiety Disorders, 6, 293-311.
Thompson, J. K., & Cafri, G. (2007). The muscular ideal. Washington, DC: American Psychological Association.
Tremblay, L., & Lariviere, M. (2009). The influence of puberty onset, Body Mass Index, and pressure to be thin on disordered eating behaviors in children and adolescents. Eating Behaviors, 10, 75-83.
Tull, M. T., Barrett, H. M., McMillan, E. S., & Roemer, L. (2007). A preliminary investigation of the relationship between emotion regulation difficulties and posttraumatic stress symptoms. Behavior Therapy, 38(3), 303-313.
UNESCO. (2000). Education for all, The Dakar Famwork for Action, Paris, UNESCO (mimeo).
Verplanken, B., & Velsvik, R. (2008). Habitual negative body image thinking as psychological risk factor in adolescents. Body Image, 5, 133-140.
Vig, D., & Jaswal, I. J. (2010). Emotional adjustment of parents and quality of parent-teen relationship. Journal of studies on Home and Community Science, 4, 39-44.
Villamisar, D. G., Rojahn, J., & Zaja, R. H. (2010). Facial emotion processing and social adaptation in adults with and without autism spectrum disorder. Research in Autism Spectrum Disorders Journal, 26, 1-8.
Wade, J., Fuller, L., Bresnan, J., Schaefer, S., & Mlynarski, L. (2007). Weight halo effects: individual differences in personality evaluations and perceived life success of men as a function of weight? Personality and Individual Differences, 42, 317-324.
Wade, T. D., Davidson, S., & O'Dea, J. A. (2003). A preliminary controlled evaluation of a School-Based Media Literacy Program and Self-Esteem Program for reducing eating disorder risk factors. International Journal of Eating Disorders, 33, 371-383.
Watt, M., Rancourt, D., Cousineau, T. M., & Franko, D. L. (2005). Trouble on the Tightrope: An interactive body image program for middle schoolers. Journal of Nutrition Education and Behavior, 37, 211-212.
Wigfild, A., Lutz, S., & Wagner, A. (2005). Early adolescents development across the middle school years: Implementation for school counselors. Journal of Professional School Counseling, 9, 112-119.
Wilfley, D. E., Schwartz, M. B., Spurrell, E. B., & Fairburn, C. G. (2000). Using the eating disorder examination to identify the specific psychopathology of binge eating disorder. International Journal of Eating Disorders, 27, 259-269.
Wilkowski, B. M., & Robinson, M. D. (2010). The anatomy of anger: An integrative cognitive model of trait anger and reactive aggression. Journal of Personality, 78(1), 9-38.
Wood-Barcalow, N. L. (2006). Understanding the construct of body image to include positive components: A mixed-methods study. Dissertation for M. A in Psychology. The Ohio State Univarsity.
Yadav, P. (2009). Impact of life skill training on self-esteem, adjustment and empathy among adolescents. Journal of the Indian Academy of Applied Psychology, 35, 61-70.
Ybrandt, H. (2008). The relation between self-concept and social functioning in adolescence. Journal of Adolescence, 31, 1-16.
Zhang, L. F. (2010). Do age and gender make a difference in the relationship between intellectual styles and abilities? European Journal of Psychology of Education, 25, 87-103.
Zimbardo, P. G. (1969). Influencing attitude and changing behavior: A basic introduction to relevant methodology, theory, and applications (Topics in social psychology), Addison Wesley, 148 pp.
Zimmerman, B. J., & Schunk, D. (2004). Self-regulating intellectual processes and outcomes: A social cognitive perspective. In D. Y. Dai & R. J. Sternberg (Eds.), Motivation, emotion, and cognition: Integrative perspectives on intellectual functioning and development, (pp. 323-349). Mahwah, NJ: Erlbaum.
Zimmerman, D. C. (2010). Project based for life skill building in 12th grade social studies classrooms: A case study, Retrieved form: http:// eric.ed.gov/pdfs/ED510590.pdf.

1 – Simonet
2 – Semprini, Andrea Fava & Sonino
3 – Hullmann, Fedele, Wolfe-Christensen, Mullins & Wisniewski
4 – Ostgard-Ybrandt & Armelius
5 – Bongers, Koot, van der Ende & Verhulst
6 – Broberg
7 – Achenbach
8 – Ybrandt
9 – Barber
10 – Zhang
11 – Vig & Jaswal
12 – Lazarus
13 – Folkman
14 – Alport
15 – Asendorpf & Denissen
16 – Ozer & Benet-Martinez
17 – Maslow
18 – Strawbridge, Shema, Cohen & Kaplan
19 – Meier
20 – Seiffge-Krenke
21 – Frydenberg
22 – Piaget
23 – Hergenhahn & Olson
24 – Guthrie
25 – Spirito, Esposito-Smythers, Wolff & Uhl
26 – Pintrich
27 – Schunk
28 – Zimmerman
29 – Iwata & Higuchi
—————

————————————————————

—————

————————————————————

5